13 Ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΙΧΘΥΟΛΟΓΩΝ ΜΥΤΙΛΗΝΗ, 27 – 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Νίκος Αναγνόπουλος Ειδικός Σύμβουλος Σ.Ε.Θ.

Μέχρι σήμερα η εγκατάσταση των μονάδων θαλασσοκαλλιέργειας, λόγω έλλειψης εγκεκριμένων χωροταξικών ή ρυθμιστικών σχεδίων, αλλά και Π.Ο.Α.Υ., γίνεται εφαρμόζοντας την εκάστοτε ισχύουσα Νομοθεσία, για «σημειακή» χωροθέτηση, και ειδικότερα μετά από «προέγκριση χωροθέτησης» πριν από το Ν. 3010/2002 και την «προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση» της προμελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, μετά την έκδοση του Νόμου αυτού. Ισχύουσα Νομοθεσία εγκατάστασης μονάδων υδατοκαλλιέργειας 2/20

Συγκεκριμένα ισχύουν: •το άρθρο 4 παράγραφος 6 του Ν.1650/1986 όπως συμπληρώθηκε αρχικά με το άρθρο 6 παρ. 2 του Ν.2242/1994 και στη συνέχεια με το άρθρο 18 του Ν.2732/1999 και το άρθρο 18 παρ. 4 του Ν.2742/1999 και όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του Ν.3010/2002. • το άρθρο 10 του Ν.2742/1999, το οποίο αντικατέστησε το άρθρο 24 του Ν.1650/1986. • Τα Π.Δ. και οι Υπουργικές Αποφάσεις που έχουν εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση των σχετικών διατάξεων του Ν.1650/1986, όπως αντικαταστάθηκαν και ισχύουν. Ισχύουσα Νομοθεσία εγκατάστασης μονάδων υδατοκαλλιέργειας 3/20

Πριν και μετά από την έκδοση του Ν.3010/2002 • Πριν την έκδοση του Ν.3010/2002 η εγκατάσταση των μονάδων θαλασσοκαλλιέργειας γίνονταν μετά από «προέγκριση χωροθέτησης». • Μετά την έκδοση του Ν.3010/2002 η εγκατάσταση γίνεται μετά από «προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση» της προμελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. 4/20

Προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση Λαμβάνονται υπόψη:  Οι γενικές και ειδικές κατευθύνσεις της χωροταξικής πολιτικής, που προκύπτουν από εγκεκριμένα χωροταξικά, ρυθμιστικά και πολεοδομικά σχέδια ή άλλα σχέδια χρήσεων γης.  Η περιβαλλοντική ευαισθησία της περιοχής, που ενδέχεται να θιγεί από το έργο ή τη δραστηριότητα.  Τα χαρακτηριστικά των ενδεχόμενων σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως το μέγεθος, η πολυπλοκότητα, η ένταση και η έκτασή τους, ο διασυνοριακός χαρακτήρας τους, η διάρκεια, η συχνότητα και η αναστρεψιμότητά τους.  Τα οφέλη για την εθνική οικονομία, την εθνική ασφάλεια, τη δημόσια υγεία και την εξυπηρέτηση άλλων λόγων δημοσίου συμφέροντος.  Οι θετικές επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον σε μια ευρύτερη περιοχή από εκείνη που επηρεάζεται άμεσα από το έργο ή τη δραστηριότητα. 5/20

Προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση  Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Αξιολόγηση δεν απαιτείται στις Π.Ο.Α.Υ. και στις περιπτώσεις που η χωροθέτηση προβλέπεται από Νόμο ή εγκεκριμένο χωροταξικό ή ρυθμιστικό σχέδιο. 6/20

Σοβαρό πρόβλημα χωροθέτησης μονάδων υδατοκαλλιέργειας  Μετά την απόφαση αριθ. 2489/2006 της Ολομέλειας του ΣτΕ και έχοντας υπόψη την έλλειψη, με ευθύνη της Διοίκησης, βασικών προϋποθέσεων του Νόμου για την χωροθέτηση μονάδων Ιχθυοκαλλιέργειας (έλλειψη χωροταξικών κλπ σχεδίων – έλλειψη Π.Ο.Α.Υ.) δημιουργείται σοβαρό πρόβλημα, για υφιστάμενες μονάδες Υδατοκαλλιέργειας αλλά και στη χωροθέτηση νέων μονάδων. 7/20

Αντιμετώπιση προβλήματος έλλειψης χωροταξικών και λοιπών σχετικών σχεδίων και Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Ο.Α.Υ.) • Μελέτη «Στρατηγικό πλαίσιο κατευθύνσεων για την ανάπτυξη των θαλάσσιων υδατοκαλλιεργειών στην Ελλάδα» από το ΥΠ.ΧΩ.Δ.Ε. (εγκρίθηκε από τα Υπουργεία ΠΕΧΩΔΕ και ΑΑΤ). • Άρθρο 10 Ν.2742/1999. για τις περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων (Π.Ο.Α.Π.Δ). • Απόφαση ΥΠΕΧΩΔΕ για καθορισμό δικαιολογητικών, διαδικασίας και προϋποθέσεων χωροθέτησης περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Ο.Α.Υ.) Αριθ /2002. • Mελέτες για τη χωροθέτηση Π.Ο.Α.Υ. σε πολλές περιοχές της χώρας (συγχρηματοδοτήθηκαν από Κοινοτικούς και Εθνικούς Πόρους (Ε.Π.ΑΛ. ή Π.Ε.Π.). 8/20

Δυνατότητες που υπάρχουν για οριστική λύση του προβλήματος •Έγκριση Ειδικού Πλαισίου Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Υδατοκαλλιέργειες, (κατά το προηγούμενο του Τουρισμού, της Βιομηχανίας και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) από το ΥΠ.ΧΩ.Δ.Ε. με βάση την εγκεκριμένη μελέτη του Στρατηγικού πλαισίου κατευθύνσεων για την ανάπτυξη των θαλάσσιων υδατοκαλλιεργειών στην Ελλάδα και τις επιμέρους μελέτες που έχουν εκπονηθεί για την χωροθέτηση Π.Ο.Α.Υ.. •Αναθεώρηση (επικαιροποίηση) των Περιφερειακών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, στα οποία να ενταχθούν και όλες οι κατάλληλες περιοχές ανάπτυξης των υδατοκαλλιεργειών με βάση τις κατευθύνσεις ανάπτυξης των υδατοκαλλιεργειών που θα πρέπει να περιληφθούν στο υπό εκπόνηση Εθνικό σχέδιο. •Δημιουργία Π.Ο.Α.Υ. σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν.2742/99. 9/20

Ισχύον Θεσμικό Πλαίσιο για τη δημιουργία Π.Ο.Α.Υ. •Το άρθρο 10 του Ν.2742/99. •Η αριθμ. Η.Π /2002 απόφαση του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.. •Η αριθμ /2006 κοινή απόφαση «περί εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων» σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2001/42 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου. 10/20

Αξιολόγηση του θεσμικού πλαισίου για τη δημιουργία Π.Ο.Α.Υ. Κρίνεται ελλιπές δεδομένου ότι δε ρυθμίζονται βασικά στοιχεία της λειτουργίας των Π.Ο.Α.Υ.: •Οι αρμοδιότητες του φορέα και η σχέση του με τις αρμόδιες Αρχές και τις επιχειρήσεις υδατοκαλλιεργειών (δικαιώματα και υποχρεώσεις). •Η διαδικασία ένταξης των μονάδων που ήδη λειτουργούν στην περιοχή, στο νέο καθεστώς των Π.Ο.Α.Υ. •Οι πόροι του φορέα. 11/20

Προτεινόμενες Νομικές Ρυθμίσεις για την οριοθέτηση των Π.Ο.Α.Υ. 12/20 • Ο χαρακτηρισμός και οριοθέτηση Π.Ο.Α.Υ. να γίνεται μετά από πρόταση της Δ/νσης Υδατοκαλλιεργειών και Εσωτερικών Υδάτων του ΥΠ.Α.Α.Τ., ως αρμόδιου δημόσιου φορέα για τη διοίκηση, διαχείριση και εκμετάλλευση των ιχθυοτρόφων υδάτων της χώρας, η οποία θα έχει την ευθύνη και για την ανάθεση και χρηματοδότηση των απαιτούμενων μελετών. • Με απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ θα καθορίζονται οι απαιτούμενες μελέτες και το περιεχόμενο τους, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο απαραίτητο για την τεκμηρίωση του χαρακτηρισμού μιας περιοχής ως Π.Ο.Α.Υ. • Η πρόταση θα υποβάλλεται στη Δ/νση Χωροταξίας του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., συνοδευόμενη από τις μελέτες και τα στοιχεία που προβλέπονται από την παραπάνω απόφαση, η οποία θα μεριμνά για την έκδοση Κ.Υ.Α. των Υπουργών ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και Α.Α.Τ., για το χαρακτηρισμό και την οριοθέτηση της Π.Ο.Α.Υ., σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 β του άρθρου 24 του Ν.1650/86 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 10 του Ν.2742/99.

Προτεινόμενες Νομικές Ρυθμίσεις για την οριοθέτηση των Π.Ο.Α.Υ. 13/20 • Όσον αφορά το περιεχόμενο της απόφασης, προτείνεται να διαφοροποιηθεί ως προς τις ειδικές ζώνες προστασίας γύρω από τις οριοθετούμενες Π.Ο.Α.Υ. προσαρμοζόμενο ανάλογα με την ιδιομορφία των θαλάσσιων περιοχών. • Μετά την έκδοση της απόφασης οριοθέτησης, θα ακολουθείται η διαδικασία ανάθεσης της διαχείρισης της Π.Ο.Α.Υ. σε κατάλληλο φορέα.

Διαδικασία ανάθεσης της διαχείρισης της Π.Ο.Α.Υ. σε κατάλληλο φορέα • Η Δ/νση Υδατοκαλλιεργειών και Εσωτερικών Υδάτων του ΥΠ.Α.Α.Τ. με προκήρυξη θα καλεί τους ενδιαφερόμενους να αναλάβουν τη διαχείριση της συγκεκριμένης Π.Ο.Α.Υ. να υποβάλλουν σχετικές αιτήσεις. • Οι όροι συμμετοχής και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά θα καθορίζονται με την προκήρυξη, η οποία σε κάθε περίπτωση περιλαμβάνει τα χαρακτηριστικά του φορέα και τις λοιπές προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί σύμφωνα με τα οριζόμενα σε ειδικές διατάξεις. • Το ΥΠ.Α.Α.Τ. και Τροφίμων μετά την επιλογή του κατάλληλου φορέα, θα προβαίνει στην έκδοση της σχετικής απόφασης ανάθεσης της διαχείρισης και την υπογραφή σύμβασης.  Για τα παραπάνω θα πρέπει να αντικατασταθεί το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 10 του Νόμου 2742/99 με νέα διάταξη ανάλογου, με τα παραπάνω, περιεχομένου, προβλέποντας ενδεχόμενα τη ρύθμιση ορισμένων θεμάτων από αυτά και με Υπουργικές Αποφάσεις. 14/20

Διαδικασία ανάθεσης της διαχείρισης της Π.Ο.Α.Υ. σε κατάλληλο φορέα •Ειδική ρύθμιση θα πρέπει να προβλεφθεί για τις ήδη μισθωμένες θαλάσσιες εκτάσεις εντός των ζωνών των Π.Ο.Α.Υ.. •Ειδικότερα θα πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα τροποποίησης, ή συμπλήρωσης των όρων της μίσθωσης συμπεριλαμβανομένης της διάρκειας και του ύψους του μισθώματος, η δυνατότητα μετεγκατάστασης (μετακίνησης) της μονάδας σε άλλη θέση, μετά από πρόταση του φορέα διαχείρισης, αλλά και διαφοροποίησης της δυναμικότητας των μονάδων, στα πλαίσια των εκάστοτε ισχυουσών αποφάσεων και της συνολικής δυναμικότητας της κάθε Π.Ο.Α.Υ.. 15/20

Φορέας Διαχείρισης Π.Ο.Α.Υ. •Τα κύρια χαρακτηριστικά του φορέα διαχείρισης των Π.Ο.Α.Υ. και οι βασικές αρμοδιότητες του θα πρέπει να καθορίζονται νομοθετικά. •στις διατάξεις του Νόμου που ρυθμίζονται τα σχετικά με την οριοθέτηση των Π.Ο.Α.Υ. να περιληφθεί διάταξη που θα εξουσιοδοτεί τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να καθορίζει τα παραπάνω (χαρακτηριστικά και αρμοδιότητες του φορέα) με απόφαση του. 16/20

Απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για χαρ/κά και αρμοδιότητες φορέα θα πρέπει κατά την άποψή μας να ορίζει: •Τα χαρακτηριστικά του φορέα (Νομική μορφή, υποχρεωτική συμμετοχή σε αυτόν ορισμένων φορέων όπως ΟΤΑ, υδατοκαλλιεργητές κ.λ.π.), όρους και προϋποθέσεις στελέχωσης, δυνατότητα διάθεσης μέσων και εξοπλισμού. •Αρμοδιότητες του φορέα (Ελάχιστες αρμοδιότητες που υποχρεωτικά θα ασκούνται από το φορέα). 17/20

Κοινή Απόφαση Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για πόρους φορέα Σχετικά με τους πόρους του φορέα διαχείρισης Π.Ο.Α.Υ.: •Εισφορές υδατοκαλλιεργητών για έργα – εξοπλισμούς ή και υπηρεσίες προσφερόμενες από το φορέα διαχείρισης. •Χρηματοδοτήσεις δημόσιων φορέων, ΟΤΑ και ιδιωτικών φορέων. •Έσοδα από την ένταξη δράσεων – έργων σε χρηματοδοτικά πρόγραμμα (Κοινοτικά, εθνικά και διεθνή). •Τα μισθώματα, ή ποσοστό των μισθωμάτων, από τη μίσθωση θαλάσσιων εκτάσεων στις επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας (τροποποιώντας ανάλογα το ισχύον καθεστώς). 18/20

Αναμενόμενα οφέλη από τη δημιουργία των Π.Ο.Α.Υ. •Απαλλαγή (Υπηρεσιών και επιχειρήσεων) από τη γραφειοκρατία της χωροθέτησης των μονάδων. •Καλύτερη αξιοποίηση της δυναμικότητας των κατάλληλων για ίδρυση μονάδων υδατοκαλλιέργειας θαλάσσιων περιοχών της χώρας. •Οργανωμένη και υπεύθυνη παρακολούθηση των κρίσιμων παραμέτρων του υδάτινου περιβάλλοντος. •Αυξημένη ασφάλεια των μονάδων, (τόσο των εκτρεφόμενων πληθυσμών, όσο και των εγκαταστάσεων και των εργαζομένων). •Μείωση του επενδυτικού και λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων (μέρος αυτού, όπως υποδομές, μετρήσεις κλπ θα περάσει στο φορέα). •Αποτελεσματικός έλεγχος τήρησης των όρων λειτουργίας των μονάδων. 19/20

Σ.Ε.Θ. Ο Σύνδεσμός μας είναι στη διάθεσή σας ως επιστημόνων και αρμοδίων σε επίπεδο διοίκησης να συμβάλλει στην επίλυση του σοβαρού αυτού προβλήματος. Περιμένουμε και τη δική σας ανταπόκριση. Ευχαριστώ