ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Περιβαλλοντική Μηχανική και Επιστήμη ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Η ΝΕΑ ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ 2008/98/ΕΚ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Καθηγητής: Ευάγγελος Βουδριάς Μεταπτυχιακός Φοιτητής : Βασίλης Λιόγκας Μάρτιος 2011

 Η ΠΡΩΤΗ ΟΔΗΓΙΑ – ΠΛΑΙΣΙΟ 75/442/ΕΟΚ  ΔΙΑΔΟΧΙΚΕΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΟΔΗΓΙΑΣ  ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ – ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΝΕΑ ΟΔΗΓΙΑ - ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ – ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΣΑ  : Προβλήματα και σκάνδαλα διαχείρισης (Seveso)  Μεμονωμένη αντιμετώπιση σε εθνικό επίπεδο  75/442/ΕΟΚ: ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΘΕΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ  Ιεράρχηση διαχείρισης αποβλήτων  Ασφαλής διάθεση (περιβάλλον – δημόσια υγεία)  Σύνταξη Σχεδίων Διαχείρισης  Διαδικασίες αδειοδότησης εγκαταστάσεων  Εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» Η ΠΡΩΤΗ ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ 75/442/ΕΟΚ

 ΟΔΗΓΙΑ 91/156/ΕΟΚ  Σαφέστερη ιεράρχηση διαχείρισης  Ολοκληρωμένο Δίκτυο εγκαταστάσεων διαχείρισης  Κατάλογος Αποβλήτων, Εργασιών διάθεσης και αξιοποίησης  ΟΔΗΓΙΑ 91/692/ΕΟΚ, ΟΔΗΓΙΑ 96/350/ΕΟΚ, ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ 1882/2003  ΣΗΜΕΡΑ: ΟΔΗΓΙΑ 2006/12/ΕΚ  ΣΗΜΕΡΑ : ΝΕΟΣ ΝΟΜΟΣ ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 2008/98 ΔΙΑΔΟΧΙΚΕΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΟΔΗΓΙΑΣ

Καθιερώνει : προεπεξεργασία αποβλήτων με στόχο τη μείωση του βιοαποδομήσιμου κλάσματος συγκεκριμένα και αυστηρά κριτήρια παραλαβής αποβλήτων προδιαγραφές τεχνικών στοιχείων και λειτουργίας ΧΥΤΑ. μέτρα διαχείρισης βιοαερίου και στραγγισμάτων διαδικασία αδειοδότησης των ΧΥΤΑ. διαδικασία παραλαβής αποδοχής των αποβλήτων χρονοδιάγραμμα μείωσης του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των αστικών αποβλήτων μέσω αξιοποίησης διαδικασίες ελέγχου κατά τη φάση λειτουργίας και μετέπειτα Η Οδηγία 1999/31/ΕΚ

ΚΥΑ 29407/3508/2002 (ΦΕΚ 1572Β/ ) «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων»  Καθορίζει την Εθνική Στρατηγική για τη μείωση των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων στους ΧΥΤΑ  Καθορίζει αναλυτικά τα κριτήρια αποδοχής αποβλήτων  Ορίζει ότι στους ΧΥΤΑ “πραγματοποιείται διάθεση μόνο αποβλήτων που έχουν υποστεί επεξεργασία”.  Θεσπίζει αυστηρές λειτουργικές και τεχνικές προδιαγραφές της υγειονομικής ταφής, καθώς επίσης και τους επιβαλλόμενους ελέγχους.  Καθορίζει την διαδικασία, τις προϋποθέσεις και το περιεχόμενο της άδειας λειτουργίας των ΧΥΤΑ και το καθεστώς των φορέων διαχείρισής τους και ορίζει προθεσμίες συμμόρφωσής τους στις επιβαλλόμενες τεχνικές διαχείρισης.

ΚΥΑ 29407/3508/2002 Άρθρο 2 ν) "βιοαποδομήσιμα απόβλητα": κάθε απόβλητο που μπορεί να υποστεί αναερόβια ή αερόβια αποσύνθεση, όπως είναι τα απόβλητα τροφών και κηπουρικής, το χαρτί και το χαρτόνι Αρθρο 4 Εθνική Στρατηγική ΕτοςΜείωση β/α (βάση 1997) % % %

 ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΕ ΥΨΗΛΟΤΕΡΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗΣ  Πρόληψη δημιουργίας  Επαναχρησιμοποίηση  Ανακύκλωση – Ανάκτηση  ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ  ΜΕΙΖΟΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΗΜΕΡΑ:  Αύξηση παραγωγής ΑΣΑ  Αύξηση ποσοτήτων προς ΧΥΤΑ  Μη ικανοποιητική εφαρμογή νομοθεσίας  ΔΡΑΣΗ: Εκσυγχρονισμός νομικού πλαισίου  Ενσωμάτωση Αναλύσεων Κύκλου Ζωής στη διαμόρφωση πολιτικής ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

«…θεσπίζει μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας εμποδίζοντας ή μειώνοντας τις αρνητικές επιπτώσεις της παραγωγής και της διαχείρισης αποβλήτων και περιορίζοντας το συνολικό αντίκτυπο της χρήσης των πόρων και βελτιώνοντας την αποδοτικότητά της» ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ :  Χρησιμοποίηση των Αποβλήτων ως πόρων  Μετάβαση σε μια «Ευρωπαϊκή Κοινωνία Ανακύκλωσης» Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής

 ΠΡΟΛΗΨΗ παραγωγής αποβλήτων  ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ  ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ  ΑΛΛΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΑΝΑΚΤΗΣΗ (πχ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ)  ΔΙΑΘΕΣΗ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

 ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ  Ενσωμάτωση της Οδηγίας 91/689/ΕΚ για τα ΕΑ  Αποσαφήνιση προϋποθέσεων ανάμιξης ΕΑ  ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΟΡΥΚΤΕΛΑΙΩΝ  Κατάργηση Οδηγίας 75/439/ΕΟΚ (χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια) και ενσωμάτωση των σχετικών διατάξεων  Εφαρμογή ιεράρχησης διαχείρισης – Αναγέννηση, όταν είναι τεχνικά δυνατό  Έμφαση στην ξεχωριστή συλλογή και στη μη ανάμιξη με απόβλητα ορυκτελαίων διαφορετικών χαρακτηριστικών ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

 Αρχή της ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑΣ  Αρχή της ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ  Αρχή της ΑΥΤΑΡΚΕΙΑΣ  Αρχή της ΕΓΓΥΤΗΤΑΣ  Αρχή «Ο ΡΥΠΑΙΝΩΝ ΠΛΗΡΩΝΕΙ» ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ

 ΠΡΟΛΗΨΗ παραγωγής αποβλήτων  ΑΝΑΚΤΗΣΗ και ΔΙΑΘΕΣΗ αποβλήτων  ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ  ΑΠΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ αποβλήτων  ΠΡΟΤΥΠΑ  ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ σε βασικούς τομείς της διαχείρισης αποβλήτων

 Ενίσχυση ρόλου Πρόληψης – Εθνικά Προγράμματα 2013  Δυνατότητα διακριτής ενσωμάτωσης στα υπάρχοντα ΣΔ  Επίπεδα διαχείρισης - Ποιοτικοί και ποσοτικοί ΣΤΟΧΟΙ  2011: Ανθεκτικά, Επαναχρησιμοποιήσιμα, Ανακυκλώσιμα  2011: Σχέδιο δράσης αλλαγής καταναλωτικών μοντέλων  2014: Αποσύνδεση οικονομικής ανάπτυξης-αποβλήτων  Ευαισθητοποίηση παραγωγών διαχειριστών καταναλωτών  Αναζήτηση και εφαρμογή καινοτόμων λύσεων  Προσαρμογή και εφαρμογή επιτυχημένων λύσεων από το διεθνή χώρο  ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV ΠΡΟΛΗΨΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

 ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΩΝ - ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ  ΑΝΑΚΤΗΣΗ  Κριτήρια αποδοτικότητας  Μείωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων  Ανάλυση Κύκλου Ζωής (μελέτη, σχεδιασμός, εφαρμογή)  Ξεχωριστή συλλογή (ορυκτέλαια – επικίνδυνα)  ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΑΚΤΗΣΗ και ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

 Απόβλητα που δεν είναι απόβλητα αλλά ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ  Προϋποθέσεις αποχαρακτηρισμού  Απόβλητα που παύουν να είναι απόβλητα  Τα Υποπροϊόντα υπάγονται στη νομοθεσία προϊόντων  Ισχύς για όλα τα απόβλητα (συσκευασίες, ΑΗΗΕ κ.α.)  Αποχαρακτηρισμός μετά από διαδικασίες ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ  Σκοπός χρήσης  Αγορά για το προϊόν  Ελαχιστοποίηση επιπτώσεων σε περιβάλλον κ δημόσια υγεία  Τήρηση νομοθεσίας και προτύπων για το τελικό προϊόν  Κριτήρια αποχαρακτηρισμού ( αδρανή, τέφρα-σκωρία-σιδηρικά, ελαστικά, κλωστοϋφαντουργικά, χαρτί, γυαλί )  Μη εφαρμογή για:  Διασυνοριακή μεταφορά  Επικίνδυνα απόβλητα ΑΠΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

 Δεν είναι «Απόβλητα» αλλά ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ, αν :  Πρωταρχικός σκοπός δεν είναι η παραγωγή του  Βέβαιη η περαιτέρω χρήση  Χρήση χωρίς επεξεργασία πέραν συνήθους πρακτικής  Αναπόσπαστο μέρος παραγωγικής διαδικασίας  Σύννομη χρήση (περιβαλλοντική προστασία – δημόσια υγεία)  Περαιτέρω κριτήρια με συμπληρωματικά μέτρα  Προσδιορισμένα Απόβλητα μπορούν να αποχαρακτηρισθούν  Αν έχουν υποστεί εργασία Ανάκτησης είτε Ανακύκλωσης  Συγκεκριμένος σκοπός  Υπάρχει αγορά ή ζήτηση για την συγκεκριμένη ουσία  Συμφωνία με προδιαγραφές και πρότυπα  Περιβάλλον – Δημόσια Υγεία  Τα Υποπροϊόντα υπάγονται στη νομοθεσία των Προϊόντων ΑΠΟΒΛΗΤΑ ή ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ ;

 Χωριστή συλλογή εν όψει λιπασματοποίησης - ζύμωσης  Διαλογή στην Πηγή  Ξεχωριστό ρεύμα - Χωριστοί κάδοι  4 ρεύματα αποβλήτων συμπεριλαμβανομένων συσκευασιών  Προετοιμασία υποδομών προεπεξεργασίας – επεξεργασίας (πχ εγκαταστάσεις κομποστοποίησης)  Συχνή συλλογή συνεπάγεται αύξηση μοναδιαίου κόστους  Αντιστάθμιση με μείωση συχνότητας συλλογής υπολοίπων  Κρίσιμη η ευρεία και αποτελεσματική συμμετοχή πολιτών  Σύστημα διασφάλισης ποιότητας κ ελέγχων για επιβλαβείς ουσίες ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ

 Αποσαφήνιση ορισμών ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ και ΔΙΑΘΕΣΗΣ  Ειδικότερα για Αποτέφρωση/Καύση (ποσοστό ενεργειακής απόδοσης)  Όταν ενεργητική, τότε ΑΝΑΚΤΗΣΗ  Ξεχωριστή συλλογή (ορυκτέλαια – επικίνδυνα)  ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ  Ορισμός  Ποσοστό Ανακύκλωσης  ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ  Εισαγωγή ορισμού «Χωριστή Συλλογή» ΑΝΑΚΤΗΣΗ – ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ - ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

 Θέσπιση Προτύπων για δραστηριότητες επεξεργασίας:  Κυριότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις  Προστασία Περιβάλλοντος και Δημόσιας Υγείας  Βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές  Θέσπιση σε εθνικό ή κοινοτικό επίπεδο ΠΡΟΤΥΠΑ

 ΚΥΑ 50910/2727/2003 (εναρμόνιση με 75/442/ΕΟΚ)  Προϋποθέσεις αποχαρακτηρισμού  Απόβλητα που παύουν να είναι απόβλητα  Τα Υποπροϊόντα υπάγονται στη νομοθεσία προϊόντων  ΚΥΑ 13588/725 και 8668/2007 για τα επικίνδυνα απόβλητα (91/689/ΕΟΚ καταργείται, ενσωματώνεται)  ΠΔ 82/2004 για τα ορυκτέλαια (75/439/ΕΟΚ καταργείται, ενσωματώνεται)  Προσαρμογές στα υπόλοιπα Ειδικά Ρεύματα  Συνδυασμός με Οδηγία ΟΠΕΡ (Ολοκληρωμένη Πρόληψη και Έλεγχος Ρύπανσης)  Απλοποίηση αδειοδότησης συστημάτων διαχείρισης αποβλ. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ

 ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΕΙΣ από την ιεράρχηση διαχείρισης με κριτήριο τον περιβαλλοντικό στόχο (Ανάλυση Κύκλου Ζωής)  ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ (τροφικά, κήπων, πάρκων κα)  Διαλογή στην Πηγή  Προδιαγραφές και Πρότυπα ασφαλείας και ελέγχων (επεξεργασία και τελικά προϊόντα)  ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΕΙΣ – Σύνδεση με Οδηγία ΟΠΕΡ (απλοποίηση διαδικασιών) ΑΛΛΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ

 Η ΕΕ Κοινωνία της Ανακύκλωσης  Μείωση των Περιβαλλοντικών επιπτώσεων  Νομοθετικές αλλαγές σε ευρωπαϊκό, εθνικό, τοπικό επίπ  Βελτίωση της εκμετάλλευσης αποβλήτων ως πόρων  Βάση ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων  Αλλαγές στα υφιστάμενα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων  Προσαρμογή παραγωγών, καταναλωτών, διακινητών  Αναπροσαρμογή Σχεδίων Διαχείρισης ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΘΕΣΗ - ΑΝΑΚΤΗΣΗ - ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΠΡΟΛΗΨΗ  Ι : Εργασίες ΔΙΑΘΕΣΗΣ (D1 – D15) – Υγειονομική Ταφή, Βιολογική ή Φ/Χ επεξεργασία, κλπ  ΙΙ : Εργασίες ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ (R1 – R13) – Παραγωγή ενέργειας, ανακύκλωση, κλπ  ΙΙΙ : Ιδιότητες που καθιστούν τα απόβλητα ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ  IV : Παραδείγματα μέτρων ΠΡΟΛΗΨΗΣ της δημιουργίας Αποβλήτων (οικολογικός σχεδιασμός, επιμόρφωση, κίνητρα, κλπ)  V : Πίνακας αντιστοιχίας ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

Ευχαριστώ για την προσοχή σας!