Αθήνα Εκδήλωση ΕΛΙΑΜΕΠ Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης: σε αναζήτηση του ρυθμιστικού του ρόλου Αλέξανδρος Οικονόμου Δ. Ν. Δικηγόρος Ειδικός Επιστήμονας ΕΣΡ
Εισαγωγικά H έννοια της ρυθμιστικής αρμοδιότητας Εξασφάλιση ισορροπίας συστήματος Χρήση κατάλληλων εργαλείων με στόχο προσαρμοστικότητα κανόνων και συναίνεση ενδιαφερομένων Η ιδιαιτερότητα του ρόλου του ΕΣΡ ως ανεξάρτητης αρχής Θεσμική εγγύηση ατομικών δικαιωμάτων Εποπτεία οικονομικής δραστηριότητας
Ι. Σημερινή κατάσταση : το ΕΣΡ ως τυπική διοικητική αρχή Α. Ιστορικά στοιχεία 1988 : Έκδοση αδειών ιδιωτ. ραδιοφ. σταθμών μετά από πρόταση Επιτρ. Τοπικής Ραδιοφ. 1989 : - Έναρξη λειτουργίας ιδιωτικών τηλεοπτ. σταθμών χωρίς άδεια - Ίδρυση ΕΣΡ (αριθμός μελών 11, το 1991: 19, το 1993: 9, το 2002: 7) 1993 : Χορήγηση αδειών σε τηλεοπτικούς σταθμούς Αττικής η ισχύς των οποίων παρατείνεται μέχρι σήμερα 1995 : Νόμος 2328/ Έλεγχος νομιμότητας πράξεων ΕΣΡ από τον Υπουργό 1996 : 1η Προκήρυξη αδειών ραδιοφώνου Αττικής – Έκδοση αδειών [2001] – Ακύρωση από ΣτΕ [2006] 1998 : 1η Προκ. αδειών τηλεόρασης – Νόμιμη λειτουργία στους συμμετέχοντες με διάταξη νόμου που κηρύσσεται αντισυνταγματική το 2010 από το ΣτΕ 2001 : 2η Προκ. αδειών ραδιοφώνου Αττικής – Έκδοση αδειών [2002] – Ακύρωση από ΣτΕ [2004] 2003 : 2η Προκ. αδειών τηλεόρασης από ΕΣΡ ακυρώνεται από ΣτΕ το 2005 2005 : Άρνηση έκδοσης πιστοποιητικού διαφάνειας από ΕΣΡ σε εταιρεία δημοσίων έργων 2008 : Έγκριση ΕΣΡ για ψηφιακή μετάδοση των περιφ. τηλεοπτικών σταθμών 2011 : ΣτΕ : Παράνομη η συγκρότηση ΕΣΡ λόγω καθυστέρησης στον ορισμό των μελών από τη Βουλή
Β. Οι αρμοδιότητες του ΕΣΡ (1) 1. Κανονιστική Κώδικες δεοντολογίας ειδησεογραφικών προγραμμάτων, διαφημίσεων και ψυχαγωγικών εκπομπών Προκηρύξεις για τη χορήγηση αδειών επίγειων σταθμών 2. Αποφασιστική – διοικητική Άδειες λειτουργίας και δικτυώσεων επίγειων σταθμών Άδειες λειτουργίας δορυφορικών ή συνδρομητικών σταθμών Εγκρίσεις πράξεων μεταβίβασης επιχειρήσεων Εγκρίσεις περιεχομένου για μετάδοση μέσω ευρυζωνικών δικτύων 3. Αποφασιστική - οιονεί δικαστική Εξέταση καταγγελιών ή διενέργεια αυτεπάγγελτων ελέγχων Εξέταση αιτημάτων επανόρθωσης
Β. Οι αρμοδιότητες του ΕΣΡ (2) 4. Γνωμοδοτική Για Προεδρικό Διάταγμα για την επίγεια ψηφιακή τηλεόραση Για Υπουργική Απόφαση για την ραδιοτηλεοπτική κάλυψη προεκλογικής περιόδου Για Υπουργική Απόφαση ορισμού μελών Διοικ. Συμβ. ΕΡΤ Α. Ε. 5. Οιονεί κανονιστική Οδηγίες για την εφαρμογή νόμων Συστάσεις, υποδείξεις 6. Δημοσίευση εκθέσεων Ετήσια έκθεση πεπραγμένων Ετήσια γνωστοποίηση μετοχικών συνθέσεων επιχειρήσεων
Γ. Κριτική αποτίμηση από την ενάσκηση των αρμοδιοτήτων Αδυναμία ενάσκησης κανονιστικής εξουσίας Μετ’ εμποδίων η αρμοδιότητα της αδειοδότησης Περιορισμένη η απήχηση της ετήσιας έκθεσης και των εκθέσεων μετοχικής συνθέσεως των σταθμών Έμφαση στην εξέταση καταγγελιών μεμονωμένων περιπτώσεων
ΙΙ. Η επιθυμητή κατάσταση: το ΕΣΡ ως ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή Α. Ενίσχυση κανονιστικών εξουσιών Πράξεις που προηγούνται της αδειοδότησης σταθμών (Χάρτης συχνοτήτων [σε συνεργασία με ΕΕΤΤ], Προσδιορισμός είδους και αριθμού διαθέσιμων αδειών) Προβολή κομμάτων κατά την προεκλογική περίοδο Προστασία παιδικής ηλικίας Β. Χρήση διαβούλευσης και διμερούς διαμόρφωσης κανόνων Διαβούλευση (στάδια: διαμόρφωση κειμένου θέσεων, καταγραφή απόψεων, διατύπωση συμπερασμάτων, ενδεχόμενη έκδοση πράξεως) Χρήση μηχανισμών αυτορρύθμισης ή ρυθμισμένης αυτορρύθμισης
Γ. Έμφαση στην συνολική αντιμετώπιση και αξιολόγηση ζητημάτων εφαρμογής νόμου Υποβολή εκθέσεων σε ad hoc ζητήματα (π. χ. παραγωγή παιδικών τηλεοπτικών προγραμμάτων, παραγωγή προγραμμάτων ευρωπαϊκής προέλευσης) Καταγραφή και αξιολόγηση των εκπομπών Καταγραφή και αξιολόγηση ιδιοκτησιακού καθεστώτος και οικονομικών μεγεθών ραδιοτηλεοπτικών επιχειρήσεων
Δ. Αλλαγές στο νομικό καθεστώς των μελών Διαφάνεια κατά τη διαδικασία επιλογής των μελών από τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής και έλεγχος της γνωστικής και διαχειριστικής επάρκειας των υποψήφιων Μείωση αριθμού μελών από 7 σε 5 Πλήρης και αποκλειστική απασχόληση όλων των μελών Ενδεχόμενη θέσπιση ορίου ηλικίας
Επιλογικά Η ανάδειξη του ΕΣΡ ως ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής προϋποθέτει ότι η πολιτική τάξη αναγνωρίζει την ανάγκη να παραχωρήσει το μονοπώλιο της αποκλειστικής ρυθμίσεως (άρα και του απευθείας ελέγχου) των ραδιοτηλεοπτικών μέσων που σήμερα διαθέτει. [Είμαστε σίγουροι για την ωριμότητα της πολιτικής τάξης;]