Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης Εκτίμηση των Γενικευμένων Επιπτώσεων και Κόστους Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Ομαδα Εργασίας Δ. Λάλας Ε. Γεωργοπούλου Ε. Γιδαράκος Ρ. Γκέκας Α. Λαζαρίδη Α. Μαυρόπουλος Σ. Μοιρασγεντής Ν. Σελλάς

Στόχοι της Μελέτης (α) Η συλλογή της αναγκαίας πληροφορίας για όλες τις διαθέσιμες τεχνολογίες επεξεργασίας (β) Η ανάπτυξη ενός πλαισίου αξιολόγησης των επιλογών για την αποτελεσματική διαχείριση των στερεών αποβλήτων μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης του συνολικού κόστους, συνυπολογίζοντας περιβαλλοντικά οφέλη και επιβαρύνσεις.

Τα Κεφάλαια της Μελέτης Πολιτικές & Τάσεις στην Διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων Υφιστάμενη Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων στην Ελλάδα και την ΕΕ Συστήματα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Ποσότητες και Σύσταση Αποβλήτων: Τάσεις σε Ελλάδα και ΕΕ Μεθοδολογικό Πλαίσιο και Σενάρια προς Εξέταση Μεθοδολογικό Πλαίσιο Οικονομικής Αποτίμησης των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που Σχετίζονται με την Διαχείριση Αστικών Στερεών Αποβλήτων Ειδικά Οικονομικά Θέματα Εφαρμογή στην Περίπτωση της Αττικής Συμπεράσματα

Η κατάσταση διαχείρισης στην Ελλάδα

Αριθμός και κατάσταση ΧΑΔΑ σε πανελλαδικό επίπεδο (2005)

Αναμενόμενη Εξέλιξη Ποσότητας ΑΣΑ

Μέση κατά βάρος σύνθεση ΑΣΑ στην Ελλάδα, 1997 (Πηγή: Η. Π Μέση κατά βάρος σύνθεση ΑΣΑ στην Ελλάδα, 1997 (Πηγή: Η.Π. 50910/2727/2003).

Συμμετοχή Τεχνολογιών Επεξεργασίας/Διάθεσης

Σχηματική αναπαράσταση των βασικών επιλογών διαμόρφωσης ενός συστήματος ΜΒΕ

Τυπική Μονάδα Αποτέφρωσης με ταυτόχρονη παραγωγή ΗΕ

Ειδικό κόστος επένδυσης (€/τόνο) Στοιχεία δυναμικότητας και κόστους επιλεγμένων εγκαταστάσεων θερμικής επεξεργασίας ΑΣΑ στην Ευρώπη (2006) Περιοχή Έτος λειτουργίας Δυναμικότητα (τόνοι/ έτος) Κόστος επένδυσης (σε εκατ. €) Ειδικό κόστος επένδυσης (€/τόνο) Kempten, Γερμανία 1996 78.000 82 1.051 Pirmasens, Γερμανία 1998 155.500 189 1.215 Hamburg R. Damm, Γερμανία 1999 225.000 140 622 Niklasdorf, Αυστρία 2003 100.000 55 550 Freiburg, Γερμανία 2005 150.000 77 513 Zorbau, Γερμανία 300.000 100 333 Antwerpen, Βέλγιο 400.000 180 450 Ringaskiddy, Ιρλανδία 2007 75 750 Garranstown, Ιρλανδία 85 567 Halle, Γερμανία 80.000 47 588 Amsterdam, Ολλανδία 2006 500.000 340 680 Posieux, Ελβετία 45.000 20 444 Roosendaal, Ολλανδία 180.000 90 500 Urvier, Ελβετία 60.000 30 Barzenheit, Ελβετία 2008 40.000

Η Μονάδα Θερμικής Επεξεργασίας του Αμβούργου

Διάγραμμα μεθοδολογίας λήψης αποφάσεων διαχείρισης ΑΣΑ

Δέσμη κριτηρίων για την αξιολόγηση σεναρίων διαχείρισης ΑΣΑ

Ποιοτική αξιολόγηση των σημαντικότερων περιβαλλοντικών επιπτώσεων Κατηγορίες επιπτώσεων Μεταφορά απορριμ-μάτων Μηχανική επεξεργασία Βιολογική επεξεργασία Θερμική επεξεργασία Τελική διάθεση Αέρια ρύπανση PM, NOx, SO2, CO +++ + a CO2, CH4, N2O ++ Διοξίνες, βαρέα μέταλλα Επιπτώσεις στους υδατικούς πόρους + Επιπτώσεις στο έδαφος / υπέδαφος Υποβάθμιση ποιότητας ζωής (θόρυβος, οσμές, κλπ.) Αύξηση κυκλοφοριακού φόρτου Ατυχήματα Δέσμευση γης

Μελέτες για την εκτίμηση εξωτερικού κόστους αέριας ρύπανσης στην Ελλάδα Ρύπος Externe (1999α) (€2000/t) a Externe (1999β) b ΕΑΑ κ.α. (2006) m€2000/vkm a m€2000/tkm a Ελάχιστη τιμή (€2000/t) Σταθμισμένος μέσος Μέγιστη τιμή PM10 (από καμινάδα) 2076-8535 8018 23721 42139 PM10 (διάχυτες) 21502 38932 49563 SO2 2048-8075 1926 2252 27722 NOx 1278-8040 -2872 1321 16202 NOx (μέσω Ο3) 1546 NMVOC 195 CO 1.5 3.7 10.8 As 3455 6651 24880 Cd 2077 5981 15098 Ni 461 877 3324 Cr 92605 93042 249239 Αστικός κύριος δρόμος 3624 315 Αυτοκινητόδρομος 444 39 Σύνολο δρομολογίου 683 59

Περιοχή Εκτίμησης Επιπτώσεων Αέριας Ρύπανσης στην Αττική

Σενάριο Αναφοράς S0

Σενάριο S1: Θερμική επεξεργασία με ανάκτηση θερμότητας

Σενάριο S2: Θερμική επεξεργασία με ανάκτηση ενέργειας & ΜΒΕ

Σενάριο S3: Πλήρης Μηχανική Διαλογή-Κομποστοποίηση/Βιολογική Ξήρανση

Σενάριο S4: Πλήρης μηχανική διαλογή-κομποστοποίηση/βιολογική ξήρανση και μετά καύση με ανάκτηση θερμότητας

Ποσότητες Στερεών Αποβλήτων - Αττική

Βασικά οικονομικά μεγέθη σεναρίων (εκατ. €) – κόστος επένδυσης θερμικής επεξεργασίας: 500 €/t

Βασικό σενάριο εκτίμησης εξωτερικού κόστους όχλησης διαχείρισης απορριμμάτων (σε € / τόννο) Αττική.

Υψηλό σενάριο εκτίμησης εξωτερικού κόστους όχλησης διαχείρισης απορριμμάτων (σε € / τόννο) - Αττική.

Συγκριτική οικονομική αξιολόγηση των εξεταζόμενων σεναρίων διαχείρισης (σε € / τόννο) - Αττική

Γενικά Συμπεράσματα Η διερεύνηση των δεδομένων και στοιχείων όλων των φάσεων και των ώριμων/διαθέσιμων τεχνικών διαχείρισης απορριμάτων είναι απαραίτητη επειδή υπάρχει μεγάλη διακύμανση των στοιχείων κόστους και τιμολόγησης των υπηρεσιών, των τελών και των προϊόντων και ειδικά στην Ελλάδα λόγω έλλειψης επαρκών και αξιόπιστων λεπτομερών στοιχείων σύστασης και όγκου αποβλήτων σε βάθος χρόνου Η εξασφάλιση της διάθεσης των προϊόντων της μηχανικής-βιολογικής επεξεργασίας και των δευτερογενών καυσίμων είναι αναγκαίο στοιχείο και παίζει καίριο ρόλο στην διαμόρφωση επιλογών. Επίσης αναγκαία είναι και η εξειδίκευση της νομοθεσίας και η αποσαφήνιση των ορισμών που αφορούν στην ανάκτηση και απόθεση αλλά και στην καύση βιοαποδομήσιμου υλικού Οι όροι χρηματοδότησης της επένδυσης για τις όποιες εγκαταστάσεις κριθούν αναγκαίες για την λειτουργία του συστήματος διαχείρισης είναι κρίσιμοι, καθώς επίσης και η τιμολόγηση των υπηρεσιών αποκομιδής και διάθεσης Η συνεκτίμηση του περιβαλλοντικού κόστους/οφέλους στην αξιολόγηση των επιλογών για την καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων επιβάλλεται από την Κοινοτική νομοθεσία μέσω της απαίτησης η επιλογή των σχεδίων διαχείρισης σε εθνικό και τοπικό επίπεδο να γίνεται με βάση την ανάλυση κύκλου ζωής και αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην επιλογή της τελικής προσέγγισης.