Scyles als vereerder van Dionysus (Hdt 4.79)

1 Ἐ πείτε δ ὲ ἔ δεέ ο ἱ κακ ῶ ς γενέσθαι, ἐ γένετο ἀ π ὸ προφάσιος τοι ῆ σδε. ἐ πεθύμησε Διονύσ ῳ Βακχεί ῳ τελεσθ ῆ ναι· μέλλοντι δέ ο ἱ ἐ ς χε ῖ ρας ἄ γεσθαι τ ὴ ν τελετ ὴ ν ἐ γένετο φάσμα μέγιστον. Omdat het slecht met hem moest aflopen, gebeurde (dat) op grond van de volgende aanleiding: hij verlangde ingewijd te worden in (de dienst aan) de Bakchische Dionysos; en hem overkwam, toen hij de inwijding zou ondergaan, een zeer groot wonder. 266 ἔ δεέ = ἔ δει (verleden tijd van δει) ο ἱ = Skyles ἔ δεέ ο ἱ κακ ῶ ς γενέσθαι – is een zgn. prospectie / prospectief element (de alwetende verteller vertelt al iets, wat nog moet gebeuren in het verhaal) 267 Διονύσ ῳ Βακχεί ῳ - is voor de Scythen een buitenlandse god (en daar hielden ze niet van!) τελεσ-θ ῆ -ναι – infin aor P van televw 268 τελεσθ ῆ ναι / τελετ ὴ ν – de verering van Dionysus was een zgn. ‘mysteriedienst’, d.w.z. dat niet iedereen zomaar mee mocht doen. Je moest dus ingewijd worden φάσμα μέγιστον –bijzondere signalen = waarschuwing van goden!

2 ἦ ν ο ἱ ἐ ν Βορυσθενεϊτέων τ ῇ πόλι ο ἰ κίης μεγάλης κα ὶ πολυτελέος περιβολή, τ ῆ ς κα ὶ ὀ λίγ ῳ τι πρότερον τούτων μνήμην ε ἶ χον, τ ὴ ν πέριξ λευκο ῦ λίθου σφίγγες τε κα ὶ γρ ῦ πες ἕ στασαν· Hij had in de stad der Borystheneïten (de grote omvang van) een groot en kostbaar huis, waarvan ik ook hiervoor melding maakte, waaromheen sfinxen van witte steen en gieren (griffioenen) stonden; 268 ο ἱ - dat. possessivus 269 ο ἰ κίης περιβολή – metonymia (abstractum pro concreto; er wordt iets abstracts genoemd nl. de omvang ipv iets concreets: een huis dat groot is) τ ῆ ς / τ ὴ ν. Welke woordsoort? betr vnw. γρ ῦ πες – wellicht geen ‘gier’, maar ‘griffioen’ (leeuw met kop en vleu- gels van adelaar); werden nl. in Scythische kunst vaak gebruikt en in verhalen als wachters genoemd. SFINX vrouw met leeuwenlijf en vleugels GRIFFIOEN

ἐ ς ταύτην ὁ θε ὸ ς ἐ νέσκηψε βέλος. κα ὶ ἣ μ ὲ ν κατεκάη π ᾶ σα, Σκύλης δ ὲ ο ὐ δ ὲ ν τούτου ε ἵ νεκα ἧ σσον ἐ πετέλεσε τ ὴ ν τελετήν. daarheen slingerde de god een bliksem. En het brandde geheel af, maar Skyles voltooide desalniettemin zijn inwijding ταύτην / ἣ μ ὲ ν – naar welk woord verwijst dit? ο ἰ κίης (περιβολή) ὁ θε ὸ ς – Hdt. gebruikt deze uitdrukking vaak om de goden in het alg. aan te duiden (dus niet per se Dionysus of Zeus, waar je wellicht aan denkt)

3 Σκύθαι δ ὲ το ῦ βακχεύειν πέρι Ἕ λλησι ὀ νειδίζουσι· ο ὐ γ ὰ ρ φασ ὶ ο ἰ κ ὸ ς ε ἶ ναι θε ὸ ν ἐ ξευρίσκειν το ῦ τον ὅ στις μαίνεσθαι ἐ νάγει ἀ νθρώπους. Nu maken de Skythen de Grieken verwijten over de Bakchosverering; want ze zeggen dat het niet normaal is als god diegene te bedenken, die mensen brengt tot waanzinnig zijn. 273 το ῦ βακχεύειν πέρι – gesubst infin; genit vanwege πέρι 274 ἐ ξευρίσκειν – dus de Scythen denken, dat Dionysus niet bestaat; is verzonnen μαίνεσθαι – onder invloed van wijn deden mensen vreemde dingen; over de aanhangers van Dionysus (Bacchanten / Maenaden) werden vreemde verhalen verteld Koning Pentheus wordt verscheurd door Bacchanten, waaronder zijn eigen moeder

4 ἐ πείτε δ ὲ ἐ τελέσθη τ ῷ Βακχεί ῳ ὁ Σκύλης, διεπρήστευσε τ ῶ ν τις Βορυσθενειτέων πρ ὸ ς το ὺ ς Σκύθας λέγων Toen Skyles was ingewijd in de Bakchosdienst, spotte iemand van de Borystheneïten, terwijl hij tegen de Skythen zei: - Bacchus door Caravaggio

“ ἡ μ ῖ ν γ ὰ ρ καταγελ ᾶ τε, ὦ Σκύθαι, ὅ τι βακχεύομεν κα ὶ ἡ μέας ὁ θε ὸ ς λαμβάνει· ν ῦ ν ο ὗ τος ὁ δαίμων κα ὶ τ ὸ ν ὑ μέτερον βασιλέα λελάβηκε, κα ὶ βακχεύει τε κα ὶ ὑ π ὸ το ῦ θεο ῦ μαίνεται. ‘Jullie lachen ons nu wel uit, Skythen, omdat wij het Bakchosfeest vieren en de god bezit van ons neemt; maar nu heeft die god ook jullie koning te pakken, en hij viert feest en is buiten zichzelf door toedoen van de god ὁ θε ὸ ς / ὁ δαίμων – hier wel heel concreet gebruikt; bedoeld is Dionysus 278 βακχεύει – let op de stam van dit ww. Verwant aan het woord Bacchus! βακχεύει / μαίνεται – wie is het ond? βασιλέα / Scyles

ε ἰ δέ μοι ἀ πιστέετε, ἕ πεσθε, κα ὶ ὑ μ ῖ ν ἐ γ ὼ δέξω„. 5 ε ἵ ποντο τ ῶ ν Σκύθεων ο ἱ προεστε ῶ τες, κα ὶ α ὐ το ὺ ς ἀ ναγαγ ὼ ν ὁ Βορυσθενεΐτης λάθρ ῃ ἐ π ὶ πύργον κατε ῖ σε. En als jullie me niet vertrouwen, ga (dan) mee, (dan) zal ik het jullie laten zien.’ De vooraanstaanden van de Skythen gingen mee en nadat de Borystheneïet hen naar boven had gebracht, liet hij hen heimelijk plaatsnemen op een toren (op de stadsmuur). δέξω – welke tijd van welk ww? fut van deivknumi

ἐ πείτε δ ὲ παρήιε σ ὺ ν τ ῷ θιάσ ῳ ὁ Σκύλης κα ὶ ε ἶ δόν μιν βακχεύοντα ο ἱ Σκύθαι, κάρτα συμφορ ὴ ν μεγάλην ἐ ποιήσαντο, ἐ ξελθόντες δ ὲ ἐ σήμαινον πάσ ῃ τ ῇ στρατι ῇ τ ὰ ἴ δοιεν. Toen Skyles met zijn menigte voorbijkwam en de Skythen hem het Bakchosfeest zagen vieren, beschouwden ze dat als een zeer grote ramp, en toen ze waren weggegaan meldden ze aan het hele leger wat ze hadden gezien. 282 θιάσ ῳ - θιάσος is de naam voor een optocht tijdens een Dionysus- feest μιν βακχεύοντα – AcP bij ε ἶ δόν 283 συμφορ ὴ ν μεγάλην ἐ ποιήσαντο – waarom? omdat de Scythen niet van buitenlandse gewoontes hielden en dus zeker niet bij hun hooggeplaatste personen. Dit moest wel ongeluk brengen 284 τ ὰ - relativum zonder antecedent (= tau`ta, a{)