Θεματικό πεδίο Προγραμματισμός και οργάνωση διδακτέας ύλης, εκπόνηση σχεδίου μαθήματος

Εξοικείωση με την οργάνωση και τη διαχείριση του διδακτικού χρόνου Οργάνωση και διαχείριση διδακτικού χρόνου –Προγραμματισμός ή Σχεδιασμός Εξοικείωση με την οργάνωση και τη διαχείριση του διδακτικού χρόνου Συνολική σύλληψη του διδακτικού χρόνου, ώστε να προγραμματίζεται η ολοκλήρωση συγκεκριμένης ύλης, χωρίς, όμως, την έννοια της απλής διεκπεραίωσής της

Οργάνωση και διαχείριση διδακτικού χρόνου –Προγραμματισμός Οργάνωση και διαχείριση διδακτικού χρόνου –Προγραμματισμός να συνυπολογίζεται η απώλεια διδακτικών ωρών να λαμβάνονται υπόψη τα μέσα, οι στρατηγικές διεξαγωγής της διδασκαλίας οι ιδιαιτερότητες του μαθητικού δυναμικού ο σχεδιασμός της διδασκαλίας να μη γίνεται μόνο με βάση τα βιβλία μαθητή και καθηγητή

Οργάνωση και διαχείριση διδακτικού χρόνου -Προγραμματισμός Οργάνωση και διαχείριση διδακτικού χρόνου -Προγραμματισμός να μην περιορίζεται η στοχοθεσία στο γνωστικό επίπεδο και μόνο, αλλά να υπηρετούνται και στόχοι ανάπτυξης δεξιοτήτων, υιοθέτησης στάσεων, συμπεριφορών (π.χ. δημιουργικότητα, συνεργασία, αναγνώριση διαφορετικού) να συνυπολογίζονται μεταγνωστικές δεξιότητες (αυτογνωσία, αυτοέλεγχος, αυτοαξιολόγηση) Να υπάρχει συνεργασία εκπαιδευτικών, ώστε να μην υπάρχουν τμήματα «διαφορετικών» ταχυτήτων στην ίδια τάξη του ίδιου σχολείου

Οργάνωση και διαχείριση διδακτικού χρόνου -Προγραμματισμός Οργάνωση και διαχείριση διδακτικού χρόνου -Προγραμματισμός Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγαλύτερη δυσκολία διαχείρισης της διδακτέας ύλης εξαιτίας: Της πολυμορφίας του μαθητικού πληθυσμού Της αύξησης των προβλημάτων που σχετίζονται με τη συμπεριφορά των μαθητών και τα προβλήματα ελέγχου της σχολικής τάξης

Προγραμματισμός Προγραμματισμός είναι οι προδιδακτικές δραστηριότητες του εκπαιδευτικού που έχουν στόχο την πραγματοποίηση των επιδιώξεων της εκπαίδευσης με οικονομία χρόνου και προσπάθειας. Είναι σημαντικός και δύσκολος, διότι απαιτεί τρεις λειτουργίες: την επιλογή των στόχων του Α. Π. την προθεώρηση της διδασκαλίας τη διοργάνωση δραστηριοτήτων και ρόλων

Επιλογή στόχων Ο εκπαιδευτικός καλείται να κρίνει: ποιες επιδιώξεις θα επιλέξει από αυτές που: προβλέπει το Αναλυτικό Πρόγραμμα προσδοκά η κοινωνία απαιτούν οι ανάγκες των μαθητών αποτιμά θετικά ο ίδιος και πώς θα τις υλοποιήσει μέσα από το περιεχόμενο συγκεκριμένης διδακτικής ενότητας

Προθεώρηση Ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να αποκτήσει μια νοητική προθεώρηση της προγραμματιζόμενης διδασκαλίας ως μελλοντικού γεγονότος, ώστε να σχηματίσει σαφή αντίληψη της εξελικτικής διαδικασίας της διδασκαλίας, η οποία διαμορφώνεται μέσα από την αλληλεπίδραση κατά την οποία οι εμπλεκόμενοι (εκπαιδευτικοί και μαθητές) διαπραγματεύονται στόχους, μοιράζονται πληροφορίες και υλικά και αντιπαραθέτουν ενδιαφέροντα και επιλογές

Τεχνοκρατική σύλληψη της διδασκαλίας Ο εκπαιδευτικός καλείται να οργανώσει, μέσα σε συγκεκριμένα χρονικά πλαίσια, δραστηριότητες και ρόλους πολλών και διαφορετικών προσώπων

ΕΠΙΠΕΔΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Μακροπρόθεσμος προγραμματισμός Μεσοπρόθεσμος προγραμματισμός Εβδομαδιαίος προγραμματισμός Ωριαίος προγραμματισμός Ο Προγραμματισμός είναι επιστημονική πράξη, δίνει το περιθώριο να εφαρμοστούν οι στόχοι του Α.Π., αλλά και να υπερκερασθεί αυτό, αν κριθεί απαραίτητο

Είναι απαραίτητος διότι: Δημιουργεί αίσθηση ασφάλειας Προβλέπει προβλήματα Προετοιμάζει το υλικό Εξοικονομεί χρόνο και πνευματική ενέργεια Παρέχει αυτοέλεγχο και σωστή αξιολόγηση Αποκαλύπτει την αξία του διδακτέου κειμένου

Προαπαιτούμενα για προγραμματισμό-σχεδιασμό α. Το θεσμικό πλαίσιο ΔΕΠΠΣ, ΑΠΣ. Καταγραφή των σκοπών και στόχων (γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις) του μαθήματος Βιβλίο Καθηγητή Βιβλίο Μαθητή Οδηγίες για τη διδασκαλία των μαθημάτων

Προαπαιτούμενα για προγραμματισμό-σχεδιασμό α. Το θεσμικό πλαίσιο Αξιολόγηση των μαθητών Γυμνάσιο Π. Δ. 409/1994 Έννοια-σκοπός-διαδικασία αξιολόγησης Π.Δ. 319/2000 δομή θεμάτων για φιλολογικά μαθήματα Για το ΓΕ.Λ. Π.Δ. 60/2006 (Φ.Ε.Κ. 65 Α΄), όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 12/2009 (Φ.Ε.Κ. 22 Α΄). Για το ΕΠΑ.Λ. και την ΕΠΑ.Σ. Π.Δ.50/2008 (Φ.Ε.Κ. 81 Α΄) όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 43/2010 (ΦΕΚ 86 Α΄) και Π.Δ. 51/2008 (Φ.Ε.Κ. 82 Α΄) αντίστοιχα.

Προαπαιτούμενα για προγραμματισμό-σχεδιασμό β) Η διδακτική: αρχές γενικής διδακτικής ειδική διδακτική του μαθήματος γ) Διαθέσιμα μέσα: υλικοτεχνική υποδομή (βιβλιοθήκη, εργαστήριο υπολογιστών κ.λ.π.)

Προαπαιτούμενα για προγραμματισμό-σχεδιασμό δ. οι μαθητές/ιες το γνωστικό επίπεδο των μαθητών οι δεξιότητες που θα έπρεπε να κατέχουν με βάση την τάξη και το γνωστικό αντικείμενο Το ποσοστό των μαθητών που παρουσιάζουν ελλείψεις Οι ιδιαιτερότητες που προαναφέρθηκαν

Προαπαιτούμενα για προγραμματισμό-σχεδιασμό ε. οι εκπαιδευτικοί Προαπαιτούμενα για προγραμματισμό-σχεδιασμό ε. οι εκπαιδευτικοί Ποιοι διδάσκουν το ίδιο μάθημα στην ίδια τάξη, συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών Προσδιορισμός του τι θα διδαχθεί και πώς θα αξιολογηθεί Συνεργασία/επικοινωνία με καθηγητές τμημάτων ένταξης ή παράλληλης στήριξης

Ωριαίος προγραμματισμός Ο ωριαίος προγραμματισμός έχει 4 φάσεις: 1η: Προβληματική της διδασκαλίας 2η: Προετοιμασία Διδακτικού Αντικειμένου 3η: Αξιολόγηση 4η: Οργανωτικές δραστηριότητες

Ωριαίος προγραμματισμός Προβληματική της διδασκαλίας Θεώρηση-Προϋποθέσεις Κατά την κατασκευή του ωριαίου προγραμματισμού ο εκπαιδευτικός εκφράζει συγκεκριμένη αντίληψη για τον απώτερο σκοπό του Α. Π., δηλαδή: Πρακτική Θεώρηση: Δίνει έμφαση στα μαθήματα που έχουν χρησιμότητα (πχ ανάγνωση, γραφή) και με δασκαλοκεντρικούς τρόπους κάνει ασκήσεις, επαναλήψεις κ.ά.

Ωριαίος προγραμματισμός Προβληματική της διδασκαλίας Ωριαίος προγραμματισμός Προβληματική της διδασκαλίας Ακαδημαϊκή: Δίνει έμφαση στο περιεχόμενο και όχι στη διδασκαλία, με χρήση μονολόγου και ερωταποκρίσεων Γνωστική: Έμφαση στην κατάκτηση γνωστικών δεξιοτήτων με ενεργοποίηση των μαθητών Θεώρηση της Προετοιμασίας: για εξετάσεις ή για την επόμενη χρονιά. Κυρίαρχο μέσον τα «ΣΟΣ» θέματα

Ωριαίος προγραμματισμός Προβληματική της διδασκαλίας Ωριαίος προγραμματισμός Προβληματική της διδασκαλίας Ουμανιστική: Επιδιώκεται η αυτοπραγμάτωση του μαθητή. Κυριότερα χαρακτηριστικά η ευελιξία, η συμμετοχή Πολιτιστικής Μεταβίβασης: Στόχος του σχολείου είναι η κοινωνική σταθερότητα, οι μαθητές να αποδέχονται ανεπιφύλακτα τις απόψεις του εκπαιδευτικού Κοινωνικής Ανασυγκρότησης: ενθαρρύνεται η διαφοροποίηση και η λογική αντιπαράθεση και δημιουργούνται διαδικασίες δημοκρατικής συμμετοχής στην τάξη

Ωριαίος προγραμματισμός Προετοιμασία διδακτικού αντικειμένου Ωριαίος προγραμματισμός Προετοιμασία διδακτικού αντικειμένου Α. Μετασχηματισμός περιεχομένου σε διδακτικούς στόχους Το τεράστιο ποσό γνώσης που είναι διαθέσιμο, παρέχει περιεχόμενο στα Αναλυτικά Προγράμματα. Για να μετασχηματιστεί σε Διδακτικούς Στόχους απαιτούνται 3 βήματα: 1. Οργάνωση σε θεματικούς άξονες 2. Μετασχηματισμός θεματικών αξόνων σε διδακτικούς στόχους με τη χρήση μιας στοχοταξινομίας 3. Επιλογή των στόχων

Στοχοταξινομία Α. Bloom Ιεραρχικό σύστημα για την περιγραφή και την κατάταξη των διαδικασιών και των προϊόντων της μάθησης 1. B. Bloom:γνωστική-συναισθηματική Α. γνωστική: μνήμη, γνώση, αντίληψη, σκέψη Β. συναισθηματική: στάσεις, αξίες, διαθέσεις

Στοχοταξινομία Α. γνωστική: μεγάλη απήχηση (οργάνωση Α. Π.) Γνώση, η κατώτερη μορφή μάθησης (απομνημόνευση, εξιστόρηση, περιγραφή) Κατανόηση (εξήγηση, μεταφορά, γενίκευση ερμηνεία) Εφαρμογή σε διαφορετικό πλαίσιο Ανάλυση στοιχείων, σχέσεων, αρχών Σύνθεση (έκφραση, παραγωγή σχεδίου – λόγου) Αξιολόγηση (σύγκριση, λήψη αποφάσεων με αξιοποίηση κριτηρίων)

Β. Στοχοταξινομία του Gagné Συνδυασμός γνωστικών, συναισθηματικών και ψυχοκινητικών στόχων. 5 επίπεδα: 1. Γλωσσικές πληροφορίες 2. Νοητικές δεξιότητες (διάκριση ερεθισμάτων, σχηματισμός, ορισμός, κατάταξη εννοιών, σχηματισμός κανόνων, λύση προβλημάτων) 3. Γνωστικές στρατηγικές (χρήση γνωστικών λειτουργιών για επιτυχία στόχων) 4. Ψυχικές στάσεις απέναντι σε αρχές και σχέσεις 5. Ψυχοκινητικές δεξιότητες

Γ. Στοχοταξινομία της Κριτικής Σκέψης Στη στοχοταξινομία της κριτικής σκέψης δεν προέχει η γνωστική κατάρτιση αλλά ο μετασχηματισμός του μαθητή σε σκεπτόμενο άτομο. 1. Σχηματισμός εννοιών 2. Κρίσεις 3. Απόκτηση δηλωτικής γνώσης (τι, γιατί, πού, πόσο, ποιος) 4. Σχηματοποίηση διαδικαστικής γνώσης (πώς, πότε) 5. Σχηματοποίηση παραγωγικής γνώσης (ανώτερη σκέψη, βάθος κατανόησης, προβληματισμός) 6. Κοινωνικοπολιτικές στάσεις (υπευθυνότητα, επικοινωνία) 7. Μεταγνωστικές στρατηγικές (αυτογνωσία, αυτοέλεγχος, αυτοαξιολόγηση)  

 ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ -ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ ΣΕ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΓΝΩΣΗ Η ύλη προσφέρεται : είτε με τη «σπειροειδή» μορφή του Bruner: τα ενδιαφέροντα και το επίπεδο των παιδιών καθορίζουν το τι τελικά θα διδαχθεί, ενώ τα τυχόντα κενά καλύπτονται από την «επαναλαμβανόμενη» επαναφορά στη διδακτέα ύλη. Ο δεύτερος τρόπος του Ausubel είναι η διάταξη του περιεχομένου σε λογική σειρά, έτσι, ώστε να ενσωματώνεται στα παλιότερα γνωστικά σχήματα ευκολότερα. Παρόμοια και ο Gagné πιστεύει ότι κάποια στοιχεία της γνώσης προηγούνται έναντι κάποιων άλλων και πρέπει να διδάσκονται πρώτα.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Α. Επιλογή ή σύνθεση στρατηγικών οικονομία χρόνου-πνευματικού κόπου  Β. Επιλογή συστήματος οργάνωσης της τάξης Η τάξη θα οργανωθεί ως ενιαίο σύνολο, που ευνοεί την δασκαλοκεντρική εργασία ή σε μικρότερες ομάδες, που διευκολύνουν τη συμμετοχή, την αλληλεπικοινωνία;

Σχέδιο μαθήματος Διδακτικοί στόχοι-Διδακτική Μέθοδος Σχέδιο Διδασκαλίας Εισαγωγή-αφόρμηση-σύνδεση με προηγούμενα Παρουσίαση του νέου Κατανόηση των ενοιών Σύνθεση Εφαρμογές-Ασκήσεις-Δραστηριότητες μαθητών Φύλλο Αξιολόγηση Βιβλιογραφία-εποπτικά μέσα