Δειγµατική διδακτική προσέγγιση του λογισµικού "Όψεις της Θρησκείας" Γεώργιος Στριλιγκάς Σχολ. Σύμβουλος Θεολόγων Δειγµατική διδακτική προσέγγιση του λογισµικού "Όψεις της Θρησκείας" Ένωση Ελλήνων Φυσικών / Παράρτημα Ανατολικής Κρήτης Ημερίδα “Διαδραστικοί πίνακες στην εκπαίδευση” Σάββατο 18 Δεκεμβρίου, ΠΕΚ Ηρακλείου Κρήτης

Δειγματική διδακτική παρουσίαση Σύνδεση με το Αναλυτικό Πρόγραμμα: Δ.Ε. 17, Β΄ Γυμνασίου (Ο Ιησούς υπερασπίστηκε και εξύψωσε τις γυναίκες και τα παιδιά στην καινούργια ανθρωπότητα). Χώρος εργασίας: Σχολική αίθουσα ή Εργαστήρι Πληροφορικής με διαδραστικό πίνακα. Διάρκεια: Μία διδακτική ώρα. Διδακτικά και τεχνικά μέσα: α) Εκπαιδευτικό Λογισμικό «Όψεις της Θρησκείας», έκδ. ΕΑΙΤΥ/ΥΠΕΠΘ/ΚΙΡΚΗ, β) διαδραστικός πίνακας, γ) Η/Υ Εργαστηρίου, δ) φύλλο εργασίας. Μορφή διδασκαλίας: Ερμηνεία κειμένου με ομαδοσυνεργατικές-ερευνητικές δραστηριότητες. Διδακτικοί στόχοι: Οι μαθητές να πληροφορηθούν από τα κείμενα πώς ο Ιησούς πρωτοποριακά υπερασπίστηκε και εξύψωσε γυναίκες και παιδιά. Να ερευνήσουν τη θέση της γυναίκας και των παιδιών στην εποχή του Χριστού. Να συγκρίνουν τη θέση της γυναίκας και των παιδιών στις μεγάλες θρησκευτικές παραδόσεις του κόσμου. Να καταγράψουν σύγχρονα προβλήματα και να κάνουν προτάσεις για την επίλυσή τους. Πορεία διδασκαλίας - Κύριες διδακτικές ενέργειες: Οργάνωση ομάδων, ψυχολογική και γνωσιολογική προετοιμασία. Στοχοθεσία. Επαφή με τα δεδομένα των κειμένων. Κατανομή εργασιών, ερευνητικές εργασίες στο λογισμικό. Παρουσίαση συμπερασμάτων στην ολομέλεια. Εφαρμογή συμπερασμάτων σε ανάλογες περιπτώσεις. Μαθησιακή και μεταγνωστική αξιολόγηση, ανατροφοδότηση, ανακεφαλαίωση.

Κειμενικές εργασίες με τη βοήθεια του διαδραστικού πίνακα Κειμενικές εργασίες με τη βοήθεια του διαδραστικού πίνακα 1ο βήμα: Διαβάζουμε τα κείμενα 2ο βήμα: Εντοπίζουμε άγνωστες λέξεις 3ο βήμα: Χωρίζουμε σε ενότητες, που αναλογούν στις διάφορες στάσεις των πρωταγωνιστών 4ο βήμα: Στα κείμενα εντοπίζουμε και χρωματίζουμε με διαφορετικά χρώματα λέξεις φράσεις που αναφέρονται α) στους πρωταγωνιστές των κειμένων β) τις θεολογικές παραδόσεις γ) τις κοινωνικές προκαταλήψεις της εποχής του Χριστού

Ο Χριστός υπερασπίζεται τις γυναίκες (Ιωάννης 8, 3-11) Τότε οι δάσκαλοι του Νόμου και οι Φαρισαίοι έφεραν μια γυναίκα που την είχαν συλλάβει για προσβολή της συζυγικής τιμής (μοιχεία)· την έβαλαν στη μέση και του είπαν: "Διδάσκαλε, αυτή τη γυναίκα την έπιασαν επ’ αυτοφώρω να διαπράττει μοιχεία. Ο Μωυσής στο Νόμο μάς έχει δώσει εντολή να λιθοβολούμε τέτοιου είδους γυναίκες· εσύ τι γνώμη έχεις;" Αυτό το έλεγαν για να του στήσουν παγίδα, ώστε να βρουν κάποια κατηγορία εναντίον του. Ο Ιησούς τότε έσκυψε κάτω και με το δάχτυλο έγραφε στο χώμα. Καθώς όμως επέμεναν να τον ρωτούν, σηκώθηκε πάνω και τους είπε: "Όποιος ανάμεσά σας είναι αναμάρτητος ας ρίξει πρώτος πέτρα πάνω της". Κι έσκυψε πάλι κάτω κι έγραφε στο χώμα. Αυτοί όμως, όταν άκουσαν την απάντηση, άρχισαν - με πρώτους τους γεροντότερους - να φεύγουν ένας ένας, μέχρι και τον τελευταίο, και έμεινε μόνος ο Ιησούς και η γυναίκα στη μέση. Τότε σηκώθηκε όρθιος ο Ιησούς και τη ρώτησε: "Γυναίκα, πού είναι οι κατήγοροί σου; Κανένας δεν σε καταδίκασε;" Εκείνη απάντησε: "Κανένας, Κύριε". "Ούτε εγώ σε καταδικάζω", είπε ο Ιησούς· "πήγαινε, κι από δω και πέρα μην αμαρτάνεις πια".

Ο Χριστός εξυψώνει τα παιδιά (Μάρκος 10, 13-16) Ο Χριστός εξυψώνει τα παιδιά (Μάρκος 10, 13-16) Έφεραν στον Ιησού παιδιά, για να τα ευλογήσει, οι μαθητές όμως μάλωσαν αυτούς που τα έφεραν. Όταν το είδε ο Ιησούς αγανάκτησε και τους είπε: "Αφήστε τα παιδιά να έρχονται σ’ εμένα. Μην τα εμποδίζετε. Γιατί η Βασιλεία του Θεού ανήκει σε ανθρώπους που είναι σαν κι αυτά. Σας διαβεβαιώνω πως όποιος δεν δεχτεί τη Βασιλεία του Θεού σαν παιδί δεν θα μπει σε αυτήν". Τότε πήρε τα παιδιά στην αγκαλιά του και τα ευλογούσε βάζοντας τα χέρια του πάνω τους.

Ο Χριστός υπερασπίζεται τις γυναίκες (Ιωάννης 8, 3-11) Τότε οι δάσκαλοι του Νόμου και οι Φαρισαίοι έφεραν μια γυναίκα που την είχαν συλλάβει για προσβολή της συζυγικής τιμής (μοιχεία)· την έβαλαν στη μέση και του είπαν: "Διδάσκαλε, αυτή τη γυναίκα την έπιασαν επ’ αυτοφώρω να διαπράττει μοιχεία. Ο Μωυσής στο Νόμο μάς έχει δώσει εντολή να λιθοβολούμε τέτοιου είδους γυναίκες· εσύ τι γνώμη έχεις;" Αυτό το έλεγαν για να του στήσουν παγίδα, ώστε να βρουν κάποια κατηγορία εναντίον του. Ο Ιησούς τότε έσκυψε κάτω και με το δάχτυλο έγραφε στο χώμα. Καθώς όμως επέμεναν να τον ρωτούν, σηκώθηκε πάνω και τους είπε: "Όποιος ανάμεσά σας είναι αναμάρτητος ας ρίξει πρώτος πέτρα πάνω της". Κι έσκυψε πάλι κάτω κι έγραφε στο χώμα. Αυτοί όμως, όταν άκουσαν την απάντηση, άρχισαν - με πρώτους τους γεροντότερους - να φεύγουν ένας ένας, μέχρι και τον τελευταίο, και έμεινε μόνος ο Ιησούς και η γυναίκα στη μέση. Τότε σηκώθηκε όρθιος ο Ιησούς και τη ρώτησε: "Γυναίκα, πού είναι οι κατήγοροί σου; Κανένας δεν σε καταδίκασε;" Εκείνη απάντησε: "Κανένας, Κύριε". "Ούτε εγώ σε καταδικάζω", είπε ο Ιησούς, "πήγαινε, κι από δω και πέρα μην αμαρτάνεις πια".

Ο Χριστός εξυψώνει τα παιδιά (Μάρκος 10, 13-16) Ο Χριστός εξυψώνει τα παιδιά (Μάρκος 10, 13-16) Έφεραν στον Ιησού παιδιά, για να τα ευλογήσει, οι μαθητές όμως μάλωσαν αυτούς που τα έφεραν. Όταν το είδε ο Ιησούς αγανάκτησε και τους είπε: "Αφήστε τα παιδιά να έρχονται σ’ εμένα. Μην τα εμποδίζετε. Γιατί η Βασιλεία του Θεού ανήκει σε ανθρώπους που είναι σαν κι αυτά. Σας διαβεβαιώνω πως όποιος δεν δεχτεί τη Βασιλεία του Θεού σαν παιδί δεν θα μπει σε αυτήν". Τότε πήρε τα παιδιά στην αγκαλιά του και τα ευλογούσε βάζοντας τα χέρια του πάνω τους.

Ερμηνευτικά σχόλια από το σχολικό βιβλίο του μαθητή Ερμηνευτικά σχόλια από το σχολικό βιβλίο του μαθητή 1. Γυναίκες και παιδιά στην τότε ισραηλιτική κοινωνία. α) Γυναίκες: Η θέση τους ήταν υποβαθμισμένη. Ήταν περιορισμένες στο σπίτι και υποταγμένες στον άντρα τους. Η μαρτυρία τους στα δικαστήρια δεν λαμβανόταν υπόψη. Στον Ναό είχαν δικαίωμα να μπαίνουν μόνον στην ειδική γι’ αυτές αυλή· πουθενά αλλού. Οι άντρες απέφευγαν να τις μιλούν στον δρόμο. “Σ’ ευχαριστώ, Θεέ μου, που δεν με έκανες γυναίκα”, προσεύχονταν κάποιοι! Κατά κανόνα αποκλείονταν από την κληρονομιά του πατέρα και του άντρα τους. β) Παιδιά: Θεωρούνταν ως δωρεά και ευλογία Θεού· (οι άτεκνοι γονείς υπέφεραν πολύ). Τα θρησκευτικά και κοινωνικά τους δικαιώματα αναγνωρίζονταν μετά τα 12 χρόνια τους· (βλ. μάθ. 8, Ερμ. 5). Η θέση τους στην κοινωνία ήταν τελευταία, μετά τις γυναίκες και τους δούλους. 2. Εκείνες τις μέρες είχαν τη γιορτή της Σκηνοπηγίας. Την προηγούμενη μέρα, έβδομη και τελευταία της γιορτής, ο Ιησούς είχε διδάξει εντυπωσιακά στον Ναό. Μάλιστα οι αρχιερείς με τους Φαρισαίους είχαν στείλει φρουρούς να τον συλλάβουν. Αυτοί όμως - όπως είδαμε στο μάθ. 13 - επέστρεψαν άπρακτοι. Νωρίς το πρωί ήταν πάλι στον Ναό, για να συνεχίσει τη διδασκαλία του. Τότε συνέβη το περιστατικό με τη γυναίκα μπροστά στο πλήθος που τον άκουγε. 3. Για τον λιθοβολισμό βλ. μάθ. 5, Ερμ. 3. 4. Οι μητέρες συνήθιζαν να πηγαίνουν τα παιδιά τους στους θρησκευτικούς δασκάλους (ραβίνους), για να δώσουν σε αυτά την ευλογία τους. Αυτοί την έδιναν ακουμπώντας τα χέρια πάνω στα κεφάλια τους. Με παρόμοιο τρόπο έδινε ευλογία και ο πατέρας τους πριν το βραδινό φαγητό το Σάββατο, καθώς και τις μεγάλες γιορτές. Την ευλογία συνόδευε σύντομη προσευχή, για να είναι τα παιδιά πάντοτε κάτω από την προστασία του Θεού.

Ενδεικτικό φύλλο εργασίας Χωριζόμαστε σε ομάδες. Με τη βοήθεια του λογισμικού «Όψεις της Θρησκείας» μελετούμε περισσότερο: Φράσεις από τα κείμενα Ερευνούμε στα λήμματα Συμπερά σματα Α «Δάσκαλοι του Νόμου», «Φαρισαίοι», «Διδάσκαλε», «να τα ευλογήσει» Όψεις της Θρησκείας / Ιουδαϊσμός / Γενικά / Εισαγωγή Β «Μωυσής», «Νόμος», «μοιχεία», «λιθοβολούμε», «κατήγοροι», «καταδίκασε» Όψεις της Θρησκείας / Ιουδαϊσμός / Ιερά κείμενα / Τορά Σύγχρονα θέματα / Ιουδαϊσμός / Έγκλημα και τιμωρία Γ «Αναμάρτητος», «αμαρτάνεις», «Βασιλεία του Θεού» «Ιησούς» Όψεις της Θρησκείας / Χριστιανισμός / Πίστη / Αμαρτία Δ «Γυναίκα», «παιδιά», «γεροντότερους», «μαθητές» Όψεις της Θρησκείας / Ιουδαϊσμός / Κοινότητα Επίσκεψη / Ιουδαϊσμός Ε «Γυναίκα», «παιδιά» Σύγχρονα θέματα / προκατάληψη / φύλο Σύγχρονα θέματα / τρόπος ζωής/ γάμος…διαζύγιο (Αρχαία Ελλάδα, Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός, Ισλάμ κτλ.) ------------------------------ Εναλλακτικά: Σύγχρονα θέματα / Προσωπικές απόψεις  Σχεδιασμός έρευνας: Μοιραζόμαστε ρόλους, μελετούμε, συζητούμε, καταγράφουμε, παρουσιάζουμε  Στα συμπεράσματα καταγράφουμε έννοιες, απόψεις, συναισθήματα

Με τη βοήθεια του διαδραστικού πίνακα σκεφτόμαστε περισσότερο και συζητούμε Ενότητα «Ας σκεφτούμε λίγο… Ποια προβλήματα υπάρχουν; Τι προτείνουμε;» Γνωρίζετε ότι (άσκηση αντιστοίχισης) Ποια είναι η αλήθεια (αυτόματη αντιστοίχιση) Στην εποχή μας δεν είναι άγνωστος ο λιθοβολισμός (άσκηση πολλών επιλογών) Γυναίκες Μάρτυρες της Εκκλησίας (άσκηση σωστού λάθους) Δύο διαφορετικοί τρόποι αντίστασης στη βία (άσκηση ανασύνταξης κειμένου) Μορφές εκμετάλλευσης ανθρώπων (άσκηση πολλαπλής επιλογής) Η στάση του αυταρχισμού (άσκηση σύντομης ανάπτυξης) Ο κόσμος του θεάματος και ο δρόμος της επαγγελματικής καταξίωσης (άσκηση πολλαπλής επιλογής) Σημείωση: Οι ασκήσεις συνδυάζονται με ομαδοσυνεργατική συζήτηση, συναπόφαση, καταχώριση της άποψης με τη βοήθεια του διαδραστικού πίνακα και τελικά παρουσίαση στην ολομέλεια. Αξιολόγηση - Ανακεφαλαίωση - Ανατροφοδότηση: Λύνουμε το σταυρόλεξο

Υποστηρικτικό υλικό από το σχολικό βιβλίο του μαθητή Σύγχρονη περίπτωση λιθοβολισμού γυναίκας Η γυναίκα αυτή από την Νιγηρία καταδικάσθηκε το 2002 σε θάνατο με λιθοβολισμό από ισλαμικό δικαστήριο, γιατί απέκτησε το παιδί που κρατά στην αγκαλιά της, χωρίς να είναι παντρεμένη. Ύστερα από πολλές διεθνείς παρεμβάσεις ματαιώθηκε η εκτέλεσή της. (φωτ. από την εφημ. Καθημερινή, 15.09.2002) Τα παιδιά είναι… Τα παιδιά μάς αγαπούνε με τα μάτια… Είναι δροσερά... μιλούν τη γλώσσα του ωκεανού τρυφερά σαν το χιόνι… Τα παιδιά είναι το φιλοδώρημα του Θεού… Ματθαίος Μουντές Όλοι ισότιμοι “Δεν υπάρχει πια Ιουδαίος και ειδωλολάτρης, δεν υπάρχει δούλος και ελεύθερος, δεν υπάρχει άντρας και γυναίκα· όλοι σας είστε ένας, χάρη στον Ιησού Χριστό”. Γαλ 3, 28 Μαθήτριες του Ιησού Ιωάννα του Χουζά Λκ 8,3 Μαρία, μητέρα του Ιακώβου και Ιωσή Μτ 27, 56 Μαρία η Μαγδαληνή Μκ 16, 9 Μαρία και Μάρθα, αδερφές του Λαζάρου Λκ 10, 38-39 Μαρία του Κλωπά Ιω 19, 25 Σαλώμη Μκ 15, 40 Σουσάννα Λκ 8, 3

Προσωπογραφίες γυναικών, Μοντιλιάνι (1884-1920)

Εργασία: α. Βρείτε τραγούδια μεγάλων Ελλήνων συνθετών, που μιλούν για την γυναίκα. (Συμβουλευτείτε τον/την καθηγητή/τρια της Μουσικής του σχολείου σας). β. Βρείτε πίνακες ζωγραφικής Ελλήνων ζωγράφων, που έχουν ως θέμα τους το παιδί. (Συμβουλευτείτε τον/την καθηγητή/τρια των Καλλιτεχνικών του σχολείου σας). γ. Συγκεντρώστε από εφημερίδες και περιοδικά εικόνες, που να δείχνουν προβλήματα που αντιμετωπίζουν γυναίκες και παιδιά σε όλον τον κόσμο σήμερα.

Χρήσιμες σημειώσεις για τον εκπαιδευτικό Το σενάριο του μαθήματος, καθώς και η παρούσα συνοδευτική παρουσίαση δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της ημερίδας του Παραρτήματος Ανατολ. Κρήτης της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών με θέμα «Οι διαδραστικοί πίνακες στην Εκπαίδευση»(Ηράκλειο, 18/12/2010). Επομένως, για την αξιοποίηση του σεναρίου στην τάξη, ενδεχομένως, θα χρειαστούν τροποποιήσεις. Το σενάριο διδασκαλίας ξεκινά από το αρχείο index.htm. Ο σύνδεσμος «Όψεις της Θρησκείας», που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του σεναρίου, δεν θα παίξει εάν δεν τοποθετήσετε τον ψηφιακό δίσκο του λογισμικού στον Η/Υ σας. Εάν χρησιμοποιείτε το λογισμικό για πρώτη φορά πατήστε «Εγκατάσταση», διαφορετικά, πατήστε «Εκτέλεση». Στο σενάριο δεν είναι εμφανείς οι προτεινόμενοι τρόποι αξιοποίησης του διαδραστικού πίνακα. Οι δυνατότητές του θα φανερωθούν εάν η εφαρμογή εκτελεστεί με διαδραστικό πίνακα. Οι ασκήσεις του β΄ μέρους δημιουργήθηκαν με το λογισμικό HotPotatoes και το παζλ με το πρόγραμμα Flash Jigsaw Producer.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας