ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΥΔΡΑΣ

ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΜΕΛΗ ΤΟΥ PROJECT 6 ΑΡΣΕΝΗΣ ΠΕΤΡΟΣ ΓΙΟΛΛΑ ΕΝΕΝΤΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ ΘΕΟΦΑΝΙΔΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΙΓΝΑΤΙΔΗΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΚΑΛΛΙΑΝΙΔΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΡΥΠΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΡΟΥΣΤΑΛΛΑΚΙΔΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ ΜΥΛΩΝΑ ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ - ΝΑΥΡΙΑΝΙΑΔΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ - ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΕΡΡΙΚΑ - ΣΑΚΙΤΑ ΑΝΑΤΟΛΗ - ΣΑΡΙΟΓΛΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ - ΣΙΟΥΚΙΟΥΡΟΓΛΟΥ ΝΑΥΣΙΚΑ - ΣΟΥΛΙΩΤΗ ΕΛΙΣΣΑΒΕΤ - ΣΤΟΓΙΑΝΝΗ ΔΗΜΗΤΡΑ - ΤΣΙΚΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ - ΤΣΙΚΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ - ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΝΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Πηγές-Πορεία-Διαδρομή-Υδροηλεκτρικοί σταθμοί 2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Μόλυνση και επιπτώσεις στον ποταμό 3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Οικονομική ανάπτυξη του Εδεσσαίου ποταμού 4ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Διαμόρφωση του Εδεσσαίου ποταμού

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο Εδεσσαίος ποταμός είναι ο ποταμός της Μακεδονίας, στην περιοχή του Ν. Πέλλας, που φημίζεται για τους καταρράκτες που σχηματίζει στην πόλη της Έδεσσας. Επιπλέον, είναι αυτός που έδωσε την ιδιότητα στην Έδεσσα ως πόλη των νερών κάτι που ανταποκρίνεται και στο όνομα της στην πορεία του χρόνου.

1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.1 ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΕΔΕΣΣΑΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ Δυτικά της πόλης της Έδεσσας και σε απόσταση 5 χλμ βρίσκονται οι πηγές Καρκαγιά που εκβάλλουν στην κοιλάδα του ποταμού Εδεσσαίου κοντά στον οικισμό του Άγρα. Η κοιλάδα του ποταμού Εδεσσαίου που αρχίζει από την λίμνη του Νησίου έχει διεύθυνση από τη Δύση προς την Ανατολή. Αποτελεί γεωμορφολογικά το χαμηλότερο σημείο της περιοχής και χωρίζει τις οροσειρές Βερμίου και Βόρα (Καϊμάκτσαλαν). Ο ποταμός Εδεσσαίος που διασχίζει την ομώνυμο κοιλάδα πηγάζει από την περιοχή της λίμνης Νησίου και εκβάλλει στον ποταμό Αλιάκμονα. Στην έξοδο από την πόλη της Έδεσσας ο ποταμός δημιουργεί τους γνωστούς καταρράκτες της Έδεσσας οι οποίοι βρίσκονται σε ύψος 70 μέτρων.

1.2 ΠΟΡΕΙΑ Ο ποταμός Εδεσσαίος ξεκινά την πορεία στην πόλη δίπλα από την κατάφυτη περιοχή του Πασάρ-Τσαΐρ. Επίσης ρέει ανατολικά δημιουργώντας μικρό φαράγγι, ακόμα ανατολικότερα τροφοδοτεί το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο του Άγρα, καταλήγει στην Έδεσσα και τη διασχίζει. Στη συνέχεια περνά κάτω από την Βυζαντινή γέφυρα που εικάζεται ότι περνούσε η Εγνατία Οδός. Λίγο αργότερα διακλαδίζεται μέσα στην πόλη δημιουργώντας τους μικρούς καταρράκτες. Όταν το νερό φτάσει στην άκρη του βράχου δημιουργεί τους επτά καταρράκτες που έχει η πόλη σήμερα. Έπειτα περνά από το Ριζάρι, τον κάμπο Σεβαστειανών- Σκύδρας, το Λιποχώρι και τέλος καταλήγει στην Τάφρο 66.

1.3 ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ 1.3 ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ Υδροηλεκτρικός σταθμός Άγρα : Ένας από τους τρείς μεγαλύτερους υδροηλεκτρικούς σταθμούς της Ελλάδας που βρίσκεται κοντά στο χωριό Άγρα. Ο σταθμός αυτός λειτουργεί από το 1954. Στο σημείο που αρχίζει η ροή του ποταμού Εδεσσαίου δηλαδή κοντά στο ανατολικό μέρος της λίμνης Νησίας, κατασκευάστηκε μεγάλο φράγμα, εκτροπή του Εδεσσαίου ποταμού. Για την καλύτερη αξιοποίηση και εκμετάλλευση του Εδεσσαίου ποταμού αποφασίστηκε η κατασκευή ενός ακόμα υδροηλεκτρικού σταθμού στην πόλη της Έδεσσας στο σημείο ,που είναι γνωστοί οι καταρράκτες.

Υδροηλεκτρικοί Σταθμοί

2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2.1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Δίκτυο για τα λύματα των αποχετεύσεων υπάρχει σε όλη την πόλη. Λειτουργεί παντορροϊκό σύστημα με όμβρια και ακάθαρτα λύματα σε κοινό αγωγό με τελικό αποδέκτη τον Εδεσσαίο ποταμό. Οι κύριοι αγωγοί που μεταφέρουν τα λύματα βρίσκονται κάτω από τον πυθμένα των ποταμών που διατρέχουν την πόλη, εκβάλλουν όμως μαζί στο φρύδι του βράχου. Έτσι τα νερά που κινούνται μέσα στην πόλη είναι καθαρά και ο τουρισμός δεν επιβαρύνεται αλλά υπάρχει μόλυνση στην περιοχή του Λόγγου όπου καταλήγουν τα λύματα. Η περιοχή αυτή έχει καθαρά αγροτική χρήση και έτσι η μόλυνση επηρεάζει την ποιότητα των προϊόντων.

2.2 ΝΕΡΟ Το μη επεξεργασμένο νερό περιέχει ρύπους, οι οποίοι δίνουν στο νερό χρώμα, γεύση και οσμή. Μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες όπως γαστρεντερίτιδα κ.ά. Υπάρχουν κάποια είδη μικροοργανισμών στο νερό, ανθρώπινης προέλευσης από αγροτικές φάρμες και από τα φυτά, τα δάση και γενικότερα την φύση.

ΒΑΚΤΗΡΙΑ ΠΡΩΤΟΖΩΑ Ευγλήνη (euglena) Αμοιβάδα (Amoeba) ΒΑΚΤΗΡΙΑ ΠΡΩΤΟΖΩΑ Μελιταίος πυρετός (brucela melitensis) Ουρολοιμώξεις, μηνιγγίτιδα (klebsiella pneumoniae) Χολέρα (Vibrio cholerae) Διφθερίτιδα (corynobacterium diptheriae) Κολοβακτηρίδιο (E. coli) Didinium Ευγλήνη (euglena) Αμοιβάδα (Amoeba) Παραμήκιο (Paramecium)

2.3 ΛΥΜΑΤΑ Επί δεκαετίες, ακατέργαστα βιομηχανικά και αστικά απόβλητα, γεωργικά λιπάσματα, παράνομες αμμοχαλικοληψείες, υδροηλεκτρικά και αρδευτικά φράγματα καταστρέφουν την ζωή στα ποτάμια, τις λίμνες και τις παράκτιες ζώνες, όπου αυτά καταλήγουν στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, χωρίς το κράτος να έχει δείξει ότι είναι αποφασισμένο να βάλει ουσιαστικούς φραγμούς.

2.4 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΛΥΜΑΤΩΝ Η επεξεργασία λυμάτων είναι η διαδικασία που διαχωρίζει τις επικίνδυνες ουσίες από το νερό στα λύματα, ώστε το νερό να μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο περιβάλλον. Τα λύματα μεταφέρονται στις εγκαταστάσεις καθαρισμού μέσω των υπονόμων, μερικές φορές και με την χρήση ειδικών βυτιοφόρων οχημάτων. Ο βιολογικός καθαρισμός κρίνεται απαραίτητος για την πόλη, ωστόσο δεν υπάρχει ακόμα, αν και έχει δρομολογηθεί .Ακόμα, πρόβλημα του δικτύου είναι οι σηπτικοί βόθροι σε παλιά σπίτια, αφού η σύνδεση τους με το δίκτυο είναι αντιοικονομική. Τέλος, τα απορρίμματα του οικισμού μεταφέρονται στην τοποθεσία Άσπρο Κεφάλι στα βόρεια και ακριβώς έξω από τα όρια της ευρύτερης περιοχής. Δεν έχει επισημανθεί πρόβλημα ρύπανσης.

3.1 ΜΟΝΑΔΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ 3o ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3.1 ΜΟΝΑΔΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ Εργοστάσιο εμφιαλωμένου νερού στον Εδεσσαίο ποταμό. Τα νερά του Εδεσσαίου ποταμού μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να φτιάξουν εργοστάσιο εμφιαλωμένου νερού. Τα τελευταία χρόνια ,η στροφή των καταναλωτών σε ένα πιο υγιεινό τρόπο διατροφής σε συνδυασμό με τα προβλήματα ρύπανσης των υδάτινων πόρων ,ευνοεί την κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού. Επίσης χρόνια η κατανάλωση αυξάνεται σημαντικά.

3.2 ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Με την κατάλληλη αναδιοργάνωση της περιοχής γύρω από το ποτάμι μπορούμε να δημιουργήσουμε μικροεπιχειρήσεις, με στόχο την οικονομική ανάπτυξη του ποταμού. Ένα παράδειγμα είναι τα εστιατόρια ή οι καφετέριες . Δημιουργώντας ένα εστιατόριο ή μερικές καφετέριες γύρω από το ποτάμι ο τουρισμός αυξάνεται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την οικονομική αύξηση στο εισόδημα της πόλης, αλλά και την καλυτέρευση της εικόνας της περιοχής, διότι δημιουργώντας διάφορα κτίρια διακοσμούμε την περιοχή. Ένα άλλο παράδειγμα θα μπορούσε να είναι ένα ξενοδοχείο. Τα ξενοδοχεία προσφέρουν στέγαση, προσελκύοντας τουρίστες. Στον ποταμό μας ακόμα μπορούν να δημιουργηθούν καλλιέργειες δίπλα από το ποτάμι, ιχθυοκαλλιέργειες, αρδευτικά έργα, υδρευτικά έργα. Με αυτό τον τρόπο η πόλη μας αποκτά ένα ακόμα μεγαλύτερο εισόδημα .

4ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4.1 ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ Μικρές γέφυρες, καφενεδάκια πλάι στο ποτάμι αλλά και ταβέρνες δημιουργούν ένα σκηνικό που παρασύρει ντόπιους και επισκέπτες. Οι πεζόδρομοι δίπλα στις όχθες είναι κατάλληλοι και για όμορφες διαδρομές με ποδήλατο. Όταν το νερό φτάσει στην άκρη του βράχου δημιουργεί τους 7 Καταρράκτες που έχει η πόλη σήμερα. Από αυτούς οι πιο γνωστοί είναι αυτοί που βρίσκονται στο πάρκο Καταρρακτών όπου βρισκόταν η αρχαία ακρόπολη των Αιγών οι γνωστοί ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΕΣ ΤΗΣ ΕΔΕΣΣΑΣ. Δίπλα από το πάρκο βρίσκεται σήμερα το Υπαίθριο Μουσείο νερού της πόλης όπου άλλοτε τα υδροκίνητα εργαστήρια και εργοστάσια είχαν δώσει το προσωνύμιο "Μάντσεστερ της Ανατολής".

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΣΤΟΝ ΕΔΕΣΣΑΙΟ

4.2 ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟΝ ΕΔΕΣΣΑΙΟ ΠΟΤΑΜΟ Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι επισκέπτονται διάφορους ποταμούς σε όλη την Ελλάδα, ώστε να διασκεδάσουν και να γνωρίσουν έτσι διάφορες τοποθεσίες και γενικά την φύση από κοντά. Κωπηλασία, ψάρεμα, σκι στα νερά του ποταμού ή ακόμη και ιστιοπλοΐα στο ποτάμι είναι ορισμένες από τις πιο γνώστες δραστηριότητες που ασχολούνται οι λάτρεις των αθλημάτων του ποταμού. Εναλλακτικές λύσεις είναι η ποδηλασία δίπλα από το ποτάμι σε διαμορφωμένους χώρους. Με αφορμή όλα τα παραπάνω θα ήταν μια μεγάλη ευκαιρία να αξιοποιήσουμε και εμείς τον ποταμό Εδεσσαίο, ο οποίος έχει τις δυνατότητες να εξελιχθεί σε ποταμό για υδάτινα αθλήματα. Με την δημιουργία αθλητικών κέντρων ή εγκαταστάσεων και συγχρόνως ξενοδοχείων θα ήταν ευκαιρία όλοι αυτοί οι φίλοι των υδάτινων αθλημάτων να επισκεφτούν την περιοχή μας και να γνωρίσουν τα υπέροχα τοπία γύρω από τον ποταμό, τις τοποθεσίες της Έδεσσας και των γύρω πόλεων οι οποίες κεντρίζουν το ενδιαφέρον ενός επισκέπτη διότι είναι γεμάτες από αρχαιολογικούς χώρους. Με βάση τα παραπάνω ο τουρισμός της περιοχής θα αυξανόταν και έτσι η περιοχή μας θα γινόταν ευρύτερα γνωστή.

Δραστηριότητες στον Εδεσσαίο

4.3 ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΚΥΔΡΑΣ Διαμόρφωση χώρου : - Οι βιομηχανίες να κάνουν βιολογικό καθαρισμό στα απόβλητα τους. - Διαμόρφωση χώρου ( αναψυκτήριο, πεζοδρόμια, παγκάκια, φωτισμός). - Αξιοποίηση του ποταμού για χειμερινά σπορ. - Εξολόθρευση εντόμων (για να υπάρχει ασφάλεια και να μην υπάρξουν μολύνσεις).

4.4 ΑΡΔΕΥΣΗ Αρδευτικά έργα στον Εδεσσαίο ποταμό: Τα νερά του Εδεσσαίου ποταμού μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την άρδευση καλλιεργειών δηλαδή να δημιουργηθούν καλλιέργειες δίπλα από το ποτάμι και σε όλη την διαδρομή του που να επωφελούνται από τα νερά του . Με την άρδευση αρχικά γίνεται η τεχνητή παροχή νερού σε καλλιεργούμενο έδαφος για να υποβοηθηθεί η ανάπτυξη των σπαρτών. Σημαντικά έργα άρδευσης είναι: Η κατασκευή φραγμάτων. Η κατασκευή ιχθυοδεξαμενών. Η κατασκευή αρδευτικών δικτύων διαμονής . Οι γεωτρήσεις . Οι καλλιέργειες για να γίνουν πρέπει ο Εδεσσαίος ποταμός να μην είναι μολυσμένος και να είναι καθαρός ώστε να γίνουν τα αρδευτικά έργα.

ΑΡΔΕΥΣΗ

4.5 ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ Αυτή η δραστηριότητα μπορεί να γίνει και στον Εδεσσαίο αν ο ποταμός βέβαια είναι καθαρός και δεν μολύνεται από τα απολύματα των εργοστασίων ή από τα σκουπίδια που πετιούνται στο ποτάμι και το μολύνουν. Και αφού γίνουν όλες αυτές οι δραστηριότητες για να καθαριστεί το ποτάμι μας μπορούν εκεί μέσα να αναπτυχθούν ιχθυοκαλλιέργειες ώστε να ψαρεύουν με στόχο την οικονομική ανάπτυξη του ποταμού.

ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Συγκέντρωση πληροφοριών ομάδων από : 1. Το Διαδίκτυο. 2. Επίσκεψη μαθητών στον Εδεσσαίο Ποταμό – στο Υδροηλεκτρικό εργοστάσιο. 3. Αναζήτηση πληροφοριών από την Βιβλιοθήκη του Σχολείου. 4. Πληροφορίες από τον Δήμο Έδεσσας. 5. Φωτογραφικό υλικό(Λήψη φωτογραφιών) 6. Καθηγήτρια Βιολογίας : κ. Γεωργιάδου Μαρία

ΠΡΙΝ ΜΕΤΑ

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΓΙΝΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ ΜΥΛΩΝΑ ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ PROJECT 6: ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ