ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΔΕΥΑ Ημερίδα εταιρείας Softworks με τίτλο «Η Εφαρμογή του προγράμματος ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ και η επιχειρησιακή αναδιοργάνωση των Δ.Ε.Υ.Α.» Θέμα: «Ενέργειες των ΔΕΥΑ για την υλοποίηση του “ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ”» Εισηγητής: Δρ. Σαφαρίκας Νικόλαος, Γενικός Δ/ντής ΔΕΥΑ Σερρών Θεσσαλονίκη 17-12-2010

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγικά ΔΕΥΑ & ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ Ενέργειες που πρέπει να δρομολογηθούν από τις ΔΕΥΑ Συμπεράσματα

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ 227 ΔΕΥΑ υφίστανται στην Χώρα μας 4.300.000 κατοίκους εξυπηρετούν 6.500 εργαζόμενοι προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στις ΔΕΥΑ με σχέση εργαζομένων προς καταναλωτές να είναι 1 εργαζόμενος / 661 καταναλωτές 93 Μ3 νερού ανά έτος καταναλώνεται ανά κάτοικο 3.5 δις ευρώ σε ονομαστικές τιμές οι επενδύσεις των ΔΕΥΑ στην Ελλάδα ή σε 5.5 δις ευρώ σε σημερινές τιμές

Ενέργειες των ΔΕΥΑ, για την υλοποίηση του “ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ” ΔΕΥΑ & ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ

ΔΕΥΑ & ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ Οι 227 ΔΕΥΑ που υφίστανται σήμερα στην Χώρα μας με τον Ν. 3852/2010 (Νέα Αρχιτεκτονική για ΟΤΑ) μειώνονται σε 142 ΔΕΥΑ. Οι συνενούμενοι δήμοι στα όρια των οποίων θα δραστηριοποιούνται οι ΔΕΥΑ είναι 591 με 3.796 Δημοτικά Διαμερίσματα Οι νέες ΔΕΥΑ που προκύπτουν από τον «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ» σύμφωνα με το Ν. 3852/2010 (Νέα Αρχιτεκτονική για ΟΤΑ) θα εξυπηρετούν 5.125.618

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΔΕΥΑ & ΔΕΥΑ ΟΠΩΣ ΘΑ ΔΙΑΜΟΡΦΩΘΟΥΝ ΜΕ ΤΟΝ «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ» Περιφέρειες - ΔΕΥΑ ανά Περιφέρεια Υφιστάμενες σήμερα ΔΕΥΑ ΔΕΥΑ με "Καλλικράτη" σύμφωνα με νομοσχέδιο Αν. Μακεδονίας & Θράκης 18 12 Αττικής 3 2 Βορείου Αιγαίου 4 Δυτικής Ελλάδας 14 10 Δυτικής Μακεδονίας 5 Ηπείρου Θεσσαλίας 38 22 Ιονίων Νήσων 15 Κεντρικής Ελλάδας 19 Κεντρικής Μακεδονίας 47 25 Κρήτης Νοτίου Αιγαίου 21 13 Πελοποννήσου Σύνολο ΔΕΥΑ 227 142

ΔΗΜΟΙ ΠΟΥ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΣΤΗΣΟΥΝ ΔΕΥΑ ΜΕ ΤΟΝ «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ» Περιφέρειες - Δήμοι ανά Περιφέρεια που σύμφωνα με το άρθρο 13 του Ν. 1069/80 θα πρέπει να συστήσουν ΔΕΥΑ Δήμοι που πρέπει με τον "Καλλικράτη" να συστήσουν ΔΕΥΑ σύμφωνα με το νόμο Αν. Μακεδονίας & Θράκης 7 Αττικής Βορείου Αιγαίου 1 Δυτικής Ελλάδας 8 Δυτικής Μακεδονίας 4 Ηπείρου 6 Θεσσαλίας Ιονίων Νήσων Κεντρικής Ελλάδας 10 Κεντρικής Μακεδονίας Κρήτης 3 Νοτίου Αιγαίου 2 Πελοποννήσου Σύνολο ΔΕΥΑ 54

Νόμος 3852/07-06-2010 Πρόγραμμα “ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ” Άρθρο 107: Επιχειρήσεις Δήμων (β. μια ΔΕΥΑ του Ν. 1069/80) Άρθρο 109: Συγχώνευση κοινωφελών επιχειρήσεων των νέων δήμων: § 1: «Οι κοινωφελείς επιχειρήσεις των ΟΤΑ α΄ βαθμού που συνενώνονται σε ένα νέο δήμο, συγχωνεύονται υποχρεωτικά σε μια κοινωφελή επιχείρηση. Με απόφαση του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου η οποία λαμβάνεται μέσα σε προθεσμία δύο μηνών από την εγκατάσταση των Δημοτικών Αρχών, ορίζεται: η επωνυμία, ο σκοπός, η διοίκηση, το κεφάλαιο, οι πόροι, η διάρκεια, η έδρα της κοινωφελούς επιχείρησης και κάθε άλλο στοιχείο αναγκαίο κατά την κρίση του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ελέγχου νομιμότητας»

Νόμος 3852/07-06-2010 Πρόγραμμα “ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ” Άρθρο 109: (συνέχεια άρθρου): § 2: Το προσωπικό με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου των επιχειρήσεων που συγχωνεύονται μεταφέρεται στη νέα επιχείρηση και κατατάσσεται σε αντίστοιχες θέσεις με απόφαση του Δ.Σ. της. § 3: Με απόφαση του Δ.Σ. η οποία συντάσσεται μέσα σε τρεις (3) μήνες από τη δημοσίευση της απόφασης της § 1 του Δημοτικού Συμβουλίου, συντάσσεται εσωτερικός κανονισμός προσωπικού, στον οποίο εντάσσονται οι θέσεις του αναγκαίου προσωπικού. § 6: Οι διατάξεις των ανωτέρω παραγράφων εφαρμόζονται αναλόγως και στη συγχώνευση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) Άρθρο 111: Προσαρμογή λοιπών επιχειρήσεων ( § 3 τυχόν υφιστάμενες επιχειρήσεις τηλεθέρμανσης δύνανται να συγχωνευθούν με υφιστάμενες ΔΕΥΑ)

Διαδικασίες ΔΕΥΑ 1η Περίπτωση «Συγχώνευση ΔΕΥΑ με ΔΕΥΑ» Μέσα σε προθεσμία δύο (2) μηνών από την εγκατάσταση των Δημοτικών Συμβουλίων συγχωνεύονται υποχρεωτικά σε μία κοινωφελή επιχείρηση όπου: Ορίζεται η επωνυμία Ο σκοπός Η διοίκηση Το κεφάλαιο Οι πόροι Η διάρκεια Η έδρα της επιχείρησης Και κάθε άλλο στοιχείο αναγκαίο κατά την κρίση του Δημοτικού Συμβουλίου που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης 10

Διαδικασίες ΔΕΥΑ 1η Περίπτωση «Συγχώνευση ΔΕΥΑ με ΔΕΥΑ» Κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία των συγχωνευομένων επιχειρήσεων περιέρχονται αυτοδίκαια στην επιχείρηση που προκύπτει, η οποία υπεισέρχεται ως καθολικός διάδοχος σε όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συγχωνευομένων επιχειρήσεων Το προσωπικό με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου των επιχειρήσεων που συγχωνεύονται μεταφέρεται στη νέα επιχείρηση και κατατάσσεται σε αντίστοιχες θέσεις με απόφαση του Δ.Σ. της. Με απόφαση του Δ.Σ. η οποία συντάσσεται μέσα σε τρεις (3) μήνες από τη δημοσίευση της απόφασης της § 1 του Δημοτικού Συμβουλίου, συντάσσεται εσωτερικός κανονισμός προσωπικού, στον οποίο εντάσσονται οι θέσεις του αναγκαίου προσωπικού. 11

Διαδικασίες ΔΕΥΑ 2η Περίπτωση «Επέκταση ΔΕΥΑ με διεύρυνση των Διοικητικών ορίων της στα νέα όρια του Καλλικρατικού Δήμου Απαιτείται αρχικά να δημιουργηθεί ο νέος Δήμος, ο οποίος στη συνέχεια θα παραδώσει τα κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία στην επιχείρηση η οποία υπεισέρχεται ως καθολικός διάδοχος σε όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις, συμπεριλαμβανομένων και των συμβάσεων μίσθωσης έργων μέχρι της λήξης τους, εκκρεμών δικών κ.λ.π. Στη συνέχεια ότι ορίζεται από το άρθρο 107 σε συνδυασμό με το άρθρο 109 (§ 1, 2, 3, 4) εφαρμόζονται και στις ΔΕΥΑ (π.χ. προσωπικό, σύνταξη Ο.Ε.Υ. κ.λ.π.) 12

Ενέργειες των ΔΕΥΑ, για την υλοποίηση του “ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ” Ενέργειες που πρέπει να γίνουν

Ενέργειες που πρέπει να γίνουν Συλλογή Στοιχείων για αποτύπωση κατάστασης Σύνταξη έκθεσης που θα περιλαμβάνει συνολικό πλαίσιο αναγκαίων ενεργειών αντιμετώπισης α) θεμάτων καθημερινότητας, β) εξυγίανσης των υποδομών κατά απόλυτη προτεραιότητα βάσει των αναγκών των Δ.Δ. αλλά και των οικονομικών δυνατοτήτων της Επιχείρησης Σύνταξη οικονομοτεχνικής μελέτης που θα αναφέρεται στη συγχώνευση ή στη διεύρυνση των διοικητικών ορίων Σύνταξη νέων κανονισμών (ΟΕΥ, Κανονισμός Λειτουργίας & Διαχείρισης, κ.λ.π.) Μελέτη τιμολογιακής πολιτικής Καθορισμός μέσω Δ.Σ. των προτεραιοτήτων που θα πρέπει να τεθούν Ολοκλήρωση διαδικασιών απογραφής

1η Ενέργεια (Συλλογή στοιχείων για αποτύπωση της κατάστασης) Συλλογή γενικών στοιχείων (δημογραφικά, έκταση κλπ) Καταγραφή εργαζομένων που απασχολούνται στον τομέα ύδρευσης-αποχέτευσης Συλλογή αποφάσεων Δ.Σ. που αφορούν τιμολ. πολιτική Συλλογή απολογισμών (π.χ. 3 τελευταίων ετών) σε έσοδα, συντηρήσεις, επενδύσεις για ύδρευση & αποχέτευση Καταγραφή δικτύων (μήκος, υλικό διατομή), γεωτρήσεων (ωριαία άντληση σε Μ3), πηγών, αντλιοστασίων (αντλίες, κινητήρες), δεξαμενών (χωρητικότητα), εξοπλισμού, μηχανημάτων κ.λ.π. Ολοκλήρωση καταγραφής υπολογισμών & προσεγγίσεων που θα περιλαμβάνουν (αναγκαίες ποσότητες παροχής ανά Δ.Δ., αναγκαίες ποσότητες προς αποθήκευση, αναγκαίες τιμές ισχύος για λειτουργία αντλιοστασίων, αναγκαίες διατομές κ.λ.π.)

1η Ενέργεια (Συλλογή στοιχείων για αποτύπωση της κατάστασης) Καταγραφή εξοπλισμού οχημάτων με επισημάνσεις για ελλείψεις Καταγραφή βαθμού ετοιμότητας αντιμετώπισης της καθημερινότητας αλλά και ωρίμανσης έργων Την ανάγκη ολοκλήρωσης τυχόν υπαρχουσών μελετών ή και εκπόνησης νέων όπου απαιτούνται Καταγραφή δεδομένων λειτουργίας σε ύδρευση, αποχέτευση, ΕΕΛ (υδροληψίες, δεξαμενές, αντλιοστάσια) για να καθορισθεί η πιθανή ανάγκη ενίσχυσης των και να εξασφαλισθεί ο ζητούμενος βαθμός εξυπηρέτησης Καταγραφή, έλεγχος και είδος αναλύσεων νερού, ώστε να εξασφαλισθεί η πολιτική ποιότητας νερού που προβλέπεται από τις οδηγίες 16

2η Ενέργεια (Σύνταξη Τεχνικών Εκθέσεων που θα περιλαμβάνουν) Αναγκαίες ενέργειες για θέματα καθημερινότητας Αναγκαίες ενέργειες για εξυγίανση των υποδομών κατά απόλυτη προτεραιότητα των αναγκών των Δ.Δ. αλλά και των οικονομικών δυνατοτήτων της επιχείρησης Τρόπους υλοποίησης όποιων δράσεων απαιτηθούν (ενέργεια τεχνοκρατική και πολιτική). Αφενός πρέπει να καθορισθεί ο τρόπος αντιμετώπισης μέσω χάραξης στρατηγικής, αφετέρου πρέπει να αποφασισθεί ο τρόπος επίλυσής τους (Τέτοιες δράσεις θα μπορούσαν να αφορούν: ανόρυξη γεωτρήσεων, κατασκευή αντλιοστασίων, νέων δικτύων, αναβάθμιση Η/Μ εξοπλισμού, αναβάθμιση & κατασκευή συστημάτων τηλεελέγχου, σύνταξη νέων μελετών, κατασκευή μονάδων επεξεργασίας νερού, μελέτες διαχείρισης υδατικών πόρων, κατασκευή νέων δικτύων ακαθάρτων, ομβρίων κ.λ.π.) 17

3η Ενέργεια (Σύνταξη οικονομοτεχνικής μελέτης, συγχώνευσης ή διεύρυνσης) Γενικά στοιχεία για τα διοικητικά όρια της νέας ΔΕΥΑ Υφιστάμενη Οικονομική Κατάσταση της ΔΕΥΑ και των νέων Δ.Δ. που συνενώνονται. Εφόσον υπάρχει και άλλη ΔΕΥΑ στον νέο Δήμο αναφέρονται και τα οικονομικά στοιχεία της εν λόγω ΔΕΥΑ Προσδιορισμός Οράματος – Στόχου Οργανόγραμμα Ανάλυση ισχυρών σημείων και ευκαιριών Περιγραφή έργων προς εκτέλεση Χρηματοοικονομική μελέτη κόστους – οφέλους της συνενωμένης ΔΕΥΑ με άλλη-ες ΔΕΥΑ και άλλους Δήμους και Δημοτικά Διαμερίσματα Οικονομική Ανάλυση και αποτελέσματα από την συνένωση Επίπτωση από την συνένωση στην Απασχόληση, Δημιουργία Ευκαιριών Απασχόλησης Επίπτωση από την συνένωση στην Αποταμίευση Δείκτης Επιβάρυνσης Καταναλωτών Συνολική αξιολόγηση, Ποιοτικές και Ποσοτικές Επιπτώσεις Συμπεράσματα 18

4η Ενέργεια (Σύνταξη κανονισμών) Σύνταξη νέου Ο.Ε.Υ. και νέου οργανογράμματος Σύνταξη νέου Κανονισμού Λειτουργίας & Διαχείρισης Σύνταξη νέου Κανονισμού Προμηθειών Σύνταξης νέου Κανονισμού Ύδρευσης Σύνταξη νέου Κανονισμού Αποχέτευσης Σύνταξη Κανονισμών για οποιαδήποτε νέο αντικείμενο περιέλθει στη ΔΕΥΑ ως αντικείμενο δραστηριότητας 19

5η Ενέργεια (Μελέτη τιμολογιακής πολιτικής) 5η Ενέργεια (Μελέτη τιμολογιακής πολιτικής) Οι ΔΕΥΑ συγχρόνως με τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω θα πρέπει να ολοκληρώσουν μελέτη τιμολογιακής πολιτικής, όπου θα λαμβάνονται υπόψη: το νομικό και θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις επιχειρήσεις ύδρευσης-αποχέτευσης (άρθρα 25 και 26 Ν. 1069/80, Οδηγία Πλαίσιο 2000/60/ΕΕ, Νόμος 3199/2003, Π.Δ. 51/2007). Βάσει των ανωτέρω θα κατατεθεί και ο τροποποιημένος Προϋπολογισμός της Επιχείρησης μετά τη διεύρυνση ή τη συγχώνευση 20

6η Ενέργεια (Καθορισμός μέσω Δ. Σ 6η Ενέργεια (Καθορισμός μέσω Δ.Σ. των προτεραιοτήτων που θα πρέπει να τεθούν) Οι ΔΕΥΑ μέσω των Δ.Σ. θα πρέπει να αποφασίσουν για τον τρόπο αντιμετώπισης της καθημερινότητας, των συντηρήσεων, των αποκαταστάσεων και των επεκτάσεων νέων έργων Θα πρέπει να αποφασισθεί η πιθανή ύπαρξη υποκαταστημάτων των ΔΕΥΑ σε σημεία εκτός της έδρας της Επιχείρησης. Η εν λόγω ενέργεια θα προσθέσει κόστος λειτουργίας. Ένα άλλο στοιχείο που πρέπει να επιλυθεί θα είναι ο τρόπος είσπραξης λογαριασμών (π.χ. μέσω τραπεζών, συστήματος ΔΙΑΣ, μέσω πρακτορείων ΠΡΟ-ΠΟ) και η μεταφορά χρημάτων στα ταμεία της επιχείρησης Θα πρέπει να αναπτυχθεί ο τρόπος λειτουργίας του Τμήματος Καταναλωτών για την καταγραφή των ενδείξεων, την έκδοση και το μοίρασμα λογαριασμών, οι διακοπές υδροδοτήσεων, καθώς και η ικανοποίηση των δημοτών για ημερήσιες απλές συναλλαγές (Προτείνεται η συνεργασία με τριτοβάθμια ιδρύματα για ολοκλήρωση & ψηφιοποίηση των δεδομένων) 21

7η Ενέργεια (Ολοκλήρωση διαδικασιών απογραφής) σε απογραφή μετρητών που πιθανόν θα δοθούν από τους δήμους εφόσον αφορούν ύδρευση ή αποχέτευση σε απογραφή απαιτήσεων από τα Δ.Δ. σε απογραφή λοιπών χρεωστών διαφόρων σε απογραφή μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων σε απογραφή βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων σε απογραφή αναλωσίμων ύδρευσης-αποχέτευσης σε απογραφή μηχανημάτων χειρός σε απογραφή επίπλων και λοιπού εξοπλισμού Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με τα δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης, Η/Μ, ΕΕΛ θα πρέπει να αποτιμηθούν για να κατατεθεί πρωτόκολλο παραλαβής-παράδοσης της κάθε ΔΕΥΑ από τον νέο Δήμο, ώστε να υπάρξει νέος ισολογισμός για την Επιχείρηση. Συγχρόνως η Νομική Υπηρεσία της κάθε ΔΕΥΑ θα πρέπει να προβεί στις απαραίτητες διαδικασίες για κατάθεση στο υποθηκοφυλακείο μετά από αντίστοιχες συμβολαιογραφικές πράξεις 22

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η λειτουργία των ΔΕΥΑ μετά την εφαρμογή του Ν. 3852/2010 θα έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία μεγάλων & ισχυρών επιχειρήσεων, ικανών να διαδραματίσουν πρωτεύοντα ρόλο στις τοπικές κοινωνίες, προσφέροντας ακόμη περισσότερο εξειδικευμένες υπηρεσίες, αλλά και νέα προϊόντα στους δημότες Οι ενέργειες που απαιτούνται αποτελούν μονόδρομο και θα πρέπει (οι ΔΕΥΑ) να ακολουθήσουν τα βήματα που προτείνονται για την ομαλή μετάβαση τους στο νέο πλαίσιο Έχοντας ως γνώμονα την προσφορά των ΔΕΥΑ στην κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον θα πρέπει να συνεχίσουμε να συμβάλλουμε στην αειφορία, να παρέχουμε άριστη ποιότητα υπηρεσιών, ικανών να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες τόσο της επιχείρησης, όσο και των πολιτών

Σας ευχαριστώ πολύ Δρ. Νικόλαος Σαφαρίκας Οικονομολόγος-Περιβαλλοντολόγος Γενικός Διευθυντής ΔΕΥΑ Σερρών Μέλος Οικονομικής Επιτροπής ΕΔΕΥΑ