«Δημιουργία σχεδίων μαθήματος με δομημένη ιστοεξερεύνηση και χρήση εργαλείων web 2.0» Δαργέντα Λένα D.E.A. , Paris IV Enseignante de FLE Collège Modèle Expérimental de l’Université de Crète

Εισαγωγή Θεωρητικό Πλαίσιο επιλογής Δομημένης Ιστοεξερεύνησης ως πρόταση διδασκαλίας Εκπαιδευτική πολιτική και ΕΠΣ-ΞΓ Θεωρίες μάθησης και ΤΠΕ Σχεδιασμός διδασκαλίας και web 2.0 Διδακτικά σενάρια Δομημένη ιστοεξερεύνηση - δομή Παραδείγματα Εφαρμογή διδακτικού σεναρίου με χρήση δομημένης ιστοεξερεύνησης Tip: Add your own speaker notes here.

Διδασκαλία ξένης γλώσσας στο ελληνικό σχολείο υπόκειται σε αντικειμενικές δυσκολίες που είναι συνυφασμένες με το διαρκώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό-πολιτικό πλαίσιο πρώτη - δεύτερη ΞΓ ορισμένες από το Υπουργείο, προσφερόμενες ΞΓ σε κάθε σχολείο, πρωτεύοντα και δευτερεύοντα μαθήματα, φροντιστήρια, ΑΠΣ σε αναντιστοιχία με τα σχολικά εγχειρίδια, όταν αυτά υπάρχουν

Διδασκαλία ξένης γλώσσας στο ελληνικό σχολείο το μη ευνοϊκό αυτό πλαίσιο απαιτεί τεράστια προσπάθεια εκ μέρους του εκπ/κου ώστε το μάθημά του να διαφοροποιηθεί και να ενταχθεί σε μια ευρύτερη πολιτική γλωσσομάθειας και γλωσσικής πολυμορφίας, σύμφωνα και με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: «[η Ευρώπη] προσβλέπει στην προστασία της γλωσσικής πολυμορφίας και στην προώθηση της γλωσσομάθειας – για λόγους πολιτιστικής ταυτότητας και κοινωνικής ένταξης αλλά και επειδή οι πολύγλωσσοι μπορούν καλύτερα να αξιοποιήσουν τις εκπαιδευτικές, επαγγελματικές και οικονομικές ευκαιρίες που δημιουργούνται χάρη στην ευρωπαϊκή ενοποίηση». http://ec.europa.eu/languages/policy/index_el.htm Tip: Add your own speaker notes here.

Διδασκαλία ξένης γλώσσας στο ελληνικό σχολείο Επιπλέον, σύγχρονες ευρωπαϊκές πολιτικές θέτουν σε προτεραιότητα τη διδασκαλία των ξένων γλωσσών: «Ως γνωστό, από το 2001 η δέσμευση των αρχηγών κρατών των χωρών μελών της Ε.Ε. είναι στο εξής «κάθε Ευρωπαίος να μιλά τουλάχιστον δύο γλώσσες πέραν της μητρικής του». Για τον λόγο αυτό, σχεδιάστηκε η στρατηγική της Κομισιόν για την πολυγλωσσία το 2008, η οποία διακηρύσσει πως η «πολυγλωσσία αποτελεί ταυτόχρονα πλεονέκτημα για την Ευρώπη και κοινή δέσμευση» αφού «η γλωσσική πολυμορφία θα συμβάλει στην αλληλεγγύη και την ευημερία» Tip: Add your own speaker notes here.

Διδασκαλία ξένης γλώσσας στο ελληνικό σχολείο Αυτονόητο είναι ότι η διδασκαλία της ΞΓ αποκλειστικά μέσα από το σχολικό έντυπο εγχειρίδιο ευνοεί την αποσπασματική διδασκαλία της γλώσσας, δημιουργεί εσωστρέφεια και ανασφάλεια στο μαθητή, με αποτέλεσμα ο μαθητής να μην γνωρίζει ότι γνωρίζει (π.χ., μαθαίνει αποκομμένες εκφράσεις ή γραμματικούς κανόνες, μη ενταγμένες στο καθημερινό επικοινωνιακό πλαίσιο της γλώσσας στόχου) Tip: Add your own speaker notes here.

Κι όμως, σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ: σκοπός της διδασκαλίας των ξένων γλωσσών είναι η ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας των μαθητών για να επικοινωνούν σε διαφορετικά γλωσσικά και πολιτισµικά περιβάλλοντα. (…) προάγονται οι έννοιες του εγγραµµατισµού, της πολυγλωσσίας να ανταποκρίνεται ο μαθητής σε πραγµατικές συνθήκες επικοινωνίας, χρησιµοποιώντας γλωσσικές, παραγλωσσικές ή και εξωγλωσσικές επιλογές. να αντιληφθεί ο μαθητής ότι η ξένη γλώσσα δεν χρησιμεύει µόνο για τη συνεννόηση µεταξύ ανθρώπων, αλλά και για την πρόσληψη και διαχείριση πληροφοριών από διάφορα γνωστiκά πεδία (όμιλοι, πρότζεκτ)

Διδασκαλία ξένης γλώσσας στο ελληνικό σχολείο Απαιτείται, δηλαδή, από το ελληνικό σχολείο, να εκπαιδεύσει και να διαπαιδαγωγήσει τον μαθητή μέσω της ξένης γλώσσας και όχι απλά να τον καταρτίσει γλωσσικά με στόχο την πιστοποίηση γλωσσομάθειας, όπως συμβαίνει στα φροντιστήρια. (ΕΠΣ ΞΓ, σελ.6) Πως, όμως, επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο στο ελληνικό σχολείο; Tip: Add your own speaker notes here.

Το Νέο Ενιαίο Πρόγραμμα Σπουδών για τις ΞΓ Το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς Γλωσσών, το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τις ΞΓ και η αυτονόμηση του εκπαιδευτικού: Το Νέο Ενιαίο Πρόγραμμα Σπουδών για τις ΞΓ καταργεί τη διδασκαλία ΞΓ κατά τάξεις και εισάγει τη διδασκαλία ανά επίπεδα, σύμφωνα και με τις επιταγές του ΚΕΠΑΓ, Σχεδιάστηκε για να αποτελέσει εργαλείο του εκπαιδευτικού προκειμένου αυτός να αναπτύσσει το δικό του ΑΠ (syllabus), να οργανώνει το μάθημά του αξιοποιώντας ή δημιουργώντας εκπαιδευτικό υλικό συμπληρωματικό (αναλυτικά δες εδώ: http://rcel.enl.uoa.gr/xenesglosses/sps.htm)

στις αρχές της Διαφοροποιημένης διδασκαλίας Το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς Γλωσσών, το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τις ΞΓ και η αυτονόμηση του εκπαιδευτικού: Του παρέχεται, δηλαδή, η αυτονομία να αναλάβει ρόλο σχεδιαστή και παραγωγού μάθησης φτιάχνοντας ο ίδιος το συμπληρωματικό εκπαιδευτικό του υλικό, στηριζόμενος στις αρχές της Διαφοροποιημένης διδασκαλίας και στη Μάθηση μέσω σχεδιασμού Προνομιακοί αρωγοί στη διαδικασία αυτή του σχεδιασμού διδακτικής ενότητας, είναι οι ΤΠΕ και το διαδίκτυο.

Διαφοροποιημένη παιδαγωγική Tip: Add your own speaker notes here.

Θεωρίες Μάθησης και Σχεδιασμός διδασκαλίας «τι θα διδάξω» και «τι και πώς θα μάθουν οι μαθητές μου». Σκοπός της παραδοσιακής διδασκαλίας ήταν η προετοιμασία των μαθητών για έναν εργασιακό χώρο που απαιτούσε υπακοή και πειθαρχία. Έμφαση δινόταν στην αποστήθιση, στην αξιολόγηση βάσει αναπαραγωγής Στόχος ήταν η τυπική μάθηση για την επιτυχία σε εξετάσεις και όχι η λειτουργική μάθηση.

Θεωρίες Μάθησης και Σχεδιασμός διδασκαλίας Το σχολείο σήμερα καλείται να προετοιμάσει τους μαθητές να αντιμετωπίσουν τα κοινωνικά και τα εργασιακά δεδομένα με κριτική προσέγγιση να μετατραπεί σε ανοιχτό σχολείο όπου ομάδες μαθητών εργάζονται αυτόνομα και συνεργατικά, με κριτική ικανότητα και με βάση σχέδια δράσης να κάνει τους μαθητές να αποστασιοποιούνται από αυτά που έμαθαν και να ασκούν κριτική. Η αξιολόγηση πρέπει να εφαρμόζεται για να διαμορφώνει, όχι για να κρίνει, και να αποτελεί μέρος της όλης μαθησιακής διαδικασίας.

Η Νέα Μάθηση

Η ταξινομία του Bloom

H διευρευνητική μάθηση

οι ΤΠΕ και το διαδίκτυο Όταν οι «ψηφιακοί μετανάστες» διδάσκουν στους «ψηφιακούς γηγενείς» Οι ΤΠΕ και το διαδίκτυο είναι πολύτιμα βοηθήματα για τον εκπαιδευτικό που καλείται να καλλιεργήσει στους μαθητές του τον σχολικό, κοινωνικό, λειτουργικό, κριτικό και ψηφιακό γραμματισμό Είναι αρκετές οι λίστες με ιστοσελίδες που μπορούμε να βρούμε εύκολα στο διαδίκτυο;

Σχεδιασμός διδασκαλίας Απαιτείται ένας ιδιαίτερα αυστηρός προγραμματισμός εκ μέρους του εκπαιδευτικού, με συγκεκριμένη στοχοθεσία, σχεδιασμό διαδικασίας, πρόβλεψη αξιολόγησης, συμπεράσματα, καθώς επίσης και αυστηρή επιλογή των πηγών που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν. Δηλαδή, ένα σχέδιο διδασκαλίας, πρακτική που θεωρείται αυτονόητη σε άλλες χώρες, στη δική μας –όμως– αποτελεί ακόμα ζητούμενο, ενώ πολλές φορές θεωρείται χρονοβόρα και περιττή. Tip: Add your own speaker notes here.

Σχεδιασμός διδασκαλίας Είναι όμως έτσι; απαιτεί αφιέρωση χρόνου, τόσο στο σχεδιασμό, όσο και στη σύνταξη φύλλων εργασίας, στην παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού μέσω των εργαλείων web 2.0 ή στην ανεύρεση των κατάλληλων πολυτροπικών διδακτικών αντικειμένων. Όμως ο εκπαιδευτικός αποζημιώνεται από τη σαφώς μεγαλύτερη ενεργοποίηση και αυτενέργεια των μαθητών του και την απόκτηση γνωστικών, κοινωνικών και μεταγνωστικών δεξιοτήτων Tip: Add your own speaker notes here.

Σχεδιασμός διδασκαλίας Επιπλέον, η εξέλιξη του διαδικτύου σήμερα στηρίζεται στη συλλογικότητα των χρηστών της δεύτερης γενιάς (web 2.0), δηλαδή στην αυξανόμενη συνεργασία, αλληλεπίδραση, αλληλοστήριξη. Χαρακτηριστικοί ιστότοποι : wikipedia, youtube, blogs, wikis, αλλά και οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, όπως τα πολύ γνωστά Facebook ή Twitter, αλλά και το Google+, το Edmodo ή το weebly που είναι προσανατολισμένα περισσότερο στην εκπαίδευση. μπορεί να αξιοποιηθεί στα πλαίσια της τάξης και του ξενόγλωσσου μαθήματος, στην διττή του υβριδική μορφή, τόσο δια ζώσης, όσο και εξ’ αποστάσεως. Tip: Add your own speaker notes here.

Το Web 2.0 Παρέχει πρόσβαση στην πληροφορία σε αυθεντικό γλωσσικό υλικό, εγκυκλοπαίδειες λεξικά, περιοδικά, εξειδικευμένες εκπαιδευτικές ιστοσελίδες ή λογισμικά. Παραδείγματα είναι τα http://enseigner.tv5monde.com, http://www.leplaisirdapprendre.com και το http://www.bonjourdefrance.com. Διευκολύνει την επικοινωνία, δημιουργώντας προϋποθέσεις για δημιουργική συνεργατική μάθηση, όπως το https://www.edmodo.com ή το http://www.etwinning.net Tip: Add your own speaker notes here.

Το Web 2.0 ευνοείται η διάδραση και αλληλεπίδραση, προσβλέποντας στην καλλιέργεια μεταγνωστικών δεξιοτήτων στους μαθητές μας. Επιλέγουμε εργαλεία web 2.0 που θα χρησιμοποιηθούν από τους μαθητές, ώστε να αυτενεργήσουν, να μάθουν διερευνώντας, να συνεισφέρουν στην διαμόρφωση υλικού δρώντας κριτικά. Λίστες τέτοιων εργαλείων μπορεί κανείς να βρει εύκολα με μια αναζήτηση στο διαδίκτυο. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα voki, powtoon, pixton, linoit, και prezi. Tip: Add your own speaker notes here.

Συμπερασματικά: ο μαθητής γίνεται πιο ενεργός (διαδραστικό κι ενδιαφέρον μάθημα εντός τάξης όπου συμμετέχει και δυνατότητα επανάληψης στο σπίτι ) μπορεί να εκφράσει τις δυσκολίες του και να βοηθηθεί από τους συμμαθητές του και τον καθηγητή του. (αλληλεπίδραση) μπορεί να εξασκηθεί περισσότερο στα αδύνατα σημεία του με το επιπλέον υλικό που του παρέχεται αντιμετωπίζει τη μάθηση διερευνητικά, μπορεί να γίνει και ο ίδιος συνδιαμορφωτής του υλικού. Μεταμορφώνεται, δηλαδή, σύμφωνα με την ορολογία του ΚΕΠΑΓ, σε acteur social. (ειδικότερα με όρους συνεργατικής-διαπολιτισμικής μάθησης)

Τα διδακτικά σενάρια το καθοδηγητικό, το διερευνητικό και το δυναμικό διαφοροποιούνται ως προς το βαθμό καθοδήγησης του μαθητή.

Τα διδακτικά σενάρια το καθοδηγητικό, ο μαθητής επεξεργάζεται συγκεκριμένα κείμενα, αναπαράγει κλειστού τύπου ασκήσεις (πολλαπλής επιλογής, ΣΛ). η αυτενέργεια του μαθητή περιορίζεται, ενώ υπάρχει υψηλός βαθμός καθοδήγησης. Βασίζεται σε συμπεριφοριστικές θεωρίες μάθησης που στοχεύουν στον αυτοματισμό, μέσω των παραδοσιακών μορφών ασκήσεων που προσφέρονται. Θα ήταν καταλληλότερο για την αφομοίωση γραμματικών ή λεξιλογικών, π.χ., στοιχείων. Αντενδείκνυται, όμως, σε περιπτώσεις που ο στόχος μας είναι επικοινωνιακός. (διαδραστικό, εμπλουτισμένο βιβλίο Υπουργείου).

Τα διδακτικά σενάρια το διερευνητικό, προσφέρει μεγαλύτερη αυτενέργεια στο μαθητή και καλλιεργεί τον κριτικό γραμματισμό και τη συνεργασία, αφού οι δραστηριότητες που του ανατίθενται είναι συνήθως ομαδικές. συνοδεύεται από φύλλα εργασίας που προσδιορίζουν με σαφήνεια τους στόχους και το παραδοτέο που αναμένεται. Ιδανικός τρόπος να δημιουργήσει ο εκπ/κος ένα τέτοιο σενάριο είναι η δομημένη ιστοεξερεύνηση που παρέχεται μέσα από πλατφόρμες, όπως το http://webquest.org, το http://zunal.com ή το ελληνικό http://platform.openwebquest.org. Θα μπορούσαμε να το χρησιμοποιήσουμε για να διερευνήσουμε επιπλέον πληροφορίες για μια θεματική που συναντάμε στο μάθημα και για να ενισχύσουμε την παραγωγή λόγου.

Τα διδακτικά σενάρια το δυναμικό, Οι μαθητές αναλαμβάνουν ένα ιδιαίτερα δημιουργικό και ενεργό ρόλο Δημιουργούν υλικό, μέσω λογισμικών παρουσιάσεων όπως το prezi, στήνουν συνεργατικά μια ιστοσελίδα (weebly ή wiki), προβληματίζονται συνεργατικά σε έναν “τοίχο” (linoit), παράγουν προφορικό λόγο (voki) ή κόμικ (pixton) ή ψηφιακές ιστορίες (powtoon). παρέχει αυτονομία στη λήψη αποφάσεων, ενώ σημαντικό στοιχείο αποτελεί η ομαδοσυνεργατική διαδικασία απόκτησης γνώσης. απαιτείται, από μέρους του μαθητή υψηλός ψηφιακός γραμματισμός, καλλιεργείται παράλληλα και ο κριτικός γραμματισμός, με όρους αυτόνομης ικανότητας αναζήτησης, επιλογής και σύνθεσης των πληροφοριών. Επίσης, προσφέρει δυνατότητα ενεργοποίησης, ανάπτυξης και αξιοποίησης μεταγνωστικών μηχανισμών.

Web 2.0 - Bloom

Δομημένη ιστοεξερεύνηση Χρήσιμο εργαλείο για τη δημιουργία τέτοιων σεναρίων αποτελεί η δομημένη ιστοεξερεύνηση (cyberquête/ webquest). Τέτοιες ιστοεξερευνήσεις μπορούν να δημιουργηθούν μέσα από πλατφόρμες που παρέχονται στον εκπ/κο δωρεάν, όπως το zunal, webquest, plarform.openwebquest.org blogs ή ιστοσελίδες όπως οι weebly, wiki δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης όπως το edmodo (προσανατολισμένο σε εκπ/κους σκοπούς) επεξεργαστές κειμένων ή λογισμικά παρουσίασης