Αναγνωστοπούλου Θεοδώρα Γάκη Ανδρονίκη Δουλάμη Σταυρούλα Ηλιάδη Σοφία Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Φιλοσοφική Σχολή Π.Μ.Σ «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός» ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ & ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Διδάσκων: Δημητρόπουλος Α. Αναγνωστοπούλου Θεοδώρα Γάκη Ανδρονίκη Δουλάμη Σταυρούλα Ηλιάδη Σοφία Ταμπούρη Σοφία Τσόλη Χριστίνα
ΝΕΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΝΝΟΜΗ ΣΧΕΣΗ ΠΟΥ ΣΥΝΑΠΤΕΤΑΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ ΠΟΥ ΠΟΥΛΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΕΡΓΟΔΟΤΗ-ΚΑΤΟΧΟ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΟΡΦΕΣ ΝΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Τηλεργασία Ενοικίαση εργαζομένων Μερική απασχόληση Τέταρτη βάρδια Προσωρινή απασχόληση Συμβάσεις ανεξάρτητων υπηρεσιών
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑ ; Ονομάζεται κάθε μορφή εργασίας που περιλαμβάνει ηλεκτρονική επεξεργασία των πληροφοριών και χρήση των μέσων πολλαπλής επικοινωνίας έτσι ώστε ο εργαζόμενος να παράγει το έργο που του ζητήθηκε σε άλλο χώρο εκτός του χώρου που εδρεύει η επιχείρηση .
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ηλεκτρονική εργασία κατ’ οίκον τηλεργασία κατ’ οίκον δικτυακή εργασία εργασία χωρίς γραφείο εργασία εξ’ αποστάσεως
ΤΙ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑΣ ; Ανάπτυξη της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών Παγκοσμιοποίηση της οικονομίας Ευελιξία των επιχειρήσεων Ευελιξία των εργαζομένων Ανάγκη απασχόλησης ατόμων με ειδικές ανάγκες
ΜΟΡΦΕΣ Με βάση την τοποθεσία της εργασίας Κατ΄οίκον Μέσω τηλεκέντρων Σε δορυφορικά κέντρα Μέσω τηλε-αγροικιών Μέσω τηλε-χωριών Εν κινήσει Διασπαρτη Συμπληρωματική
Με βάση τη σχέση εργοδότη-εργαζομένου ΜΟΡΦΕΣ Με βάση τη σχέση εργοδότη-εργαζομένου Η σχέση που συνδέει τους τηλε-εργαζόμενους με τους εργοδότες μπορεί να βασίζεται: σε σύμβαση εξηρτημένης εργασίας όπου ο εργοδότης έχει στη διάθεσή του όλη την εργασιακή δύναμη του εργαζόμενου, ο οποίος θεωρείται μισθωτός σε άλλου είδους σύμβαση οπότε ο εργαζόμενος θεωρείται ανεξάρτητος επαγγελματίας.
ΜΟΡΦΕΣ Με βάση τη σχέση εργοδότη-εργαζομένου Πλήρης απασχόληση: διενεργείται κατ’ οίκον και για έναν εργοδότη. Η εργασιακή σχέση είναι συνήθως υπαλληλική. Μερική απασχόληση: διενεργείται εν μέρει στο σπίτι και εν μέρει στις εγκαταστάσεις του εργοδότη. Η εργασιακή σχέση είναι κατά κανόνα υπαλληλική. Ο όρος πλήρης και μερική αναφέρεται στην αποκλειστική ή αντίστοιχα μερική εκτέλεση της εργασίας στο σπίτι και όχι στις ώρες που δαπανήθηκαν από τον εργαζόμενο. Ελεύθεροι επαγγελματίες: Διενεργείται κατ’ οίκον για περισσότερους από έναν εργοδότη. Κάθε εργαζόμενος έχει το δικό του μοντέλο εργασίας που καθορίζει την εργασιακή σχέση.
ΜΟΡΦΕΣ Με βάση τη χρήση της πληροφορικής On line: Ο τηλεργαζόμενος διεκπεραιώνει το σύνολο της εργασίας του όντας σε απευθείας σύνδεση με το δίκτυο της επιχείρησης. Δεν υπάρχει αρκετή ελευθερία στο χρόνο και το ρυθμό της εργασίας του. Off line: Ο τηλεργαζόμενος συνδέεται με το δίκτυο της επιχείρησης μόνο όταν είναι απαραίτητο. ‘Εχει μεγαλύτερη ευελιξία στην οργάνωση της εργασίας του
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ-ΚΛΑΔΟΙ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑΙ Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών Εκπαίδευση από απόσταση Τηλεϊατρική Marketing,διαφήμιση Ασφαλίσεις και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες Επαγγέλματα εξωτερικής συνεργασίας Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης Συγγραφή, εισαγωγή και διαμόρφωση κειμένου Γραφιστικές ειδικότητες και επεξεργασία γραφικών Τουριστικές υπηρεσίες Παροχή, εισαγωγή και επεξεργασία πληροφοριών Πώληση μέσω τηλεφώνου, τηλεόρασης, διαδικτύου Ιδιωτικές επιχειρήσεις που ασχολούνται με το εμπόριο αγαθών
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ Μείωση λειτουργικού κόστους Εξοικονόμηση σε μισθούς και έξοδα μετακίνησης. Οικονομία στις κτιριακές εγκαταστάσεις εξοικονόμηση χώρου στην εταιρία Συμβολή στην αναδιοργάνωση των επιχειρήσεων Αύξηση παραγωγικότητας εργαζομένων μεταξύ 10% και 40% Bελτίωση της διαχείρισης των εργασιών τους. Μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα
Αύξηση της ευελιξίας διαχείρισης προσωπικού Οι εργαζόμενοι μπορούν να διατηρούν την εργασιακή τους σχέση με την εταιρία με τη μορφή της μερικής ή ολικής απασχόλησης. Οι εταιρίες είναι ανεπηρέαστες από εξωτερικές της εταιρίας διαταραχές απεργίες στα μέσα μεταφοράς, κακές καιρικές συνθήκες. Δεν επηρεάζεται η εργασία από αναδιοργανώσεις και ανοικοδομήσεις της επιχείρησης. Δημιουργία ευκαιριών για πρόσβαση σε απομακρυσμένες γεωγραφικά αγορές εργασίας.
. Β.ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ Οι τηλεργαζόμενοι διατηρούν περισσότερη πρωτοβουλία όσον αφορά στον έλεγχο των εργασιών τους και την κατανομή του χρόνου τους. Μείωση κόστους μετακίνησης. Μείωση αδικαιολόγητων απουσιών ή απουσιών λόγω προβλημάτων υγείας. Παροχή δυνατοτήτων φορολογικής ελάφρυνσης. Παροχή δυνατοτήτων επιλογής ασφάλισης Τ.Ε.Β.Ε. ή άλλης ασφάλισης
Αύξηση της ευελιξίας των εργαζόμενων σε περιόδους αυξημένων υποχρεώσεων. Δίνει περισσότερες ευκαιρίες στην εργαζόμενη μητέρα ισόρροπη ανάπτυξη επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Μεγαλύτερη υπευθυνότητα και αυτονομία Απόκτηση νέων δεξιοτήτων. Προάγει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του ανθρώπου όχι μόνο ως επαγγελματία, αλλά και ως γονέα, ως μέλους της κοινωνίας.
Γ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ – ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Καταπολεμά τον κοινωνικό αποκλεισμό για άτομα με κινητικά προβλήματα και αναπηρίες, γονείς σε μονογονικές οικογένειες και γενικά άτομα που για κάποιους λόγους δεν μπορούν να μετακινηθούν εύκολα από το σπίτι τους. Διαφυλάσσει την προστασία του περιβάλλοντος με την εργασία σε δορυφορικά κέντρα τηλεργασίας στα αστικά κέντρα εξοικονόμηση ενέργειας και μικρότερη αστική ρύπανση. Ενδυναμώνει την οικονομία δημιουργία νέων επιχειρήσεων ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας καθώς ανοίγει νέες ευκαιρίες και δυνατότητες για part time εργασία.
Αντιστέκεται στο φαινόμενο της αστυφιλίας και προάγει την αποκέντρωση. Προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες στην επαρχία οι κάτοικοι της επαρχίας μπορούν να δουλέψουν σε επαγγέλματα τα οποία απαιτούσαν παραμονή στην πόλη π.χ. του προγραμματιστή. Αναζωογόνηση των αγροτικών περιοχών με τη δημιουργία κέντρων τηλεργασίας. Εξοικειώνει το σύγχρονο άνθρωπο με τις απαιτήσεις του μέλλοντος.
ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑΣ Μειωμένη ικανότητα της κοινωνικής έκφρασης και της συλλογικής αντιπροσώπευσης που μπορούν να οδηγήσουν σε πόλωση στην εργασία. Μια τάση προς την απομόνωση. Αντίκτυπος στην οικογενειακή ζωή εάν η οικογένεια και η εργασία δεν συμφιλιώνονται. Παραμέληση των ζητημάτων υγείας και ασφάλειας Κίνδυνος εργασιομανίας Η ευθύνη της οργάνωσης της εργασίας μετατίθεται στον εργαζόμενο
ΕΥΡΩΠΗ 16/07/02. Βρυξέλλες. Συμφωνία / πλαίσιο για την τηλεργασία. Θέματα που ρυθμίζονται: Οικειοθελής χαρακτήρας Ιδιωτική ζωή τηλεργαζομένου Εξοπλισμός Υγεία και ασφάλεια Κατάρτιση Συλλογικά δικαιώματα
Η συμφωνία υπεγράφη από το σύνολο των διακλαδικών Οργανώσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα κράτη - μέλη καλούνται να εφαρμόσουν οικειοθελώς τη συμφωνία.
Ορισμένα κράτη – μέλη έχουν ήδη αναλάβει δράση στον τομέα της τηλεργασίας: Ιταλία (νομοθετικά μέτρα) Ιρλανδία ( κώδικες δεοντολογίας) Σουηδία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο ( συλλογικές συμβάσεις )
ΕΛΛΑΔΑ Νόμος 2639/1998 (άρθρο 1 παρ. 1) Αναγνωρίζει την τηλεργασία ως νομοθετικά προστατευμένη υπό προϋποθέσεις: Υποχρέωση έγγραφης σύμβασης εργασίας Κατάθεση από τον εργοδότη αντιγράφου σύμβασης εντός 15 ημερών στην Επιθεώρηση Εργασίας, διαφορετικά θεωρείται σύμβαση εξαρτημένης εργασίας
Σε πανελλαδική έρευνα του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ με αντικείμενο την απασχόληση και τις εργασιακές σχέσεις στην Ελλάδα (2002) επισημαίνεται ότι « εκεί που καταγράφονται πρακτικές τηλεργασίας, παρουσιάζεται και διαφοροποίηση ως προς το περιεχόμενο απασχόλησης: το ήμισυ των επιχειρήσεων συνδέει την τηλεργασία με καθεστώς μισθωτής απασχόλησης, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό παραπέμπει σε καθεστώς εργολαβίας και αυτοαπασχόλησης».
Προβλήματα που προκύπτουν: Το εκπαιδευτικό σύστημα Το επίπεδο διείσδυσης και χρήσης των τεχνολογιών Τον επιχειρηματικό σχεδιασμό και τη λειτουργία του Το κοινωνικό πλαίσιο εργασίας Την ενθάρρυνση της τηλεργασίας από το κράτος μέσω κατάλληλων θεσμικών ρυθμίσεων Την έλλειψη ολοκληρωμένης πληροφοριακής υποδομής στις επιχειρήσεις Το χαμηλό επίπεδο των μέχρι τώρα δράσεων και εμπειριών Την έλλειψη αξιολόγησης του νέου μοντέλου οργάνωσης της εργασίας Την αδυναμία εποπτείας και ελέγχου από τον εργοδότη Τη χαλαρή εξάρτηση του εργαζομένου από τον εργοδότη Τις διατάξεις και την εφαρμογή του εργατικού δικαίου Την παροχή ανεξάρτητων υπηρεσιών
Μπορούν οι επιχειρήσεις να συνεχίσουν να απαιτούν δέσμευση από υπαλλήλους στους οποίους δε δεσμεύονται;
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ Θεσμικό πλαίσιο ασφαλιστικής κάλυψης της τηλεργασίας Νομοθεσία περί υγιεινής και ασφάλειας Χρηματοδότηση επιχειρηματικών σχεδίων για ανάπτυξη της τηλεργασίας Εφαρμογή της τηλεργασίας στη δημόσια διοίκηση Εκπαίδευση των νέων σε θέματα ευέλικτων μορφών εργασίας
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Αποσύνδεση της τηλεργασίας από την άτυπη κατ’ οίκον εργασία Εξασφάλιση απαραίτητης υποδομής Πιλοτικές εφαρμογές προγραμμάτων Μελέτη όλων των θεμάτων (ανθρώπινο δυναμικό, νέες τεχνολογίες) Κάλυψη των σχετικών με την εργασία εξόδων του τηλεργαζομένου
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ Σωματεία συλλογικής εκπροσώπησης Δικαιώματα ίδια με τους εργαζομένους στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης Συμμόρφωση προς τις αρχές προστασίας των δεδομένων που διαχειρίζονται Οικειοθελής ένταξη στην τηλεργασία
ΠΡΟΤΑΣΗ Νομοθετικό πλαίσιο που θα προάγει τις νέες μορφές εργασίας μέσα στην κοινωνία της πληροφορίας και θα εγγυάται τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις εργαζομένων και εργοδοτών
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή(Μάρτιος 2000) προτείνει ένα κοινό ευρωπαϊκό υπόδειγμα για το βιογραφικό σημείωμα προκειμένου Να παρουσιάζονται τα προσόντα των πολιτών από διαφορετικές χώρες πιο αποτελεσματικά και Να διευκολύνεται η πρόσβαση όλων στην εργασία ή την κατάρτιση
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Εχει αναπτυχθεί σε συνεργασία με τις κυβερνήσεις, τους εργοδότες, και τα σωματεία της Ε.Ε Είναι απλό εργαλείο και χρησιμοποιείται είτε σε χαρτί είτε σε ηλεκτρονική μορφή Βοηθά στην εξασφάλιση της ίσης μεταχείρισης στους αναζητούντες εργασία Προβλέπει μεγαλύτερη διαφάνεια σε όσους υποβάλλουν αίτηση για κατάρτιση http://www.cedefop.eu.int/trasparency/cv.asp
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Andrew Bibby. Home is Where the Office is: A Practical Handbook for Teleworking from Home. Aνακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2006 από το http://andrewbibby.com/telework.html Δημητρόπουλος, Α. ( 2006 ). Συμβουλευτική και νέες τεχνολογίες. Πανεπιστημιακές σημειώσεις. Σελ. 20-21,33 Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας. Συμφωνία-Πλαίσιο για την τηλεργασία. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2006 από το http://www.epe.org.gr/various/symfoniaThlergasia.doc E-work opportunity for women. Έργο που υλοποιείται στα πλαίσια του προγράμματος Leonardo Da Vinci. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2006 από το http://www.e-wow.net/pliki/28.ppt Framework Agreement on Telework.( 2002 ). Aνακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2006 από το http://www.telework-mirti.org/A4_wrk1107.pdf Κωνσταντέλου Ν, Πουλυµενάκου Α. (2002). Νέες Τεχνολογίες Επικοινωνίας και Τηλεργασία: Κατάσταση και Προοπτικές στην Ελλάδα. Executive Summary. Ανακτήθηκε στη 1 Μαϊου 2006 από το http://www.ebusinessforum.gr/content/downloads/summary_g2_final.pdf Νόμος 2639/1998 - Ρύθμιση εργασιακών σχέσεων, σύσταση Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας και άλλες διατάξεις. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2006 από το http://www.go-online.gr/ebusiness/specials/article.html?article_id=1086
Ορισμοί τηλεργασίας. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2006 από το http://www.dimitra.gr/remote/11.htm, http://www.westnet.gr/daring/teleworking/tilergasia_orismoi_morfes.htm Πανευρωπαϊκή Συμφωνία για τη ρύθμιση της τηλεργασίας. ( 2002 ). Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2006 από το http://europa.eu.int/hellas/5news/5.1.53pastweek.htm# Προτάσεις προς την πολιτεία για την προώθηση των νέων τεχνολογιών στην εργασία. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2006 από το http://www.ebusinessforum.gr/content/downloads/C2-ProtaseisProsThnPoliteiaGiaThnProw8hshTwnNewnTexnologiwnSthnErgasia.pdf Ρωμανιάς Γ. ( 2002 ). Η υπογραφή της Ευρωπαϊκής «Συμφωνίας Πλαίσιο» για την εργασία, Εισήγηση στο 15ο Εθνικό Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρίας Επιχειρησιακών Ερευνών. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2006 από το http://www.inegsee.gr/enimerwsi-90-doc3.htm Στρατούλης, Δ. (2005). Οι εργασιακές σχέσεις στη δίνη του νεοφιλελεύθερου τυφώνα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα Τηλεργασία. Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2006 από το http://www.go-online.gr/ebusiness/specials/article.html?article_id=371 Τηλεργασία. Ανακτήθηκε στις 5 Μαϊου 2006 από το http://www.masterkek.gr/adapt_main_study.html Ερευνητικά Δεδομένα ΙΝΕ/ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ. www.gsee.gr