ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ LEADER ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2007 – 2013 (Π.Α.Α – 2013) ΑΞΟΝΑΣ 4: «ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ LEADER» Οκτώβριος 2007 ΦΘΙΩΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ Α.Ε. ΜΕΛΕΤΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

2 Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης 2007 – 2013: Γενικοί Στρατηγικοί Στόχοι  Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης 2007 – 2013 (ΕΣΣΑΑ), καθορίζει τις προτεραιότητες της Ελλάδας για τη χρήση των κοινοτικών πόρων από το ΕΓΤΑΑ κατά την περίοδο 2007 –  Γενικοί Στρατηγικοί Στόχοι του ΕΣΣΑΑ:  1 ος : «Διατήρηση και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας, της δασοκομίας και του αγροδιατροφικού τομέα».  2 ος : «Προστασία του περιβάλλοντος και αειφόρος διαχείριση των φυσικών πόρων».  3 ος : «Βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές και ενθάρρυνση της διαφοροποίησης της αγροτικής οικονομίας».  4 ος : «Δημιουργία τοπικών ικανοτήτων για την απασχόληση και τη διαφοροποίηση στις αγροτικές περιοχές μέσω της προσέγγισης Leader».

3 Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης 2007 – 2013: Άξονες Προτεραιότητας  Άξονας 1: «Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα της γεωργίας και της δασοκομίας»  Άξονας 2: «Βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου»  Άξονας 3: «Ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές και διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας»  Άξονας 4: Εφαρμογή της προσέγγισης LEADER  Μέτρα του Άξονα Προτεραιότητας 4:  41 Στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης  411 Ανταγωνιστικότητα  413 Ποιότητα ζωής/διαφοροποίηση  421 Διατοπική και διεθνική συνεργασία  431 Λειτουργία της ομάδας τοπικής δράσης, απόκτηση δεξιοτήτων και εμψύχωση

4 Χρηματοδοτικό Σχέδιο ανά Άξονα του Π.Α.Α και Ετήσια Συνεισφορά Ε.Γ.Τ.Α.Α. Ετήσια Συνεισφορά ΕΓΤΑΑ Έτος ΣΥΝΟΛΟ Περιφέρειες εκτός σύγκλισης Περιφέρειες σύγκλισης Νήσοι Αιγαίου Σύνολο ΕΓΤΑΑ

5 Χρηματοδοτικό Σχέδιο Άξονα 4 του Π.Α.Α Άξονας Δημόσια Δαπάνη Ποσοστό Κοινοτικής Συμμετοχής (%) Κοινοτική Συμμετοχή (ΕΓΤΑΑ) Σύνολο Άξονα ,06% Περιφέρειες εκτός σύγκλισης ,00% Περιφέρειες σύγκλισης ,80% Νησιά Αιγαίου ,00%

6 Προσέγγιση Leader  Η προσέγγιση LEADER περιλαμβάνει τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία:  Στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης σε τοπική βάση, που προορίζονται για σαφώς προσδιορισμένες αγροτικές περιοχές μικρότερες της περιφέρειας.  Τοπικές εταιρικές σχέσεις δημόσιου – ιδιωτικού τομέα, καλούμενες «Ομάδες Τοπικής Δράσης».  Προσέγγιση εκ των κάτω προς τα άνω με εξουσία λήψης αποφάσεων για τις ΟΤΔ όσον αφορά την εκπόνηση και την εφαρμογή μιας στρατηγικής τοπικής ανάπτυξης.  Πολυτομεακός σχεδιασμός και υλοποίηση της στρατηγικής βάσει της αλληλεπίδρασης μεταξύ φορέων και έργων διαφόρων τομέων της τοπικής οικονομίας.  Εφαρμογή καινοτόμων προσεγγίσεων.  Εφαρμογή έργων συνεργασίας.  Δικτύωση των τοπικών εταιρικών σχέσεων.

7 Πρωτοβουλίες Leader  Α΄ Προγραμματική Περίοδος: Leader  Β΄ Προγραμματική Περίοδος: Leader ΙΙ  Γ΄ Προγραμματική Περίοδος: Leader+  Δ΄ Προγραμματική Περίοδος: Εφαρμογή Προσέγγισης Leader

8 Περιοχές Εφαρμογής Τοπικών Προγραμμάτων Leader  Ορεινές, μειονεκτικές και πεδινές, συμπεριλαμβανομένων νησιωτικών περιοχών της Χώρας.  Αγροτικές περιοχές της Χώρας, όπως ορίζονται με τα κριτήρια του ΟΟΣΑ, δηλ. περιοχές με πληθυσμιακή πυκνότητα < 150 κατ./km2 σε επίπεδο NUTS III (Νομός).  Προϋποθέσεις για τις περιοχές παρέμβασης:  Περιοχή < της διοικητικής περιφέρειας στην οποία εντάσσεται.  Περιοχή που εντάσσεται σε περισσότερες της μίας περιφέρειες, έκταση < ή = του μ.ο. της έκτασης των αντίστοιχων περιφερειών.  Πληθυσμός: κατοίκους  Οι παρεμβάσεις μπορούν να υλοποιούνται σε Δ.Δ. έως κατοίκους  Γεωγραφική διαφοροποίηση περιοχών από τις αυτές στις οποίες θα εφαρμοστούν τοπικά προγράμματα του ΑΠ 4 του ΕΠΑΛ και να μην επικαλύπτονται.  Είναι δυνατόν:  Σε κομβικά σημεία εκτός περιοχής παρέμβασης, η υλοποίηση παρεμβάσεων που ενισχύουν τεκμηριωμένα την αναπτυξιακή διαδικασία της περιοχής εφαρμογής και αφορούν πληροφόρηση, ενημέρωση – προβολή – προώθηση και δικτύωση. Οι παρεμβάσεις αυτές δεν μπορούν να αφορούν επιχειρηματική δραστηριότητα.

9 Προϋποθέσεις για τις Περιοχές Εφαρμογής Τοπικών Προγραμμάτων (1/5)  Πλήρωση τεσσάρων (4) Ομάδων Κριτηρίων:  ΟΜΑΔΑ Α. Ως προς την προτεινόμενη περιοχή (5 κριτήρια)  ΟΜΑΔΑ Β. Ως προς το περιεχόμενο του σχεδίου (3 κριτήρια)  ΟΜΑΔΑ Γ. Ως προς τον υποψήφιο φορέα (Ο.Τ.Δ.) (9 κριτήρια)  ΟΜΑΔΑ Δ. Πληρότητα φακέλου (3 κριτήρια)

10 Προϋποθέσεις για τις Περιοχές Εφαρμογής Τοπικών Προγραμμάτων (2/5)  ΟΜΑΔΑ Α. Ως προς την προτεινόμενη περιοχή παρέμβασης.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Α1: Να ανήκει στις επιλέξιμες περιοχές εφαρμογής.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ A2: Να είναι μικρότερη σε έκταση της διοικητικής περιφέρειας στην οποία εντάσσεται, ή, προκειμένου για περιοχή που εντάσσεται σε περισσότερες της μίας περιφέρειες, η έκτασή της να είναι μικρότερη ή ίση του μέσου όρου της έκτασης των αντίστοιχων περιφερειών.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Α3: Πληθυσμός μεταξύ και κάτοικοι.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Α4: Στην προτεινόμενη περιοχή περιλαμβάνονται Δ.Δ. έως κάτοικοι.(ΕΣΥΕ, 2001)  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Α5: Επάρκεια χρηματοοικονομικών πόρων, προκειμένου να στηρίζει μια βιώσιμη αναπτυξιακή στρατηγική

11 Προϋποθέσεις για τις Περιοχές Εφαρμογής Τοπικών Προγραμμάτων (3/5)  ΟΜΑΔΑ Β. Ως προς το περιεχόμενο του σχεδίου.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Β1: Να αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου ότι το περιεχόμενο του σχεδίου αποτελεί προϊόν συναντήσεων, συνεδριάσεων, διαβούλευσης μεταξύ των βασικών φορέων της προτεινόμενης περιοχής.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Β2: Οι στόχοι του σχεδίου τοπικού προγράμματος να συνάδουν τους στόχους του Άξονα 4 του Π.Α.Α.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ B3: Το περιεχόμενο του προτεινόμενου σχεδίου να χαρακτηρίζεται από πολυτομεακό σχεδιασμό.

12 Προϋποθέσεις για τις Περιοχές Εφαρμογής Τοπικών Προγραμμάτων (4/5)  ΟΜΑΔΑ Γ. Ως προς τον υποψήφιο φορέα (Ο.Τ.Δ.)  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Γ1: Νομική μορφή της Ο.Τ.Δ. Α.Ε. ή Κοινοπραξία Ανωνύμων Εταιρειών.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Γ2: Αντιπροσωπευτική εταιρική σχέση, σε σχέση με την κοινωνική και οικονομική διάρθρωση της περιοχής.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Γ3: Καταστατικό όπου ορίζονται τα απαιτούμενα του άρθρου σημείο 3 της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Γ4: Καθορισμός επιπέδου λήψης απόφασης που ικανοποιεί την αναγκαία σύνθεση (άρθρο 7.2.1, σημείο 4 της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος).  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Γ5: Εγκατάσταση της Ο.Τ.Δ. εντός της προτεινόμενης περιοχής.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Γ6: Τεκμηρίωση της χρηματοοικονομικής ικανότητας, φερεγγυότητας και πιστοληπτικής ικανότητας.  ΚΡΙΤΗΡΙΑ Γ7, Γ8, Γ9: Νομικές προϋποθέσεις (καταδικαστική απόφαση για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, απάτη, έσοδα παράνομης δραστηριότητας, πτώχευση, εκκαθάριση, αναγκαστική διαχείριση, επαγγελματικά παραπτώματα, καταβολή φόρων-εισφορών, αποκλεισμός από δημόσια υπηρεσία ή ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ ή ΑΕ του δημόσιου τομέα, κ.λ.π.).

13 Προϋποθέσεις για τις Περιοχές Εφαρμογής Τοπικών Προγραμμάτων (5/5)  ΟΜΑΔΑ Δ. Πληρότητα φακέλου.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Δ1: Σύνταξη σχεδίου τοπικού προγράμματος, σύμφωνα με το συνημμένο στην πρόσκληση πρότυπο, με όλα τα κεφάλαια συμπληρωμένα.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Δ2: Η πρόταση να συνοδεύεται με όλα τα δικαιολογητικά όπως αυτά περιγράφονται στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.  ΚΡΙΤΗΡΙΟ Δ3: Η πρόταση να μην είναι αόριστη ώστε να μην μπορεί να εκτιμηθεί, ή υπό αίρεση ή περιέχει ελλιπή ή ανακριβή στοιχεία.

14 Μέτρα Τοπικών Προγραμμάτων Leader  Μέτρο 41: «Στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης»  Στόχοι: Στήριξη προτεραιότητας βελτίωσης της διακυβέρνησης μέσω κινητοποίησης του ενδογενούς αναπτυξιακού δυναμικού των αγροτικών περιοχών  Μέτρο 421: «Διατοπική και Διεθνική Συνεργασία»  Στόχοι: Συγκέντρωση τεχνογνωσίας, ανταλλαγή εμπειριών για την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων (ανθρώπινοι, φυσικοί, οικονομικοί κ.λπ.), αύξηση της προστιθέμενης αξίας για την περιοχή.  Μέτρο 43: «Λειτουργία της ΟΤΔ, Απόκτηση Δεξιοτήτων και Εμψύχωση στην Περιοχή»  Στόχοι: Στήριξη λειτουργίας των ΟΤΔ για την στήριξη της τοπικής ανάπτυξης μέσω της «εκ των κάτω» διαδικασίας.

15 Διάρθρωση Τοπικού Προγράμματος  Μέτρο 41: Στρατηγικές Τοπικής Ανάπτυξης  Ομάδα Υπομέτρων 411: Ανταγωνιστικότητα  Υπομέτρο 123: Αύξηση της αξίας των γεωργικών και δασοκομικών προϊόντων  Ομάδα Υπομέτρων 413: Ποιότητα ζωής / Διαφοροποίηση  Υπομέτρο 311: Διαφοροποίηση προς μη γεωργικές δραστηριότητες  Υπομέτρο 312: Στήριξη της δημιουργίας και ανάπτυξης πολύ μικρών επιχειρήσεων  Υπομέτρο 313: Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων  Υπομέτρο 321: Βασικές υπηρεσίες για την οικονομία και τον αγροτικό πληθυσμό  Υπομέτρο 322: Ανακαίνιση και ανάπτυξη χωριών  Υπομέτρο 323: Διατήρηση και αναβάθμιση της αγροτικής κληρονομιάς  Μέτρο 421: «Διατοπική και Διεθνική Συνεργασία»  Ομάδα Υπομέτρων 421: Συνεργασία  Υπομέτρο 421α: Διατοπική συνεργασία  Υπομέτρο 421β: Διεθνική συνεργασία  Μέτρο 43: «Λειτουργία της ΟΤΔ, Απόκτηση Δεξιοτήτων και Εμψύχωση στην Περιοχή»  Ομάδα Υπομέτρων 431: Λειτουργία της ΟΤΔ, απόκτηση δεξιοτήτων και εμψύχωση  Υπομέτρο 431α: Λειτουργία της Ο.Τ.Δ.  Υπομέτρο 431β: Απόκτηση δεξιοτήτων και εμψύχωση

16 Κατανομή Προβλεπόμενων Πιστώσεων του Άξονα 4 του Π.Α.Α Τα τοπικά προγράμματα LEADER, οι αντίστοιχες περιοχές παρέμβασης, καθώς και τα αντίστοιχα τοπικά εταιρικά σχήματα που θα επιλεγούν δεν μπορούν να υπερβαίνουν τα σαράντα (40). Ο προϋπολογισμός σε όρους Δημόσιας Δαπάνης των προτεινόμενων τοπικών προγραμμάτων θα πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 6 και 12 εκατομμυρίων ΕΥΡΩ.

17 Τοπικά Εταιρικά Σχήματα Σχεδιασμού και Υλοποίησης Τοπικών Προγραμμάτων Leader  Οι ΟΤΔ συνιστούν νόμιμη κοινή δομή, το καταστατικό των οποίων διασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία της εταιρικής σχέσης και την ικανότητα διαχείρισης δημοσίων κονδυλίων.  Οι ΟΤΔ θα πρέπει:  Να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν μια ολοκληρωμένη στρατηγική τοπικής ανάπτυξης, η οποία αφορά συγκεκριμένη περιοχή, χαρακτηρίζεται από πολυτομεακό σχεδιασμό λαμβάνοντας υπόψη την αλληλεπίδραση μεταξύ φορέων και έργων διαφόρων τομέων της τοπικής οικονομίας και να εφαρμόζουν προσέγγιση «εκ των κάτω προς τα άνω» με συμμετοχή των εταίρων στη λήψη αποφάσεων σε επίπεδο σχεδιασμού και εφαρμογής.  Να αποτελούν είτε ομάδα που είχε επιλεγεί για τις πρωτοβουλίες LEADER II ή LEADER+, είτε μια νέα ομάδα που αντιπροσωπεύει εταίρους από τους διάφορους τοπικής βάσης κοινωνικοοικονομικούς τομείς της περιοχής αναφοράς της.  Να καθορίσουν επίπεδο λήψης αποφάσεων στο οποίο οι οικονομικοί και κοινωνικοί εταίροι, καθώς και άλλοι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών πρέπει να αποτελούν τουλάχιστον το 50% της τοπικής εταιρικής σχέσης. Η συμμετοχή φορέων οι οποίοι εκπροσωπούν συμφέροντα δημοσίου στο επίπεδο λήψης αποφάσεων > ή = 30%.  Να αποδεικνύουν την ικανότητα σχεδιασμού και εφαρμογής στρατηγικής τοπικής ανάπτυξης.  Να διαθέτουν, καθ’ όλη τη διάρκεια εφαρμογής του τοπικού προγράμματος, κατάλληλο και ικανό επιστημονικό προσωπικό, ειδικοτήτων αντίστοιχων με τη φύση των έργων και δράσεων που υλοποιούνται στο πλαίσιο του προγράμματός της, καθώς και επαρκές διοικητικό προσωπικό

18 Επιλογή των ΟΤΔ  Διαδικασία αξιολόγησης του τοπικού προγράμματος.  Έκδοση απόφασης έγκρισης του τοπικού προγράμματος με αντίστοιχη κατανομή πιστώσεων.  Κοινοποίηση των ανωτέρω στην Ο.Τ.Δ.  Αναμόρφωση προγράμματος σύμφωνα με την κατανομή πιστώσεων  Συμμετοχή, σε τακτή ημερομηνία, σε τεχνική σύσκεψη στα γραφεία της Υπηρεσίας για την οριστικοποίηση του προγράμματος.  Οριστικοποίηση προγράμματος.  Κατάρτιση σχεδίου σύμβασης και υποβολή του στο Ελεγκτικό Συνέδριο για τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας.  Υποβολή αίτησης για την έκδοση πιστοποιητικού μη συνδρομής ασυμβίβαστων ιδιοτήτων και απαγορεύσεων για την ΟΤΔ από το Ε.Σ.Ρ.  Η Ο.Τ.Δ. καλείται για υπογραφή σύμβασης.  Προσκόμιση Εγγυητικής Επιστολής Καλής Εκτέλεσης ποσού ίσου με 1% της εγκεκριμένης δημόσιας δαπάνης του τοπικού προγράμματος.  Η σύμβαση υπογράφεται από τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου.

19 Αρμοδιότητες της ΟΤΔ  Ενέργειες ευρείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του τοπικού πληθυσμού.  Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την υποβολή προτάσεων από τους εν δυνάμει δικαιούχους.  Αναπαραγωγή και διανομή στους ενδιαφερόμενους δικαιούχους ενημερωτικού και λοιπού υλικού για την υποβολή των προτάσεών τους.  Οργάνωση της αξιολόγησης των προτάσεων των υποψηφίων δικαιούχων με το καταλληλότερο επιστημονικό δυναμικό και παροχή σε αυτούς κάθε τεχνικής στήριξης.  Επιλογή επενδύσεων που θα ενισχυθούν στα πλαίσια του τοπικού προγράμματος.  Ενημέρωση υποψηφίων αποδεκτών για την έγκριση ή απόρριψη της πρότασής τους και δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων αξιολόγησης.  Σύνταξη και υποβολή στην ΕΥΔ των ΤΔΕ/Υ του τοπικού προγράμματος.  Υπογραφή επιμέρους συμβάσεων με τους δικαιούχους του τοπικού προγράμματος.  Παρακολούθηση των δικαιούχων σχετικά με την τήρηση των υποχρεώσεων που έχουν αναλάβει, την πορεία υλοποίησης του φυσικού, τεχνικού, οικονομικού αντικειμένου κάθε Έργου και του χρονοδιαγράμματός του.  Πληρωμή ενίσχυσης προς τους τελικούς αποδέκτες ανάλογα με την πορεία υλοποίησης των επενδύσεών τους.  Τακτική πληροφόρηση στην ΕΥΔ μέσω των ΜΔΠΥ & ΤΔΠΥ του ΟΠΣ, κ.λπ.  Εφαρμογή των διαδικασιών χρηματοδοτήσεων – χρηματορροών.  Έλεγχος και παραλαβή των Έργων/Υποέργων του τοπικού προγράμματος.  Οργάνωση διαγωνισμών και αναθέσεις για την αξιολόγηση του τοπικού προγράμματος (ενδιάμεση και εκ των υστέρων αξιολόγηση).  Εγκατάσταση και χρήση κατάλληλου πληροφοριακού συστήματος διαχείρισης (σχεδιαζόμενο από ΕΥΔ) και έγκαιρη εισαγωγή των απαιτούμενων στοιχείων για την εξυπηρέτηση του τοπικού προγράμματος.  Τήρηση πλήρους αρχείου και φακέλων ανά τελικό αποδέκτη και παροχή στην ΕΥΔ και σε κάθε άλλο αρμόδιο όργανο κάθε απαιτούμενου στοιχείου σχετικά με την εφαρμογή του τοπικού προγράμματος.  Διευκόλυνση των ελέγχων όλων των αρμοδίων οργάνων.  Ενεργή συμμετοχή στις ενέργειες της Δικτύωσης.