Διαχείριση Αστικών Υγρών Αποβλήτων – Θεσμικό Πλαίσιο & Διοικητική Πρακτική Dr. –Ing. Β. Μπίλη Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων Ρέθυμνο, 5. - 6. Οκτωβρίου 2017

ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΥΔΑΤΩΝ (ΕΓΥ) Επιχειρησιακοί στόχοι Ενσωμάτωση & εφαρμογή Ευρωπαϊκών Οδηγιών Κατάρτιση εθνικών προγραμμάτων προστασίας ΥΣ & παρακολούθηση εφαρμογής Ορθολογική & βιώσιμη διαχείριση των υπηρεσιών ύδατος ΕΓΥ - Εθνικό όργανο χάραξης & εφαρμογής της πολιτικής διαχείρισης των υδάτων Συντονισμός υπηρεσιών & κρατικών φορέων Καταχώρηση, επεξεργασία & διάχυση δεδομένων Συμμετοχή κοινού στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων-υδατικοί πόροι, θαλάσσιο περιβάλλον

ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΥΔΑΤΩΝ Τομείς δραστηριοτήτων Εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά http://wfdver.ypeka.gr/ Διαβούλευση 1ης Αναθεώρησης ΣΧΛΑΠ Παρακολούθηση της ποιότητας & ποσότητας των υδάτων http://nmwn.ypeka.gr/ Διαχείριση αστικών λυμάτων και επαναχρησιμοποίηση http://astikalimata.ypeka.gr Εφαρμογή της Οδηγίας για τις πλημμύρες http://floods.ypeka.gr Διαβούλευση Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας των Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας Ακτές κολύμβησης & γαλάζιες σημαίες www.ypeka.gr Εφαρμογή της Οδηγίας για τη θαλάσσια στρατηγική www.ypeka.gr Διεθνή, Διακρατικά και Μεσογειακά θέματα νερού www.ypeka.gr

ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΥΔΑΤΩΝ Διαχείριση αστικών λυμάτων- Οδηγία 91/271/ΕΟΚ Συλλογή, έλεγχος & αξιολόγηση λειτουργικών δεδομένων των ΕΕΛ της χώρας/ Υποβολή εκθέσεων στην ΕΕ Προσδιορισμός μέτρων & παρακολούθηση προγραμμάτων έργων επεξεργασίας υγρών αποβλήτων Παρακολούθηση της πορείας ολοκλήρωσης των αναγκαίων υποδομών συλλογής & επεξεργασίας λυμάτων Συντονισμός των αρμόδιων φορέων για τη συμμόρφωση προς τις υποχρεώσεις της Οδηγίας

ΕΘΝΙΚΗ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΓΥ Διαδικτυακή υποβολή όλων των στοιχείων & λειτουργικών δεδομένων των ΕΕΛ της χώρας

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Δράσεις για την ολοκλήρωση της εφαρμογής της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ Υλοποίηση των υπολειπόμενων έργων Οικισμοί άνω των 15000 ι.π. (Ανατολική Αττική) – Β΄ προτεραιότητα Οικισμοί με ι.π. ( 2.000-15.000) – Γ΄ προτεραιότητα Διασφάλιση της λειτουργικότητας των ΕΕΛ Αξιολόγηση της λειτουργίας υφιστάμενων ΕΕΛ Εντατική παρακολούθηση της λειτουργίας ΕΕΛ από τους αρμόδιους φορείς Τήρηση των καθορισμένων ορίων εκροής Δράσεις βελτιστοποίησης των λειτουργικών δεδομένων των ΕΕΛ Διαχείριση Ιλύος Αύξηση της αποδοτικότητας - Μείωση του λειτουργικού κόστους Επαναχρησιμοποίηση λυμάτων Επεξεργασία λυμάτων οικισμών Δ΄ προτεραιότητας - οικισμοί ˂ 2.000 ι.π.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 91/271/ΕΟΚ Κατάσταση των έργων επεξεργασίας αστικών λυμάτων – Ιούνιος 2016

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΥΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ Δ΄ προτεραιότητα - Ολοκλήρωση της Οδηγίας «αστικών λυμάτων» Για την κατηγορία των οικισμών με πληθυσμό ˂ 2.000 ι.κ. δεν υφίσταται θεσμική υποχρέωση κατασκευής δικτύων αλλά εφαρμογής «κατάλληλων» συστημάτων επεξεργασίας λυμάτων . Σύμφωνα µε το άρθρο 3, παρ.1 της Οδηγία 91/271 ‘Όταν η εγκατάσταση δικτύων αποχέτευσης δεν δικαιολογείται είτε λόγω το ότι δεν ωφελεί το περιβάλλον είτε λόγω υπερβολικού κόστους χρησιμοποιούνται µεµονωµένα συστήματα ή άλλα κατάλληλα συστήματα που επιτυγχάνουν το ίδιο επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος ΣΤΟΧΟΣ: Εφαρμογή αποτελεσματικών συστημάτων επεξεργασίας για τους μικρούς οικισμούς - Εκτιμάται ότι αντιστοιχούν σε περίπου 2,5 εκατ. ι.κ.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΥΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ Αποκεντρωμένα συστήματα Ευελιξία του θεσμικού πλαισίου – Οδηγία 91/271/ΕΟΚ: Δυνατότητα αποφυγής εκτεταμένων & δαπανηρών δικτύων αποχέτευσης Ευκαιρίες για αποτελεσματική εφαρμογή συστημάτων αποκεντρωμένης διαχείρισης λυμάτων ΣΤΟΧΟΣ : βέλτιστος συνδυασμός «κατασκευής & λειτουργίας» του συστήματος βάσει οικονομικών & τεχνικών κριτηρίων ( χαμηλό κόστος, εύκολη λειτουργία, σταθερή απόδοση ) Προστασία της δημόσιας υγείας, του υδάτινου & ευρύτερου περιβάλλοντος, Σταδιακή κατάργηση των βόθρων Καθοριστικοί παράγοντες για τον βαθμό επεξεργασίας των λυμάτων : ο τρόπος διάθεσης το είδος και ο χαρακτήρας του αποδέκτη η απαιτούμενη ποιότητα εκροών βάσει του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΥΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ Θεσμικό πλαίσιο « Διάθεσης επεξεργασμένων λυμάτων » ΕΓΥ ( Σεπτ. 2017) - ΣΧΕΔΙΟ ΚΥΑ «Διάθεση Υγρών Αποβλήτων» Θέσπιση ενός σύγχρονου πλαισίου Κατάργηση της Υγ. Διάταξης Ε1β/221/1965 Καθορισμός ορίων διάθεσης για την ενίσχυση της προστασίας των Υδατικών Συστημάτων Επίτευξη των ποιοτικών στόχων των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών Η Κ.Υ.Α. 5673/400/1997 ( ενσωμ. της Οδηγία 91/271) διάθεση των αστικών λυμάτων σε επιφανειακό υδάτινο αποδέκτη τα αστικά λύματα των δικτύων - πριν τη διάθεση – υφίστανται «κατάλληλη επεξεργασία» που επιτρέπει στα ύδατα υποδοχής να ανταποκρίνονται στους ποιοτικούς στόχους της Οδηγίας Διάθεση στο έδαφος : εφαρμόζονται οι διατάξεις «περί επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένων λυμάτων»

ΔΙΑΘΕΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ Θεσμικό πλαίσιο επαναχρησιμοποίησης ΚΥΑ 145116/11 Διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων στο έδαφος (Άρθρο 5, παρ. 7) Για τις περιπτώσεις ΕΕΛ οικισμών με πληθυσμό ˂ 2.000 κατ. ιδιωτικών συστημάτων επεξεργασίας λυμάτων μεμονωμένων κατοικιών ή ομάδων κατοικιών ή ξενοδοχειακών μονάδων, επιτρέπεται η εφαρμογή υπεδάφιας διοχέτευσης των επεξεργασμένων λυμάτων μέσω διήθησης - δια μέσου εδαφικού στρώματος σε υπόγειο υδροφορέα, μόνον εφόσον: εφαρμόζονται «κατάλληλα» συστήματα επεξεργασίας, σύμφωνα με τις απαιτήσεις που προβλέπονται στην ΚΥΑ 5673/400/1997, υποβληθεί μελέτη σχεδιασμού και εφαρμογής (περιγραφή του εδαφικού στρώματος διήθησης, προσδιορισμός της στάθμης των υπόγειων υδάτων & τεκμηρίωση αποφυγής διείσδυσης των λυμάτων σε υπόγειους υδροφορείς για απόληψη πόσιμου νερού)

ΔΙΑΘΕΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ Εξαιρέσεις θεσμικού πλαισίου επαναχρησιμοποίησης Ευελιξία θεσμικού πλαισίου ως προς την ελάχιστη απαιτούμενη επεξεργασία αποβλήτων (οργανικό φορτίο, αιωρούμενα στερεά, απολύμανση) Ειδικές περιπτώσεις επαναχρησιμοποίησης αποβλήτων Άρδευση με περιορισμούς ως προς το είδος της καλλιέργειας και την πρόσβαση του κοινού Βιομηχανική χρήση Τροφοδότηση υπογείων υδροφορέων (διήθηση διαμέσου εδαφικού στρώματος με επαρκές πάχος & κατάλληλα χαρακτηριστικά ) Παρέχεται η δυνατότητα: ΕΕΛ οικισμών ˂ 2.000 ι.κ. & Οικιακά ιδιωτικά συστήματα επεξεργασίας να εφαρμόζονται μέθοδοι επεξεργασίας ακόμη και αν δεν επιτυγχάνουν τα όρια της ΚΥΑ 5673/400/97 για τις παραμέτρους BOD5 & SS, µε την προϋπόθεση ότι τεκμηριωμένα εξασφαλίζεται η µη επαφή κοινού και γεωργών µε τα επεξεργασμένα υγρά απόβλητα.

ΔΙΑΘΕΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ Εξαιρέσεις θεσμικού πλαισίου επαναχρησιμοποίησης ΚΥΑ 145116/11, ΚΥΑ 191002/13 Για εγκαταστάσεις δυναμικότητας μέχρι 50 Μ.Ι.Π. : μικρών ιδιωτικών συστημάτων επεξεργασίας λυμάτων μεμονωμένων κατοικιών ή πολυκατοικιών ξενοδοχειακών καταλυμάτων ( υπό προϋποθέσεις) επεξεργασίας λυμάτων του προσωπικού των βιομηχανικών & άλλων δραστηριοτήτων - αμιγώς οικιακού χαρακτήρα & σαφώς διαχωρισμένων δεν απαιτείται άδεια επαναχρησιμοποίησης για τις περιπτώσεις: περιορισμένης άρδευσης μέσω υπεδάφιου συστήματος τροφοδότησης υπόγειων υδροφορέων, οι οποίοι δεν χρησιμοποιούνται προς απόληψη πόσιμου νερού & μόνο μέσω διήθησης - όχι μέσω γεώτρησης θα λαμβάνονται υπόψη οι απαιτήσεις διάθεσης λυμάτων που περιλαμβάνονται στην οικοδομική άδεια των ανωτέρω εγκαταστάσεων

ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ – Διαχείριση λυμάτων μικρών οικισμών, ΕΓΥ 2012 Μεμονωμένα Συστήματα χωρίς Δίκτυο Αποχέτευσης Σύστημα σηπτικής / Imhoff δεξαμενής & διάθεσης με απορροφητική τάφρο Σύστημα σηπτικής/ Imhoff δεξαμενής & χαλικο- / αμμοδιυλιστηρίου & διάθεσης με απορροφητική τάφρο Μηχανικά ιδιωτικά συστήματα για μεμονωμένες κατοικίες

ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ – Διαχείριση λυμάτων μικρών οικισμών, ΕΓΥ 2012 Συστήματα μικρής κλίμακας σε συνδυασμό με Δίκτυο Αποχέτευσης ΦΥΣΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (εκτατικά) ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (εντατικά) Συστήματα Διήθησης Τεχνητοί Υγροβιότοποι Συστήματα Επιπλεόντων Υδροχαρών Φυτών Τεχνητές Λίμνες Συστήματα ενεργού Ιλύος ή παραλλαγές τους Συστήματα προχωρημένης επεξεργασίας Βιολογικά Φίλτρα Περιστρεφόμενοι βιολογικοί δίσκοι

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΥΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ Κριτήρια επιλογής/αξιολόγησης του συστήματος επεξεργασίας Εξυπηρετούμενος πληθυσμός ( 50-100….100-1.000….1.000 - 2.000 ι.κ.) Απαιτούμενη έκταση Βαθμός απόδοσης του συστήματος - Ποιότητα εκροής ( BOD5, SS, Ν, P ) Κόστος επένδυσης Σταθερότητα λειτουργίας – Αντοχή σε διακυμάνσεις υδραυλικού & ρυπαντικού φορτίου Λειτουργικό κόστος της εγκατάστασης – Ενεργειακή κατανάλωση Απαιτήσεις στην παρακολούθηση της λειτουργίας (εργατικό δυναμικό, βαθμός εξειδίκευσης προσωπικού, μηχανολογικός εξοπλισμός κλπ.) Περιβαλλοντική επιβάρυνση από τη λειτουργία (οσμές, έντομα, θόρυβος κλπ.)

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΛΥΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΛΥΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ Ορθολογική & αποτελεσματική διαχείριση Αξιοποίηση της υφιστάμενης τεχνογνωσίας & εμπειρίας από τον Ελληνικό & διεθνή χώρο Δημιουργία διαχειριστικών & θεσμικών εργαλείων για την ολοκληρωμένη & βιώσιμη αποκεντρωμένη διαχείριση λυμάτων μικρών οικισμών Επίτευξη κοινωνικής αποδοχής & συναίνεσης Επίσπευση της υλοποίησης των έργων Διασφάλιση αποδοτικής & αποτελεσματικής λειτουργίας Επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων