1 Η διά βίου μάθηση στην Ευρώπη με ορίζοντα το Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων Βόλος 03 Μαρτίου 2011 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop, Ανώτερος εμπειρογνώμων, σε θέματα προσόντων και μαθησιακών αποτελεσμάτων

H Ευρώπη στα χρόνια της κρίσης Η Ευρώπη, εν μέσω κρίσης, αντιμετωπίζει τεράστιες κοινωνικοοικονομικές και δημογραφικές προκλήσεις που συνδέονται με τη γήρανση του πληθυσμού, το μεγάλο αριθμό ενηλίκων με χαμηλή ειδίκευση και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας των νέων. Η ενίσχυση της μάθησης αποτελεί μέρος της λύσης για τα εν λόγω προβλήματα προκειμένου να βελτιωθεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των κοινωνικών συστημάτων της Ευρώπης. Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 2

3 Δομικές προκλήσεις Στροφή προς μια κοινωνία στην οποία οι ηλικιωμένοι θα αποτελούν την πλειοψηφία Ανάγκη για επαγγέλματα με αυξημένες απαιτήσεις σε γνώσεις και δεξιότητες Ευρωπαίοι πολίτες με καλύτερο επίπεδο εκπαίδευσης αλλά ακόμα με υψηλά ποσοστά ατόμων με πολύ χαμηλές δεξιότητες Προβληματική αντιστοίχηση ανάμεσα στις ανάγκες της αγοράς και τις δεξιότητες και ικανότητες που προσφέρονται Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

4 Μια κοινωνία που γερνάει Το εργατικό δυναμικό θα ακολουθήσει φθίνουσα πορεία ήδη από το Η μοναδική αναμενόμενη αύξηση αφορά τους άνω των 50 ετών. Ο αριθμός των ατόμων ηλικίας άνω των 65, σε σχέση με εκείνους ηλικίας 15-64, θα αυξηθεί από 26% το 2008 σε 38% το Αλλαγές στον πληθυσμό και στο εργατικό δυναμικό για την περίοδο ανά ηλικιακή κατηγορία (EU 27 + NO + CH) Επίδραση σε δουλειές και δεξιότητες Source: Cedefop, 2010 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

Αποτελέσματα της ύφεσης στην απασχόληση και ζήτηση δεξιοτήτων Αντίκτυπος της ύφεσης στην απασχόληση ΕΕ-27+, Cedefop 2011 Η επίδραση της ύφεσης Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 5

Μεταβολές στην απασχόληση Παρελθούσες και μελλοντικές μεταβολές στην απασχόληση ανά οικονομικό κλάδο EU-27+, Cedefop 2011 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 6

Αλλαγές στα επαγγέλματα Μελλοντικές ευκαιρίες απασχόλησης ανά επάγγελμα, EU-27+, Cedefop 2011 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 7

Αντίκτυπος της ύφεσης στην προσφορά δεξιοτήτων Τάσεις προσφοράς ανάλογα με τα προσόντα (εργατικό δυναμικό ηλικίας 15-64) EU-27+, Cedefop 2011 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 8

Ευρώπη 2020 Εμβληματική πρωτοβουλία: «Ατζέντα για νέες δεξιότητες και θέσεις εργασίας» …παροχή δυνατότητας στους πολίτες να αποκτήσουν νέες δεξιότητες, ώστε να μπορέσει το σημερινό και μελλοντικό εργατικό μας δυναμικό να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και στις ενδεχόμενες αλλαγές σταδιοδρομίας, να μειωθεί η ανεργία και να αυξηθεί η παραγωγικότητα της εργασίας 9 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

Ευρώπη 2020 Στο επίπεδο της ΕΕ Εφαρμογή των αρχών της ΔΒΜ χρησιμοποιώντας και ευέλικτες οδούς μάθησης που συνδυάζουν διάφορους τομείς και επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης και ενισχύοντας την ελκυστικότητα της ΕΕΚ. Να διασφαλίσει ότι όλα τα προσόντα αναγνωρίζονται Να αναπτύξει μια κοινή γλώσσα και ένα επιχειρησιακό εργαλείο για την εκπαίδευση και την εργασία (ESCO). 10 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

Ευρώπη 2020 Σε εθνικό επίπεδο τα κράτη μέλη θα πρέπει …Να δώσουν ισχυρή ώθηση στην εφαρμογή του EQF μέσω της θέσπισης Εθνικών Πλαισίων Προσόντων Να διασφαλίσουν ότι αναγνωρίζονται οι ικανότητες που αποκτώνται από κάθε είδους μάθηση Να αναπτυχθούν σχέσεις ανάμεσα στην εκπαίδευση/κατάρτιση και την εργασία, ιδίως με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων 11 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

ESCO Οι προκλήσεις του μέλλοντος Ανάγκη για μια κοινή γλώσσα Μαθησιακά αποτελέσματα Συστήματα Άτομα Αγορά εργασίας Εκπαίδευση & κατάρτιση ISCED ISCO88/ ISCO08 ISCED EQF/ NQFs Ατομικά Προσόντα (πτυχία, διπλώματα) Πρότυπα, κατηγοριοποιήσεις Καθηκόντων, δραστηριοτήτων, Εργασιών, επαγγελμάτων Και κλάδων Ατομικές γνώσεις, δεξιότητες και Ικανότητες για εργασία και διά βίου μάθηση Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 12

Τα Ευρωπαϊκά εργαλεία δια βίου μάθησης Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 13

ECVET – μεταφορά πιστωτικών μονάδων Επιτρέπει την επικύρωση, την αναγνώριση και τη συσσώρευση εργασιακών δεξιοτήτων και γνώσεων που αποκτώνται στη διάρκεια παραμονής σε μια διαφορετική χώρα ή σε διαφορετικές περιστάσεις, ούτως ώστε η αποκτηθείσα εμπειρία να συνυπολογίζεται στα προσόντα επαγγελματικής κατάρτισης. 14 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

Επιτρέπει στις χώρες να αναπτύξουν, να βελτιώσουν, να κατευθύνουν και να αξιολογήσουν την ποιότητα των συστημάτων ΕΕΚ που διαθέτουν και να εκπονήσουν ποιοτικές πρακτικές διαχείρισης. 15 EQAVET Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

Φάκελος εγγράφων (CV, διαβατήριο γλωσσών, δελτίο κινητικότητας, συμπλήρωμα διπλώματος και συμπλήρωμα πιστοποιητικού) που διευκολύνει την εργασιακή και γεωγραφική κινητικότητα επιτρέποντας στους κατόχους του να παρουσιάσουν τα προσόντα και τις δεξιότητές τους με τυποποιημένο τρόπο, κατανοητό σε εργοδότες, σε όλη την Ευρώπη 16 Europass Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

Προσόντα: μια παλιά έννοια, ένας νέος ρόλος Ο τρόπος που βλέπουμε τα προσόντα έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Βρίσκονται στο επίκεντρο των πολιτικών και η αντίληψή μας αλλά και ο τρόπος που τα χρησιμοποιούμε έχει μεταβληθεί. Ορισμός (EQF): το επίσημο αποτέλεσμα μιας διαδικασίας αξιολόγησης και επικύρωσης, το οποίο επιτυγχάνεται όταν ο αρμόδιος φορέας διαπιστώνει ότι ένα άτομο έχει επιτύχει μαθησιακά αποτελέσματα που ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες προδιαγραφές Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 17

Προσόντα – το μαύρο κουτί Τα προσόντα μεταφέρουν πληροφορίες για τους πολίτες (προσωπικό, κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο), τους εργοδότες (για προσλήψεις προσωπικού), τους φορείς εκπαίδευσης και κατάρτισης (δηλώσεις ποιότητας). Αλλάζουν τον τρόπο θεώρησης των σχέσεων εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας, τα πρότυπα, την πιστοποίση, την αναγνώριση. Φέρνουν στο επίκεντρο τα μαθησιακά αποτελέσματα. Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 18

Ή: από ένα μίγμα όλων « στη δουλειά» Από εμπειρία Ακαδημαϊκό πλαίσιο Προσόν Διαδρομές απόκτησης προσόντων Αξιολόγηση & επικύρωση μαθησιακών αποτελεσμάτων Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 19

Μαθησιακά αποτελέσματα Όλες οι πρωτοβουλίες στο χώρο της ΔΒΜ βασίζονται στην αρχή των μαθησιακών αποτελεσμάτων, δηλαδή στο τι γνωρίζει και μπορεί να κάνει ο ενδιαφερόμενος μετά την ολοκλήρωση μιας οποιασδήποτε μαθησιακής διαδικασίας. Αυτή η αρχή είναι στον πυρήνα όλων των Ευρωπαϊκών εργαλείων δηλαδή στο EQF, το ECVET, το EQARF και το Europass. 20 Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

Μαθησιακά αποτελέσματα: Γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες Γνώση: αν χτυπήσω πλάγια την μπάλα παίρνει φάλτσο Δεξιότητα: μπορώ να δώσω φάλτσο στη μπάλα Ικανότητα: μπορώ να δώσω φάλτσο στη μπάλα και να τη στέλνω στο σωστό σημείο παρότι μπορεί να έχω μπροστά μου 3 αμυντικούς Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 21

Κυρίαρχη θέση στο χώρο της δια βίου μάθησης έχουν το τα πλαίσια προσόντων. Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF), το Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης (QF EHEA) και τα Εθνικά Πλαίσια Προσόντων που προσφέρουν ένα κοινό σημείο αναφοράς τόσο για εθνικές αλλά όσο και Ευρωπαϊκές συνεργασίες. Ευρωπαϊκά πλαίσια προσόντων Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 22

23 Είναι ένας ευρωπαϊκός πίνακας «μετάφρασης» των προσόντων. Είναι ένα εργαλείο ταξινόμησης των πτυχίων, διπλωμάτων, πιστοποιητικών σύμφωνα με ένα σύνολο περιγραφικών δεικτών και επιπέδων Στόχος του EQF είναι να διευκολύνει : τη δια βίου μάθηση την κινητικότητα Έχει ήδη μια επιτυχημένη πορεία. Πολλά έγιναν μέσα σε μόλις 6 χρόνια. Το EQF Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

24 EQF 1 EQF 2 EQF 3 EQF 4 EQF 5 EQF 6 EQF 7 EQF 8 Μια σκάλα με 8 σκαλοπάτια Η «καρδιά» του EQF είναι 8 επίπεδα οι περιγραφικοί δείκτες των οποίων βασίζονται στα μαθησιακά αποτελέσματα (γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες). Όλες οι μορφές μάθησης (τυπική, μη τυπική, άτυπη) αναγνωρίζονται. Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

UNITED STATES of AMERICA CANADA ALASKA (USA) MEXICO COLOMBIA VENEZUELA BRAZIL PERU BOLIVIA HONDURAS NICARAGUA ECUADOR GUYANA SURINAME FRENCH GUIANA COSTA RICA PANAMA GUATEMALA CUBA PARAGUAY ARGENTINA URUGUAY CHILE GREENLAND ICELAND UNITED KINGDOM REPULIC OF IRELAND NORWAY SWEDEN FINLAND DENMARK ESTONIA LATVIA LITHUANIA POLAND BELARUS GERMANY CZECH REPUBLIC NETHERLANDS BELGIUM FRANCE SPAIN PORTUGAL SWITZ. AUSTRIA SLOVAKIA HUNGARY ROMANIA BULGARIA ITALY UKRAINE TURKEY GREECE SYRIA IRAQ SAUDI ARABIA YEMEN OMAN UAE EGYPT LIBYA ALGERIA MOROCCO TUNISIA WESTERN SAHARA MAURITANIA MALI NIGER CHAD SUDAN ETHIOPIA SOMALIA UGANDA SENEGAL GUINEA LIBERIA COTE D’IVOIRE BURKINA GHANA NIGERIA CAMEROON CENTRAL AFRICAN REPUBLIC GABON CONGO DEMOCRATIC REPUBLIC OF CONGO KENYA TANZANIA ANGOLA ZAMBIA MOZAMBIQUE NAMIBIA BOTSWANA ZIMBABWE REPUBLIC OF SOUTH AFRICA MADAGASCAR RUSSIA KAZAKHSTAN GEORGIA IRAN UZBEKISTAN TURKMENISTAN AFGHANISTAN KYRGYZSTAN TAHKISTAN PAKISTAN INDIA CHINA NEPAL MYANMAR THAILAND SRI LANKA MONGOLIA NORTH KOREA SOUTH KOREA JAPAN TAIWAN CAMBODIA LAOS VIETNAM PHILIPPINES MALAYSIA INDONESIA PAPUA NEW GUINEA AUSTRALIA NEW ZEALAND Πλαίσια προσόντων – παγκόσμια εικόνα Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 25

26 Ρόλος και λειτουργίες των ΕθΠΠ Τα ΕθΠΠ μπορούν να χωριστούν σε δύο ευρείες κατηγορίες, τα επικοινωνιακά και τα μεταρρυθμιστικά πλαίσια. Τα επικοινωνιακά πλαίσια στοχεύουν στο να καταστήσουν τα συστήματα εκπαίδευσης, κατάρτισης και προσόντων περισσότερο ευκρινή και κατανοητά σε όλους τους ενδιαφερόμενους όπως φοιτητές, εργοδότες, ιδρύματα μάθησης και εκπαιδευτικούς. Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

27 Ρόλος και λειτουργίες των ΕθΠΠ Τα μεταρρυθμιστικά πλαίσια χρησιμοποιούνται ως μοχλοί προώθησης αλλαγών στο χώρο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Τα ΕθΠΠ αποκτούν ρυθμιστικό ρόλο που επηρεάζει άμεσα το σχεδιασμό, παροχή και απονομή προσόντων. Φαίνεται ότι οι συνεχείς εξελίξεις σε εθνικό επίπεδο καθιστούν όλο και λιγότερο διακριτές τις διαφορές μεταξύ αυτών των δύο βασικών τύπων πλαισίων. Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

28 Μια ευκαιρία ανάπτυξης συστημάτων προσόντων περισσότερο προσανατολισμένων στις ατομικές ανάγκες Μέσω της αναγνώρισης της δια βίου μάθησης και το άνοιγμα προς την αναγνώριση της άτυπης μάθησης Με τη ανάδειξη των διαφορετικών μαθησιακών διαδρομών και την παροχή διεθνώς αναγνωρίσιμων επιπέδων προσόντων Οι προοπτικές για τους απλούς πολίτες Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 28

29 Η περίπτωση των κλαδικών προσόντων qualificati on NQF Level 4 Level 5 Level 6 Αγορά εργασίας Εθνικά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης Διεθνή κλαδικά προσόντα/ πλαίσια EQF Εθνικά προσόντα/ πλαίσια Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop

Οι προκλήσεις του μέλλοντος Το παγόβουνο της μάθησης – μη τυπική και άτυπη μάθηση Λουκάς Ζαχείλας, Cedefop 30