ΣΕΝΑΡΙΟ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΕΝΑΡΙΟ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗ ΕΙΡΗΝΗ ΠΕ04

“ΣΕΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ” ΤΙΤΛΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ “ΣΕΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ”

ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΑΞΗ: Α΄ ή Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Στη Γεωγραφία Α΄ Γ/σίου προβλέπεται η διδασκαλία της ενότητας “Το εσωτερικό της γης – Ενδογενείς και Εξωγενείς δυνάμεις – Σεισμοί και ηφαίστεια”. Στο σενάριο μελετώνται: - η κατανομή των σεισμών και ηφαιστείων στην επιφάνεια της γης - η αιτία δημιουργίας τους - η ύπαρξη σεισμών και ηφαιστείων στην Ελλάδα

Χώρος διδασκαλίας και απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Χώρος διδασκαλίας και απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή: Το μάθημα μπορεί να γίνει στο εργαστήριο Πληροφορικής, ή εναλλακτικά στην αίθουσα διδασκαλίας με έναν υπολογιστή και έναν βιντεοπροβολέα. Θα χρησιμοποιηθεί το Λογισμικό «ΓΕΩΛΟΓΙΑ – ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α΄- Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ», το οποίο είναι ένα περιβάλλον δραστηριοτήτων με πολυμεσικό υλικό, προσομοιώσεις, αναπαραστάσεις, παιχνίδια.

Τρόπος εργασίας: Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των 2-3 ατόμων. Σε συνεργασία οι μαθητές κάθε ομάδας εργάζονται σε έναν υπολογιστή, εξερευνούν το λογισμικό και συμπληρώνουν τα φύλλα εργασίας σύμφωνα με τις οδηγίες. Εκτιμώμενη διάρκεια: Δύο διδακτικές ώρες για την εφαρμογή των δύο φύλλων εργασίας. Προαπαιτούμενες γνώσεις: Τι είναι οι λιθοσφαιρικές πλάκες. (Ενότητα: Δομή εσωτερικού της γης – λιθοσφαιρικές πλάκες)

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να εντοπίσουν οι μαθητές τις σεισμικές και τις ηφαιστειακές ζώνες της γης. Να συσχετίσουν την κατανομή των σεισμών και ηφαιστείων στην επιφάνεια της γης, με τα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών. Να κατανοήσουν ότι η αιτία πρόκλησης σεισμών και δημιουργίας ηφαιστείων είναι οι κινήσεις των λιθοσφαιρικών πλακών. Να εξηγήσουν την μεγάλη σεισμικότητα της Ελλάδας σαν αποτέλεσμα της θέσης της κοντά στα όρια λιθοσφαιρικών πλακών. Να γνωρίσουν και να ερμηνεύσουν την ύπαρξη του ηφαιστειακού τόξου του Ν. Αιγαίου, ως αποτέλεσμα της κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών. Να αναζητούν δεδομένα σε πολυμεσικά περιβάλλοντα. Να χρησιμοποιούν και να κατανοούν προσομοιώσεις και αναπαραστάσεις για την ερμηνεία φαινομένων.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να εξοικειωθούν οι μαθητές με την συνεργατική μέθοδο μάθησης, ώστε να συνεργάζονται δημιουργικά μέσα στην ομάδα, αλλά και να αυτενεργούν. Να καλλιεργήσουν, μέσα στην ομάδα, ατομικές και κοινωνικές αξίες και αρχές. Να αναπτύξουν αισθήματα κοινής ευθύνης, αλληλοϋποστήριξης και σεβασμού των άλλων. Να αυξηθεί η αυτοεκτίμηση και η κοινωνικοποίηση του κάθε ατόμου μέσα στην ομάδα. Να αναπτύξουν δεξιότητες που σχετίζονται με την οργάνωση και την εργασία στο πλαίσιο ομάδων. Να εξοικειωθούν με τη χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία. Να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα διερευνώντας και αναζητώντας πληροφορίες σε ένα πολυμεσικό περιβάλλον μάθησης.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Περιέχονται δύο φύλλα εργασίας: Στο πρώτο φύλλο εργασίας εξετάζονται η κατανομή των σεισμών και ηφαιστείων στην επιφάνεια της γης και η αιτία τους. Στο δεύτερο φύλλο εργασίας εξετάζεται η ύπαρξη σεισμών και ηφαιστείων στην Ελλάδα. Αφόρμηση – πρόκληση ενδιαφέροντος των μαθητών. Αρχίζει η 1η διδακτική ώρα με συζήτηση σχετικά με σεισμούς, τσουνάμι, ηφαίστεια, καταστροφές, που πιθανόν γνωρίζουν οι μαθητές, ώστε να προκληθεί το ενδιαφέρον τους και να γίνει η εισαγωγή στο θέμα μελέτης.

Εφαρμόζεται το μοντέλο μάθησης, Σε κάθε δραστηριότητα των φύλλων εργασίας: Εφαρμόζεται το μοντέλο μάθησης, «Πρόβλεψη – έλεγχος – συμπέρασμα», το οποίο στηρίζεται στην εποικοδομητική θεωρία μάθησης και είναι εύχρηστο για θέματα επιστημονικής διερεύνησης. Αρχικά τίθεται κάποια ερώτηση, με την οποία αναδεικνύονται οι ιδέες και οι γνώμες των μαθητών σχετικά με το θέμα της δραστηριότητας. Κατόπιν οι μαθητές ακολουθούν τις οδηγίες και εξερευνούν το λογισμικό, ελέγχουν, επιβεβαιώνουν αναζητούν απαντήσεις. Τέλος διατυπώνουν συμπεράσματα, σύμφωνα με τις ερωτήσεις των φύλλων εργασίας.

Περιέχει την εισαγωγή στο θέμα μελέτης και τέσσερις δραστηριότητες: 1ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 1η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΣΕΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΗΦΑΙΣΤΕΙΩΝ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ – ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣ Περιέχει την εισαγωγή στο θέμα μελέτης και τέσσερις δραστηριότητες: Εισαγωγή: Αφόρμηση – πρόκληση ενδιαφέροντος των μαθητών. Στην αρχή της πρώτης διδακτικής ώρας γίνεται συζήτηση σχετικά με: Τι είναι ένας σεισμός ή ένα ηφαίστειο Σεισμούς, τσουνάμι, ηφαίστεια, που πιθανόν γνωρίζουν Παρακολουθούν ένα σχετικό βίντεο, με έκρηξη ηφαιστείου.

1η δραστηριότητα: Αναζήτηση σεισμικών ζωνών της γης Αρχικά αναφέρουν οι μαθητές κάποιες σεισμογενείς περιοχές που γνωρίζουν και προβληματίζονται γιατί κάποιες περιοχές υποφέρουν περισσότερο από σεισμούς. Κατόπιν εξερευνούν το λογισμικό, παρατηρούν τους χάρτες. Τελικά συμπεραίνουν ότι η κατανομή των σεισμών ακολουθεί προκαθορισμένα σχήματα, τα οποία συμπίπτουν με τα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών (τις οποίες έχουν διδαχτεί στην ενότητα “Εσωτερικό της γης”).

Κατανομή σεισμών στην επιφάνεια της γης

2η δραστηριότητα: Αναζήτηση ηφαιστειακών ζωνών 2η δραστηριότητα: Αναζήτηση ηφαιστειακών ζωνών Αναφέρουν οι μαθητές κάποια ηφαίστεια που γνωρίζουν και σκέφτονται σε ποιες περιοχές βρίσκονται συγκεντρωμένα τα περισσότερα. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια του λογισμικού, παρατηρούν τη θέση των ηφαιστείων. Συμπεραίνουν ότι η κατανομή των ηφαιστείων ακολουθεί όμοια σχήματα με την κατανομή των σεισμών, τα οποία συμπίπτουν με τα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών.

Κατανομή ηφαιστείων στην επιφάνεια της γης

3η δραστηριότητα: Αναζήτηση της αιτίας πρόκλησης σεισμών και δημιουργίας ηφαιστείων Αρχικά οι μαθητές εκφράζουν τη γνώμη τους για την αιτία ύπαρξης σεισμών και ηφαιστείων. Εξερευνώντας το λογισμικό, παρατηρούν τις κινήσεις των λιθοσφαιρικών πλακών και βλέπουν ότι αυτές οι κινήσεις προκαλούν σεισμούς και δημιουργούν ηφαίστεια. Συμπεραίνουν ότι οι σεισμοί και τα ηφαίστεια είναι αποτέλεσμα των κινήσεων των λιθοσφαιρικών πλακών. Κατανοούν ότι στις περιοχές που βρίσκονται κοντά στα όρια λιθοσφαιρικών πλακών προκαλούνται πολλοί σεισμοί και υπάρχουν ηφαίστεια.

4η δραστηριότητα: Συμπέρασμα - Ανακεφαλαίωση 4η δραστηριότητα: Συμπέρασμα - Ανακεφαλαίωση Διατυπώνουν το τελικό συμπέρασμα για την κατανομή σεισμών και ηφαιστείων και την αιτία τους, όπως προκύπτει από τις προηγούμενες δραστηριότητες. Ασχολούνται με το παιχνίδι του λογισμικού σχετικά με τις λιθοσφαιρικές πλάκες.

2ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 2η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ ΣΕΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 2η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ ΣΕΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Περιέχει τρεις δραστηριότητες: 1η δραστηριότητα: Αναζήτηση της ύπαρξης και της αιτίας σεισμών και ηφαιστείων στη Ελλάδα Αρχικά οι μαθητές διατυπώνουν τη γνώμη τους για την ύπαρξη σεισμών και ηφαιστείων στην Ελλάδα, καθώς και για την αιτία τους. Με τη βοήθεια του λογισμικού παρατηρούν ότι η Ελλάδα βρίσκεται στα όρια σύγκλισης δύο λιθοσφαιρικών πλακών (Ευρασιατικής και Αφρικανικής). Συμπεραίνουν ότι ανήκει στις σεισμογενείς και ηφαιστειογενείς περιοχές του πλανήτη. Παρατηρούν το ηφαιστειακό τόξο του Ν. Αιγαίου.

Θέση της Ελλάδας στα όρια σύγκλισης λιθοσφαιρικών πλακών

2η δραστηριότητα: Μεγάλοι σεισμοί στην Ελλάδα Βρίσκουν πληροφορίες για κάποιους σεισμούς στην Ελλάδα και εξετάζουν από ποιους παράγοντες μπορεί να εξαρτάται η καταστρεπτικότητα των σεισμών. 3η δραστηριότητα: Ένα σημαντικό ηφαίστειο της Ελλάδας Βρίσκουν πληροφορίες για το ηφαίστειο της Σαντορίνης, το πιο γνωστό ηφαίστειο της Ελλάδας. Στο διαδίκτυο αναζητούν πληροφορίες που συνδέουν την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης με την καταστροφή του Μινωικού Πολιτισμού.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Γεωλογία – Γεωγραφία Α΄-Β΄ Γυμνασίου. http://b-epipedo.cti.gr (Υλικό επιμόρφωσης: Γενικό μέρος και ειδικό μέρος ΠΕ04) Λογισμικό: «ΓΕΩΛΟΓΙΑ – ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α΄-Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ»