Η Ευρωπαϊκή στρατηγική για την εκπαίδευση Εισαγωγή Η ιδρυτική συνθήκη της πρώην ΕΟΚ τωρινής ΕΕ αρχικά δεν περιελάμβανε την εκπαίδευση για τους εξής δύο λόγους: - Η ιδέα ιδρύσεως της ΕΕ αφορούσε την οικονομική και εμπορική συνεργασία των κρατών με τις 4 βασικές ελευθερίες (κεφάλαια, εμπορεύματα, πρόσωπα, υπηρεσίες) - Η εκπαιδευτική πολιτική αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της εθνικής συγκρότησης και κατά συνέπεια ανήκει στα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών

Εισαγωγή Η προσπάθεια εφαρμογής των 4 βασικών ελευθεριών μεταξύ των μελών κρατών της ΕΕ επέφερε ωστόσο αναγκαστικά την συμπερίληψη της εκπαιδευτικής πολιτικής ως αποτέλεσμα: - Της αναγκαστικής συνέργειας που έχει με την οικονομική δραστηριότητα - Της δημιουργίας και ανάπτυξης εκπαιδευτικών πολιτικών πέραν των εθνικών όπως: α. υπερεθνικών εκπαιδευτικών πολιτικών β. Κρατικών, ιδιωτικών πολιτικών και ιδρυμάτων γ. ακαδημαϊκές, επαγγελματικές, τεχνικές πολιτικές εξειδίκευσης

Η εκπαιδευτική πολιτική μετά την θεσμοθέτησή της κυρίως μετά το 2000 Η θεσμοθέτηση της εκπαιδευτικής πολιτικής στην ΕΕ γίνεται την δεκαετία του 90 συγκεκριμένα (1992-2000). Η συνθήκη του Μααστριχτ (1992) διαμορφώνει για πρώτη φορά την ΕΕΠ (Ευρωπαϊκή εκπαιδευτική πολιτική) θέτοντας στόχους που αφορούν την δια βίου μάθηση, την τεχνολογία στην εκπαίδευση, την διάχυση της γλωσσικής κατάρτισης, την έρευνα, την διασύνδεση των ιδρυμάτων με την οικονομία. Η συνθήκη της Λισαβόνας (1997) αναγνωρίζει τα δικαιώματα, της ελευθερίας και τις αρχές που περιέχονται στο Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και κατοχυρώνονται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, όπως απορρέουν από τις κοινές συνταγματικές παραδόσεις των κρατών μελών, αποτελούν μέρος των γενικών αρχών του δικαίου της Ένωσης

Η εκπαιδευτική πολιτική μετά την θεσμοθέτησή της κυρίως μετά το 2000 Η συνθήκη της Μπολόνιας (1999) με την οποία δημιουργείται η ευρωπαϊκή βάση για την ανώτατη εκπαίδευση (σύστημα 3-5-8) για την αναγνώριση βασικού τίτλου σπουδών, μεταπτυχιακού και διδακτορικού. Όλες οι συνθήκες αποτελούσαν τρόπους εξεύρεσης λύσεων σε θέματα απασχόλησης, ανεργίας, δημογραφίας, εσωτερικής μετακίνησης, κατάρτισης, ανάπτυξης. Η παρακολούθηση των συμφωνημένων χρησιμοποιεί το εργαλείο της ΑΜΣ με την παρακολούθηση εφαρμογής και σύγκρισης συγκεκριμένων δεικτών.

ΕΕΠ το πρόγραμμα εκπαίδευση – κατάρτιση Αφορά τις δράσεις για την εκπαίδευση και κατάρτιση σε κρατικό και ευρωπαϊκό επίπεδο με την χρήση δεικτών. Συγκεκριμένα μέτρα αφορούν: Την βελτίωση της ποιότητας εκπαίδευσης Κατάρτιση εκπαιδευτικών Πρόσβαση στις τεχνολογίες πληροφορικής εκπαίδευσης Αύξηση ποσοστού σε τεχνικές σπουδές Σύνδεση της βιομηχανίας με την εκπαίδευση και την έρευνα Ανταλλαγές και κινητικότητα στην εκπαίδευση Απασχολησιμότητα και μέτρα εκπαίδευσης

Οι κύριοι 16 δείκτες που χρησιμοποιούνται αφορούν την μέτρηση και σύγκριση σε κρατικό και ευρωπαϊκό επίπεδο: Συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση Πρόωρη εγκατάλειψη σχολείου Επίδοση σε βασικά μαθήματα (γλώσσα, μαθηματικά, φυσικές επιστήμες κλπ.) Ποσοστά ολοκλήρωσης δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης Συμμετοχή σε προγράμματα ενηλίκων και δια βίου μάθησης Συμμετοχή σε προγράμματα κινητικότητας Ειδική αγωγή και εκπαίδευση ΑμΕΑ Δεξιότητες ΤΠΕ Επενδύσεις στην εκπαίδευση Ικανότητας άσκησης της ιδιότητας του πολίτη Δεξιότητες ενηλίκων Επαγγελματική εξέλιξη εκπαιδευτικών Γλωσσικές δεξιότητες Δεξιότητες μεθοδολογίας της μάθησης

Με βάση τα αποτελέσματα μέτρησης των δεικτών θεσπίστηκαν συγκεκριμένοι στόχοι με σκοπό την βελτίωση αλλά και την σύγκλιση προς ένα κοινό μέσο ευρωπαϊκό όρο. Έως το 2010 έγιναν βήματα προόδου με σημαντικές μεταρρυθμίσεις στις εκπαιδευτικές πολιτικές (π.χ. αύξηση της κινητικότητας και της δια βίου μάθησης, άτυπη εκπαίδευση, προγράμματα εξειδίκευσης, προσχολική εκπαίδευση), ωστόσο η σύγκλιση των στόχων σε πολλές χώρες της ΕΕ δεν κατέστει δυνατή. Για την χρονική περίοδο από το 2010 έως το 2020 οι στόχοι αφορούν την αύξηση των ποσοστών ολοκλήρωσης κάθε εκπαιδευτικής δραστηριότητας (ανήλικοι, ενήλικες, εργαζόμενοι, εκπαιδευτικοί).

Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση Αφορά τις προσπάθειας αμοιβαίας αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων μεταξύ των χωρών κρατών μελών της ΕΕ. Αποσκοπεί στην αξιοποίηση των ανθρώπινων πόρων μέσω της εσωτερικής κινητικότητας για οικονομική και χωρική ανάπτυξη. Περιλαμβάνει μέτρα: Διαμόρφωσης κοινών μηχανισμών αναγνώρισης προσόντων π.χ. Europass Διασφάλισης ίδιου επιπέδου ποιότητας επαγγελματικών σπουδών Επαγγελματικού προσανατολισμού με κατεύθυνση σε συγκεκριμένα επαγγέλματα με υψηλή ζήτηση στην αγορά εργασίας Ένταξη μειονεκτούντων ομάδων σε διαδικασίες μάθησης-εκπαίδευσης Ενίσχυση συνεργασιών με κινητικότητα για απόκτηση εμπειρίας και ανταλλαγή καλών πρακτικών

Ευρωπαϊκά προγράμματα Συνεργασία με τρίτες χώρες Αφορά ανάπτυξη είτε α) διακρατικών συνεργασιών είτε β) την βοήθεια προς αναπτυσσόμενες χώρες. α) Οι διακρατικές συμφωνίες αποσκοπούν συνήθως στην προώθηση της έρευνας της καινοτομίας και της προσέλκυσης εγκεφάλων με σκοπό την ενίσχυση της ποιότητας εκπαίδευσης (π.χ. ERASMUS MUNDUS για μεταπτυχιακά, ερευνητικά και επαγγελματικά προγράμματα, υποτροφίες). Τα τελευταία χρόνια αφορούν και την προσφορά εκπαιδευτικών υπηρεσιών και σχετίζονται με την ζήτηση απόκτησης προσόντων αλλά και τον ανταγωνισμό - προβολή κρατών και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων (π.χ. δείκτες κατάταξης πανεπιστημίων, ακαδημαϊκών προσόντων, εκδόσεων, ερευνητικών αποτελεσμάτων). β) συνήθως έχει την μορφή μεταφοράς τεχνογνωσίας, καλών πρακτικών, απόκτησης εργασιακής εμπειρίας με σκοπό την παροχή βοήθειας αλλά και την δημιουργία εταιρικών, οικονομικών σχέσεων.

Προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαίδευσης Αφορά την δημιουργία μηχανισμών αμοιβαίας αναγνώρισης και μεταφοράς εκπαιδευτικών μονάδων για την επαγγελματική εκπαίδευση ECVET και την απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας εκπαιδευόμενων και εκπαιδευτών (π.χ. LEONARDO, SOCRATES, COMENIUS, eLearning) Αποσκοπεί στην: - απόκτηση και βελτίωση επαγγελματικών δεξιοτήτων - ενίσχυση της συνεχόμενης επαγγελματικής εξειδίκευσης και κατάρτισης - βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των χωρών της ΕΕ σε παγκόσμιο επίπεδο

Πρόγραμμα δια βίου μάθησης Αποσκοπεί στην διατήρηση υψηλής στάθμης επαγγελματικών γνώσεων για διατήρηση της ανταγωνιστικότητας, προώθηση των συνεργασιών, αύξηση της απασχολησιμότητας, μείωση των αποκλεισμών, ανάπτυξη δεξιοτήτων, δεύτερης ευκαιρίας, ανταλλαγή καλών πρακτικών.

Πολιτική της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία Επικεντρώνεται στην ενίσχυση και τον συντονισμό δράσεων και ενεργειών μεταξύ πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και εταιριών για την δημιουργία ενιαίου χώρου έρευνας (ΕΧΕ). Περιλαμβάνει διάφορες δράσεις που αφορούν την βασική και εφαρμοσμένη έρευνα με σκοπό την βελτίωση, ανάπτυξη και ανακάλυψη νέων καινοτόμων προϊόντων η και πρακτικών.

Βιβλιογραφία Σταμέλος Γ., 2011, Η Ευρωπαϊκή στρατηγική για την εκπαίδευση, σε: Σακελλαρόπουλο Θ., Η κοινωνική πολιτική της ΕΕ, Αθήνα, Εκδόσεις Διόνικος Αθανασιάδης, Χ. – Αλ. Πατραμάνης, (Επιμ.-Εισ.), 2003, Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και εκπαιδευτικοί. Αθήνα : Κλαδικό Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο-ΙΝ.Ε. ΓΣΕΕ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΥΡΥΔΙΚΗ-CEDEFOP, 2005, Δομές των συστημάτων εκπαίδευσης και εισαγωγικής κατάρτισης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, Λουξεμβούργο. Ευρωπαϊκή Επιτροπή-Γενική Διεύθυνση εκπαίδευσης και Πολιτισμού, 2000, Ευρωπαϊκή Έκθεση για την Ποιότητα της Σχολικής Εκπαίδευσης. Δεκαέξι Δείκτες Ποιότητας, Βρυξέλλες.