ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΡΟΔΟΣ, 2012 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ «ΦΥΛΟ και ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ και ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ στην ΚΟΙΝΩΝΙΑ της ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ»    ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ  που εκπονήθηκε για τη χορήγηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης   από την ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΟΣΧΟΥΣ (Α.Μ. 425M/2012020)   ΘΕΜΑ: «Η επιμορφωτική πολιτική σε επίπεδο εκπαιδευτικής μονάδας – Η περίπτωση των Κ.Ε.Ε.»» ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΡΟΔΟΣ, 2012 Γουβιάς Διονύσης, Αναπληρωτής Καθηγητής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Επιβλέπων Βιτσιλάκη Χρυσή  Καθηγήτρια Μέλος συμβουλευτικής Επιτροπής Βρυωνίδης Μάριος ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ Στα πλαίσια της θεωρίας σύμφωνα με την οποία η εκπαίδευση θεωρείται μια μακροχρόνια διαδικασία που αρχίζει κατά τη γέννηση και διαρκεί καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, βασίστηκε η φιλοσοφία της Δια βίου Μάθησης. Εκπαίδευση: συστηματική διαδικασία μετάδοσης γνώσεων και ανάπτυξης πνευματικών, σωματικών και ηθικών ικανοτήτων. Η εκπαίδευση παρέχεται με τη μορφή τριών τύπων: της τυπικής, της μη τυπικής και της άτυπης Βασικές λειτουργίες της Δια βίου Μάθησης: α) η Δια βίου Εκπαίδευση και β) η Δια βίου Κατάρτιση Νέα Πολιτική της δια βίου μάθησης: δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο προφίλ γνώσεων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. Σκοποί και αρχές της Νέας Πολιτικής: Ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης Παροχή ευκαιρίας για αυτοβελτίωση-μη υποχρεωτική εκπαίδευση Ολιστική μάθηση Συμβολή στην ανάπτυξη της χώρας Κοινωνική ένταξη των ευπαθών ομάδων Ανάπτυξη ενεργών και ενημερωμένων πολιτών Επαγγελματική κατάρτιση πιστοποιημένη και αξιολογημένη Συστηματοποίηση της ανίχνευσης και αποκρυστάλλωσης των αναγκών της αγοράς Δικαιωματική συμμετοχή του πολίτη στην πρόσβαση σε όλες τις επιμορφωτικές δραστηριότητες Διασφάλιση της ποιότητας της εκπαίδευσης Προγραμματισμός και συστηματική υποστήριξη των φορέων της δια βίου μάθησης

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ UNESCO: με τον όρο εκπαίδευση ενηλίκων νοούνται όλες οι οργανωμένες, δομημένες εκπαιδευτικές διαδικασίες, οποιουδήποτε επιπέδου και περιεχομένου, που αφορούν είτε στις ελεύθερες σπουδές, είτε αναπληρώνουν την τυπική εκπαίδευση. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ Αντιμετωπίζονται ως ίσος προς ίσο, ανταλλάσσοντας απόψεις, εμπειρίες και σκέψεις. Ικανότητες αυτοκαθορισμού και αυτοαντίληψης. Τρόπος λήψης νέων πληροφοριών. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Αναφορά σε έμπειρους ανθρώπους που μπορούν να συνδυάσουν ικανότητες που ήδη κατέχουν για την επίτευξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στόχος η αυτοβελτίωση και η ολοκλήρωση της προσωπικότητας του ατόμου και όχι μόνο η κατάρτιση και αποκόμιση δεξιοτήτων προς όφελος της αγοράς εργασίας. Εκπαιδευτής: Παρέχει κίνητρα για μάθηση και αξιοποιεί το προσωπικό ύφος του εκάστοτε εκπαιδευόμενου Διαχειρίζεται τυχόν συγκρούσεις και αναδεικνύει τις λανθάνουσες δεξιότητες Προωθεί τη διδασκαλία μέσω προσωπικών εξερευνήσεων και ερμηνευτικών αναστοχασμών

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ εφαρμογή των νέων τεχνολογιών κατάρρευση των συνόρων στο διεθνές εμπόριο και στις επενδύσεις Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η ευρεία έννοια της εκπαίδευσης ενηλίκων εντοπίζεται κατά την αρχαιότητα. Αφορμή της οργάνωσης και της υλοποίησης της εκπαίδευσης ενηλίκων ορίζεται η καταπολέμηση του αναλφαβητισμού. Νόμος 4397/29 επί κυβέρνησης Ελευθερίου Βενιζέλου. Δεκαετία του ΄50 και με το πέρας δύο πολέμων (Β΄ Παγκόσμιο και Εμφύλιο): λαϊκή επιμόρφωση, Κεντρική Επιτροπή Καταπολέμησης του Αναλφαβητισμού (ΚΕΚΑ), Νομαρχιακές Επιτροπές Καταπολέμησης του Αναλφαβητισμού (ΝΕΚΑ). Με την μεταπολίτευση: Κεντρική Επιτροπή Λαϊκής Επιμόρφωσης (ΚΕΛΕ). Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΟΚ 1981: χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών δράσεων από το Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Ταμείο, Γενική Γραμματεία Λαϊκής Επιμόρφωσης (Ν.Δ. 1320/83). Δεκαετία του ΄90: Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί τον κύριο φορέα χρηματοδότησης μέσω των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης και των εκπαιδευτικών δράσεων. Α΄ Κοινοτικό Πρόγραμμα Στήριξης (Α΄ΚΠΣ): μεταξύ 1989 και 1993. Β΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης: πρώτη πιστοποίηση φορέων συνεχιζόμενης κατάρτισης (1993), ίδρυση ΕΚΕΠΙΣ. Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης: Στρατηγική της Λισσαβόνας, ιδρύεται το 2003 το ΕΣΣΕΕΚΑ Από το έτος 2005: νέο θεσμικό πλαίσιο για τη δια βίου μάθηση, σύμφωνα με το νόμο «περί συστηματοποίησης της δια βίου εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις».

ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Φορείς υλοποίησης Πολιτικής Δια Βίου Μάθησης: Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΙΔΕΚΕ) Νομαρχιακές Επιτροπές Λαϊκής Επιμόρφωσης (ΝΕΛΕ) Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Από Απόσταση (ΚΕΔΒΜΑΠ) Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΚΕΕ) Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) Σχολές Γονέων (ΣΧΓ) Προγράμματα Δια Βίου Μάθησης: Εθνικό Πρόγραμμα Εθελοντικής Δράσης για τη Διαχείριση Κινδύνων και Κρίσεων και την Αντιμετώπιση Εκτάκτων Αναγκών: «Προστατεύω τον Εαυτό μου και τους Άλλους» Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Απόκτηση Βασικών δεξιοτήτων στις Νέες Τεχνολογίες (ΗΡΩΝ) Εκπαίδευση των μεταναστών στην ελληνική γλώσσα, την ελληνική ιστορία και τον ελληνικό πολιτισμό «Οδυσσέας» Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης Αγίων Αναργύρων Σχεδιασμός και η Υλοποίηση Προγραμμάτων Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης Εκπαιδευτών και Στελεχών Δια Βίου Μάθησης Σχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης μέσω του ΚΕΔΒΜΑΠ και της ΓΓΔΒΜ

ΚΕΝΤΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ (ΚΕ.Ε.) Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΙΔΕΚΕ); ιδρύονται το 2003 τα Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΚΕΕ). Η ανάπτυξη των προγραμμάτων των ΚΕΕ πραγματοποιείται σε επίπεδο νομού. Η θεσμοθέτηση των ΚΕΕ αποσκοπεί στη δημιουργία όσο το δυνατόν καλύτερων προϋποθέσεων προσωπικής εξέλιξης και ισότητας ευκαιριών στην εκπαίδευση, την απασχόληση, τη διαχείριση του ελεύθερου χρόνου πολιτών ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, θρησκείας, καταγωγής κ.ά. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΚΕΕ Φορέας: Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης (ΓΓΔΒΜ) του Υπουργείου Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων (ΥΠΔΒΜΘ). Χρηματοδότηση: Ευρωπαϊκή Ένωση - μέσω πακέτων στήριξης - και το ελληνικό δημόσιο - μέσω των εθνικών πόρων. Στόχος των προγραμμάτων: η παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης σε όλους τους νομούς της χώρας. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα των ΚΕΕ λειτουργούν εντός δύο κύκλων ετησίως. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΕΕ: Θεματικές περιοχές Χώρος εργασίας Δημόσιες υπηρεσίες Δικαιώματα του πολίτη Δικαιώματα του εργαζομένου Οικογένεια Τοπική κοινωνία Ελεύθερος χρόνος Πολιτισμός Νέες τεχνολογίες συναλλαγές, συνεργασίες, ανάληψη πρωτοβουλιών, κ.ά.. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΕΕ: Θεματικά πεδία Ελληνική Γλώσσα και Ιστορία Ευρωπαϊκές Γλώσσες και Ευρωπαϊκή Ιστορία Βασικές Γνώσεις Μαθηματικών Τεχνολογίες Πληροφορικής – Επικοινωνιών Οικονομία – Διοίκηση – Επιχειρήσεις Ενεργός Πολίτης: Δικαιώματα - Υποχρεώσεις Πολιτισμός – Τέχνες – Διαχείριση Ελεύθερου Χρόνου Περιβάλλον – Τουρισμός – Ανάπτυξη Ειδικά προγράμματα

ΚΕΝΤΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ (ΚΕ.Ε.) ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (The European Qualifications Framework) Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης και Πιστοποιητικό δια Βίου Εκπαίδευσης. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ πληροφορεί και καθοδηγεί τους εκπαιδευόμενους ως προς τη μαθησιακή διαδικασία του εκπαιδευτικού προγράμματος που συμμετέχουν απαντά σε ερωτήσεις, επιλύει και αποσαφηνίζει έννοιες του γνωστικού αντικειμένου ενθαρρύνει τον εκπαιδευόμενο να εργασθεί σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά του και τους στόχους που επιδιώκει δίνει θέματα για συζήτηση και προβληματισμό παρακολουθεί τη διεξαγωγή συζητήσεων και επεμβαίνει στη διευθέτηση θεμάτων ή παρακινεί τους εκπαιδευόμενους σε πιο ενεργή συμμετοχή επιδιώκει να οικοδομεί σχέσεις εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ των ενηλίκων εκπαιδευόμενων αξιολογεί και δίνει ανατροφοδότηση στους εκπαιδευόμενους σχολιάζει την ποιότητα του εκπαιδευτικού υλικού και υποβάλει προτάσεις εμπλουτισμού νε το σχεδιασμό εκπαιδευτικών ενοτήτων(σύμφωνα με το πρόγραμμα) τηρεί τους σκοπούς, τους στόχους, το περιεχόμενο και το ωρολόγιο πρόγραμμα, όπως προσδιορίζεται από τα ΚΕΕ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ Η λειτουργία των ΚΕ.Ε στη χώρα μας αποτέλεσε ίσως μία από τις πλέον ολοκληρωμένες και επιτυχείς προσπάθειες διάδοσης της εκπαίδευσης ενηλίκων Ενισχύεται η ισότητα ευκαιριών για συμμετοχή σε προγράμματα συνεχούς κατάρτισης και βελτίωσης των ενηλίκων. Δίνεται το έναυσμα για δραστηριοποίηση των ενηλίκων προς την επιμόρφωση και κατάρτιση.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Προφίλ ενηλίκων που συμμετείχαν στα προγράμματα επιμόρφωσης των ΚΕ.Ε. Λόγοι και πιο κρίσιμοι παράγοντες για συμμετοχή στα επιμορφωτικά προγράμματα του ΚΕ.Ε. Προσδοκίες πριν από τη συμμετοχή και επίπεδο στο οποίο εκπληρώθηκαν με το πέρας της επιμόρφωσης μέσω των ΚΕ.Ε. ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η αναβάθμιση ή η απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων μέσω των προγραμμάτων επιμόρφωσης των ΚΕ.Ε συμβάλλουν: Στην εξασφάλιση καλύτερων προϋποθέσεων ισότητας ευκαιριών στην εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση Στη διαμόρφωση στάσης ενεργού πολίτη Στη δημιουργία θετικής στάσης ως προς τη μάθηση ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η διεξαγωγή της έρευνας πραγματοποιήθηκε σε ένα από τα Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων της περιφέρειας, και συγκεκριμένα στο ΚΕ.Ε. Δωδεκανήσου με έδρα τη Ρόδο. Μελέτη περίπτωσης. Απόψεις συμμετεχόντων οι οποίοι έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο του επιμορφωτικού προγράμματος των ΚΕ.Ε. Δωδεκανήσου κατά το έτος 2011. Ερωτήσεις κλειστού τύπου. Κατευθυντήριοι άξονες των ερωτήσεων: Στοιχεία εκπαιδευόμενου στα ΚΕ.Ε. Συμμετοχή στο ΚΕ.Ε Δωδεκανήσου Προσδοκίες και εντυπώσεις από το ΚΕ.Ε

ΠΡΟΦΙΛ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΚΕ.Ε. ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ

ΠΡΟΦΙΛ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΚΕ.Ε. ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ Ώρες

ΛΟΓΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ ΚΕ.Ε. ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ

ΛΟΓΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ ΚΕ.Ε. ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ Ναι Όχι Εγώ προσωπικά 44% 56% Η υπηρεσία μου 62% 38% Συνάδελφος στον εργασιακό μου χώρο 12% 88% Συγγενικό/Φιλικό πρόσωπο 2% 98% Άλλο 0% 100% Ποιος είχε την πρωτοβουλία για την επιμόρφωση Ποιος είναι ο πιο κρίσιμος παράγοντας που σας ώθησε να συμμετάσχετε στο πρόγραμμα

ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΚΑΙ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕ.Ε. ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ Καθόλου Λίγο Μέτρια Πολύ Πάρα πολύ Εύρεση Εργασίας 6% 18% 14% 30% 32% Αύξηση μισθού 0% 16% 42% Καλύτερη θέση εργασίας 4% 76% Ανάπτυξη πνευματικού επιπέδου 2% 90% Απόδειξη ικανοτήτων απέναντι σε άλλους 8% 26% 66% Συναισθήματα προσφοράς-τόνωση αυτοπεποίθησης 38% 60% Ασχολίες οι οποίες δε μου επιτρεπόντουσαν κατά τη σχολική ηλικία 28% Άλλο 48% 50% Θεωρείτε πως εκπληρώσατε τις προσδοκίες σας

ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΚΑΙ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕ.Ε. ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ Βαθμός ικανοποίησης των ερωτώμενων αναφορικά με τους διαφόρους τομείς του ΚΕΕ Βαθμός ικανοποίησης των ερωτώμενων αναφορικά με τους εκπαιδευτικούς των ΚΕΕ

ΚΡΙΣΙΜΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ

ΒΑΣΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ

ΒΑΘΜΟΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΕΕ Ανά φύλο Ανά μορφή εργασίας Ανά επάγγελμα

ΒΑΘΜΟΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ ΤΩΝ ΚΕΕ Ανά μορφή εργασίας Ανά φύλο Ανά επάγγελμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Πρώτος κατευθυντήριος άξονας: Στοιχεία εκπαιδευόμενου στα ΚΕ.Ε.: Τα ΚΕ.Ε. διέπονται από καθολικότητα. Δεύτερος κατευθυντήριος άξονας: Συμμετοχή στα ΚΕ.Ε. : Οι Θ.Ε και τα κίνητρα και οι λόγοι παρακολούθησης διαφέρουν. Τρίτος κατευθυντήριος άξονας: Προσδοκίες και εντυπώσεις από τα ΚΕ.Ε.: Οι ερωτηθέντες έμειναν αρκετά έως πολύ ικανοποιημένοι από τη λειτουργία, την οργάνωση αλλά και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Η παρούσα έρευνα συνέβαλε, έστω και σε μικρό βαθμό, στη διεύρυνση της γνώσης στο θεματικό πεδίο της εκπαίδευσης ενηλίκων και συγκεκριμένα στη μελέτη της περίπτωσης του ΚΕ.Ε. Δωδεκανήσου, εφόσον προέκυψαν ορισμένα στοιχεία τα οποία δεν είχαν βρεθεί κατά τη βιβλιογραφική έρευνα: Το σύνολο των συμμετεχόντων ήταν Έλληνες, πτυχιούχοι, η πλειοψηφία κατείχε μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών και εργάζονταν κυρίως σε Δημόσιες Υπηρεσίες. Οι συμμετέχοντες ηλικίας άνω των 56 ετών αποτελούν μειοψηφία. Για την πλειοψηφία οι λόγοι και οι παράγοντες που τους ώθησαν στην παρακολούθηση επιμορφωτικών προγραμμάτων ήταν κυρίως επαγγελματικοί και σχετίζονταν άμεσα με τις συνθήκες στην αγορά εργασίας. Η μορφή εργασίας και η ηλικία επηρέασαν τους λόγους συμμετοχής στα επιμορφωτικά προγράμματα και τις θεματικές ενότητες που επιλέχθηκαν. Όσον αφορά την εκπλήρωση των προσδοκιών και το βαθμό ικανοποίησης των συμμετεχόντων, δεν βρέθηκαν συμμετέχοντες απογοητευμένοι ή λίγο ικανοποιημένοι. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα διεξήχθη μόνο σε ένα συγκεκριμένο ΚΕ.Ε., το δείγμα ήταν μικρό και δεν υπήρξε ομάδα ελέγχου. Τα αποτελέσματα της έρευνας αποτελούν απλά ενδείξεις που μπορούν να χρησιμεύσουν σε μελλοντικές έρευνες.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΟΣ Σχεδιασμός με βάση το προφίλ των συμμετεχόντων και τις ιδιαίτερες κατά τόπους ανάγκες. Βελτίωση στον τρόπο λειτουργίας των ΚΕ.Ε. και στην υλικοτεχνική υποδομή τους. Οργάνωση εκστρατειών ενημέρωσης από την πολιτεία σχετικά με το κοινό στο οποίο απευθύνονται τα συγκεκριμένα επιμορφωτικά προγράμματα και τις διαθέσιμες θεματικές ενότητες. Προτάσεις για περαιτέρω έρευνα: Συμμετοχή ευπαθών κοινωνικά ομάδων στα επιμορφωτικά προγράμματα των ΚΕ.Ε. Έρευνα και σε άλλα ΚΕ.Ε. της επικράτειας. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Αποκεντρωτικός χαρακτήρας των ΚΕ.Ε. ως ένα από τα πλέον σημαντικά στοιχεία. Ελπίδα για περεταίρω μεταρρυθμίσεις στο χώρο της εκπαίδευσης (ενηλίκων). Δυνατότητα των ενηλίκων της χώρας να αποκτήσουν νέες γνώσεις και δυνατότητες ή να βελτιώσουν τις ήδη αποκτηθείσες, ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της χώρας. Το παράδειγμα της Ρόδου απέδειξε την ένθερμη συμμετοχή του πληθυσμού. Η διακοπή δράσεων και η κατάργηση παρόμοιων φορέων και οργανισμό επηρεάζουν αρνητικά. Ωφέλιμο να αποδοθεί ενδιαφέρον και προσανατολισμός των ιθυνόντων της εκπαίδευσης προς την οργάνωση και την ανάπτυξη της εκπαίδευσης ενηλίκων.