ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΟΙΝΟΥ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ Σχέδιο ολοκληρωμένης παρέμβασης στον αμπελοοινικό κλάδο του Νομού Καρδίτσας Θανάσης Θ. Καραθάνος Χημικός - Οινολόγος

Ο αμπελώνας της Καρδίτσας Η αμπελοκαλλιέργεια αποτελεί παραδοσιακή ασχολία των κατοίκων των ορεινών και των ημιορεινών περιοχών των Αγράφων Δεκάδες αυτόχθονες ποικιλίες σταφυλιών, πολλές υπό εξαφάνιση Μεγάλη παράδοση και στη τέχνη της απόσταξης Ένας ιστορικός αμπελώνας, μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς αυτού του τόπου.

Οι αμπελουργικές ζώνες του Νομού Καρδίτσας Οι αμπελουργικές ζώνες του Νομού Καρδίτσας Μεσενικόλα - Μοσχάτο - Μορφοβούνι, οι αμπελώνες των οποίων, συνιστούν τη ζώνη Ονομασίας Προέλευσης Ανώτερης Ποιότητας (ΟΠΑΠ) Μεσενικόλα. Δαφνοσπηλιάς - Παλιουρίου - Κέδρου Μητρόπολης - Αγίου Γεωργίου Μουζακίου - Φαναρίου, όλες στις πλαγιές και τους πρόποδες των Αγράφων.

ΚΑΡΔΙΤΣΑ - ΕΤΟΣ 2006 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΟΙΝΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ (~1000 ΛΙΤΡΑ) ΚΑΡΔΙΤΣΑ - ΕΤΟΣ 2006 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΟΙΝΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ (~1000 ΛΙΤΡΑ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΟΓΚΟΣ : 1.466,00 ΛΕΥΚΟΙ ΟΙΝΟΙ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟΙ : 1.080,00 ΟΠΑΠ : 0,00 ΕΡΥΘΡΟΙ ΟΙΝΟΙ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟΙ : 360,00 ΟΠΑΠ : 26,00 (Πηγή: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Τμήμα Οίνου). Ο Νομός δεν διαθέτει κανέναν Τοπικό Οίνο (οι οποίοι ανήκουν στην κατηγορία των επιτραπέζιων), δηλαδή μόλις το 1,7% (!) του κρασιού που παράγεται στο Νομό Καρδίτσας μπορεί να διακινηθεί, να αναγνωριστεί και πολύ περισσότερο να ζητηθεί από τους καταναλωτές, ως επώνυμο κρασί «Καρδίτσας».

ΤΟ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΥ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΤΟ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΥ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ «Ζυμώσεις» – κινητικότητα – «γόνιμος» προβληματισμός Συνολική συζήτηση κατά τη διάρκεια του 2ου διαγωνισμού κρασιού στο Μεσενικόλα (10-11 / 2 / 2007) Ένταξη στη διαβούλευση για την εφαρμογή του επιχειρησιακού σχεδίου ανάπτυξης του Νομού (ΑΝ.ΚΑ., Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, Επιμελητήριο, ΤΕΔΚ, κ.α.) Το πρώτο «άτυπο» θεματικό δίκτυο στο Νομό Καρδίτσας

ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΥ Στόχος των συναντήσεων ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΥ Στόχος των συναντήσεων Στόχος των συναντήσεων εργασίας που πραγματοποιήθηκαν, ήταν να συνταχθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο παρέμβασης στον αμπελοοινικό κλάδο. Συζητήθηκαν και καθορίστηκαν οι εξής παράγοντες: το αντικείμενο και οι στόχοι του δικτύου η περιοχή εφαρμογής οι επαγγελματικές ευκαιρίες οικονομικής δραστηριότητας η σχέση του δικτύου με άλλα δίκτυα (συνεργασίες) το πρόγραμμα δράσης του δικτύου και ο ρόλος των μελών του δικτύου

Περιγραφή του δικτύου Tο δίκτυο υποστήριξης του αμπελοοινικού κλάδου στο Νομό Καρδίτσας αποτελείται από: αρμόδιους φορείς ειδικούς επιστήμονες ερευνητές επιχειρηματίες αγρότες και ασχολείται με την: αξιοποίηση των οικονομικών ευκαιριών στον κλάδο της αμπελοκαλλιέργειας, της παραγωγής οίνου και αποσταγμάτων καθώς και με την προώθηση των προϊόντων στην αγορά, ιδιαίτερα στις τουριστικές περιοχές.

Ειδικοί Επιστήμονες του Δικτύου Καραθάνος Θανάσης, Χημικός-Οινολόγος, Ειδικός Γευσιγνωσίας, συντονιστής και επιστημονικός υπεύθυνος Κοτσερίδης Γιώργος, Λέκτορας Οινολογίας, Γ.Π.Α. Κουνδουράς Στέφανος, Λέκτορας Αμπελουργίας, Γεωπονική Σχολή, ΑΠΘ Μακρής Γιώργος, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός– ειδικός μελετητής οινοποιείων, Ε.Μ.Π. Καλλιανιώτης Αργύρης, Δημοσιογράφος, Περιοδικό Αμπελοτόπι, Βήμα Gourmet Τορτοπίδης Παναγιώτης, Μηχανολόγος μηχανικός, ΑΝ.ΚΑ ΑΕ Τσόγκας Τέλης, Γεωργοοικονομολόγος, ΑΝ.ΚΑ ΑΕ

Στόχοι του δικτύου είναι: η κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης για τον αμπελοοινικό κλάδο η παρακολούθηση της εφαρμογής του σχεδίου δράσης η ανάληψη πρωτοβουλιών για την υποστήριξη, την επικαιροποίηση και την αξιολόγηση του σχεδίου δράσης

Περιοχή εφαρμογής Δήμοι: Πλαστήρα Καλλιφωνίου Μενελαϊδας Μουζακίου Νεβρόπολης Μητρόπολης Ιτάμου Ιθώμης Καρδίτσας και οπουδήποτε στο νομό υφίσταται αξιόλογη αμπελοοινική ή οινοτουριστική δραστηριότητα.

Επαγγελματικές ευκαιρίες οικονομικής δραστηριότητας Παραγωγή και προώθηση εμφιαλωμένων και τυποποιημένων οίνων Προώθηση οίνων υψηλής προστιθέμενης αξίας Παραγωγή κρίσιμης ποσότητας οίνου στην περιοχή

Επαγγελματικές ευκαιρίες οικονομικής δραστηριότητας 4. Παραγωγή και προώθηση στην αγορά τοπικά παραγομένων αποσταγμάτων καθώς και αποσταγμάτων υψηλής προστιθέμενης αξίας 5. Προώθηση οίνου και αποσταγμάτων στις τουριστικές επιχειρήσεις της περιοχής 6. Παραγωγή και προώθηση προϊόντων αμπέλου υψηλής προστιθέμενης αξίας

Επαγγελματικές ευκαιρίες οικονομικής δραστηριότητας 7. Προσέλκυση επισκεπτών σε επισκέψιμα σημεία παραγωγής προϊόντων 8. Ξενάγηση επισκεπτών 9. Αναπλάσεις χώρων 10. Προβολή προϊόντων αμπέλου και περιοχών παραγωγής

Προφίλ των εν δυνάμει ενδιαφερομένων Αγρότες (έμφαση σε νέους αμπελουργικών οικογενειών, με ταυτόχρονη ένταξή τους σε πρόγραμμα νέων αγροτών) Επιχειρηματίες (έμφαση σε αυτούς του οινικού κλάδου όπως οινοποιοί, αποσταγματοποιοί, οινολόγοι, διακινητές οίνων - ποτών) Επαγγελματίες του Τουριστικού Κλάδου (ξενοδόχοι, εστιάτορες, τουριστικά γραφεία, ειδικοί ξεναγοί) Κι ακόμα… Συνεταιρισμοί Γυναικών (τοπικά προϊόντα αμπέλου) Οικοδόμοι, τεχνίτες, μηχανικοί (αναπλάσεις χώρων) Γραφίστες, διαφημιστικές εταιρίες, ΜΜΕ (προβολή)

Προϋποθέσεις εφαρμογής Αναδιάρθρωση αμπελώνων Εξασφάλιση δικαιωμάτων νέων φυτεύσεων Ίδρυση, επέκταση ή εκσυγχρονισμός αμπελώνα Ίδρυση ή εκσυγχρονισμός οινοποιείου και εμφιαλωτηρίου Κατασκευή κάβας παλαίωσης οίνου Ίδρυση, εκσυγχρονισμός αποστακτηρίου, κάβας παλαίωσης αποσταγμάτων. Ίδρυση μεταποιητικών μονάδων προϊόντων αμπέλου

Προϋποθέσεις εφαρμογής Συνεργασία, ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση των επαγγελματιών του τουρισμού Διαμόρφωση χώρων, επισκέψιμων επιχειρήσεων, κέντρων γευσιγνωσίας, μονοπατιών Αισθητική αναβάθμιση περιοχής, υποδομών πρόσβασης και επιχειρήσεων Προσέλκυση επισκεπτών

Σχέση με άλλα δίκτυα «Τοπικό σύμφωνο ποιότητας» Δίκτυα του τουριστικού και του αμπελοοινικού κλάδου ΕΝΟΑΒΕ («Δρόμοι του Κρασιού της Βόρειας Ελλάδας»)

Πρόγραμμα Δράσης Δράσεις πρωτογενούς παραγωγής Δράσεις δευτερογενούς παραγωγής Δράσεις τριτογενούς τομέα παραγωγής Δράσεις διαμόρφωσης πολιτικής και στρατηγικής Δράσεις σχετικές με το «Μουσείο οίνου και αμπέλου» Δράσεις οργάνωσης και συνεργασίας Δράσεις παροχής τεχνικής στήριξης στον κλάδο

Δράσεις πρωτογενούς παραγωγής Ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση παραγωγών (π.χ. στην ολοκληρωμένη διαχείριση και στη βιολογική αμπελουργία) Αύξηση καλλιεργούμενης έκτασης αμπελιών (Δικαιώματα νέων φυτεύσεων, Τοπικός Οίνος).

Δράσεις πρωτογενούς παραγωγής - στόχοι Συμπίεση κόστους Βελτίωση ποιότητας Παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας Προστασία περιβάλλοντος Δημιουργία οικονομιών κλίμακας Δημιουργία κρίσιμης ποσότητας Φορέας: ΑΠΘ – Γεωπονική σχολή, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης, Υπουργείο Γεωργίας, ΑΝ.ΚΑ

Δράσεις δευτερογενούς παραγωγής Υποστήριξη εκσυγχρονισμού μονάδων Εκπόνηση σχεδίου αξιοποίησης αποσταγμάτων Εκπόνηση σχεδίου τοποθέτησης του Νομού στο ανταγωνιστικό περιβάλλον Διαφοροποίηση των παραγομένων προϊόντων (νέοι τύποι οίνων - αποσταγμάτων) Υποστήριξη μονάδων παραγωγής προϊόντων αμπέλου, όπως χυμός σταφυλιού, πετιμέζι, ξύδι, γλυκά, μουσταλευριά, και κυρίως ριτζέλια (διερεύνηση για ΠΟΠ )

Δράσεις δευτερογενούς παραγωγής - στόχοι Παραγωγή ποιοτικών, τυποποιημένων και συσκευασμένων προϊόντων Αξιοποίηση τεχνογνωσίας στην παραγωγή αποσταγμάτων Αναγνωρισιμότητα τοπικών προϊόντων Κάλυψη διαφορετικών προτιμήσεων των καταναλωτών Παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας Φορέας: Επιμελητήριο, ΚΕΤΑ, ΑΝ.ΚΑ, ΝΕΤΠ, ΑΠΘ, ΓΠΑ, Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης, ΤΕΙ (Καρδίτσας) - Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων

Δράσεις τριτογενούς τομέα παραγωγής Σύνδεση της παραγωγής του αμπελοοινικού κλάδου με τα τουριστικά δίκτυα (Τοπικό Σύμφωνο Ποιότητας, ξενοδόχοι, εστιάτορες) Εκπαίδευση όλων των εμπλεκομένων στην εστίαση Δημιουργία τουριστικών πακέτων που να περιλαμβάνουν το «μουσείο οίνου και αμπέλου» και άλλα επισκέψιμα σημεία όπως οινοποιεία, κάβες, αμπέλια, θέσεις θέας της αμπελουργικής ζώνης κλπ

Δράσεις τριτογενούς τομέα παραγωγής - στόχοι Αύξηση προστιθέμενης αξίας Επί τόπου διάθεση μέρους των παραγομένων προϊόντων Προσέλκυση επισκεπτών Παροχή βιωματικών εμπειριών Φορέας: ΑΝ.ΚΑ, Μουσείο, Επισκέψιμες επιχειρήσεις, Τουριστικά γραφεία

Δράσεις διαμόρφωσης πολιτικής και στρατηγικής Δράσεις διαμόρφωσης πολιτικής και στρατηγικής Κατάρτιση στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης αμπελοκαλλιέργειας Θεσμοθέτηση τοπικού οίνου (σε εξέλιξη…) Θεσμοθέτηση ζωνών καλλιέργειας Άρση της απαγόρευσης κατασκευής οινοποιείων εντός της αμπελουργικής ζώνης που ανήκει στη ΖΟΕ Ένταξη της περιοχής στους δρόμους κρασιού ή δημιουργία νέου τοπικού δικτύου Υποστήριξη μέσω έρευνας των τοπικών και παραδοσιακών ποικιλιών

Δράσεις διαμόρφωσης πολιτικής και στρατηγικής Δράσεις διαμόρφωσης πολιτικής και στρατηγικής Θεσμοθέτηση του διαγωνισμού κρασιού Μεσενικόλα με ταυτόχρονη διεξαγωγή παράλληλων εκδηλώσεων. Διερεύνηση διεξαγωγής διαγωνισμού πανελλήνιας εμβέλειας (π.χ. οίνων ΟΠΑΠ ή αποσταγμάτων) Οργάνωση δοκιμών κρασιού με πρόσκληση «Key persons» από την αγορά του κρασιού, της γαστρονομίας, του τουριστικού κλάδου και των ΜΜΕ Σύνδεση του κρασιού με την τοπική κουζίνα. Δημιουργία φεστιβάλ κρασιού και γεύσης Σύνδεση της Γιορτής Κρασιού Μεσενικόλα με «Ανοιχτή Γευσιγνωσία κρασιών Μεσενικόλα».

Δράσεις διαμόρφωσης πολιτικής και στρατηγικής - στόχοι Ανάλυση υπάρχουσας κατάστασης Εκπόνηση σχεδίου και στρατηγικής φυτεύσεων (ποικιλίες, περιοχές) Δοκιμές νέων ποικιλιών μέχρι το στάδιο της μεταποίησης Βελτίωση αναγνωρισιμότητας τοπικά παραγομένων οίνων Δημιουργία διαφοροποιημένων προϊόντων, με προστιθέμενη αξία

Δράσεις διαμόρφωσης πολιτικής και στρατηγικής - στόχοι Αύξηση αναγνωρισιμότητας και επισκεψιμότητας της περιοχής Προστασία και τεκμηρίωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των παραγομένων προϊόντων Προβολή της περιοχής και των προϊόντων της Αύξηση ποιοτικού τουρισμού Γνωριμία καταναλωτών με τα ντόπια κρασιά

Δράσεις διαμόρφωσης πολιτικής και στρατηγικής- φορέας: Δράσεις διαμόρφωσης πολιτικής και στρατηγικής- φορέας: Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης ΤΕΔΚ ΑΝ.ΚΑ ΑΠΘ, ΓΠΑ Συλλογικό όργανο παραγωγών ΕΑΣΚ Επιμελητήριο Δήμος Πλαστήρα (ΕΔΟΑΟ, ΚΕΟΣΟΕ, ΣΕΟ, ΣΕΑΟΠ, ΕΕΟ)

Δράσεις σχετικές με το «Μουσείο οίνου και αμπέλου» Κατάρτιση μουσειολογικής μελέτης Αγορά, τοποθέτηση εξοπλισμού Στελέχωση, οργάνωση λειτουργίας Ένταξη σε τουριστικά πακέτα, προβολή του μουσείου Οργάνωση εκδηλώσεων, διαγωνισμών, εκπαίδευσης, επιδείξεων, κλπ Φορέας: Δήμος Πλαστήρα

Δράσεις οργάνωσης και συνεργασίας Δημιουργία συλλογικού οργάνου Διερεύνηση προμήθειας κινητού εμφιαλωτηρίου ή/και κοινών μηχανημάτων σύγχρονης τεχνολογίας Οργάνωση διαπραγμάτευσης με τον τουριστικό κλάδο για την επιτόπου διάθεση προϊόντων Οργάνωση της κοινής προώθησης των προϊόντων Δημιουργία σημείου πώλησης τοπικών οίνων και αποσταγμάτων στη Λίμνη Πλαστήρα και σε άλλα τουριστικά σημεία

Δράσεις οργάνωσης και συνεργασίας - στόχοι Συμπίεση κόστους Επίτευξη οικονομιών κλίμακας Αύξηση διαπραγματευτικής δύναμης των επαγγελματιών του κλάδου – μελών του συλλογικού οργάνου Βελτίωση ποιότητας και μορφής των προϊόντων (τυποποίηση, συσκευασία) Αύξηση της προστιθέμενης αξίας Αύξηση του εισοδήματος των παραγωγών Φορέας: Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης, ΑΝ.ΚΑ, Συλλογικό όργανο παραγωγών, ΕΑΣΚ

Δράσεις παροχής τεχνικής στήριξης στον κλάδο Οργάνωση παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, εκπαίδευσης και τεχνικής στήριξης με βιωματικό τρόπο Σύνδεση της παραγωγής με την έρευνα και την τεχνολογία

Δράσεις παροχής τεχνικής στήριξης στον κλάδο - στόχοι Βελτίωση του επαγγελματισμού Βελτίωση ποιότητας των παραγομένων προϊόντων Εκσυγχρονισμός παραγωγικής διαδικασίας Συμπίεση του κόστους Βελτίωση της ποιότητας ζωής των παραγωγών Αύξηση εισοδημάτων Φορέας: Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης, ΑΝ.ΚΑ, Οινολόγοι, Πανεπιστήμια, ΤΕΙ (Καρδίτσας) -Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων

Συμπεράσματα Μελέτη αμπελουργικών στοιχείων (εδαφολογικά, κλιματολογικά, ποικιλίες αυτόχθονες και προσαρμογή άλλων στην περιοχή, καλλιεργητικές τεχνικές), έμφαση στην ολοκληρωμένη και στη βιολογική αμπελουργία Δημιουργία – εκσυγχρονισμός με νέα τεχνολογία, μικρών μονάδων παραγωγής (οικοτεχνιών) εμφιαλωμένων κρασιών με γεωγραφική ένδειξη (ΟΠΑΠ, Τοπικός Οίνος) και αποσταγμάτων

Συμπεράσματα Βελτίωση της ποιότητας των παραγομένων προϊόντων και έλεγχος ποιότητας σε όλα τα προϊόντα (εμφιαλωμένα-χύμα, κρασιά-τσίπουρα), από το αμπέλι ως τους χώρους εστίασης Οργάνωση και λειτουργία του Μουσείου Οίνου και Αμπέλου στο Μεσενικόλα

Συμπεράσματα Σύνδεση του Καρδιτσιώτικου κρασιού με την τοπική κουζίνα, με την εστίαση και τον τουρισμό της περιοχής. Δημιουργία «μονοπατιών γεύσης» και δρόμων κρασιού ή ένταξή τους σε άλλα δίκτυα.

Συμπεράσματα Δημιουργία συλλογικού οργάνου. Ενημέρωση, υποστήριξη και προπαντός εκπαίδευση σε όλους τους εμπλεκόμενους Δημιουργία συλλογικού οργάνου.

Οίνος ευφραίνει… Καρδίτσαν !!! Οίνος ευφραίνει… Καρδίτσαν !!! Σας ευχαριστώ