ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ» ΜΑΘΗΜΑ: Οργάνωση εξωσχολικών επισκέψεων / δράσεων Σχέση Μουσείου – Σχολείου Ιδιαιτερότητες, Δυσκολίες, Δυνατότητες Μαρία Καρνέζου Φλώρινα ΜΑΡΤΙΟΣ 2017

Διαπιστώνεται ότι… οι συνεργασίες μεταξύ σχολείων και χώρων μη τυπικής μάθησης στην πλειοψηφία τους προκύπτουν με πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών (Bevan et al., 2010) η πληροφόρηση σχετικά με τα αποτελέσματα και τις προκλήσεις στις συνέργειες σχολείων - μουσείων είναι περιορισμένη (Kisiel, 2010) η σχετική έρευνα εστιάζει κυρίως στο πώς βλέπουν οι δυο πλευρές αυτή τη συνεργασία, προκειμένου να μελετήσει τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση και να αποτυπώσει τους ρόλους τους (DeWitt & Osborne, 2007; Kisiel 2010, Tran, 2007)

Άξονες στο πλαίσιο συνεργασίας μουσείου - σχολείου Σχολικές επισκέψεις στο μουσείο (field trips) Το μουσείο στο σχολείο (outreach activities) Προγράμματα επαγγελματικής εξέλιξης εκπαιδευτικών Μουσείο – σχολείο

Παράγοντες που διαμορφώνουν τη συνεργασία μουσείου - σχολείου Παράγοντες που διαμορφώνουν τη συνεργασία μουσείου - σχολείου Διάθεση προσωπικού, οικονομικών πόρων, χώρου, χρόνου Εξουσία (authority) (διεύθυνση, γονείς, και κυρίως ποια πλευρά έχει την ευθύνη για την κοινή δράση) Επικοινωνία Πολυπλοκότητα “Aν ήμουν εκπαιδευτικός, δεν ξέρω αν θα ήθελα να οργανώσω μια επίσκεψη σε ένα μουσείο” Γεγονός είναι ότι και οι 2 πλευρές φέρνουν τις δικές τους πρακτικές στη μεταξύ τους συνεργασία. Η επιτυχία βασίζεται στο βαθμό στον οποίο οι πρακτικές αυτές συνάδουν ή τουλάχιστον αλληλοσυμπληρώνονται

Διαφορές μουσείου – σχολείου (μουσειοπαιδαγωγού – εκπαιδευτικού) Διαφορές μουσείου – σχολείου (μουσειοπαιδαγωγού – εκπαιδευτικού) Διαφορετικές κουλτούρες (DeWitt & Osborne, 2007) Διαφορετικές ατζέντες κριτήρια επιτυχίας, αξιολόγηση, πώς η κάθε πλευρά αντιλαμβάνεται το ρόλο της άλλης (Kisiel, 2014) Εκπαιδευτικός και μουσειοπαιδαγωγός λειτουργούν σε 2 διαφορετικά πλαίσια, με τους κανόνες τους, τους περιορισμούς, τις ιδιαιτερότητές τους. Η γνώση και κατανόηση των παραπάνω είναι βασικά προαπαιτούμενα μιας επιτυχημένης και ουσιαστικής συνεργασίας. Κριτήρια επιτυχίας Museum educators – θετική εμπειρία για μαθητές, μαθησιακοί στόχοι, προετοιμασία εκπαιδευτικού & μαθητών Τα κριτήρια διαφέρουν και μεταξύ των ίδιων. Εκπαιδευτικοί Μαθησιακοί στόχοι, θετική εμπειρία, σύνδεση με το ΑΠ.

Από την πλευρά του μουσείου (α) Το μουσείο υποστηρίζει μαθητές και εκπαιδευτικούς με τις συλλογές και τα εκπαιδευτικά προγράμματα εντός και εκτός μουσείου. Ωστόσο, η σύνδεσή τους με το αναλυτικό πρόγραμμα δεν είναι ισχυρή (Philips et al., 2007). Τα προγράμματα για σχολεία έχουν στο επίκεντρο τον μουσειοπαιδαγωγό και συνήθως στοιχεία της δομής ενός σχολικού μαθήματος, όπως διάλεξη, ερωτήσεις κλειστού τύπου (Tal & Morag, 2007). Οι αντιλήψεις των μουσειοπαιδαγωγών για το ρόλο των εκπαιδευτικών κατά την επίσκεψη ποικίλουν. Συνήθως, δε, επιθυμούν ο εκπαιδευτικός να αναλαμβάνει μόνο τη διαχείριση της τάξης κατά την επίσκεψη (Tal & Steiner, 2006). Για το 2ο bullet Οι περισσότεροι, ωστόσο, δε χρησιμοποιούν τον όρο «διδάσκω», αλλά «επικοινωνώ, μοιράζομαι τον ενθουσιασμό, συζητώ»

Από την πλευρά του μουσείου (β) Συχνά οι μουσειοπαιδαγωγοί επιστρατεύουν ποικίλες δεξιότητες, προσαρμόζοντας τα προγράμματα στα ενδιαφέροντα των παιδιών (Tran, 2007), καθώς η πρόκληση ενδιαφέροντος είναι ένας από τους πρωταρχικούς στόχους του μουσείου. Πολλά προγράμματα γίνονται μέσα στις εκθέσεις, δίνοντας έμφαση σε διαδικασίες μάθησης και όχι αποτελέσματα, πχ., αναζήτηση, διατύπωση συμπερασμάτων vs συγκέντρωση πληροφορίας (Griffin, 2011). Ο σχεδιασμός των εκθέσεων με τη συμμετοχή εκπαιδευτικού προσωπικού ενισχύει τη δυνατότητα εμπλοκής του επισκέπτη, διευκολύνοντας την κατανόηση από την πλευρά του. Συνέχεια στο 2ο bullet Πολλές φορές, τα προγράμματα που σχεδιάζονται στο πλαίσιο μιας έκθεσης, εξελίσσονται στο δυνατό χαρτί της έκθεσης.

Από την πλευρά του σχολείου Οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι ο μουσειοπαιδαγωγός έχει πρωταγωνιστικό ρόλο κατά την επίσκεψη. Η επίσκεψη σε χώρους μη τυπικής μάθησης συνδέεται για την πλειοψηφία των εκπαιδευτικών με γνωστικούς στόχους. Οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουν το ΑΠ, αλλά έχουν, συνήθως, περιορισμένη γνώση για τα εκθέματα ή τη μη τυπική μάθηση (Tran & Steiner, 2006). Η εμπλοκή του εκπαιδευτικού με διαδικαστικά θέματα κατά την οργάνωση της επίσκεψης αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα για να πραγματοποιήσει μια εξωσχολική επίσκεψη με την τάξη του (Griffin, 2011). Οι εκπαιδευτικοί αναζητώντας ευκαιρίες να εμπλουτίσουν τη διδασκαλία τους στο σχολείο, επιλέγουν επισκέψεις σε χώρους μη τυπικής μάθησης.

3 (δεν συζητήθηκε από τους μαθητές) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 23: Αντιλήψεις εκπαιδευτικών για την ατζέντα του μουσείου σχετικά με τις σχολικές επισκέψεις Αντιλήψεις Εκπαιδευτικοί Ικανοποιητική η παροχή πληροφοριών 4 Μέτρια 9 Αρνητικό το ότι η ξενάγηση ήταν προκαθορισμένη από το μουσείο 13 Μη επιτυχημένη 3 (δεν συζητήθηκε από τους μαθητές) Μια θετική εμπειρία 11 Θα μπορούσε να ήταν και καλύτερη 2, 3, 8 Λίγος ο χρόνος για την αλληλεπίδραση μαθητών - εκθεμάτων 1, 10, 11, 12 Πετυχημένη, γιατί δημιούργησε εντυπώσεις 5, 6, 7, 10, 14 Περιορισμένη η διάρκειά της 4, 5 (δεν αναπτύχθηκαν κοινωνικές σχέσεις), 7, 8 (δεν τέθηκαν ερωτήσεις), 9, 13, 14

Δραστηριότητα

Αυτός που θεωρεί ότι το πλαίσιο συνεργασίας μουσείου – σχολείου μπορεί να αποτυπωθεί με σαφήνεια, … υπεραπλουστεύει!

Αξίζει όμως! Χαρακτηριστικά όπως η διερευνητική μάθηση, η συνεργατικότητα, πρακτικές με επίκεντρο τον μαθητή, τα οποία αναφέρονται στα σύγχρονα ΑΠ, αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά για τα περιβάλλοντα μη τυπικής μάθησης (Falk & Dierking, 1992; Rennie, Feher, Dierking & Falk, 2003). Ο ρόλος τους στην εκπαίδευση των ΦΕ μπορεί να είναι καθοριστικός και η συνεργασία σχολείου – μουσείου να αποτελέσει μια σημαντική συμπληρωματική δομή στην τυπική σχολική εκπαίδευση (Philips et al., 2007). Από μια έρευνα στην Αμερική, ωστόσο, φαίνεται ότι το 53% αυτών των χώρων μπορούν να εξυπηρετήσουν περισσότερες σχολικές ομάδες, ενώ μόλις το 24% μπορεί να ισχυρισθεί πληρότητα που αγγίζει το 100% των δυνατοτήτων τους.

Το ΝΟΗΣΙΣ

ΝΟΗΣΙΣ Σκοποί του ιδρύματος (ΦΕΚ, αρ. φύλλου 1411) …η εξοικείωση και επιμόρφωση του κοινού και ιδιαίτερα των νέων σε τεχνολογικά θέματα, είτε αφορούν το παρελθόν, είτε σύγχρονα επιτεύγματα, είτε προβλέψεις μελλοντικών εξελίξεων… Στο πλαίσιο της δράσης του ιδρύματος θα επιδιώκεται η προσέγγιση και συνεργασία του με άλλους φορείς (εθνικούς, τοπικούς και διεθνείς), ιδίως με εκείνους των οποίων το αντικείμενο δράσης και αρμοδιότητας σχετίζεται με έναν ή περισσότερους επιμέρους στόχους του ιδρύματος…

Δράσεις για εκπαιδευτικούς Επιμόρφωση Σεμινάρια επιμόρφωσης εν ενεργεία εκπαιδευτικών σχετικά με τις δυνατότητες της εκπαίδευσης στο μουσείο (ΤΜΘ & ΝΟΗΣΙΣ) Ημερίδες για διδακτικά εργαλεία στην ιστοσελίδα του ΝΟΗΣΙΣ για θέματα σχετικά με την ασφάλεια των μαθητών για περιοδικές εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα Επισκέψεις εκπαιδευτικών σε συνεργασία με γραφεία εκπαίδευσης Πρακτική άσκηση Υποδοχή φοιτητών από παιδαγωγικά τμήματα, σχολές θετικών επιστημών, κά. στο πλαίσιο εκπόνησης της πρακτικής τους άσκησης

Δράσεις για μαθητές Προβολές Ξενάγηση στο Μουσείο Τεχνολογίας Επισκέψεις σχολικών ομάδων Προβολές Ξενάγηση στο Μουσείο Τεχνολογίας Εκπαιδευτικά προγράμματα Σύνδεση με το ΑΠ Χρήση ΝΤ & καινοτόμων διδακτικών προσεγγίσεων (παιχνίδι ρόλων, επιτραπέζιο παιχνίδι) Στο σχολείο Διαγωνισμοί για σχολικές ομάδες Σχεδιασμός ΝΟΗΣΙΣ Σε συνεργασία με εκπαιδευτικά ιδρύματα Στο πλαίσιο ευρωπαϊκών προγραμμάτων (Odysseus II) Σε συνεργασία με διεθνείς φορείς (ESA) Μαθητικά συνέδρια Συνδιοργάνωση με σχολικές μονάδες (MLC) Συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Εκπαίδευσης

Συνέργειες με σχολεία Ευρωπαϊκά προγράμματα Συμμετοχή εκπαιδευτικών και μαθητών (πρόγραμμα HYPATIA) Σχεδιασμός κοινών δράσεων http://tools.inspiringscience.eu/delivery/view/index.html?id=567aab18aded40c68e5355f73791f752&t=p Σχολικοί διαγωνισμοί Συνδιοργάνωση με σχολικές μονάδες (Πανηγύρι ΦΕ) Βράβευση μαθητών σε σχολικούς διαγωνισμούς Σχολικές εκδηλώσεις Συμμετοχή σε εκδηλώσεις σχολείων (Πολιτιστικό Φεστιβάλ)

Αναζήτηση νέων δρόμων συνεργασίας με εκπαιδευτικούς με σκοπό την οργάνωση μιας σχολικής επίσκεψης στο ΝΟΗΣΙΣ, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές ατζέντες των δυο πλευρών την ισχυρότερη σύνδεση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του φορέα με το ΑΠ τη γνώση από τον εκπαιδευτικό του χώρου και των δυνατοτήτων του την αξιοποίηση της επίσκεψης στη διδασκαλία στην τάξη

Σας ευχαριστώ