ΣΥΝΕΔΡΙΟ Καινοτομία και Ποιότητα Ζωής στα Αστικά Μητροπολιτικά Κέντρα ¨Διαχείριση ηλεκτρονικών αποβλήτων στην Περιφέρεια Αττικής – Το επόμενο βήμα¨ Αθήνα Μαρτίου 2006 Α.Κουσκούρης Μέλος ΔΣ ΕΕΔΣΑ – Στέλεχος ΕΠΕΜ Α.Ε

Τι έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα •H Κοινοτική νομοθεσία είναι επαρκής (δύο κοινοτικές οδηγίες και η εναρμόνιση τους στην χώρα μας •Ψηφίσθηκε την 21 Δεκ 2005 η Ευρωπαική θεματική στρατηγική για την πρόληψη και ανακύκλωση •Στην Ευρώπη έχει δημιουργηθεί η European Recycling Platform για ΑΗΗΕ (Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Πολωνία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο)

Τι έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα •H Ε.Ε.Δ.Σ.Α έχει διοργανώσει ευθύς αμέσως μετά την ψήφιση του Ν.2939/01 μεγάλο αριθμό ημερίδων για τα ειδικά απόβλητα συμπεριλαμβανομένων των ΑΗΗΕ, γιά διάχυση πληροφόρησης •Στο 2ο Διεθνές Συνέδριο της τον Φεβρουάριο στην Αθήνα υπήρξαν αφενός μεν εισηγήσεις αφετέρου και στρογγυλό τραπέζι για τα ειδικά απόβλητα •Έχουμε συντάξει εκπαιδευτικό οδηγό για την κατάρτιση οργανωτών προγραμμάτων ανακύκλωσης στερεών αποβλήτων στην ΔΣΠ στα πλαίσια του EQUAL •HELCARE: Αναπτύχθηκε το Ελληνικό Δίκτυο για την ανάλυση κύκλου ζωής στα ΑΗΗΕ (HELCARE) με το ΑΠΘ και υποστηριζόμενο οικονομικά από την ΓΓΕΤ

Τι έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα •Το η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης υλοποίησε Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα LIFE-ENVIRONMENT με τίτλο « Βιώσιμη Διαχείριση Απορριμμάτων Ηλεκτρονικών Υπολογιστών στην Ελλάδα» • Στα πλαίσια του ανωτέρω έχει εκπονηθεί και σχετική οικονομοτεχνική μελέτη (ΕΠΕΜ ΑΕ) •Έχει εκπονηθεί για το ΥΠΕΧΩΔΕ σε συνεργασία SPEED – ΕΠΕΜ μελέτη “ Σχεδιασμός Διαχείρισης των Ειδικών Αποβλήτων που δεν επιτρέπεται η διάθεση τους σε ΧΥΤΑ μη επικίνδυνων αποβλήτων». •Το εργοστάσιο ανακύκλωσης ΑΗΗΕ που λειτουργεί στους Αγίους Θεοδώρους έχει δυνατότητα επεξεργασίας τόνων ΗΗΕ ετησίως. Το 90 % αξιοποιείται και το 10 % οδηγείται για ταφή.

Τι έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα -Η H.P ξεκίνησε από το 1992 ένα πρόγραμμα ανακύκλωσης τεχνολογικού εξοπλισμού και αναλώσιμων σε 326 χώρες και στην Ελλάδα. - Η COSMOTE πρόσφατα ξεκίνησε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ανακύκλωσης συσκευών και αξεσουάρ κινητής τηλεφωνίας. Υπέγραψε ήδη σύμβαση με το ΣΕΔ ¨Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε¨ - Η ΟΕΑ διεξάγει έρευνα για το τι υποδομές υπάρχουν στην Ελληνική Αγορά ποιός θα μπορούσε να απορροφήσει τα απόβλητα και πως θα μπορούσε να γίνει σωστά μία περιβαλλοντική διαχείριση.

Πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν για να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ •Να ενσωματωθεί το δίκτυο τσιγγάνων και οικονομικών μεταναστών στο ΣΕΔ « Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε» •Να αναπτυχθούν άλλα δύο εργοστάσια ανακύκλωσης στην Θεσσαλονίκη και ένα σε περιφέρεια •Να θεσμοθετηθεί τεχνική φορολόγηση στους ΧΥΤΑ ώστε να αποτελεί κίνητρο για ανακύκλωση •Να συνταχθεί το ταχύτερο ο πρακτικός οδηγός σχετικά με τα κριτήρια αποδοχής αποβλήτων σε ΧΥΤΑ σε εφαρμογή της Απόφασης του Συμβουλίου 2003/33/ΕΚ •Να λειτουργήσει το ταχύτερο ο ΕΟΕΔΣΑΠ.

Πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν για να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ •Να σχεδιασθεί πρόγραμμα κατάρτισης και πιστοποίησης προσωπικού που χειρίζεται ΑΗΗΕ •Οι εταιρείες που διαχειρίζονται ΑΗΗΕ να αρχίσουν σταδιακά να εφαρμόζουν ISO 9001:2000 και ISO 14001:2004 •Να εκδοθεί κατάλογος με όσους ασχολούνται με διαχείριση ΑΗΗΕ •Να καταγράφονται οι στατιστικές των ΑΗΗΕ βάσει της μεθοδολογίας της στατιστικής αποβλήτων της ΕΕ •Να δημιουργηθούν πάρκα ανακύκλωσης στα οποία θα χρεώνονται οι εταιρείες που τα χρησιμοποιούν •Να δημιουργηθεί παρατηρητήριο ΑΗΗΕ από την ΕΕΔΣΑ

Πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν για να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ •Nα δημιουργηθεί FORUM συζήτησης με όλους τους ενδιαφερόμενους για εξεύρεση των καλύτερων πρακτικών στη διαχείριση των ΑΗΗΕ (θα μπορούσε να γίνει με πρωτοβουλία και συνεργασία ΕΕΔΣΑ- ΣΕΔ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε) •Να συμμετάσχει η ΕΕΔΣΑ / ΠΑ.ΣΕ.Π.ΠΕ στην παραγωγή νομοθεσίας με το ΥΠΕΧΩΔΕ με συμβουλευτικό χαρακτήρα Να πραγματοποιούνται σε βάθος αρθρογραφήσεις σχετικά με τα κυριότερα θέματα που απασχολούν την διαχείριση των ΑΗΗΕ •Στις συναντήσεις που πραγματοποιούνται στα Περιφερειακά Συμβούλια για λήψη αποφάσεων σχετικά με τα ΠΕΣΔΑ που εκπονούνται στις περιοχές τους, θα πρέπει να παρίστανται και εκπρόσωποι των εγκεκριμένων ΣΕΔ για τα ΑΗΗΕ.

Πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν για να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ •Να δημιουργηθεί εικονικός σύμβουλος στο ΥΠΑΝ, μέσα από μία βάση δεδομένων που θα παρέχει στις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς τις απαιτούμενες πληροφορίες, ώστε να εφαρμόζουν σωστά τις επιταγές του Π.Δ για τα ΑΗΗΕ και να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους. •Να αξιολογηθεί το ενδιαφέρον των καταναλωτών για συμμετοχή στη διαχείριση των ΑΗΗΕ και παραγόντων που την επηρεάζουν με σκοπό την κατάρτιση αποτελεσματικού συστήματος συλλογής. •Να αυξηθεί η ανακύκλωση ΑΗΗΕ βασιζόμενη στην ήδη υπάρχουσα υποδομή συλλογής αποβλήτων •Να εξασφαλίζονται οι απαιτούμενες προδιαγραφές για την υγιεινή και ασφάλεια των συλλεγόμενων υλικών, περιλαμβάνοντας αναφορές και διαδικασίες τεκμηρίωσης από τις τελικές αγορές •Να υποστηρίζονται χρηματοδοτικά προγράμματα για ανάπτυξη καινοτομιών στην διαχείριση ΑΗΗΕ

Πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν για να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ •Mείωση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Από τα Απόβλητα (ΘΣΠΑΑΕΕ) - Η προσέγγιση του κύκλου ζωής εξετάζει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε κάθε σημείο του κύκλου ζωής του προιόντος με σκοπό την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων - Θα πρέπει να δοθούν από την Ε.Ε ερμηνείες σχετικά με την εφαρμογή της προσέγγισης του κύκλου ζωής. Δεν είναι ξεκάθαρο ποιά στοιχεία περιλαμβάνονται σε αυτή την προσέγγιση. - Υπάρχει έλλειψη ερμηνείας πως θα πραγματοποιηθεί αυτό στην πράξη - Με τα προβλήματα αυτά κάποιος θα πρέπει να ασχοληθεί πριν η προσέγγιση του κύκλου ζωής εφαρμοστεί στην Ευρωπαική Πολιτική για τη Δ.Σ.Α.

Πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν για να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ •Προτείνεται να αναπτυχθεί ένας ανοικτός διάλογος επιστημονικής προσέγγισης στο θέμα αυτό. •Σε κάθε περίπτωση μία τέτοια προσέγγιση δεν θα αντικαταστήσει την υπάρχουσα ευρωπαική πολιτική για τα απόβλητα που έχει αποδειχθεί επιτυχής κατά το παρελθόν. •Η Ε.Ε θα πρέπει να διατηρήσει αποδεδειγμένα εργαλεία όπως η ευθύνη του παραγωγού για υψηλά ρεύματα αποβλήτων που να βασίζονται σε αναλογικούς στόχους ανακύκλωσης που να εγγυώνται την βιώσιμη διαχείριση των πόρων.

Πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν για να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ •Προώθηση της πρόληψης των αποβλήτων(ΘΣΠΑΑΕΕ) - Συμφωνούμε με τις απόψεις της ΕΕ ότι μέχρι σήμερα προσπάθειες που κατεβλήθησαν σε προγράμματα επιτυχούς πρόληψης αποβλήτων, απέτυχαν - Κατόπιν επίκαιρης περιβαλλοντικής και οικονομικής ανάλυσης δεν βρέθηκε λειτουργική μέθοδος για την εφαρμογή ποσοτικοποιημένων στόχων πρόληψης αποβλήτων. - Θα ήταν περισσότερο αποτελεσματικό για την πολιτική της Ε.Ε να επικεντρωθεί στο πως να κάνει την ΔΣΑ ακόμη περισσότερο αποδοτική σε μία προσπάθεια να μειώσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στη χρήση των πόρων. - Θα πρέπει να τεθούν στόχοι πρόληψης αποβλήτων σε ευρωπαικό επίπεδο. Εθνικοί στόχοι θα έχουν μειωμένο αποτέλεσμα σχετικά με την πρόληψη των αποβλήτων και θα είναι δύσκολο να μπούν. Τα πλέον αποτελεσματικά μέσα θα είναι τα οικονομικά εργαλεία όπως π.χ η φορολόγηση πρώτων υλών.

Πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν για να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ •Ενα τέτοιο εργαλείο θα πρέπει να εισαχθεί σε ευρωπαικό επίπεδο για να μην διαφοροποιείται σε κάθε χώρα και δημιουργήσει στρέβλωση στην αγορά. •Επιπρόσθετοι τρόποι προώθησης πρόληψης αποβλήτων όπως αλλαγή στον σχεδιασμό προιόντων θα υλοποιείται στο κράτος παραγωγής των, το οποίο δεν είναι αναγκαίο να είναι η χώρα που καταλήγει να γίνει απόβλητο •Εξ’ αιτίας της εσωτερικής αγοράς για τα προιόντα της ΕΕ, η πρόληψη των αποβλήτων δεν πρέπει να είναι πρωταρχικά εθνική υπευθυνότητα. Η ΕΕ θα πρέπει να δώσει ένα ενδεικτικό στόχο σε Ευρωπαικό Επίπεδο •Φρονούμε ότι έναι καλλή σκέψη της ευθύνης του παραγωγού που αποτελεί ένα πολύ δυνατό εργαλείο για επίτευξη μείωσης των αποβλήτων από ότι θα ήταν να οργανωθούν προγράμματα πρόληψης των αποβλήτων από τα ίδια τα κράτη μέλη σε εθνικό επίπεδο.

Πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν για να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ •Η ευθύνη του παραγωγού τον ενθαρύνει να εξαγάγει, ανακτεί και ανακυκλώνει περισσότερα υλικά. Η ΕΕ στις 18 Μαρτίου 2004 είχε διαβεβαιώσει ότι η ευθύνη του παραγωγού θα συνέχιζε να αποτελεί σημαντικό σημείιο αναφοράς στην Κοινοτική νομοθεσία. •Ενίσχυση δραστηριοτήτων ανακύκλωσης θέτωντας standards. - Είμεθα υπέρ των προτάσεων μέσω των οποίων προωθείται η ανακύκλωση, σε μία κίνηση εναρμόνισης των δράσεων ανακύκλωσης και ανακυκλούμενων υλικών. - Τα Ευρωπαικά Πρότυπα για δράστηριότητες ανακύκλωσης και ανακυκλούμενων υλικών ενθαρύνουν το επίπεδο προστασίας περιβάλλοντος και υποστηρίζουν την ανάπτυξη της Ευρωπαικής αγοράς ανακύκλωσης.

Πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν για να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ - Εναρμονισμένοι κανόνες στην ανακύκλωση θα βοηθούσαν στην δημιουργία σταθερής αγοράς για ανακυκλώσιμα υλικά. - Ενεκα τούτου σε μία γενική προσέγγιση δημιουργίας ευρωπαικής αγοράς ανακύκλωσης απαιτείται να πιέσουμε για ένα υψηλότερο επίπεδο ανακύκλωσης

Πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν για να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ -Η ανάγκη για για ανάλυση κόστους οφέλους θεμελίωνε αυτό.Αντίθετα με τις δύο βασικές κοινοτικές οδηγίες και περισσότερο χρησιμοποιούμενες οδηγίες για την ταφή και αποτέφρωση η ανακύκλωση δεν αποτελεί ένα αυτηρό σετ περιβαλλοντικών κανόνων. - Η πρόταση της επιτροπής για την οδηγία πλαίσιο αποτελεί ένα πρώτο βήμα για την δημιουργία τέτοιων κανόνων. - Θα πρέπει ν τεθούν από την ΕΕ ισοδύναμοι κανόνες για την λειτουργία των εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων οι οποίες μέχρι πρόσφατος δεν καλύπτονται από την ευρωπαική νομοθεσία, παρόμοιου τύπου με των οδηγιών για την ταφή και αποτέφρωση των αποβλήτων. - Θα πρέπει να συμπεριληφθούν οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας στα παραρτήματα της υπό αναθεώρηση οδηγίας IPPC

Πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν για να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ -Η ανάλυση του κόστους – οφέλους πρέπει να περιλαμβάνει εξωτερικά κόστη και θα πρέπει να βασίζεται σε καθορισμένους στόχους. -Η πολιτική της Ε.Ε θα πρέπει να εστιασθεί στο πώς να γίνει η ΔΣΑ περισσότερο αποτελεσματική σε μία προσπάθεια περιορισμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την χρήση των πόρων. -Οι προαναφερθείσες μελέτες κόστους οφέλους θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για επίτευξη βέλτιστου επιπέδου ανακύκλωσης έτσι ώστε να υπάρξει συνολική εξισορόπηση των εναλακτικών σχημάτων ΔΣΑ - Η ανάκτηση ενέργειας θα πρέπει να αναγνωρισθεί για τον ρόλο που παίζει στο σύνολο της ανάκτησης και της χρήσης των πόρων

Πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν για να πιάσουμε τους στόχους της ΕΕ -Ολες οι μορφές ανάκτησης θα πρέπει να συνδυασθούν κατά έλαστικό τρόπο που να αντανακλά τις εθνικές και τοπικές προσεγγίσεις. Στην WFD αναφέρεται η ύπαρξη standards για υψηλή προστασία περιβαλλοντος και υγείας. •Καμία αναφορά δεν γίνεται σε χωριστή συλλογή. Η χωριστή συλλογή αποτελεί ουσιώδες στοιχείο για αύξημένες ποσότητες ανακυκλώσιμων, π.χ χαρτιού, γυαλιού και βιοαποδομήσιμων αποβλήτων. Ομως θα πρέπει να υποχρεούνται οι τεχνολογίες για συλλογή ανάμεικτων αποβλήτων να βγάζουν την ίδια ποιότητα στην ανακύκλωση εφαρμόζωντας την χωριστή συλλογή. •Η Ευρωπαική Επιτροπή παρά το ψήφισμα της Ευρωβουλής της 18 ης Μαρτίου να προτείνει σε μακροπρόθεσμα βιώσιμη ανακύκλωση, πρακτικά μέτρα που να ενθαρύνουν τον ανταγωνισμό δευτερογενών με πρωτογενή υλικά δεν έφερε θέσεις.