ΓΠΣ - ΠΜ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ-ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΜΑΘΗΜΑ : ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Το Γ.Π.Σ. προβλέφθηκε για να εξασφαλιστεί «η σωστή ένταξη των περιοχών αυθαιρέτων στην όλη δομή και λειτουργία της πόλης», καθώς και να εντοπιστούν οι προβληματικές περιοχές που απαιτούν ενεργό παρέμβαση για την αναβάθμισή τους και τη βελτίωση των συνθηκών κατοικίας. (Εισηγητική Έκθεση ν.1337/83)

Οι προτάσεις του Γ.Π.Σ. αποτυπώνονται στους χάρτες με αδρομερή καθορισμό, με κλίμακα 1:10.000, ή 1: Ο αδρομερής χαρακτήρας και η έλλειψη εξειδίκευσης : Α) Όχι τα ακριβή όρια των Συντελεστών Δόμησης, αλλά μόνο το μέσο Σ.Δ. όλης της πολεοδομικής ενότητας - γειτονιάς, που θα εξειδικευθεί ανά ζώνη (υποζώνες μέσα στην πολεοδομική ενότητα) Β) Χρήσεις γης

Η χωρική εμβέλεια εκτείνεται στις περιοχές ενός τουλάχιστον δήμου ή μιας κοινότητας. Στόχος του νομοθέτη ήταν να περιληφθεί στο ΓΠΣ η πραγματική πόλη σε εγκεκριμένο σχέδιο και να σχεδιαστούν και να προσδιοριστούν με το ΓΠΣ οι οικιστικές επεκτάσεις της κάθε κοινότητας ή δήμου, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η ορθολογική ένταξη των αυθαιρέτων περιοχών στη δομή και στη λειτουργία της πόλης.

Το κριτήριο του πληθυσμού ενός οικισμού είναι καθοριστικό για τις εκάστοτε επιλογές του μελετητή: πυκνότητες πληθυσμού και τα όρια κορεσμού των χωρικών δραστηριοτήτων στην υπό διαμόρφωση περιοχή και με βάση αποδεκτές στατιστικές μεθόδους προβαίνει σε εκτίμηση του πληθυσμού για να προσδιορίσει τους στόχους του πολεοδομικού σχεδιασμού του.

Το περιεχόμενο του Γ.Π.Σ. Το Γ.Π.Σ. περιλαμβάνει χάρτες, σχέδια, διαγράμματα και κείμενα, για : α) τα όρια της κάθε πολεοδομικής ενότητας, β) την υποδιαίρεση της περιοχής σε ζώνες, πυκνοδομημένες, αραιοδομημένες ή αδόμητες, γ) τη γενική εκτίμηση των αναγκών σε κοινόχρηστους χώρους, κοινωφελείς εξυπηρετήσεις και δημόσιες παρεμβάσεις ή ενισχύσεις στον τομέα της στέγης και δ) τη γενική πρόταση πολεοδομικής οργάνωσης των πολεοδομικών ενοτήτων ειδικότερα:

δα) στις χρήσεις γης, στα κέντρα, στο κύριο δίκτυο κυκλοφορίας, δβ) στην πυκνότητα, στον μέσο ΣΔ και στις τυχόν απαγορεύσεις δομήσεως και χρήσεων, δγ) στην επιλογή των τρόπων αναπτύξεως ή αναμορφώσεως με τον καθορισμό των αντιστοίχων ζωνών και στην εκτίμηση των αναμενόμενων επιπτώσεων στο περιβάλλον, δδ) στις ζώνες ειδικής ενίσχυσης (ΖΕΕ), δηλαδή στις περιοχές στις οποίες κατά προτεραιότητα διοχετεύονται στεγαστικά δάνεια, ενισχύσεις και, τέλος, δε) στους πόρους για την εφαρμογή της πολεοδομικής μελέτης

Η πρωτοβουλία για την εκπόνηση του ΓΠΣ γίνεται με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του οικείου δήμου ή κοινότητας ή από περισσότερους δήμους ή κοινότητες από κοινού, η οποία καθορίζει και τη διαδικασία συμμετοχής των άμεσα ενδιαφερομένων κατοίκων, π.χ. με ανακοινώσεις στον τύπο, με ανοικτές συγκεντρώσεις, Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας, η κίνηση της διαδικασίας δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, η οποία καθορίζει και τα όρια της περιοχής που θα εκτείνεται το Γ.Π.Σ. Εφόσον το υπό εκπόνηση Γ.Π.Σ. εμπίπτει στις ευρύτερες περιοχές των Ρυθμιστικών Σχεδίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης, η απόφαση λαμβάνεται από τον YΠΕΧΩΔΕ

Δεν καθορίζεται ούτε ο τύπος ούτε η διαδικασία με την οποία οι άμεσα ενδιαφερόμενοι θα υποβάλουν τις απόψεις Ο αρμόδιος Δήμος ή η κοινότητα αποστέλλει το φάκελο με σχετικά ερωτήματα στις αρμόδιες νομαρχιακές υπηρεσίες των Υπουργείων Οικονομίας και Οικονομικών, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Πολιτισμού, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Ανάπτυξης, του ΕΟΤ και άλλων δημοσίων υπηρεσιών ή οργανισμών κοινής ωφελείας, για να γνωμοδοτήσουν εντός δύο μηνών.

Εφόσον δεν παραληφθούν από την αρμόδια υπηρεσία αυτές οι απόψεις εντός της δίμηνης προθεσμίας, η διαδικασία της εκπόνησης του ΓΠΣ συνεχίζεται Στην πράξη η προθεσμία αυτή παρατείνεται έως ότου γνωμοδοτήσουν οι φορείς του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης για τον τυχόν δασικό χαρακτήρα, καθώς επίσης οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού για ύπαρξη σημείων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στην περιοχή μελέτης

Μέσα σ’ ένα μήνα από τη δημοσίευση της κίνησης της διαδικασίας, τα παραπάνω διοικητικά όργανα πρέπει να θέσουν υπ’ όψιν της αρμόδιας υπηρεσίας της Περιφέρειας ή του ΥΠΕΧΩΔΕ, που κινεί τη διαδικασία του Γ.Π.Σ., τα προγράμματα τους και να εναρμονίζουν τις ενέργειες τους σε όλα τα στάδια της διαμόρφωσης του Γ.Π.Σ., έτσι ώστε να συμπράττουν αποφασιστικά στην κατάρτισή του και στην εφαρμογή του.

Εκτός από το δήμο, η εκπόνηση του Γ.Π.Σ. μπορεί να λάβει χώρα και από το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας ή τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, για τις περιοχές που εμπίπτουν στο ΡΣΑ ή ΡΣΘ

Ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας ή ο ΥΠΕΧΩΔΕ κατά τη μελέτη όλων των απόψεων διαθέτει τη διακριτική ευχέρεια με αιτιολογημένη απόφασή του να απορρίψει την πρόταση του Δήμου ή της κοινότητας. Ακόμη μπορεί να τροποποιήσει την πρόταση, εάν κριθεί ότι αυτή θα επιφέρει δυσανάλογα μεγάλες δαπάνες για το Δημόσιο ή το δήμο ή την κοινότητα ή γενικότερα επιβλαβείς συνέπειες στην εθνική οικονομία ή στους γενικότερους αναπτυξιακούς στόχους ή τέλος για την προστασία του φυσικού ή του πολιτιστικού περιβάλλοντος.

Μέχρι την έγκριση του Γ.Π.Σ. δεν μπορούν να γνωμοδοτήσουν τα όργανα για την σύνταξη της Π.Μ.

Η έγκριση του Γ.Π.Σ. γίνεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας, ή του ΥΠΕΧΩΔΕ για τις περιοχές των Ρυθμιστικών Σχεδίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης Η απόφαση έγκρισης του Γ.Π.Σ. αναγνωρίζει καταρχήν την περιοχή ως οικιστική.

Οικιστική περιοχή σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ.1 του ν. 947/1979 χαρακτηρίζεται η εδαφική έκταση, η οποία λόγω της θέσεώς της, της φυσικής διαμόρφωσης του εδάφους της και των γενικότερων συνθηκών που επικρατούν μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς ανοικοδόμηση, έτσι ώστε να εξασφαλιστούν κατά τον καλύτερο δυνατόν τρόπο οι πλέον ικανοποιητικοί όροι διαβίωσης.

Περαιτέρω η εγκριτική απόφαση περιλαμβάνει την πρόταση της μελέτης και τους σχετικούς χάρτες που συνδημοσιεύονται, σε φωτοσμίκρυνση, στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης

ο νομοθέτης : θεσπίζει απόλυτη απαγόρευση χορήγησης οικοδομικής άδειας, που η χρήση της αντιτίθεται στις προβλεπόμενες διατάξεις του Γ.Π.Σ. δεν επιτρέπει την έκδοση οικοδομικών αδειών με συντελεστή δόμησης ανώτερο από το μέσο συντελεστή που καθορίζεται στο Γ.Π.Σ.

Για την απρόσκοπτη ολοκλήρωση της διαδικασίας εκπόνησης και έγκρισης του Γ.Π.Σ., η πολεοδομική νομοθεσία προβλέπει το δικαίωμα προτίμησης και την αναστολή των οικοδομικών εργασιών.

Η άσκηση του δικαιώματος προτιμήσεως σημαίνει : κύριος του ακινήτου έχει ήδη συμφωνήσει την πώληση του ακινήτου και γνωστοποιεί την πρόθεση του στους φορείς του δικαιώματος προτίμησης, οι οποίοι τον προσκαλούν για την κατάρτιση του συμβολαίου μεταβίβασης με το ίδιο τίμημα.

Η αναστολή των οικοδομικών εργασιών και η απαγόρευση χορήγησης οικοδομικών αδειών καθώς και κατάτμησης των ιδιοκτησιών μπορεί να διενεργηθεί με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας ή του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων με προϋπόθεση είναι η κίνηση της διαδικασίας σύνταξης της μελέτης του ΓΠΣ και η δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.