Ενσωμάτωση της διάστασης της μη διάκρισης και διαχείρισης της διαφορετικότητας: Από τη θεωρία στην πράξη Άριστος Τσιάρτας Επικεφαλής της Αρχής κατά των Διακρίσεων, Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Ενσωμάτωση της διάστασης της μη διάκρισης και διαχείρισης της διαφορετικότητας: Από τη θεωρία στην πράξη Έννοια Η ένταξη της αρχής της ισότητας σε κάθε στάδιο της διαδικασίας λήψης και εφαρμογής πολικών, ώστε σε όλες τις νομοθεσίες, πρακτικές, προγράμματα και αποφάσεις να εντάσσεται και η συστηματική δράση για καταπολέμηση των διακρίσεων και παροχή ίσων ευκαιριών. “Non discrimination mainstreaming is about placing equality considerations at the heart of decision making” Equinet, opinion published in 2006

Γιατί mainstreaming Αδυναμίες στην εφαρμογή της νομοθεσίας κατά των διακρίσεων (προβλήματα σε θεσμικό επίπεδο, απουσία πολιτικής βούλησης και ευαισθητοποίησης) Η νομοθεσία από μόνη της δεν επαρκεί για την καταπολέμηση των διακρίσεων Οι ανάγκες των ανθρώπων και ομάδων που βιώνουν διακρίσεις απουσιάζουν από τη χάραξη πολιτικών που τους αφορούν Ανάγκη για ανταπόκριση στην πρόκληση διαχείρισης του πλουραλισμού, της ποικιλομορφίας και της διαφορετικότητας

Σημασία του mainstreaming Διασφαλίζεται ότι η αρχής της μη διάκρισης βρίσκεται στο επίκεντρο και σε όλα τα στάδια σχεδιασμού (design), εφαρμογής (implementation), παρακολούθησης (monitoring) και αξιολόγησης (evaluation) πολιτικών H ενσωμάτωση είναι υπόθεση των πολιτικών, των κέντρων εξουσίας, κοινωνικών εταίρων, των ΜΚΟ, της κοινωνίας των πολιτών Λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες συνθήκες ευπαθών κοινωνικών ομάδων, οι εμπειρίες, τα προβλήματα και τα ιδιαίτερα στοιχεία της ταυτότητας τους Επιτυγχάνεται καλύτερη συνοχή μεταξύ των πολιτικών που εφαρμόζει το κράτος, καθώς και καλύτερες σχέσεις μεταξύ των ευπαθών ομάδων και της ευρύτερης κοινωνίας

Θεσμικό πλαίσιο Συνθήκη και Στρατηγική της Λισσαβόνας(2009) Συνθήκη και Στρατηγική της Λισσαβόνας(2009) Άρθρο 10 της Συνθήκης της ΕΕ « …κατά τον καθορισμό των πολιτικών και των δράσεων της, η Ένωση επιδιώκει να καταπολεμήσει κάθε διάκριση» Άρθρο 13 ΣΕΕ, Υποχρέωση καταπολέμησης των διακρίσεων σε έξι πεδία (φύλο, φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, αναπηρία, θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις, ηλικία, σεξουαλικός προσανατολισμός) Οδηγία 2000/43/ΕΚ «περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής» στους τομείς της απασχόλησης, της εργασίας, της συμμετοχής σε σωματεία και επαγγελματικές οργανώσεις, καθώς και στην εκπαίδευση, τις κοινωνικές παροχές και την πρόσβαση στη διάθεση και την παροχή αγαθών και υπηρεσιών που διατίθενται στο κοινό Οδηγία 2000/78/ΕΚ «για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού» στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας Οδηγία 2006/54/ΕΚ, «για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης» Ανακοίνωση της Επιτροπής του 2008 «καταπολέμηση των διακρίσεων και ίσες ευκαιρίες: ανανεωμένη δέσμευση»

Στόχοι mainstreaming Διασφάλιση της αποτελεσματικής και πλήρους εφαρμογής πολιτικών που συνάδουν με τη νομοθεσία καταπολέμησης των διακρίσεων Άρση των κοινωνικών, οικονομικών, θεσμικών εμποδίων που παρεμποδίζουν την πραγμάτωση της ισότητας αλλά και τη συμμετοχή μελών ευπαθών ομάδων σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων/μέτρων που τους αφορούν Προαγωγή της αρχής της διαφάνειας και της συμμετοχικότητας κατά το στάδιο νομοθέτησης, ανάπτυξης πολιτικών και προγραμμάτων για καταπολέμηση των διακρίσεων Εισαγωγή κουλτούρας συστηματικής παρακολούθησης και αξιολόγησης εφαρμοζόμενων πολιτικών και μέτρων και ταυτόχρονης λήψης διορθωτικών και στοχευμένων μέτρων για αποτελεσματικότερη πρόληψη και καταπολέμηση των διακρίσεων

Εργαλεία mainstreaming Ανίχνευση και αξιολόγηση των αναγκών εφαρμογής παραμέτρων της ισότητας σε υφιστάμενες ή νέες νομοθεσίες, πολιτικές ή προγράμματα Εκτίμηση του δυνητικού οφέλους από την εφαρμογή συγκεκριμένων πολιτικών και νομοθεσιών για θέματα ισότητας και διακρίσεων Διαβούλευση κατά το στάδιο θεσμοθέτησης μέτρων και πολιτικών, ενθάρρυνση της συμμετοχής των επηρεαζόμενων ομάδων και παράλληλη ευαισθητοποίηση της κοινωνίας Θεσμοθέτηση Σχεδίων Δράσης, για παρακολούθηση της υλοποίησης των μέτρων προαγωγής της ισότητας από όλους τους δημόσιους φορείς Δημιουργία βάσης δεδομένων για συστηματική παρακολούθηση κι αξιολόγηση των μέτρων που εφαρμόζονται και των επιπτώσεων τους

Καλές πρακτικές Πολιτικές ενσωμάτωσης έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα ( statutory or positive duty) Νομοθετική υποχρέωση όλων των δημοσίων αρχών να λαμβάνουν υπόψη τις αρχές ισότητας και καταπολέμησης των διακρίσεων σε όλες τις δράσεις, νομοθεσίες, πολιτικές και προγράμματα Αγγλία, Βόρεια Ιρλανδία, Φινλανδία

Kαλές πρακτικές σε Αγγλία, Β. Ιρλανδία, Σκανδιναβικές χώρες Πολιτικές εργοδοτών/Συνδέσμων Εργοδοτών κατά των διακρίσεων /παρενόχλησης σε ευρύ φάσμα επιχειρήσεων Σχέδια Δράσης για καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου στην εργασία/ δημόσια υπηρεσία Καταπολέμηση των διακρίσεων εις βάρος των ατόμων με αναπηρία( Άρση εμποδίων στην εκτέλεση της εργασίας, ίση πρόσβαση σε οφέλη και ευκαιρίες απασχόλησης, προσαρμογή εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, προσβασιμότητα σε χώρους άθλησης και ψυχαγωγίας Καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων στη δημόσια σφαίρα και σε επιχειρήσεις(Σχεδία δράσης για διαχείριση της θρησκευτικής ετερότητας)

Καλές πρακτικές Αγγλία Department of Education and Skills(2006) Υφίσταται Θετική υποχρέωση για προαγωγή της φυλετικής ισότητας Εξέταση πολιτικής φροντίδας και εκπαίδευσης παιδιών έως 5 ετων με σκοπό την υποστήριξη οικογενειών και ένταξη παιδιών σε δομές φροντίδας και εκπαίδευσης. Ευρήματα Χαμηλή παρακολούθηση κρατικών προγραμμάτων φροντίδας/ εκπαίδευσης παιδιών με μεταναστευτική προέλευση (Ρομά, Μπαγκλαντές, Αφρική, Πακιστάν) Αναγκαιότητα στελέχωσης παιδικών σταθμών και σχολείων με προσωπικό με μεταναστευτική προέλευση Εισηγήσεις Λήψη μέτρων από τοπική αυτοδιοίκηση για διευθέτηση δωρεάν φροντίδας 12.000 παιδιών για γονείς εργαζόμενους μεταναστευτικής προέλευσης Πρόσληψη προσωπικού μεταναστευτικής προέλευσης για στελέχωση παιδικών σταθμών και σχολείων

Καλές πρακτικές Δανία Κοπεγχάγη 2010, Pilot Project με συνεργασία του Δήμου και του Εθνικού Οργανισμού Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για αξιολόγηση και ενδυνάμωση της αρχής της ίσης μεταχείρισης και μη διάκρισης από 11 οργανισμούς του Δήμου που παρέχουν κοινωνικές υπηρεσίες σε ευάλωτες ομάδες Σκοπός: Διασφάλιση ότι όλοι οι πολίτες θα έχουν ίσες ευκαιρίες πρόσβασης στις υπηρεσίες χωρίς διακρίσεις και ότι οι οργανισμοί θα σέβονταν την αρχή της μη διάκρισης έναντι όλων των κοινωνικών ομάδων Μέσα: επιτόπιες επισκέψεις, συνεντεύξεις, συζητήσεις με προσωπικό και μέλη ευπαθών ομάδων και υποβολή εισηγήσεων για βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών χωρίς διακρίσεις Αποτέλεσμα : Βελτίωση παροχής υπηρεσιών, τακτική παρακολούθηση του επίπεδο παροχής των υπηρεσιών και λήψη βελτιωτικών μέτρων.

Καλές πρακτικές Κύπρος 2013 Αρχές Κώδικα: Έκδοση Κώδικα για μεταχείριση επιβατικού κοινού διαφόρων εθνικοτήτων από μέρους εταιρειών που εκτελούν δημόσιες συγκοινωνίες και Οδηγών Λεωφορείων Συνεργασία Οργανισμού Συγκοινωνιών Επαρχίας Λευκωσίας & Αρχής κατά Διακρίσεων Αρχές Κώδικα: Υποχρεώσεις Οδηγών για σεβασμό όλου του επιβατικού κοινού ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, εθνοτικής καταγωγής και κοινωνικής ομάδας Λεπτομερής αναφορά όσον αφορά στη διαχείριση της διαφορετικότητας του επιβατικού κοινού Υποχρεώσεις της Διοίκησης της ΟΣΕΛ για εκπαίδευση οδηγών, εξέταση παραπόνων, επιβολή κυρώσεων , προστασία επιβατών

Καλές πρακτικές Κύπρος 2015 Κύπρος 2015 Συνεργασία Αρχής κατά των Διακρίσεων με Κυπριακό Οργανισμό Αθλητισμού για πρόληψη και καταπολέμηση ρατσισμού στο ποδόσφαιρο Θα περιλαμβάνει: Εκστρατεία ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης μέσω των ΜΜΕ και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης για την ανάγκη απαλλαγής του ποδοσφαίρου από φαινόμενα ρατσισμού, προκαταλήψεων και μισαλλοδοξίας Εκστρατείες ευαισθητοποίησης σε σχολεία ή σε άλλους στοχευμένους χώρους νεολαίας κι αθλητισμού Έκδοση εκπαιδευτικών οδηγών (σχέδια μαθημάτων για εκπαιδευτικούς, προτάσεις για δραστηριότητες σε σχολεία, αθλητικά σωματεία κλπ) Στις δράσεις θα συμμετέχουν Κύπριοι και Μη-Κύπριοι ποδοσφαιριστές , προπονητές κλπ ή και Σύνδεσμοι Φιλάθλων, Σωματεία κλπ

Καλές πρακτικές Κύπρος 2015 Διοργάνωση Φόρουμ Μαθητών (συνεργασία Αρχής Κατά των Διακρίσεων, Οργανισμού Νεολαίας Κύπρου, Συμβούλιο Νεολαίας Κύπρου και Υπουργείου Παιδείας) Θα συμμετάσχουν : Μαθητές της Μέσης και Τεχνικής Εκπαίδευσης , Κύπριοι και με μεταναστευτική προέλευση Στόχοι: Καταγραφή των εμπειριών, ανησυχιών και αναγκών σε σχέση διάφορα θέματα της καθημερινότητας τους, ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα σε σχέση με το ρατσισμό, την ένταξη και την κοινωνική αλληλεγγύη Αξιοποίηση των συμπερασμάτων από τους διοργανωτές στη χάραξη πολιτικών και περαιτέρω δράσεων