ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΝΤΑΞΗΣ Η/Υ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Β.Μητροπούλου Επικ. Καθηγήτρια Α.Π.Θ.

Με βάση τη χρήση των ΝΤ στην εκπαίδευση διαμορφώνονται 3 μοντέλα ένταξης στην εκπαιδευτική διαδικασία Το τεχνοκρατικό μοντέλο (ο Η/Υ διδάσκεται ως χωριστό μάθημα, στην Πληροφορική, με σκοπό τον «τεχνολογικό αλφαβητισμό) Το ολιστικό μοντέλο (διδάσκεται η χρήση του Η/Υ ως εργαλείου αναζήτησης και ανεύρεσης πληροφοριών και επικοινωνίας) Το πραγματολογικό μοντέλο (συνδυασμός των δύο προηγουμένων)

Η ένταξη του Η/Υ στην τάξη μπορεί να γίνει με 4 τρόπους: Ο Η/Υ στην τάξη (χρησιμοποιείται στη δασκαλοκεντρική μορφή διδασκαλίας ως εποπτικό εργαλείο)Ο Η/Υ στην τάξη Ο Η/Υ στην τάξη (δημιουργείται η «γωνιά του Η/Υ» και ο Η/Υ ενσωματώνεται ως μέρος των διδακτικών δραστηριοτήτων)Ο Η/Υ στην τάξη Ο Η/Υ στο Εργαστήριο Πληροφορικής (οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες (ή ατομικά) ανά ένα Η/Υ)Ο Η/Υ στο Εργαστήριο Πληροφορικής Μικτή ένταξη (αποτελεί συνδυασμό των προηγουμένων)Μικτή ένταξη

Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία στη σχολική τάξη με διάφορες διατάξεις θρανίων με τον Η/Υ ως εργαλείο προβολής Η/Υ ως εργαλείο προβολής Κ- Η/Υ Κ – Η/Υ

Οργάνωση τάξης για ομαδοσυνεργατική διδασκαλία με «γωνιά του Η/Υ»«γωνιά του Η/Υ» Γωνιά Η/Υ Κ

Μάθημα με ομαδοσυνεργατική διδασκαλία στο εργαστήριο πληροφορικήςεργαστήριο πληροφορικής

Μάθημα με ομαδοσυνεργατική διδασκαλία στο Εργαστήριο Υπολογιστών Εισαγωγική παρουσίαση λογισμικού στο Εργαστήριο Υπολογιστών Συνδυασμός 1 ου και 3 ου τρόπου ένταξης

Εφαρμογή στην τάξη Το λογισμικό πρέπει, πριν από το σχετικό μάθημα, να έχει εγκατασταθεί στους Η/Υ του εργαστηρίου πληροφορικής του σχολείου. Σε όλη τη διάρκεια του μαθήματος οι μαθητές οδηγούνται, μέσω των δραστηριοτήτων, στην κατάκτηση των διδακτικών στόχων. Η πορεία διδασκαλίας του λογισμικού έχει την εφαρμογή της στη λογική των σύγχρονων διδακτικών μοντέλων Μια πορεία διδασκαλίας έχει τρεις κύριες φάσεις με δυνατότητες παραλλαγής: Φάση προσανατολισμού: σ’ αυτήν οι μαθητές δέχονται τα ερεθίσματα/πληροφορίες, ενεργοποιούνται, συμμετέχουν στη μαθησιακή διαδικασία και εκφράζουν τις απόψεις τους. Φάση αναδόμησης ιδεών: σ’ αυτήν οι μαθητές ενσωματώνουν τις πληροφορίες που προσέλαβαν προηγουμένως μέσω της δραστηριοποίησης τους στις μαθησιακές εργασίες Φάση εφαρμογής και ανασκόπησης: σ’ αυτήν οι μαθητές συσχετίζουν τη νέα γνώση που κατέκτησαν (α) με τις δικές τους προσωπικές εμπειρίες από την καθημερινή τους ζωή και το περιβάλλον τους (β) με τις προηγούμενες σχετικές γνώσεις τους και διαπιστώνουν αν υπάρχει μεταβολή σ’ αυτές.

Μοντέλα ενσωμάτωσης του Η/Υ στη διδακτική προσέγγιση Συντηρητικό : τεχνολογική αδιαφορία Αφομοιωτικό : αφομοίωση από τις παραδοσιακές μορφές διδασκαλίας Προοδευτικό : αλλαγές στη διδακτική μεθοδολογία & ρόλο του εκπαιδευτικού Μεθοδολογικού πολυμορφισμού: συνύπαρξη ΤΠΕ & κλασσικών διδακτικών προσεγγίσεων και επιλογή κατά περίπτωση

Οι Kemmis, Atkin & Wright πρότειναν τέσσερα μοντέλα διδασκαλίας (paradigms) με Η/Υ μοντέλο διδασκαλίας της ύλης (instructional) : βασίζεται στη θεωρία ότι ο καλύτερος τρόπος για τη μάθηση ενός θέματος είναι ο διαχωρισμός του σε πολλά μικρότερα μέρη μοντέλο σταδιακής αποκάλυψης της ύλης (relevatory) : βασίζεται στη θεωρία ότι η μαθησιακή ύλη αποκαλύπτεται στο μαθητή σταδιακά μοντέλο εικασίας/ιών (conjectural) : βασίζεται στη θεωρία ότι η γνώση ενός θέματος κατακτάται με ερευνητικές προσπάθειες από τον μαθητή μοντέλο απελευθέρωσης (emancipatory): βασίζεται στη χρήση του υπολογιστή από τον μαθητή αποκλειστικά και μόνο σαν εργαλείο κατά τη διαδικασία της μάθησης.

Οι Alessi & Trolip πρότειναν ένα μοντέλο διδασκαλίας με Η/Υ με τις εξής φάσεις: Παρουσίαση πληροφοριών Καθοδήγηση των μαθητών Εξάσκηση των μαθητών Αξιολόγηση της μάθησης

Ο υπολογιστής, κατά τη διδακτική διαδικασία, μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον εκπαιδευτικό ως εργαλείο παραγωγής και παρουσίασης διδακτικού υλικού (π.χ. μέσω της μάθησης με ανακάλυψη και διερεύνηση ή ερωτήσεων διαφόρων τύπων) εργαλείο ανάπτυξης δεξιοτήτων (π.χ. ο μαθητής μαθαίνει πώς να σκέφτεται) εργαλείο επεξεργασίας, ανάλυσης και παρουσίασης δεδομένων (π.χ. αποτελέσματα έρευνας των μαθητών) πηγή πληροφόρησης και μέσο επικοινωνίας (π.χ. άσκηση στην αναζήτηση πληροφορίας και στις υπηρεσίες του διαδικτύου)

Ο Goldworthy διακρίνει πέντε βασικές κατηγορίες εφαρμογής υπολογιστή σε μαθησιακό περιβάλλον οι οποίες μπορούν να διευκολύνουν τη μάθηση –από την τεχνολογία (με το διδακτικό υλικό και τις ασκήσεις που είναι ενσωματωμένα μέσα στο λογισμικό) –με την τεχνολογία (πώς η τεχνολογία ως εργαλείο ενισχύει τις ικανότητες του μαθητή και επηρεάζει την αντίληψη που αυτός σχηματίζει για τις πληροφορίες τις οποίες επεξεργάζεται) –γύρω από την τεχνολογία (με συνεργατικές στρατηγικές μάθησης που δημιουργούν ένα περιβάλλον αλληλεπίδρασης μεταξύ μαθητών-υπολογιστών) μέσω της τεχνολογίας (που προσφέρει το διαδίκτυο, όπως, π.χ. ηλεκτρονική αλληλογραφία ( ), ομάδες ηλεκτρονικής συζήτησης (chat room) και –μέσω τεχνολογικής υποστήριξης (με εργαλεία που παρακολουθούν την πρόοδο του μαθητή όπως, π.χ. βαθμολόγια, σχέδια μαθημάτων

Μοντέλο διδασκαλίας με διερευνητική μάθησης με χρήση εκπαιδευτικού λογισμικού όπου ο Η/Υ χρησιμοποιείται ως: εποπτικό μέσο διδασκαλίας επικοινωνιακό μέσο μέσο αναζήτησης πληροφοριών γνωστικό-διερευνητικό εργαλείο εργαλείο συνεργατικής μάθησης

Το συνήθως εφαρμοζόμενο μοντέλο διδασκαλίας με υπολογιστές (ΙRF), περιλαμβάνει τις εξής φάσεις Έναρξη (Initiation) (περιλαμβάνει την Εισαγωγική Παρουσίαση και την Παρουσίαση Πληροφοριών) Ανταπόκριση(Response) (περιλαμβάνει την Ερώτηση και την Απάντηση των μαθητών) Αλληλεπίδραση (Follow-up) (περιλαμβάνει τον έλεγχο της απάντησης και την ανατροδοφότηση και πρόσθετες πληροφορίες)

Μοντέλο διδασκαλίας με εκπαιδευτικό λογισμικό Εισαγωγική ενότητα Παρουσίαση της πληροφορίας Ερώτηση Απάντηση Έλεγχος απάντησης Ανατροφοδότηση ή πρόσθετες πληροφορίες Τέλος ενότητας

Νέος ρόλος του μαθητή

–είναι χωρισμένοι σε ομάδες –κατέχουν βασικές δεξιότητες (χρήση ποντικιού, πληκτρολόγηση) –συζητούν στις ομάδες και διατυπώνουν τις εντυπώσεις, τις κρίσεις και τις απόψεις τους αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με τον υπολογιστή –αλληλεπιδρούν και επικοινωνούν μεταξύ τους και με τον Η/Υ –συνεργάζονται στα στάδια της διερεύνησης αναζήτησης πληροφοριών για την εκτέλεση δραστηριοτήτων και εξαγωγής συμπερασμάτων –όπου δυσκολεύονται ζητούν βοήθεια ή καθοδήγηση ή επεξηγήσεις από τον εκπαιδευτικό Οι μαθητές στο νέο μαθησιακό περιβάλλον :

Ο μαθητής με το λογισμικό μπορεί:  να δει το περιεχόμενο του λογισμικού με τη σειρά που επιθυμεί  να διερευνήσει το λογισμικό ή να πλοηγηθεί στο διαδίκτυο για να βρει τις απαντήσεις των ασκήσεων και ερωτήσεων ώστε να δομήσει τη γνώση του  να επεξεργασθεί τις πληροφορίες που συνέλεξε, να τις οργανώσει και να τις αποθηκεύσει  να διαχειριστεί τα δεδομένα  να λύσει προβλήματα - κυρίως όμως -  να «μάθει πώς να μαθαίνει» και  να είναι «ενεργητικός δομητής της γνώσης του»

Νέος ρόλος εκπαιδευτικού

Οι εκπαιδευτικοί : Προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις αλλαγής από την παραδοσιακή διδασκαλία, που βασιζόταν στη μετάδοση πληροφοριών, προς προσεγγίσεις που βοηθούν τους μαθητές να ανακαλύπτουν μόνοι τους την πληροφορία, θα πρέπει να αναπτύξουν μια : νέα αντίληψη νέα στάση νέα διδακτική προσέγγιση και νέο ρόλο στη διδακτική διαδικασία.

Ο εκπαιδευτικός κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας με Η/Υ:  Διδάσκει  Παρακολουθεί  Συντονίζει τη συζήτηση  Διευκολύνει τη μάθηση  Αξιολογεί

Αναλυτικότερα, κατά την εφαρμογή στην τάξη ο εκπαιδευτικός προβαίνει στις εξής ενέργειες : κατανέμει τους μαθητές σε μικρές ομάδες επιλέγει τις δραστηριότητες που θα ασχοληθούν οι μαθητές του δίνει βασικές κατευθύνσεις, οδηγίες και επεξηγήσεις για το χειρισμό του λογισμικού ώστε να εξοικειώσει και να ενεργοποιήσει τους μαθητές κάνει την εισαγωγική παρουσίαση κατευθύνει τους μαθητές σε όλη τη διάρκεια του μαθήματος: –περιφέρεται ανάμεσά τους, –επικοινωνεί μαζί τους, –τους καθοδηγεί, –παρακολουθεί την πρόοδο τους, –τους ενθαρρύνει, –τους βοηθά όπου συναντούν δυσκολίες (π.χ. επεξηγεί τις ερωτήσεις), –συντονίζει τη συζήτηση και –παρεμβαίνει διευκολυντικά, κάνοντας προτάσεις και παρατηρήσεις, αν κάποια ομάδα συναντά δυσκολίες συμμετέχει ενεργά, φροντίζοντας ώστε όλοι οι μαθητές να προχωρούν με τον ίδιο περίπου ρυθμό μετατρέπεται σε διευκολυντή και συντονιστή της μάθησης

Αλληλεπίδραση στην τάξη Εκπαιδευτικός Η/Υ ΟΜΑΔΑ Μαθητής ΟΜΑΔΑ Μαθητής