Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα Επαμεινώνδας Τολέρης Διευθυντής Ειδικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος ΥΠΕΚΑ Χημικός Μηχανικός, Μεταλλειολόγος Μηχανικός, Μηχανικός Περιβάλλοντος Αλέξανδρος Κουλίδης Στέλεχος Ειδικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος ΥΠΕΚΑ Χημικός Μηχανικός, MSc

Δομή εισήγησης Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Ταυτότητα, προέλευση, στόχοι και βασικά εργαλεία Υδρογονάνθρακες: περιβαλλοντικές προκλήσεις κατά την έρευνα και εκμετάλλευση Εκτίμηση και αντιμετώπιση περιβαλλοντικών επιπτώσεων στις δραστηριότητες υδρογονανθράκων: ειδικά θέματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης, κρίσιμα σημεία 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Περιβαλλοντική αδειοδότηση Βασικά χαρακτηριστικά Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στον αναπτυξιακό σχεδιασμό Κεντρική επιδίωξη: εντοπισμός, εκτίμηση, αξιολόγηση και αντιμετώπιση περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες Δύο επίπεδα ενσωμάτωσης: Επίπεδο έργων και δραστηριοτήτων: Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων Επίπεδο σχεδίων και προγραμμάτων: Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Προέλευση Η εκ των προτέρων αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων είναι πολύ αποτελεσματικότερη από την εκ των υστέρων επίλυση των προβλημάτων που προκαλούν. Η προληπτική δράση υιοθετήθηκε ως ο ορθότερος τρόπος προστασίας του περιβάλλοντος, μέσα από μια σειρά ιστορικών βημάτων. Περιβαλλοντική αδειοδότηση: εξισορροπητική διαδικασία 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Σκοποί και στόχοι Σκοποί: ολοκληρωμένη προστασία του περιβάλλοντος από την αναπτυξιακή διαδικασία στάθμιση περιβαλλοντικών ζητημάτων στο στάδιο λήψης απόφασης Στόχοι: ενσωμάτωση περιβαλλοντικής διάστασης στις αναπτυξιακές διαδικασίες, εκτίμηση και αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων εντός, όχι εκτός, της αναπτυξιακής πρωτοβουλίας, ενιαίες διαδικασίες σε κοινοτικό επίπεδο, με προσαρμογή στα κράτη-μέλη. 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Εργαλεία Εστίαση στα έργα – δραστηριότητες και σχέδια – προγράμματα που ενέχουν πιθανότητες σοβαρής επίδρασης στο περιβάλλον Αναλυτικές και ελέγξιμες επιστημονικές προσεγγίσεις Δημοσιοποίηση, συμμετοχή πολιτών στη λήψη απόφασης. Διεύρυνση αποφασιστικής διαδικασίας, συμμετέχουν οι αρχές με ειδική αρμοδιότητα (π.χ. δάση, θαλάσσιος χώρος, πολιτισμική κληρονομιά κ.ά.) 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Δραστηριότητες υδρογονανθράκων Hydrocarbon activities: ο συνήθης διεθνής όρος για την έρευνα και εκμετάλλευση πετρελαίου και φυσικού αερίου Τρία στάδια αναζήτηση (prospection): γεωλογικές, γεωχημικές, ηλεκτρομαγνητικές και σεισμικές μέθοδοι έρευνα (exploration): προπαρασκευή και εκτέλεση ερευνητικών γεωτρήσεων εκμετάλλευση (exploitation): παραγωγικές γεωτρήσεις, θαλάσσιες ή/και χερσαίες εγκαταστάσεις, δίκτυα αγωγών 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Δραστηριότητες υδρογονανθράκων - Αναζήτηση Περιβαλλοντικές επιπτώσεις αναζήτησης: διάχυτες σε έκταση, συνήθως μικρές σε ένταση Επιπτώσεις του airgun της σεισμογραφικής έρευνας στα θαλάσσια θηλαστικά. Ατυχηματική ρύπανση. Υγρά απόβλητα. Προσωρινή μικρή διαταραχή αλιευτικών ή ναυτιλιακών δραστηριοτήτων. 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Δραστηριότητες υδρογονανθράκων - Έρευνα Περιβαλλοντικές επιπτώσεις έρευνας: προέρχονται κατά μείζονα λόγο από τις ερευνητικές γεωτρήσεις. Διαταραχές στο βυθό (βένθος, χημειοσυνθετικές κοινότητες) Ατύχημα μεγάλης ή μικρής κλίμακας. Υγρά απόβλητα. Προϋποθέσεις για μελλοντικές βλάβες σε περιπτώσεις αμελειών κατά την αποχώρηση. 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Δραστηριότητες υδρογονανθράκων - Εκμετάλλευση Περιβαλλοντικές επιπτώσεις εκμετάλλευσης: παραγωγικές γεωτρήσεις, θαλάσσιες ή χερσαίες εγκαταστάσεις, δίκτυα αγωγών. Διαταραχή και ρύπανση βυθού Ατύχημα μεγάλης ή μικρής κλίμακας. Υγρά, στερεά και αέρια απόβλητα. Έντονη και εκτενής ανθρωπογενής παρουσία, επιπτώσεις σε πανίδα και χλωρίδα ευρύτερης περιοχής. 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Περιβαλλοντική αδειοδότηση δραστηριοτήτων υδρογονανθράκων Προγράμματα (π.χ. παραχώρηση δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης) Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση Καθορισμός περιβαλλοντικού πλαισίου και προϋποθέσεων για τα έργα, παρακολούθησης για το πρόγραμμα Έργα (εξαιρούνται δραστηριότητες αναζήτησης) Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων Ειδική για κάθε περίπτωση εκτίμηση και αξιολόγηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων Αντιμετώπιση με ad hoc μέτρα 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Το νομικό πλαίσιο: Ευρωπαϊκή Ένωση Πρώτη εφαρμογή: Οδηγία 85/337 σημαντικό εύρος έργων και δραστηριοτήτων εκ των προτέρων εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (υποχρεωτική ή μετά από screening) συμμετοχή κοινού αναλυτική και πλήρης μελέτη (ΜΠΕ) διασυνοριακή εκτίμηση Εκτενής τροποποίηση: Οδηγία 97/11 εναρμόνιση με σύμβαση Espoo επέκταση ΕΠΕ σε περισσότερα είδη έργων γενικά και αύξηση αριθμού έργων με υποχρεωτική ΕΠΕ νέες διαδικασίες και νέα κριτήρια screening Μικρές προσαρμογές: Οδηγίες 2003/35 και 2009/31 εναρμόνιση της συμμετοχής του κοινού με σύμβαση Arhus ΕΠΕ για αποθήκευση CO2 σε γεωλογικούς σχηματισμούς Κωδικοποίηση: Οδηγία 2011/92 ενοποίηση σε ενιαίο νομικό κείμενο της Οδηγίας 85/337 και των τροποποιήσεων της 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Το νομικό πλαίσιο: Ελλάδα Έναρξη: Ν.1650/86 Πρωτοποριακή ρύθμιση ευρύτερων θεμάτων προστασίας του περιβάλλοντος Αυστηρή εναρμόνιση με την Οδηγία 85/337 Τροποποίηση: Ν.3010/2002 Εναρμόνιση με την τροποποίηση της Οδηγίας ΕΠΕ Εισαγωγή screening Σήμερα (αναμόρφωση): Ν.4014/2011 Απλοποίηση – αποκέντρωση – ψηφιοποίηση Αντικειμενικό screening – ενοποίηση ΕΠΟ με άλλες άδειες 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Βασική νομοθεσία που συνδέεται με την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος (1/2) Οδηγία – πλαίσιο για τα ύδατα (2000/60) Οδηγία – πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική (2008/56) Διεθνής σύμβαση για την πρόληψη της ρύπανσης της θάλασσας (MARPOL) Διεθνή σύμβαση για την ετοιμότητα, συνεργασία και αντιμετώπιση της ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο (OPRC) Σύμβαση Βαρκελώνης για την προστασία της Μεσογείου Σύμβαση για την προστασία των κητωδών (Μαύρη Θάλασσα, Μεσόγειος και γειτονικά νερά Ατλαντικού) 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Βασική νομοθεσία που συνδέεται με την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος (2/2) Οδηγία 2004/35 για την περιβαλλοντική ευθύνη Οδηγία 2008/99 για την προστασία του περιβάλλοντος μέσω του ποινικού δικαίου Επίκειται έκδοση Κανονισμού για την ασφάλεια των υπεράκτιων δραστηριοτήτων αναζήτησης, έρευνας και παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου, με τον οποίο η ευρωπαϊκή νομοθεσία ομογενοποιείται, ενσωματώνει τα διδάγματα από το συμβάν του Deepwater Horizon στον κόλπο του Μεξικού. 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Στάδια της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Διαβούλευση Αξιολόγηση Έγκριση περιβαλλοντικών όρων Με μια αδρή επισκόπηση, η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης μπορεί να διαχωριστεί σε τέσσερα στάδια: Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων ή ΜΠΕ: Πρόκειται για το βασικό σύνολο επεξεργασμένων πληροφοριών για το έργο, το περιβάλλον υποδοχής του, τις επιπτώσεις που αναμένονται από το συγκεκριμένο συνδυασμό έργου-περιβάλλοντος και τα μέτρα που είναι κατάλληλα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων αυτών. Η εκπόνηση της ΜΠΕ αποτελεί ευθύνη του φορέα σχεδιασμού και υλοποίησης του έργου, ενώ οι απαιτήσεις που προδιαγράφουν το περιεχόμενο της μελέτης ξεκινούν από τα βασικά νομικά κείμενα («κατάλληλη πληροφόρηση» και annex IV οδηγίας ΕΠΕ, παράρτημα ΙΙ ν.4014/2011) και φθάνουν μέχρι το state of play που έχει διαμορφώσει η εικοσιπενταετής εφαρμογή της όλης διαδικασίας, με μελέτες διαρκώς βελτιούμενες, ιδιαίτερα εκτενείς ως προς το φάσμα των εξεταζόμενων θεμάτων και πολύ αναλυτικές στην εξέταση του καθενός εξ αυτών. Η διαβούλευση: Περιλαμβάνει τη δημοσιοποίηση της μελέτης προς το κοινό, τη διατύπωση απόψεων από τους πολίτες και τους φορείς εκπροσώπησής τους, καθώς και τη γνωμοδότηση των υπηρεσιών της διοίκησης που έχουν την αρμοδιότητα για επιμέρους σημαντικές πτυχές του περιβάλλοντος όπως τα δάση, τα ύδατα, η πολιτισμική κληρονομιά κ.ά. Η αξιολόγηση της ΜΠΕ και των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης: Πρόκειται για τη σύνθεση των πληροφοριών, την αξιολόγηση της επάρκειάς τους και της τεκμηρίωσης στην οποία βασίζονται, καθώς και για την αξιολόγηση των προτάσεων της ΜΠΕ και της διαβούλευσης. Στη διάρκεια του σταδίου αυτού μπορεί να απαιτηθούν πρόσθετες πληροφορίες ή αναλύσεις, ενώ η ολοκλήρωσή του σηματοδοτείται από τη σύνταξη ενός σχεδίου απόφασης για την έγκριση ή μη των περιβαλλοντικών όρων του εξετασθέντος έργου. Η έγκριση περιβαλλοντικών όρων: Αποτελεί την πράξη με την οποία η διοίκηση επιβάλλει όρους για την περιβαλλοντικά συμβατή κατασκευή και λειτουργία του έργου ή απορρίπτει τον προτεινόμενο σχεδιασμό ως περιβαλλοντικά ασύμβατο. Στην πρώτη περίπτωση, οι περιβαλλοντικοί όροι είναι ένας κατάλογος υποχρεώσεων που ο φορέας του έργου οφείλει να τηρεί σε όλα τα μετέπειτα στάδια, και αποτελούν εφεξής ένα βασικό συστατικό του περαιτέρω σχεδιασμού. Όσο συνεκτικότερη ήταν η διαδικασία στα προηγούμενα τρία στάδια τόσο καλύτερα προσαρμοσμένοι καταλήγουν να είναι οι περιβαλλοντικοί όροι. Αντίθετα, παραλείψεις ή αμέλειες στα προηγούμενα στάδια, συχνά καταλήγουν σε περιβαλλοντικούς όρους εξωγενείς, λιγότερο προσαρμοσμένους στο έργο και δυσκολότερους στην εφαρμογή. 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Βασικοί «παίκτες» στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης Φορείς έργων Επιστήμονες περιβάλλοντος Πολίτες και φορείς συλλογικής εκπροσώπησης Αυτοδιοίκηση Δημόσια Διοίκηση 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Περιβαλλοντική αδειοδότηση και δημοκρατικός προγραμματισμός της ανάπτυξης Οι πολίτες ενημερώνονται επισήμως σχετικά με την πρόθεση ανάπτυξης ενός έργου ή δραστηριότητας, για πρώτη φορά κατά τη φάση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Η περιβαλλοντική αδειοδότηση δεν είναι απλώς το πρώτο, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις ουσιαστικά και το μόνο θεσμοθετημένο μέσο διαβούλευσης. Οι παίκτες της περιβαλλοντικής αδειοδότησης είναι πολλοί και αρκετά ανεξάρτητοι μεταξύ τους. Έχουν τη δυνατότητα να «μπολιάσουν» το τελικό αποτέλεσμα με τις ιδέες και επιδιώξεις τους. 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Υφιστάμενο περιβάλλον Αντιμετώπιση επιπτώσεων Η συγκρότηση της ΜΠΕ Σχεδιασμός έργου Υφιστάμενο περιβάλλον Εκτίμηση επιπτώσεων Αντιμετώπιση επιπτώσεων Ο κεντρικός ρόλος της ΜΠΕ στην περιβαλλοντική αδειοδότηση καθιστά ενδιαφέρουσα μια γρήγορη ματιά στη δομή της, η οποία σε αδρές γραμμές διακρίνεται σε τέσσερις ενότητες: Σχεδιασμός του έργου. Η ενότητα αυτή περιγράφει το έργο και εστιάζει στα χαρακτηριστικά εκείνα που σχετίζονται στενότερα με την πρόκληση περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Τα περισσότερα ζητήματα που προκύπτουν τόσο κατά την εκπόνηση όσο και κατά την αξιολόγηση της ενότητας αυτής, συνδέονται με το γεγονός ότι η ΜΠΕ εκπονείται σε σχετικά πρώιμο στάδιο του σχεδιασμού, και επομένως δεν έχει στη διάθεσή της πολλές από τις λεπτομέρειες του έργου, οι οποίες θα διευκρινιστούν στα μετέπειτα στάδια. Κάποιες λίγες φορές, λείπουν καθοριστικής σημασίας λεπτομέρειες που πρέπει απαραιτήτως να καθοριστούν, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις άλλων ελλείψεων, η εμπειρία της επιστημονικής ομάδας και οι εύστοχες παραδοχές με βάση ανάλογα παλαιότερα έργα, αρκούν για να καλύψουν τα κενά. Υφιστάμενο περιβάλλον. Στην ενότητα αυτή αποτυπώνεται η κατάσταση και οι προοπτικές του περιβάλλοντος στην περιοχή επιρροής του έργου. Πρόκειται για ένα εκτενές κεφάλαιο της μελέτης, στο οποίο συλλέγονται, οργανώνονται και παρουσιάζονται δεκάδες διαφορετικά είδη δεδομένων, από πολλές γνωσιακές περιοχές και με ποικίλους βαθμούς αξιοπιστίας. Επιπλέον, η κατάλληλη κλίμακα διαφοροποιείται ανάλογα με τον περιβαλλοντικό τομέα που εξετάζεται. Εκτίμηση επιπτώσεων. Πρόκειται για τη βασικότερη ενότητα της μελέτης, στην οποία επιχειρείται μέσα από μια ποικιλία μεθόδων να εκτιμηθούν οι μεταβολές που αναμένεται να προκαλέσει η υλοποίηση και η λειτουργία του έργου στο περιβάλλον. Για ορισμένους περιβαλλοντικούς τομείς υπάρχουν εκτεταμένες δυνατότητες ποσοτικοποίησης των εκτιμήσεων, με την αξιοποίηση των κατάλληλων υπολογιστικών τεχνικών, ενώ σε άλλους τομείς η εκτίμηση των επιπτώσεων βασίζεται σε ποιοτικές προσεγγίσεις, συνήθως βάσει αναλογιών με καταγεγραμμένες καταστάσεις. Αντιμετώπιση επιπτώσεων. Πρόκειται για το «παραγωγικό» μέρος της μελέτης, στο οποίο προτείνονται λύσεις για τα προβλήματα που εντοπίσθηκαν. Οι προτάσεις της μελέτης μπορούν να αναφέρονται σε τρόπους εξαρχής αποφυγής ορισμένων επιπτώσεων, εξομάλυνσης της έκτασης και έντασης ορισμένων άλλων ή, τέλος, αντιστάθμισης όσων επιπτώσεων παραμείνουν μετά την εξάντληση των μέτρων πρόληψης και ελαχιστοποίησης τους. 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Σύνοψη της διαδικασίας 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Μέτρα αντιμετώπισης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα έργα υδρογονανθράκων Διάκριση σε δύο κατηγορίες Μέτρα για τις επιπτώσεις από την κανονική λειτουργία Μέτρα για τις επιπτώσεις από έκτακτα συμβάντα Στην πρώτη περίπτωση, έμφαση στην ενσωμάτωση μέτρων πρόληψης στη λειτουργική καθημερινότητα των εγκαταστάσεων (πλατφόρμας παραγωγής ή πλωτού γεωτρυπάνου) Στη δεύτερη περίπτωση, έμφαση στην τόνωση των διαδικασιών ασφάλειας 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Μέτρα αντιμετώπισης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα έργα υδρογονανθράκων Κανονική λειτουργία Διακριτά μέτρα για εγκατάσταση, λειτουργία και αποχώρηση Κατάλληλη επιλογή θέσης, ελαχιστοποίηση διατρημάτων, αβλαβή διατρητικά υγρά. Ορθή διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων, ελαχιστοποίηση αέριων εκπομπών. Διαρκής παρακολούθηση – κατάλληλες ρυθμίσεις (π.χ. ρύθμιση pH για ελαχιστοποίηση H2S) Πρόληψη διαρροών, τακτικές επιθεωρήσεις και συντήρηση υποθαλάσσιου εξοπλισμού. Προβλέψεις ασφαλούς αποχώρησης, αποκλεισμός διαρροών στον πυθμένα, πώμα στο κατάλληλο βάθος για την αποφυγή διαρροής από τη ζώνη υδρογονανθράκων στα υπερκείμενα στρώματα 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Μέτρα αντιμετώπισης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα έργα υδρογονανθράκων Έκτακτες καταστάσεις: ζήτημα-κλειδί η ασφάλεια Αυτοτελή μέτρα μόνο για το περιβάλλον έχουν περιορισμένη αξία. Αντίθετα, τα μέτρα ασφάλειας ωφελούν καθοριστικά την προστασία του περιβάλλοντος, μαζί με την πρωταρχική ανάγκη προστασίας της ανθρώπινης ζωής και τη δευτερεύουσα αλλά σημαντική ανάγκη προστασίας της επένδυσης Λόγω του χαρακτήρα τους, τα μέτρα ασφάλειας εφαρμόζονται αυστηρότερα Ασφάλεια Περιβάλλον Ανθρώπινη ζωή Επένδυση 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Μέτρα αντιμετώπισης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα έργα υδρογονανθράκων Η ασφάλεια είναι διαρκής αναγκαιότητα, δεν επιτρέπει εφησυχασμούς «Οι προηγούμενες αποδόσεις δεν διασφαλίζουν τις μελλοντικές» Η πλατφόρμα Deepwater Horizon, υπό τη διαχείριση της Transocean με υψηλό δείκτη ασφάλειας (κανένα σοβαρό περιστατικό για 7 έτη), το Σεπτέμβριο του 2009 ολοκλήρωσε για τη BP τη βαθύτερη γεώτρηση στην ιστορία, 10.685 m, ξεκινώντας από τα 1.260 m κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Επτά μήνες μετά, τον Απρίλιο του 2010, σε μια φαινομενικώς ευκολότερη γεώτρηση, προκάλεσε τη μεγαλύτερη καταστροφή στον κόλπο του Μεξικού (11 χαμένες ζωές, η μεγαλύτερη πετρελαιοκηλίδα στην ιστορία των ΗΠΑ και ζημίες 40-80 δισ. $). 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Μέτρα αντιμετώπισης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα έργα υδρογονανθράκων Ο μεγάλος κίνδυνος: blowout. Εκρηκτική εκτόνωση ρευστών μιγμάτων (αερίων και υγρών), συνήθως εύφλεκτων. Βρίσκονταν υπό υψηλή πίεση και διαφεύγουν μέσα από τη γεωτρητική στήλη. Το βασικό μέτρο: BOP (blowout preventer). Παρεμποδίζει τις εκρήξεις, παραλαμβάνοντας και καταστρέφοντας τις ανερχόμενες αιχμές πίεσης. Δύο βασικοί τύποι: δακτυλιοειδής (annular) και εμβολοφόρος (ram-type). Στην επιλογή του BOP πρέπει να αποφεύγονται συμβιβασμοί. 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Μέτρα αντιμετώπισης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα έργα υδρογονανθράκων Προετοιμασία διαχείρισης εκτάκτων αναγκών: contingency plans για τα πιθανά συμβάντα. Π.χ. σε μια ερευνητική γεώτρηση, χρειάζονται ειδικά σχέδια αντιμετώπισης τουλάχιστον των εξής περιστατικών: Απώλεια ελέγχου φρέατος Πυρκαγιά Έκρηξη Διαφυγή υδρόθειου Διαρροή πετρελαίου ή άλλων χημικών ουσιών Απώλεια ή ανεξέλεγκτη κατάσταση ή ζημιά στο γεωτρύπανο 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Μέτρα αντιμετώπισης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα έργα υδρογονανθράκων Κάθε contingency plan θα πρέπει τουλάχιστον να περιέχει: Μέτρα αντιμετώπισης του έκτακτου περιστατικού. Διάρθρωση των ομάδων άμεσης επέμβασης. Αρμοδιότητες προσωπικού σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Οργάνωση, συντονισμός και διαδοχή ενεργειών αντιμετώπισης. Εξοπλισμός και σχέδιο επικοινωνιών (τοπικά, μεταξύ των ομάδων επέμβασης και υπερτοπικά) Εξοπλισμός επέμβασης. Κλειδί επιτυχούς εφαρμογής: εκπαίδευση προσωπικού, μέσω τακτικών επαναλαμβανόμενων ασκήσεων. 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Συμπεράσματα Η έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, μπορεί να διεξαχθεί με τρόπο συμβατό με το περιβάλλον Η περιβαλλοντική αδειοδότηση των σχετικών έργων ασκεί μείζονα ρόλο στη διασφάλιση της επιδιωκόμενης περιβαλλοντικής συμβατότητας Η διεθνής εμπειρία, το νομικό πλαίσιο σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και το επιστημονικό προσωπικό της χώρας θα πρέπει να αποτελούν τους πυλώνες για μια υψηλή περιβαλλοντική προστασίας Προϋποθέσεις: αναλυτικές μελέτες, πιστή εφαρμογή, εντατική παρακολούθηση Η επιδίωξη της ασφάλειας αποτελεί βασικό θεμέλιο της περιβαλλοντικής προστασίας 11-Οκτ-2012 Ε. Τολέρης & Α. Κουλίδης - Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας