Εξασφάλιση ευνοϊκού περιβάλλοντος για τη μεταβίβαση μικρομεσαίων επιχειρήσεων Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων Αθήνα, 14 Μαΐου 2009 Χρήστος Γεωργίου Πρόεδρος της Επιτροπής των Εμπειρογνωμόνων (ΕΠΕΜ) του Εθνικού Συμβουλίου Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΕΣΜΕ)

Η διάρθρωση της παρουσίασης Γιατί μεταβίβαση; Το πλαίσιο της μεταβίβασης των επιχειρήσεων Οι ευρωπαϊκές πολιτικές για τη μεταβίβαση των επιχειρήσεων Η κατάσταση στην Ελλάδα Η ανταπόκριση της Ελλάδας Η δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για τη μεταβίβαση στην Ελλάδα – Προτάσεις μέτρων πολιτικής

Γιατί μεταβίβαση;

Μεταβίβαση (οικογενειακών) επιχειρήσεων Παγκόσμια οικονομική κρίση Μεταβίβαση (οικογενειακών) επιχειρήσεων Προσαρμογή των πολιτικών της χώρας στην πρωτοβουλία Small Business Act Ζήτηση από τους φορείς υποστήριξης της επιχειρηματικότητας Εθνικό Συμβούλιο Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΕΣΜΕ)

Το πραγματικό περιουσιακό στοιχείο καθενός είναι η δουλειά του … Το μοναδικό περιουσιακό στοιχείο του κάθε Αμερικανού πολίτη είναι η εργασία του, πολύ περισσότερο σε μια εποχή που το ποσοστό ανεργίας έχει φθάσει στο 8,1%, το υψηλότερο από το 1983

Με τη μεταβίβαση των επιχειρήσεων … Με τη μεταβίβαση των επιχειρήσεων … Εξασφαλίζεται η συνέχεια της επιχείρησης Δεν χάνονται τα κεφάλαια που είχε επενδύσει ο προηγούμενος ιδιοκτήτης Μεταβιβάζεται η συσσωρευμένη τεχνογνωσία Υπάρχει έτοιμο πελατολόγιο Δεν μεταβάλλεται ο χώρος δραστηριότητας, αφού έχει παρατηρηθεί ότι η μεταφορά της επιχείρησης, έστω και σε μικρή απόσταση από την παλιά, αποτελεί πολλές φορές την αιτία θανάτου της.

Η «ζήτηση» για τη μεταβίβαση από τους παραγωγικούς φορείς Συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου των ΜΜΕ στη Θεσσαλονίκη – 29 Νοεμβρίου 2009 2007: κ. Γ. Κασιμάτης Πρόεδρος ΚΕΕ: δημιουργία Γραφείου Ανανέωσης Επιχειρήσεων 2007: κ. Γ. Σουφλιάς Πρόεδρος ΕΟΜΜΕΧ: 30% των ευρωπαϊκών ΜΜΕ θα αλλάξουν ιδιοκτήτες 2007: κ. Γ. Κασιμάτης Πρόεδρος ΚΕΕ: 84.000 επιχειρήσεις θα αλλάξουν ιδιοκτήτη στην Ελλάδα 2009: κ. Δ. Ασημακόπουλος, Πρόεδρος ΓΣΕΒΕΕ

Το πλαίσιο της μεταβίβασης των επιχειρήσεων (Πηγή: Έκθεση για τη διευκόλυνση της μεταβίβασης των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, Υπουργείο Ανάπτυξης, ΓΓΒ, ΕΟΜΜΕΧ, Μάρτιος 2006)

Η μεταβίβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί … Η μεταβίβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί … Εντός της οικογένειας: διαδοχή, δωρεά, κληρονομιά, παραχώρηση συνολικού μεριδίου, Μέσω εξαγοράς από τη διεύθυνση, δηλαδή πώληση από τον ιδιοκτήτη προς τη διεύθυνση ή τους εργαζόμενους που δεν ανήκουν στην οικογένεια, Μέσω πωλήσεων σε τρίτα πρόσωπα ή σε υφιστάμενες επιχειρήσεις

Ποιος θεωρείται ότι μεταβιβάζει την επιχείρηση … Ο ιδιοκτήτης μιας επιχείρησης που έχει συμπληρώσει το όριο ηλικίας και βγαίνει στη σύνταξη, Ο ιδιοκτήτης μιας επιχείρησης που για κάποιον λόγο διακόπτει την επιχειρηματική του δραστηριότητα (π.χ. πρόωρη συνταξιοδότηση, αλλαγή επαγγέλματος κλπ), και, Ο ιδιοκτήτης μιας επιχείρησης στον οποίο έχουν συμβεί απρόβλεπτα γεγονότα (ασθένεια, θάνατος, διαζύγιο κλπ)

Ποιοι μπορεί να είναι αυτοί στους οποίους γίνεται η μεταβίβαση … Τα φυσικά τέκνα του ιδιοκτήτη, Οι κληρονόμοι του, Οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση, Εργαζόμενοι σε άλλη επιχείρηση, Ειδικευμένοι άνεργοι, Άλλοι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον ίδιο ή σε άλλον επιχειρηματικό τομέα

Είδη μεταβίβασης … Μεταβίβαση που δεν έχει προγραμματισθεί: αιφνίδια αιτία, (θάνατος, ανικανότητα) ή απρόβλεπτη οικονομική καταστροφή Προγραμματισμένη ολική μεταβίβαση: συνταξιοδότηση του μεταβιβάζοντος, παραχώρηση για αποκατάσταση τέκνων, αλλαγή επαγγέλματος Προγραμματισμένη μερική μεταβίβαση: με ή χωρίς παραχώρηση της διοίκησης της επιχείρησης

Οι ευρωπαϊκές πολιτικές για τη μεταβίβαση των επιχειρήσεων

Η σύσταση του 1994: σύσταση της Επιτροπής για τη μεταβίβαση μικρομεσαίων επιχειρήσεων. ΕΕ L 385 της 31.12.1994 Πρωτοβουλίες ευαισθητοποίησης, πληροφόρησης και κατάρτισης Διαμόρφωση ευνοϊκού οικονομικού περιβάλλοντος για τις μεταβιβάσεις επιχειρήσεων Προσφορά νομικών δυνατοτήτων για την αναδιάρθρωση μιας επιχείρησης Θεσμοθέτηση αρχών που θα εξασφαλίσουν τη συνοχή των εταιρικών σχέσεων και των ατομικών επιχειρήσεων σε περίπτωση θανάτου ενός από τους συνεταίρους ή του ιδιοκτήτη Φόροι κληρονομιάς και δωρεών Διευκόλυνση της μεταβίβασης μιας επιχείρησης σε τρίτους

Ανακοίνωση της ΕΕ COM(2006) 117 τελικό – 14. 03 Το ένα τρίτο των επιχειρηματιών της ΕΕ – κυρίως όσων διαχειρίζονται οικογενειακές επιχειρήσεις – θα αποσυρθεί μέχρι το 2016 Κλείσιμο 690.000 επιχειρήσεων κάθε χρόνο μέχρι το 2016 Απώλεια 2.800.000 θέσεων εργασίας κάθε χρόνο

Μετατροπή αρχών σε συγκεκριμένα μέτρα: Πρωτοβουλία Small Business Act Ανακοίνωση της ΕΕ – COM (2008) 394 / 25.6.2008 Μετατροπή αρχών σε συγκεκριμένα μέτρα: Η ΕΕ και τα κράτη μέλη πρέπει να δημιουργήσουν περιβάλλον στο οποίο οι επιχειρηματίες και οι οικογενειακές επιχειρήσεις μπορούν να προοδεύσουν και στο οποίο η επιχειρηματικότητα ανταμείβεται. Τα κράτη – μέλη πρέπει να ασχοληθούν περισσότερο με τους μελλοντικούς επιχειρηματίες, κυρίως με την τόνωση του επιχειρηματικού ενδιαφέροντος και ταλέντου, προπαντός στους νέους και στις γυναίκες, και με την απλοποίηση των όρων για τις μεταβιβάσεις επιχειρήσεων.

Τα κράτη – μέλη καλούνται: Πρωτοβουλία Small Business Act Ανακοίνωση της ΕΕ – COM (2008) 394 / 25.6.2008 Τα κράτη – μέλη καλούνται: Να εξασφαλίσουν ότι η φορολογία (και κυρίως ο φόρος δωρεών, η φορολογία των μερισμάτων και ο φόρος περιουσίας) δεν εμποδίζουν αδικαιολόγητα τη μεταβίβαση επιχειρήσεων Να θεσπίσουν συστήματα για την προσέγγιση μεταβιβάσιμων επιχειρήσεων και πιθανών νέων ιδιοκτητών Να παρέχουν καθοδήγηση και υποστήριξη στις μεταβιβάσιμες επιχειρήσεις

Η κατάσταση στην Ελλάδα Πηγές: α) έρευνα της PriceWaterHouse για τη μεταβίβαση, εφημ. «ΤΟ ΒΗΜΑ», 5 Ιουλίου 2008, β) έρευνα για τη μεταβίβαση και διαδοχή των μμε στην Ελλάδα, Εθνικό Παρατηρητήριο για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του ΕΟΜΜΕΧ, Φεβρουάριος 2009

Χωρίς πρόγραμμα διαδοχής μία στις δύο ελληνικές επιχειρήσεις Χωρίς πρόγραμμα διαδοχής μία στις δύο ελληνικές επιχειρήσεις Όσες εταιρείες δεν έχουν σχεδιάσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους στο μέλλον αναγκάζονται σε πολλές περιπτώσεις να βάζουν λουκέτο ή πωλητήριο Μία στις δύο επιχειρήσεις δεν διαθέτει πρόγραμμα διαδοχής με αποτέλεσμα να θέτει σε κίνδυνο την επιβίωση της, (έρευνα της PwC σε 1.454 οικογενειακές επιχειρήσεις σε 28 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας)

Προβλήματα σε θέματα μεταβίβασης Προβλήματα σε θέματα μεταβίβασης Θεσμικά προβλήματα Ελλιπής ενημέρωση για τη διαδικασία μεταβίβασης Απαίτηση έκδοσης νέας άδειας λειτουργίας Έλλειψη «επιχειρησιακής μνήμης» μετά τη μεταβίβαση «Άτυπη» μεταβίβαση Οικονομικά προβλήματα Έλλειψη κινήτρων μεταβίβασης Προσαρμογή προσωπικού Συρρίκνωση κλάδου δραστηριότητας Δυσκολία εύρεσης διαδόχων Φορολογικά προβλήματα Υψηλή φορολογία κατά τη μεταβίβαση Κοινωνικά προβλήματα Ικανότητες και δεξιότητες διαδόχου Χαμηλό επίπεδο κατάρτισης των διαδόχων

Παράγοντες που επηρεάζουν τη μεταβίβαση επιχειρήσεων στην Ελλάδα Παράγοντες που επηρεάζουν τη μεταβίβαση επιχειρήσεων στην Ελλάδα Έλλειψη κινήτρων από την πολιτεία Οικονομική παρακμή στην περιοχή Συρρίκνωση κλάδου δραστηριότητας Υψηλό κόστος μεταβίβασης Ισχύον θεσμικό πλαίσιο Δυσκολία εντοπισμού διαδόχου Δυσκολία προσαρμογής προσωπικού Νομική μορφή εταιρείας Μέγεθος εταιρείας Μικρή εμπλοκή υπηρεσιών της Πολιτείας

Λόγοι μεταβίβασης επιχειρήσεων στην Ελλάδα Συνταξιοδότηση του μεταβιβάζοντος: 65% Παραχώρηση / Δωρεά για αποκατάσταση τέκνων: 14% Πώληση της επιχείρησης σε τρίτους: 7% Αλλαγή επαγγέλματος του επιχειρηματία: 6% Αιφνίδια αίτια / Απρόβλεπτο γεγονός: 3% Συγκέντρωση – Απορρόφηση – Συγχώνευση: 2%

Συνεπώς, αποτελεί ζητούμενο η δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για τη μεταβίβαση των επιχειρήσεων

Η ανταπόκριση της Ελλάδας

Πρωτοβουλίες στην Ελλάδα (1) Πρωτοβουλίες στην Ελλάδα (1) Έκθεση για τη διευκόλυνση της μεταβίβασης των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων (2006) - ΕΟΜΜΕΧ Δημόσια διαβούλευση για την εφαρμογή των κατευθύνσεων της πρωτοβουλίας Small Business Act (SBA) – ΕΥΔ ΕΠΑΝ ΙΙ (2008) Έρευνα του Παρατηρητηρίου ΜΜΕ του ΕΟΜΜΕΧ για τη διευκόλυνση της μεταβίβασης των επιχειρήσεων – ΕΟΜΜΕΧ (2009) Μελέτη του «Οδηγού ορθών πρακτικών» για τη στήριξη της μεταβίβασης των επιχειρήσεων σε νέα ιδιοκτησιακά καθεστώτα – ΕΠΕΜ ΕΣΜΕ (2008 – 2009)

Πρωτοβουλίες στην Ελλάδα (2) Πρωτοβουλίες στην Ελλάδα (2) Συνεδρίαση του ΕΣΜΕ στη Θεσσαλονίκη στις 29 Νοεμβρίου 2008 Δυο συνεδριάσεις της ΕΠΕΜ ΕΣΜΕ αφιερωμένες στη μελέτη των θεμάτων της μεταβίβασης Μια συνεδρίαση με τη συμμετοχή του Ειδικού Γραμματέα Ανταγωνιστικότητας, της ΕΠΕΜ του ΕΣΜΕ, του ΕΟΜΜΕΧ, και στελεχών της ΕΥΔ του ΕΠΑΝ ΙΙ Μια συνεδρίαση της ΕΠΕΜ για την παρουσίαση της έρευνας του ΕΟΜΜΕΧ

Η δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για τη μεταβίβαση στην Ελλάδα – Προτάσεις μέτρων πολιτικής (Πηγή: Έκθεση για τη διευκόλυνση της μεταβίβασης των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, Υπουργείο Ανάπτυξης, ΓΓΒ, ΕΟΜΜΕΧ, Μάρτιος 2006)

Ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του θέματος της μεταβίβασης Μέτρα φορολογικού χαρακτήρα Μέτρα νομικού χαρακτήρα Μέτρα που αφορούν την υποστήριξη της χρηματοδότησης της μεταβίβασης

Η ανταπόκριση στη «ζήτηση» για μέτρα διευκόλυνσης της μεταβίβασης σχετίζεται με τη διερεύνηση της συμπερίληψης σχετικής δράσης στο ΕΠΑΝ ΙΙ που θ΄ αφορά τη μεταβίβαση

Χρηματοδοτικά μέτρα στήριξης της μεταβίβασης Χρηματοδοτικά μέτρα στήριξης της μεταβίβασης Δράση τύπου ΤΕΜΠΜΕ για τη χρηματοδότηση πράξεων μεταβίβασης Επιχορηγήσεις για: Την εκπόνηση μελέτης αξιολόγησης της αξίας της επιχείρησης Την αγορά της προς μεταβίβαση επιχείρησης Τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη της επιχείρησης Τη χρηματοδότηση ολοκληρωμένου business plan

Αριθμός δυνητικά ωφελούμενων επιχειρήσεων ΕΣΥΕ: 2,5% - 3% των εγγεγραμμένων επιχειρήσεων θα μεταβιβάζεται ΕΟΜΜΕΧ: 2,67% το αντίστοιχο ποσοστό Αριθμός επιχειρήσεων στη χώρα: 875.000 Άρα, ο αριθμός των μεταβιβαζόμενων επιχειρήσεων ανά έτος υπολογίζεται σε 22.000 Το 2% αυτών αν ενισχυθεί, πρόκειται για 500 επιχειρήσεις ανά έτος

Προτάσεις φορολογικών μέτρων Προτάσεις φορολογικών μέτρων Μείωση ή/και μηδενισμός φορολογικών συντελεστών πράξεων που αφορούν τη μεταβίβαση Προτάσεις νομοθετικών παρεμβάσεων Νομοθετικές παρεμβάσεις περί τη μεταβίβαση που αφορούν π.χ τη συνέχεια προσωπικών επιχειρήσεων και όχι τη λύση τους κλπ

Και όλ΄ αυτά … … για να γίνει η επαύριο της ζωής … πάλι ζωή Οδυσσέας Ελύτης