ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Δυναμικό μοντέλο: μια σύγχρονη προσέγγιση εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας Παρουσίαση: Δρ. Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ Δρ. Ανδρέας Κυθραιώτης, ΕΔΕ Ροδούλα Θεοδώρου, ΕΔΕ Δρ. Ανδρέας Θεοδωρίδης, ΕΔΕ

Τι θα συζητήσουμε Εισαγωγή Το Δυναμικό Μοντέλο Εκπαιδευτικής Αποτελεσματικότητας Αποτελεσματικότητα σε επίπεδο σχολικής μονάδας Αποτελεσματικότητα σε επίπεδο τάξης – Αποτελεσματική διδασκαλία Όργανο παρατήρησης διδασκαλίας Παρατήρηση συγκεκριμένου μαθήματος Συζήτηση σε ομάδες Γενική συζήτηση - Σύνοψη

ΜΕΡΟΣ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Αποτελεσματική διδασκαλία – Ορισμοί Είναι το τι γνωρίζουν και εφαρμόζουν οι αποτελεσματικοί εκπαιδευτικοί Είναι μια σειρά από συμπεριφορές, στρατηγικές, μεθόδους και εργαλεία που εφαρμόζουν οι αποτελεσματικοί εκπαιδευτικοί στην καθημερινή επαγγελματική τους πρακτική. «Είναι η διαδικασία πραγματικής επικοινωνίας μεταξύ μαθητή - εκπαιδευτικού που οδηγεί στη γνωστική και ακαδημαϊκή ανάπτυξη του μαθητή». (Κουτσελίνη, 1992)

Πρωταγωνιστές στη διαδικασία μάθησης Μαθητές Διαδικασία μάθησης Εκπαιδευτικός ΜΑΘΗΣΗ

Βασικές παραδοχές της έρευνας για τη σχολική αποτελεσματικότητα Η μάθηση είναι το κύριο κριτήριο μέτρησης της αποτελεσματικότητας του σχολείου. Η εκπαίδευση έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει θετικά την πρόοδο των μαθητών. Χρειάζεται η ανάπτυξη και εφαρμογή ενός στέρεου θεωρητικού υπόβαθρου, το οποίο να αναφέρεται σε παράγοντες εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας και ταυτόχρονα να ερμηνεύει τον τρόπο λειτουργίας τους.

ΤΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΤΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΜΑΘΗΣΗ Συναισθηματική Συμπεριφοριστική Γνωστική ΕΦΕΣΗ (APTITUDE) 1. Ικανότητα 2. Ανάπτυξη 3. Παρώθηση ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ 4. Ποσότητα 5.Ποιότητα ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 6. Σπίτι 7. Τάξη 8. Φίλοι 9. Τηλεόραση

Το δυναμικό μοντέλο: ένα σύγχρονο μοντέλο σχολικής αποτελεσματικότητας Κύρια επιδίωξή του: Η σύνδεση της έρευνας για την εκπαιδευτική αποτελεσματικότητα με τις προσπάθειες που καταβάλλονται για βελτίωση της διδακτικής πράξης και της ποιότητας της εκπαίδευσης.

Δυναμικό μοντέλο αποτελεσματικότητας στην εκπαίδευση Δυναμικό μοντέλο αποτελεσματικότητας στην εκπαίδευση Ατομικό επίπεδο μαθητή Επίπεδο τάξης Επίπεδο σχολικής μονάδας Επίπεδο εκπαιδευτικού συστήματος Επίπεδα αποτελεσματικότητας

Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ [Ικανότητα, Εμμονή, Χρόνος εμπλοκής, Ευκαιρίες μάθησης] [Κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, Φύλο, Εθνικότητα, Χαρακτηριστικά προσωπικότητας] [Προσδοκίες, τρόπος σκέψης, κίνητρα] Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Προσανατολισμός, Δόμηση, Χρήση δραστηριοτήτων εμπέδωσης, Υποβολή ερωτήσεων, Χρήση μοντέλων διδασκαλίας, Αξιοποίηση του χρόνου, Η τάξη ως μαθησιακό περιβάλλον, Αξιολόγηση Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ Η αξιολόγηση της εκπαιδευτικής πολιτικής της σχολικής μονάδας ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΉ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Η αξιολόγηση της πολιτικής Το εκπαιδευτικό περιβάλλον ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ, ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ, ΠΟΙΟΤΗΤΑ, ΕΣΤΙΑ, ΣΤΑΔΙΟ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Γνωστικά Συναισθηματικά Μεταγνωστικά Kyriakides et al., 2009

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ

Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ [Ικανότητα, Εμμονή, Χρόνος εμπλοκής, Ευκαιρίες μάθησης] [Κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, Φύλο, Εθνικότητα, Χαρακτηριστικά προσωπικότητας] [Προσδοκίες, τρόπος σκέψης, κίνητρα] Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Προσανατολισμός, Δόμηση, Χρήση δραστηριοτήτων εμπέδωσης, Υποβολή ερωτήσεων, Χρήση μοντέλων διδασκαλίας, Αξιοποίηση του χρόνου, Η τάξη ως μαθησιακό περιβάλλον, Αξιολόγηση Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ Η αξιολόγηση της εκπαιδευτικής πολιτικής της σχολικής μονάδας ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΉ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Η αξιολόγηση της πολιτικής Το εκπαιδευτικό περιβάλλον ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ, ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ, ΠΟΙΟΤΗΤΑ, ΕΣΤΙΑ, ΣΤΑΔΙΟ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Γνωστικά Συναισθηματικά Μεταγνωστικά Kyriakides et al., 2009

Δυναμικό μοντέλο: Αποτελεσματικότητα σε επίπεδο σχολικής μονάδας Β. Πολιτική του σχολείου για τη δημιουργία περιβάλλοντος μάθησης Α. Πολιτική του σχολείου για τη διδασκαλία

Δυναμικό μοντέλο: Αποτελεσματικότητα σε επίπεδο σχολικής μονάδας Α. Πολιτική του σχολείου για τη διδασκαλία Πτυχές: Ποσότητα διδασκαλίας Παροχή ευκαιριών μάθησης Ποιότητα διδασκαλίας

Δυναμικό μοντέλο: Αποτελεσματικότητα σε επίπεδο σχολικής μονάδας Α. Πολιτική του σχολείου για τη διδασκαλία Πτυχή 1: Ποσότητα διδασκαλίας Διαχείριση διδακτικού χρόνου Απουσίες εκπαιδευτικών – Απουσίες μαθητών Κατ’ οίκον εργασία Προγραμματισμός μαθημάτων και ωρολόγιο πρόγραμμα

Δυναμικό μοντέλο: Αποτελεσματικότητα σε επίπεδο σχολικής μονάδας Α. Πολιτική του σχολείου για τη διδασκαλία Πτυχή 2: Παροχή ευκαιριών μάθησης Αποστολή του σχολείου Πολιτική για το Α.Π. (π.χ. περιεχόμενο, στόχοι, διδακτικά εγχειρίδια, πηγές) Μακροπρόθεσμος και βραχυπρόθεσμος προγραμματισμός Υποστήριξη μαθητών με ιδιαίτερες ανάγκες (μαθητές υψηλού κινδύνου, ειδικοί εκπαίδευσης, χαρισματικοί Αξιοποίηση των σχολικών επισκέψεων και άλλων εξωσχολικών δραστηριοτήτων για σκοπούς διδασκαλίας και μάθησης

Δυναμικό μοντέλο: Αποτελεσματικότητα σε επίπεδο σχολικής μονάδας Α. Πολιτική του σχολείου για τη διδασκαλία Πτυχή 3: Ποιότητα διδασκαλίας Προσανατολισμός Δόμηση Τεχνικές ερωτήσεων Μοντελοποίηση διδασκαλίας Εμπέδωση/εφαρμογή Διαχείριση διδακτικού χρόνου Διαμόρφωση της τάξης ως περιβάλλοντος μάθησης Αξιολόγηση

Δυναμικό μοντέλο: Αποτελεσματικότητα σε επίπεδο σχολικής μονάδας Β. Πολιτική του σχολείου για τη δημιουργία περιβάλλοντος μάθησης Πτυχές: Συμπεριφορά των μαθητών έξω από την τάξη Συνεργασία και αλληλεπίδραση μεταξύ εκπαιδευτικών Πολιτική συνεργασίας του σχολείου με γονείς και άλλους εμπλεκόμενους φορείς

Δυναμικό μοντέλο: Αποτελεσματικότητα σε επίπεδο σχολικής μονάδας Β. Πολιτική του σχολείου για τη δημιουργία περιβάλλοντος μάθησης Οι πτυχές που αφορούν στην πολιτική του σχολείου για τη δημιουργία περιβάλλοντος μάθησης δεν αναλύονται σε συγκεκριμένα σημεία, όπως στην περίπτωση των πτυχών που αφορούν στην πολιτική του σχολείου για τη διδασκαλία.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΑΞΗΣ – ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΜΕΡΟΣ IV ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΑΞΗΣ – ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ [Ικανότητα, Εμμονή, Χρόνος εμπλοκής, Ευκαιρίες μάθησης] [Κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, Φύλο, Εθνικότητα, Χαρακτηριστικά προσωπικότητας] [Προσδοκίες, τρόπος σκέψης, κίνητρα] Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Προσανατολισμός, Δόμηση, Χρήση δραστηριοτήτων εμπέδωσης, Υποβολή ερωτήσεων, Χρήση μοντέλων διδασκαλίας, Αξιοποίηση του χρόνου, Η τάξη ως μαθησιακό περιβάλλον, Αξιολόγηση Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ Η αξιολόγηση της εκπαιδευτικής πολιτικής της σχολικής μονάδας ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΉ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Η αξιολόγηση της πολιτικής Το εκπαιδευτικό περιβάλλον ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ, ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ, ΠΟΙΟΤΗΤΑ, ΕΣΤΙΑ, ΣΤΑΔΙΟ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Γνωστικά Συναισθηματικά Μεταγνωστικά Kyriakides et al., 2009

Παράμετροι αποτελεσματικής διδασκαλίας Προσανατολισμός (Orientation) Δόμηση (Structuring) Χρήση δραστηριοτήτων εμπέδωσης (Application) Υποβολή ερωτήσεων (Questioning) Χρήση μοντέλων διδασκαλίας (Modelling) Αξιοποίηση του χρόνου (Management of time) Η τάξη ως μαθησιακό περιβάλλον (Classroom as a learning environment) Αξιολόγηση (Assessment)

1. Προσανατολισμός (Orientation) Αναφέρεται : στην παρουσίαση των σκοπών που εξυπηρετεί μια συγκεκριμένη δραστηριότητα ή ένα συγκεκριμένο μάθημα ή σειρά μαθημάτων Προκαλεί: τους μαθητές να αναγνωρίσουν το λόγο για τον οποίο γίνεται μια δραστηριότητα στην τάξη Ενθαρρύνει: τους μαθητές να συμμετέχουν ενεργά στο μάθημα και οι δραστηριότητες αποκτούν νόημα.

2. Δόμηση (Structuring) Αναφέρεται στην πορεία του μαθήματος. Αναφέρεται στην πορεία του μαθήματος. Περίληψη των στόχων του μαθήματος/σύνδεση με τα προηγούμενα/αφόρμηση Διδασκαλία νέου θέματος ή συνέχιση του προηγούμενου/ επισήμανση της νέας ύλης/ πρακτικοποίηση Επικέντρωση στις κύριες ιδέες του μαθήματος Ανακεφαλαίωση/ επαναφορά των στόχων Αξιολόγηση

2. Δόμηση (Structuring) ΣΤΟΧΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΣΗ

Προϋπόθεση αποτελεσματικής διδασκαλίας ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Ο προγραμματισμός είναι απαραίτητος διότι: Δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας Προβλέπει προβλήματα Προετοιμάζει το υλικό Εξοικονομεί χρόνο και ενέργεια Παρέχει αυτοέλεγχο και σωστή αξιολόγηση.

(μπορεί να γίνει ατομικά ή σε μικρές ομάδες) 3. Εφαρμογή και εμπέδωση (μπορεί να γίνει ατομικά ή σε μικρές ομάδες) Έμφαση στην άμεση εξάσκηση σε θέματα που διδάχτηκαν Έλεγχος της προόδου Παροχή βοήθειας /επεξηγήσεων Συζήτηση/ επέκταση για άλλες πτυχές του θέματος Επεξεργασία αντίθετων, παραπλήσιων κειμένων Χρήση φύλλου/ων εργασίας Διαθεματικές και διαπολιτισμικές προεκτάσεις Ανατροφοδότηση των γνώσεων Καλλιέργεια της σκέψης και των στάσεων των παιδιών ( Rosenshine, 1983 και Βερτσέτη,1996) Συζήτηση με τους μαθητές για πτυχές του θέματος, που δε θίγονται από τα σχολικά βιβλία, αλλά συμβάλλουν σε μια πιο σφαιρική εικόνα των διδασκόμενων αντικειμένων Επεξεργασία ενός κειμένου, που σχετίζεται με τα διδασκόμενα και θα συμβάλει στην καλύτερη κατανόησή τους Χρήση φύλλου/ων εργασίας, με δύο-τρεις ερωτήσεις, που αναφέρονται σε βασικά σημεία του μαθήματος

4. Υποβολή ερωτήσεων Γίνεται για: Διερεύνηση γνώμης Αφύπνιση της προσοχής Διευκόλυνση ή προώθηση κατανόησης Διερεύνηση της ψυχοσύνθεσης του ερωτώμενου Προτροπή σε έρευνα και σύνθεση Τι «κερδίζουμε»: Επιτάχυνση συμμετοχής και εγρήγορση προσοχής/σκέψης Άσκηση των μαθητών στην αναζήτηση γεγονότων/ κινήτρων Παροχή ευκαιριών γλωσσικής άσκησης με συμμετοχή σε συζήτηση, διατύπωση αποριών / ερωτήσεων Διερεύνηση, διατύπωση αποριών /ερωτήσεων (Δημόκριτος, απόσπασμα 117: «εν βυθώ γαρ η αλήθεια»)

5. Μοντελοποίηση διδασκαλίας 5. Μοντελοποίηση διδασκαλίας Οι διαδικασίες μοντελοποίησης : Συντελούν ουσιαστικά στη βαθύτερη κατανόηση των προς μελέτη φαινομένων και όχι στη στείρα απομνημόνευσή τους (Vosniadou, 1994). Βοηθούν τους μαθητές: Να χρησιμοποιούν ή να αναπτύσσουν δικές τους στρατηγικές για επίλυση διάφορων προβλημάτων Να αναπτύξουν δεξιότητες Να οργανώνουν τη μάθησή τους (αυτορρύθμιση, ενεργός μάθηση)

6. Αξιοποίηση διδακτικού χρόνου Πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλίζεται : Η ενεργός συμμετοχή (time on task) των μαθητών στο μέγιστο δυνατό βαθμό (Creemers & Reezigt 1996) Η ομαλή μετάβαση από το ένα στάδιο στο άλλο Η εναλλαγή μεθόδων προσέγγισης (ομαδική, μετωπική, συνεργατική, διερευνητική) Η πρόληψη ή και αντιμετώπιση διαρροών / απειθαρχίας Η παροχή εξατομικευμένης βοήθειας / διαφοροποίηση

7. Η τάξη ως «περιβάλλον μάθησης» (φυσικό περιβάλλον και κοινωνικό περιβάλλον) Είναι παράγοντας ενεργοποίησης πληροφόρησης και επηρεασμού πρόκλησης ερεθισμάτων και μάθησης Το περιβάλλον μάθησης πρέπει να είναι: ελκυστικό ενδιαφέρον επίκαιρο (Συγγολίτου 2000)

Παράγοντες διαμόρφωσης μαθησιακού κλίματος Αλληλεπίδραση εκπαιδευτικού - μαθητή Αλληλεπίδραση μαθητών - μαθητών Συμπεριφορά εκπαιδευτικού προς μαθητές Συναγωνισμός μεταξύ μαθητών Διατάραξη της τάξης

8. Αξιολόγηση Ένα από τα αποτελεσματικότερα εκπαιδευτικά εργαλεία για την προαγωγή της μάθησης. Είδη της αξιολόγησης Αρχική ή διαγνωστική Διαμορφωτική ή σταδιακή ή συντρέχουσα (τρόπος ελέγχου της πορείας) Τελική ή συνολική αξιολόγηση (τρόπος ελέγχου των αποτελεσμάτων)

8. Αξιολόγηση Βασικοί στόχοι Η ανατροφοδότηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και ο σχεδιασμός των επόμενων σταδίων της μάθησης Η διαπίστωση της επίτευξης των στόχων της μάθησης Ο εντοπισμός των μαθησιακών ελλείψεων, με σκοπό τη βελτίωση Η διερεύνηση και αποτύπωση της ατομικής και συλλογικής πορείας των μαθητών των ικανοτήτων, των ενδιαφερόντων και των ιδιαιτεροτήτων τους σε όλα τα επίπεδα και στάδια κατάκτησης της γνώσης,

ΟΡΓΑΝΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΕΡΟΣ V ΟΡΓΑΝΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΜΕΡΟΣ VΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΜΕΡΟΣ VΙΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ - ΣΥΝΟΨΗ ΜΕΡΟΣ VΙΙΙ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ - ΣΥΝΟΨΗ

Προφίλ της αποτελεσματικής διδασκαλίας: Ύπαρξη θετικών σχέσεων μεταξύ εκπαιδευτικού- μαθητών Ενθουσιασμός Καλή οργάνωση και σωστά διοικούμενη τάξη Ενεργός εμπλοκή των μαθητών στη διαδικασία μάθησης Δημιουργία ψηλών προσδοκιών από τους εμπλεκομένους Διαφοροποιημένες στρατηγικές μάθησης με βάση τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντα του μαθητικού πληθυσμού

Ο αποτελεσματικός εκπαιδευτικός: Έχει την ικανότητα να διδάσκει σε μαθητές με διαφορετικά προφίλ και ικανότητες, μέσα από ανάλογη στοχοθεσία και συνεχή παρακολούθηση της προόδου τους. Είναι αφοσιωμένος στους μαθητές του και στη μάθηση Έχει άριστη γνώση του μαθησιακού πλαισίου και του γνωστικού αντικειμένου που διδάσκει Είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των μαθητών Σκέφτεται με συστηματικό τρόπο και αναστοχάζεται γύρω από την πρακτική του Είναι ισότιμο μέλος της μαθησιακής κοινότητας του σχολείου του

Το προφίλ του αποτελεσματικού εκπαιδευτικού: Ακεραιότητα στο χαρακτήρα Ενθουσιασμός Χιούμορ Ορθή κρίση Καλή οργάνωση της τάξης Σαφήνεια λόγου Σχεδιασμός μαθήματος Άρτια γνώση του αντικειμένου που καλείται να διδάξει Συνεχής επανατροφοδότηση και επιβράβευση των μαθητών.

ελίσσεται και εξελίσσεται. Ο αποτελεσματικός εκπαιδευτικός ελίσσεται και εξελίσσεται.