ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

2 Α. ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΡΙΣΕΩΣ Σωκράτης οὐ νομίζει θεούς. 1. ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Α. ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΡΙΣΕΩΣ Σωκράτης οὐ νομίζει θεούς. 1. ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Οὗτος λέγει ὅτι Σωκράτης οὐ νομίζει θεούς 2. ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Οὗτοι ἡγοῦνται Σωκράτη οὐ νομίζειν θεούς. 3. ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ Ἐγὼ οἶδα Σωκράτη οὐ νομίζοντα θεούς. Β. ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ Λέγετε ταῦτα τοῖς στρατιώταις ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Οὗτος ἐκέλευεν αὐτοὺς λέγειν ταῦτα τοῖς στρατιώταις. Γ. ΕΥΘΕΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Τὶς ποιεῖ ταῦτα; ΠΛΑΓΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Οὗτος ἐρωτᾷ τίς (ὅστις)  ποιεῖ ταῦτα . Δ. ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ Ἄγε τὸ στράτευμα κατὰ μέσον τῶν πολεμίων, ὅτι ἐκεῖ βασιλεύς ἐστι. ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ Κῦρος κελεύει τῷ Κλεάρχῳ ἄγειν τὸ στράτευμα κατὰ μέσον τῶν πολεμίων, ὅτι ἐκεῖ βασιλεύς ἐστι. Ε. ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ Ἁμαρτάνουσι οἱ πολῖται, ἐὰν ταῦτα πράττωσι. ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΣ ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ Ἔλεγεν ὅτι  ἁμαρτάνοιεν οἱ πολῖται , εἰ ταῦτα πράττοιεν. Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

3 Α. ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΡΙΣΕΩΣ
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Α. ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΡΙΣΕΩΣ Οριστική Δυνητική Οριστική Δυνητική Ευκτική Α.1. ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Εξάρτηση : κυρίως από ρήματα λεκτικά, αλλά και γνωστικά, αισθητικά, δεικτικά, δηλωτικά, μνήμης (σπάνια από δοξαστικά). Μετατροπή εγκλίσεων Α.2. ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Εξάρτηση : κυρίως από ρήματα δοξαστικά, αλλά και λεκτικά, δηλωτικά, γνωστικά, αισθητικά, δεικτικά. Τα ρ. φημὶ, ἐλπίζω, ὄμνυμι, προσδοκῶ, ἐπαγγέλλομαι, ὑπισχνοῦμαι συνήθως συντάσσονται με ειδικό απαρέφατο και όχι ειδική πρόταση. Οι δυνητικές εγκλίσεις τρέπονται σε ειδικό δυνητικό απαρέμφατο (+ἄν) Ο χρόνος του ρήματος του ευθέος λόγου καθορίζει τον χρόνο του απαρεμφάτου ως εξής : Ελέγχω αν έχω ταυτοπροσωπία ή ετεροπροσωπία : ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΡΗΜΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Οριστική Αρκτικού χρόνου διατηρείται Ιστορικού χρόνου Ευκτική του πλαγίου λόγου (ενίοτε διατηρείται η οριστική) Δυνητική Οριστική ή Δυνητική Ευκτική Αρκτικού ή ιστορικού χρόνου Διατηρούνται πάντοτε ΧΡΟΝΟΣ Ρ. ΕΥΘ. ΛΟΓΟΥ ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ενεστώτας ή παρατατικός ενεστώτας μέλλοντας αόριστος παρακείμενος ή υπερσυντέλικος παρακείμενος ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ ΕΤΕΡΟΠΡΟΣΩΠΙΑ ρήμα εξάρτησης και απαρέμφατο έχουν το ίδιο υποκείμενο το απαρέμφατο έχει διαφορετικό υποκείμενο από το ρήμα εξάρτηση το υποκείμενο απαρεμφάτου και ρ. εξάρτησης τίθενται σε ονομαστική το υποκείμενο του απαρεμφάτου τίθεται σε αιτιατική Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

4 Α. ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΡΙΣΕΩΣ Α.3. ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Α. ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΡΙΣΕΩΣ Οριστική Δυνητική Οριστική Δυνητική Ευκτική Α.3. ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ Εξάρτηση : κυρίως από ρήματα γνωστικά, αισθητικά, δηλωτικά, δεικτικά, αγγελίας, αλλά και ελέγχου, μνήμης (όχι λεκτικά ή δοξαστικά) Οι δυνητικές εγκλίσεις τρέπονται σε δυνητική κατηγορηματική μετοχή (+ἄν). Ο χρόνος του ρήματος του ευθέος λόγου καθορίζει τον χρόνο της κτγ.μτχ. ως εξής : Ελέγχω αν η κτγ. μτχ. είναι συνημμένη στο υποκείμενο ή στο αντικείμενο του ρ. εξάρτησης : ΧΡΟΝΟΣ Ρ. ΕΥΘ. ΛΟΓΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ ενεστώτας ή παρατατικός ενεστώτας μέλλοντας αόριστος παρακείμενος ή υπερσυντέλικος παρακείμενος Αν η κατηγορηματική μετοχή είναι συνημμένη στο … Η κατηγορηματική μετοχή και το υποκείμενό της τίθενται … υποκείμενο του ρ. εξάρτησης σε ονομαστική αντικείμενο του ρ. εξάρτησης στην πτώση του αντικειμένου του ρ. εξάρτησης (πλάγια πτώση) Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

5 ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΡΙΣΕΩΣ ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Σωκράτης οὐ νομίζει θεούς. Σωκράτης οὐκ ἂν ἐνόμισε θεούς. Σωκράτης οὐκ ἂν νενομικὼς εἴη θεούς. Οὗτος λέγει Οὗτος εἶπεν Οὗτος λέγει / εἶπεν Οὗτος λέγει / εἶπεν ὅτι Σωκράτης οὐ νομίζει θεούς. ὅτι Σωκράτης οὐ νομίζοι θεούς. ὅτι Σωκράτης οὐκ ἂν ἐνόμισεν θεούς . ὅτι Σωκράτης οὐκ ἂν νενομικὼς εἴη θεούς. ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Σωκράτης οὐ νομίζει θεούς. Σωκράτης οὐκ ἂν ἐνόμιζε θεούς. Σωκράτης οὐκ ἂν νομίζοι θεούς. Οἱ στρατιῶται ταῦτα ποιήσουσι. Οἱ στρατιῶται ταῦτα ἂν ἐποίησαν. Οἱ στρατιῶται ταῦτα ἂν πεποιηκότες εἶεν. Οὗτοι λέγουσιν / εἶπον Οἱ στρατιῶται φασὶ / ἔφασαν Οὗτοι φησὶ / ἔφη Σωκράτη οὐ νομίζειν θεούς. Σωκράτη οὐκ ἂν νομίζειν θεούς. ταῦτα ποιήσειν. τοὺς στρατιώτας ταῦτα ἂν ποιῆσαι. ταῦτα ἂν πεποιηκέναι. ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ Τιμῶμαι / Ἐτιμώμην ὑπὸ πάντων. Τιμηθήσομαι ὑπὸ πάντων. Ἐτιμησάμην ἂν ὑπὸ πάντων. Τετιμημένος εἴην ἂν ὑπὸ πάντων.  Κῦρος ἐν Κιλικίᾳ ἐστι / ἦν.  Κῦρος ἐν Κιλικίᾳ ἂν ἐγένετο. Κῦρος ἐν Κιλικίᾳ ἂν γεγονὼς εἴη. (Ἐγὼ) οἶδα / ἔγνων  (Ἐγὼ) οἶδα / ἔγνων Γιγνώσκομεν / Ἔγνωμεν  τιμώμενος ὑπὸ πάντων. τιμηθησόμενος ὑπὸ πάντων. τιμησάμενος ἂν ὑπὸ πάντων. τετιμημένος ἂν ὑπὸ πάντων. Κῦρον ἐν Κιλικίᾳ ὄντα. Κῦρον ἐν Κιλικίᾳ ἂν γενόμενον. Κῦρον ἐν Κιλικίᾳ ἂν γεγονότα. Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

6 Α. ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Α. ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ Υποτακτική Προστακτική Ευχετική Οριστική Ευχετική Ευκτική Εξάρτηση : από ρήματα βουλητικά, κελευστικά, προτρεπτικά, αποτρεπτικά, συμβουλευτικά, παρακλητικά, παραχωρητικά, απαγορευτικά, αποπειρατικά, δυνητικά, διστακτικά, ευχετικά κ.λπ.  Το τελικό απαρέμφατο τίθεται στο χρόνο του ρήματος του ευθέος λόγου. Ο χρόνος του ρήματος εξάρτησης δεν επηρεάζει το χρόνο του απαρεμφάτου. Ελέγχω αν έχω ταυτοπροσωπία ή ετεροπροσωπία. Στην περίπτωση της ετεροπροσωπίας το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου είναι συχνά και αντικείμενο του ρήματος εξάρτησης. Λέγετε ταῦτα τοῖς στρατιώταις.(προστακτ.) Ἀκούσωμεν τοῦ ἀνδρός. (υποτακτ.) Ἐσοίμην εὐτυχής. (ευχετική ευκτική) Γένοισθε εὐτυχεῖς. (ευχετική ευκτική) Ὦ ἄνδρες, μὴ θαυμάζετε. (προστακτ.) Διαλέγου καὶ μάθε πρῶτον τίνες εἰσὶν. (προστ+πλάγια ερώτηση) Οὗτος ἐκέλευε  Οὗτος παραινεῖ  Εὔχομαι  Ηὐχόμην  Κλέαρχος ἐκέλευε Παρῄνει ἐμέ αὐτοὺς λέγειν ταῦτα τοῖς στρατιώταις. τούτους ἀκοῦσαι τοῦ ἀνδρός. εὐτυχὴς ἔσεσθαι. ὑμᾶς γενέσθαι εὐτυχεῖς. τούς ἄνδρας μη θαυμάζειν. διαλέγεσθαι καί μαθεῖν τίνες εἶεν Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

7 ΠΛΑΓΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Γ. ΕΥΘΕΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΗΠΡΟΤΑΣΗ Οριστική Απορηματική Υποτακτική Δυνητική Οριστική Δυνητική Ευκτική ΠΛΑΓΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Εξάρτηση : από ρήματα ερωτηματικά, γνωστικά, λεκτικά, δεικτικά, σκέψης, φροντίδας, απόπειρας, προσοχής.  Μετατροπή εγκλίσεων : Εισαγωγή : Αντιστοίχιση ερωτηματικών και αναφορικών αντωνυμιών και επιρρημάτων: ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΡΗΜΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Οριστική ή Απορηματική Υποτακτική Αρκτικού χρόνου διατηρείται Ιστορικού χρόνου Ευκτική του πλαγίου λόγου (ενίοτε διατηρείται η οριστική) Δυνητική Οριστική ή Δυνητική Ευκτική Αρκτικού ή ιστορικού χρόνου Διατηρούνται πάντοτε ΕΥΘΕΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ μερικής αγνοίας ερωτηματικές αντωνυμίες ή επιρρήματα Με τις ίδιες ερωτηματικές ή τις αντίστοιχες αναφορικές αντωνυμίες ή επιρρήματα ολικής αγνοίας απλές με τα μόρια οὔκουν, οὐκοῦν, ἆρα, ἆραγε ή χωρίς κανένα μόριο εἰ σπάνια ἐάν, ἄν (+υποτακτική) διμελείς …ἤ πότερον (-α)…ἤ εἰ/ἐάν …ἤ εἴτε …εἴτε πότερον(-α)…ἤ Αντωνυμίες Επιρρήματα Ερωτηματικές Αναφορικές Ερωτηματικά Αναφορικά τίς; πότερος; πόσος; ποῖος; πηλίκος; ποδαπός; ὅς, ὅστις ὁπότερος ὅσος, ὁπόσος οἷος,ὁποῖος ἡλίκος, ὁπηλίκος ὁποδαπός ποῦ; ποῖ ; πόθεν ; πότε; πηνίκα ; πῶς; πῇ ; πόσον; ποσάκις; οὗ , ὅπου οἷ, ὅποι ὅθεν, ὁπόθεν ὅτε, ὁπότε ὁπηνίκα ὡς , ὅπως ᾗ, ὅπῃ  ὅσον ὁσάκις Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

8 ΕΥΘΕΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΛΑΓΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΉ ΠΡΟΤΑΣΗ
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΥΘΕΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΛΑΓΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΉ ΠΡΟΤΑΣΗ Τὶς ποιεῖ ταῦτα; (ΟΡ. -Μ.Α.) Παραδῶμεν Κορινθίοις τὴν πόλιν; (ΥΠ-ΟΑ-απλή) Κατακαύσωμεν αὐτοὺς ἢ τί ἄλλο χρησώμεθα; (ΥΠ-ΟΑ-διμελής) Πῶς ἂν τὴν μάχην συμφορώτατα ποιησαίμεθα; (ΔΥΝ.ΕΥΚ.-ΜΑ) Πῶς ἔχει παιδείας βασιλεύς; (ΟΡ-ΜΑ) Οὗτος ἐρωτᾷ  Οὗτος ἠρώτα  Τὸν θεὸν ἐρωτῶσι  Τὸν θεὸν ἠρώτων  Οὗτοι ἐβουλεύοντο Ἐβουλεύοντο Οὐκ οἶδεν τίς /ὅστις  ποιεῖ ταῦτα.(ΟΡ) τίς /ὅστις ποιοῖ/ποιοίη ταῦτα. (ΕΠΛ) εἰ παραδῶσιν Κορινθίοις τὴν πόλιν.(ΥΠ) εἰ παραδοῖεν Κορινθίοις τὴν πόλιν.(ΕΠΛ) εἴτε κατακαύσωσιν αὐτοὺς ἢ τί ἄλλο χρήσωνται.(διατήρηση ΥΠ) πῶς ἂν τὴν μάχην συμφορώτατα ποιήσαιντο. (ΔΥΝ.ΕΥΚ.) πῶς /ὅπως ἔχει παιδείας βασιλεύς. (ΟΡ) Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

9 ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Δ. ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ
Δ. ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ Οριστική Υποτακτική Ευκτική Ευκτική πλαγίου λόγου Δυνητική Οριστική Δυνητική ευκτική ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ Οι δευτερεύουσες προτάσεις του ευθέος λόγου παραμένουν δευτερεύουσες προτάσεις του ίδιου είδους στον πλάγιο λόγο. Μετατροπή εγκλίσεων Όταν μια υποτακτική με αοριστολογικό ἄν μετατραπεί σε ευκτική του πλαγίου λόγου (λόγω εξάρτησης από ρ. ιστορικού χρόνου) το αοριστολογικό ἄν χάνεται και οι σύνδεσμοι με ἄν μετατρέπονται στους αντίστοιχους χωρίς ἄν : ὅταν > ὅτε, ἐπειδάν > ἐπειδή, ἄν > εἰ, πρίν ἄν > πρίν κλπ ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΡΗΜΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Οριστική ή Υποτακτική (+ἄν) Αρκτικού χρόνου διατηρείται Ιστορικού χρόνου Ευκτική του πλαγίου λόγου (χωρίς ἄν, βλ. σημ 3) ενίοτε διατηρείται η έγκλιση του ευθέος λόγου Ευκτική Δυνητική Οριστική Δυνητική ευκτική Αρκτικού ή ιστορικού χρόνου διατηρούνται Ευκτική πλαγίου λόγου Οριστική ή Υποτακτική Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

10 ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ Ἄγε τὸ στράτευμα κατὰ μέσον τῶν πολεμίων, ὅτι ἐκεῖ βασιλεύς ἐστι. (επιθυμίας+ αιτιολογική) Κῦρος κελεύει τῷ Κλεάρχῳ ἄγειν τὸ στράτευμα κατὰ μέσον τῶν πολεμίων, ὅτι ἐκεῖ βασιλεύς ἐστι. Πάντες ὅπλα κατεσκεύαζον, ὥστε τήν πόλιν ὄντως ἄν ἡγήσω πολέμου ἐργαστήριον. (κρίσεως+συμπερασματική) Φησὶ πάντας ὅπλα κατασκευάζειν, ὥστε τήν πόλιν ὄντως ἄν ἡγήσατο πολέμου ἐργαστήριον. Τοὺς δ’ ἀπαιδεύτους ἀρετῆς θαυμάζοιμι ἄν, εἴ τι πλέον ἄν ὠφελήσειε λόγος. (κρίσεως+ αιτιολογική) Ἔλεξεν ὅτι τοὺς δ’ ἀπαιδεύτους ἀρετῆς θαυμάζοι ἄν, εἴ τι πλέον ἄν ὠφελήσειε λόγος. Ἀκήρυκτος ὁ πόλεμος ἦν, ἔστ’ ἐν τῇ πολεμίᾳ εἶμεν. (κρίσεως+ χρονική) Δοκεῖ τοῖς Ἕλλησιν ἀκήρυκτον τὸν πόλεμον εἶναι, ἔστ’ ἐν τῇ πολεμίᾳ εἰσίν. Ἐδόκει τοῖς Ἕλλησι ἀκήρυκτον τὸν πόλεμον εἶναι, ἔστ’ ἐν τῇ πολεμίᾳ εἶεν. Πάντες γὰρ ὑπολαμβάνομεν, ὃ ἐπιστάμεθα. (κρίσεως+ αναφορική) Ἀπεκρίθησαν  ὅτι πάντες ὑπολαμβάνοιντο,ὃ ἐπίσταιντο. Ἄπιτε, μὴ γένηται ἐπίθεσις. (επιθυμίας+τελική) Ἐκέλευσε  τούτους ἀπιέναι μὴ γένηται ἐπίθεσις. Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

11 ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Ε. ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
Ε. ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΣ ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ Οι υποθετικοί λόγοι μετατρέπονται στον πλάγιο λόγο σε εξαρτημένους υποθετικούς λόγους. Η υπόθεσή τους είναι μια υποθετική πρόταση, ενώ η απόδοσή τους ειδική πρόταση, ειδικό ή τελικό απαρέμφατο, πλάγια ερωτηματική πρόταση (ή και άλλου είδους δευτερεύουσα πρόταση). Μετατροπή ανεξάρτητου υποθετικού λόγου σε εξαρτημένο : α) Μετατροπή της υπόθεσης : ισχύουν οι κανόνες του πλαγίου λόγου. Όμως, στο μη πραγματικό η υπόθεση παραμένει αμετάβλητη ανεξάρτητα από το ρήμα εξάρτησης, δηλαδή η οριστική ιστορικού χρόνου δεν μετατρέπεται σε ευκτική του πλαγίου λόγου αν εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου : β) Μετατροπή της απόδοσης : ισχύουν οι κανόνες του πλαγίου λόγου. Όμως, στην αόριστη επανάληψη στο παρελθόν αν η απόδοση μετατραπεί σε ειδικό απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή δεν τίθεται το ἄν του ευθέος λόγου. ΕΙΔΟΣ ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ Υ.Λ. ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΥ Υ.Λ. Εξάρτηση από αρκτικό χρόνο Εξάρτηση από ιστορικό χρόνο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ εἰ +Οριστική αμετάβλητη εἰ+ευκτική πλαγίου λόγου (ενίοτε διατηρείται η έγκλιση του ευθέος λόγου) ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΟ ἄν+Υποτακτική ΑΟΡΙΣΤΗ ΕΠΑΝ. ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ-ΜΕΛΛΟΝ ΑΠΛΗ ΣΚΕΨΗ εἰ +Ευκτική ΑΟΡΙΣΤΗ ΕΠΑΝ. ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ εἰ +Οριστική ιστορικού χρόνου Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

12 ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΣ ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ Δέξιππον οὐκ ἐπαινῶ, εἰ ταῦτα πεποίηκε. Κλέαρχος λέγει ὅτι Δέξιππον οὐκ ἐπαινῶ, εἰ ταῦτα πεποίηκε Κλέαρχος εἶπεν ὅτι Δέξιππον οὐκ ἐπαινοίη, εἰ ταῦτα πεποιηκώς εἴη. ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΟ Ἤξω παρὰ σὲ αὔριον, ἐὰν θεὸς ἐθέλῃ. Λέγει μοι ὅτι ἥξει παρ’ ἐμέ, ἐὰν θεὸς ἐθέλῃ Εἶπέ μοι ὅτι ἥξοι παρ’ ἐμέ, εἰ θεὸς ἐθέλοι. ΑΟΡΙΣΤΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ-ΜΕΛΛΟΝ Ἁμαρτάνουσι οἱ πολῖται, ἐὰν ταῦτα πράττωσι. Λέγει ὅτι  ἁμαρτάνουσι οἱ πολῖται ,  ἐὰν ταῦτα πράττωσι. Ἔλεγεν ὅτι  ἁμαρτάνοιεν οἱ πολῖται , εἰ ταῦτα πράττοιεν. ΑΠΛΗ ΣΚΕΨΗ Ἐλθοιμι ἄν εἰς λόγους, εἰ ὁμήρους λάβοιμι. Λέγει /Εἶπεν ὅτι ἔλθοι ἄν εἰς λόγους, εἰ ὁμήρους λάβοι. ΑΟΡΙΣΤΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ Εἰ ἐπίοιεν οἱ Ἀθηναῖοι, ὑπεχώρουν οἱ Συρακόσιοι.(αόριστη επανάληψη στο παρελθόν) Θουκυδίδης γράφει ὅτι εἰ ἐπίοιεν οἱ Ἀθηναῖοι, ὑπεχώρουν οἱ Συρακόσιοι. Θουκυδίδης ἔγραψεν ὅτι εἰ ἐπίοιεν οἱ Ἀθηναῖοι, ὑποχωροῖεν οἱ Συρακόσιοι. ΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ Εἰ μή ὑμεῖς ἤλθετε, ἐπορευόμεθα ἄν ἐπί βασιλέα. Ἀγγέλλεται /Ἠγγέλθη ὅτι εἰ μή ὑμεῖς ἤλθετε, ἐπορευόμεθα ἄν ἐπί βασιλέα. Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

13 Τὰ πλοῖα κατέκαυσεν, ἵνα μὴ Κῦρος διαβῇ.
Να μετατρέψετε τις ακόλουθες προτάσεις στον πλάγιο λόγο με όλες τις δυνατές μορφές χρησιμοποιώντας το ρήμα εξάρτησης που δίνεται.  Τὰ πλοῖα κατέκαυσεν, ἵνα μὴ Κῦρος διαβῇ. Oὗτος λέγει ὅτι τὰ πλοῖα κατέκαυσεν, ἵνα μὴ Κῦρος διαβῇ.  Oὗτος λέγει τὰ πλοῖα κατακαῦσαι, ἵνα μὴ Κῦρος διαβῇ.  2. Ὅτε ἡ μάχη ἐγένετο, Τισσαφέρνης ἐν Σάρδεσιν ἔτυχεν ὤν. Οὗτος διηγεῖτο ὅτι, ὅτε ἡ μάχη γένοιτο, Τισσαφέρνης ἐν Σάρδεσιν τύχοι ὤν.  3. Ὦ ἄνδρες, μὴ θαυμάζετε ὅτι χαλεπῶς φέρω τοῖς παροῦσι πράγμασι. Κλέαρχος ἐκέλευε τοὺς ἄνδρας μὴ θαυμάζειν ὅτι χαλεπῶς φέροι τοῖς παροῦσι πράγμασιν.  4. Ὃ μέλλεις ποιεῖν, μὴ λέγε. Συνεβούλευεν αὐτῷ, ὃ μέλλοι ποιεῖν, μὴ λέγειν.  5. Φίλιππος, εἰ τότε ταύτην ἔσχε τὴν γνώμην, οὐκ ἂν ἐκτήσατο τοσαύτην δύναμιν. Γιγνώσκομεν Φίλιππον ὅτι, εἰ τότε ταύτην ἔσχε τὴν γνώμην, οὐκ ἂν ἐκτήσατο τοσαύτην δύναμιν.  Γιγνώσκομεν Φίλιππον, εἰ τότε ταύτην ἔσχε τὴν γνώμην, οὐκ ἂν κτήσασθαι τοσαύτην δύναμιν.  Γιγνώσκομεν Φίλιππον, εἰ τότε ταύτην ἔσχε τὴν γνώμην, οὐκ ἂν κτησάμενον τοσαύτην δύναμιν.  6. Πῶς ἂν τὴν μάχην συμφορώτατα ἡμῖν αὐτοῖς ποιήσαιμεν; Ἐβουλεύοντο ὅπως ἂν τὴν μάχην συμφορώτατα σφίσιν αὐτοῖς ποιήσαιεν.  7. Οὗτος οὐ ποιεῖ ταῦτα. Ἔγνωσαν ὅτι οὗτος οὐ ποιοῖ / ποιοίη ταῦτα.  Ἔγνωσαν τοῦτον οὐ ποιεῖν ταῦτα.  Ἔγνωσαν τοῦτον οὐ ποιοῦντα ταῦτα.  8. Κατέβην χθὲς εἰς Πειραιᾶ. Ἔφη Σωκράτης καταβῆναι χθὲς εἰς Πειραιᾶ.  9. Ἐπειδὰν ἡ στρατεία λήξῃ, εὐθὺς ἀποπέμψω σε. Ἔφη, ἐπειδὰν ἡ στρατεία λήξῃ (λήξειε) , εὐθὺς ἀποπέμψειν τοῦτον. 10. Ὁ βασιλεὺς ἐν τοῖς σκευοφόροις ἐστί. Οἱ Ἕλληνες ᾔσθοντο ὅτι ὁ βασιλεὺς ἐν τοῖς σκευοφόροις εἴη. Οἱ Ἕλληνες ᾔσθοντο τὸν βασιλέα ἐν τοῖς σκευοφόροις εἶναι.  Οἱ Ἕλληνες ᾔσθοντο τὸν βασιλέα ἐν τοῖς σκευοφόροις ὄντα.  Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

14 Να μετατρέψετε τις ακόλουθες προτάσεις από τον πλάγιο στον ευθύ λόγο.
1. «Σωκράτης ἔλεγεν ὅτι, εἰ ἀναγκαῖον εἴη ἀδικεῖν ἢ ἀδικεῖσθαι, ἕλοιτ’ ἂν ἀδικεῖσθαι»:  Εἰ ἀναγκαῖον εἴη ἀδικεῖν ἢ ἀδικεῖσθαι, ἑλοίμην ἂν ἀδικεῖσθαι.  2. «Ἡγεῖται τὸ νόμιμον εἶναι δίκαιον»:  Τὸ νόμιμόν ἐστι δίκαιον.  3. «ᾜσθοντο ὅτι ἡ πόλις ἂν καταληφθείη»:  Ἡ πόλις ἂν καταληφθείη.  4. «Καὶ τούτους ὁρᾶτε προθύμως σῴζοντας τοὺς φίλους.»  Οὗτοι προθύμως σῴζουσιν τοὺς φίλους.  5. «Οἱ Μυτιληναῖοι ἐβούλοντο ἀποπέμψασθαι τὰς ναῦς τῶν Ἀθηναίων.»  Ἀποπεμψώμεθα τὰς ναῦς τῶν Ἀθηναίων.  6. «Καὶ τοὺς φυγάδας ἐκέλευσε σὺν αὐτῷ στρατεύεσθαι.»  Σὺν ἐμοὶ στρατεύεσθε, ὦ φυγάδες.  7. «Ὁ Ἀγησίλαος ἔλεγεν ὅτι, εἰ βλαβερὰ τῇ Λακεδαίμονι πεπραχὼς εἴη, δίκαιος εἴη ζημιοῦσθαι»:  Eἰ βλαβερὰ πέπραχα τῇ Λακεδαίμονι, δίκαιός εἰμι ζημιοῦσθαι.  8. «Πρωταγόρας ἐρωτᾷ, εἰ οὐκ αἰσχύνομαι τἀγαθὰ δεινὰ καλῶν.»  Οὐκ αἰσχύνῃ τἀγαθὰ δεινὰ καλῶν;  9. «Μάθε πρῶτον τίνες εἰσίν»:  Tίνες ἐστέ;  10. «Παρεκελεύοντο Κύρῳ, μὴ μάχεσθαι, ἀλλ’ ὅπισθεν ἑαυτῶν τάττεσθαι»:  Kῦρε, μὴ μάχου, ἀλλ’ ὅπισθεν ἡμῶν τάττου.  11. «Λέγουσιν ὡς, ἐπειδάν τις ἀγαθὸς ὢν τελευτήσῃ, μεγάλην τιμὴν ἔχει.»  Ἐπειδάν τις ἀγαθὸς ὢν τελευτήσῃ, μεγάλην τιμὴν ἔχει. Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

15 1.Ἐὰν τις φανερὸς γένηται κλέπτων, θάνατός ἐστιν ἡ ζημία.
Να μετατρέψετε τους ακόλουθους υποθετικούς λόγους από τον ευθύ λόγο στον πλάγιο. 1.Ἐὰν τις φανερὸς γένηται κλέπτων, θάνατός ἐστιν ἡ ζημία. ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ : Ἐν τῶ νόμῳ γέγραπται ὅτι ἐὰν τις φανερὸς γένηται κλέπτων, θάνατός ἐστιν ἡ ζημία. ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ : Ἐν τῶ νόμῳ γέγραπται ἐὰν τις φανερὸς γένηται κλέπτων, θάνατον εἶναι ἡ ζημία. 2.Εἰ ἐκεκτήμην οὐσίαν, ἐπ' ἀστράβης ἂν ὠχούμην. Ὁ ἀδύνατος ἔφη εἰ ἐκέκτητο οὐσίαν, ἐπ' ἀστράβης ἂν ὠχεῖτο. 3.Τοῦτο εἰ βούλεσθε, κατὰ τόνδε τὸν νόμον κρίνατε. Ὁ ῥήτωρ τους βουλευτάς ἐκέλευεν τοῦτο εἰ βούλοιντο, κατὰ τόνδε τὸν νόμον κρῖναι. 4.Λακεδαιμόνιοι τῶν ἐχθρῶν εἴ τινα λάβοιεν, ἀπέκτεινον. ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ : Ξενοφῶν ἔγραψεν ὅτι Λακεδαιμόνιοι τῶν ἐχθρῶν εἴ τινα λάβοιεν, ἀποκτείνοιεν. ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ : Ξενοφῶν ἔγραψεν Λακεδαιμόνιους τῶν ἐχθρῶν εἴ τινα λάβοιεν, ἀποκτεῖναι. 5.Ἄν τούς Μήδους ἀσθενεῖς ποιήσω, πάντων τῶν πέριξ ῥαδίως ἄρξω. ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ : Κῦρος ἔλεγεν ὅτι, εἰ τούς Μήδους ἀσθενεῖς ποιήσειε, πάντων τῶν πέριξ ῥαδίως ἄρξοι. ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ : Κῦρος ἐνόμιζεν, εἰ τούς Μήδους ἀσθενεῖς ποιήσειε, πάντων τῶν πέριξ ῥαδίως ἄρξειν. 6.Λύσανδρος τούς τε φρουροὺς τῶν Ἀθηναίων καὶ εἴ τινά που ἄλλον ἴδοι Ἀθηναῖον, ἀπέπεμπεν εἰς τὰς Ἀθήνας. ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ : Ξενοφῶν ἔγραψεν ὅτι Λύσανδρος τούς τε φρουροὺς τῶν Ἀθηναίων καὶ εἴ τινά που ἄλλον ἴδοι Ἀθηναῖον, ἀποπέμποι εἰς τὰς Ἀθήνας. ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ : Ξενοφῶν ἔγραψεν Λύσανδρον τούς τε φρουροὺς τῶν Ἀθηναίων καὶ εἴ τινά που ἄλλον ἴδοι Ἀθηναῖον, ἀποπέμπειν εἰς τὰς Ἀθήνας. ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ : Ξενοφῶν ἔγνω Λύσανδρον τούς τε φρουροὺς τῶν Ἀθηναίων καὶ εἴ τινά που ἄλλον ἴδοι Ἀθηναῖον, ἀποπέμποντα εἰς τὰς Ἀθήνας. Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

16 Να μετατρέψετε τους ακόλουθους υποθετικούς λόγους από τον πλάγιο στον ευθύ λόγο.
Ἀπεκρίναντο αὐτῷ πολλοῦ ἂν ἄξιον εἶναι, εἰ τοὺς ἀγαθοὺς διεγίγνωσκε. Υπόθεση : εἰ+οριστική ιστορικού χρόνου Απόδοση : ειδικό δυνητικό απαρέμφατο > μη πραγματικό (Ὦ) οὗτος, εἰ τοὺς ἀγαθοὺς διεγίγνωσκες, πολλοῦ ἂν ἄξιος ἦσθα.  Οἶμαι ἄν σε ταῦτα διαπραξάμενον ἀποπλεῖν, εἰ βούλοιο. Υπόθεση : εἰ+ευκτική (από αρκτικό) -Απόδοση : ειδικό δυνητικό απαρέμφατο > απλή σκέψη του λέγοντος Διαπραξάμενος ταῦτα σὺ ἂν ἀποπλέοις, εἰ βούλοιο.  Θησεὺς πρὸς τὸν πατέρα προεῖπε χρήσεσθαι τοῖς ἱστίοις λευκοῖς, ἢν ὀπίσω πλέῃ τοῦ ταύρου κρατήσας. Υπόθεση : ἢν +υποτακτική -Απόδοση : ειδικό απαρέμφατο μέλλοντα  > προσδοκώμενο Πάτερ, χρήσομαι τοῖς ἱστίοις λευκοῖς, ἢν ὀπίσω πλέω τοῦ ταύρου κρατήσας.  Τίς οὕτως εὐήθης ἐστίν, ὅστις ἀγνοεῖ τὸν ἐκεῖθεν πόλεμον δεῦρο ἥξοντα, ἂν ἀμελήσωμεν; Υπόθεση : ἄν+υποτακτική -Απόδοση κατηγορηματική μετοχή μέλλοντα > προσδοκώμενο Ὁ ἐκεῖθεν πόλεμος δεῦρο ἥξει, ἂν ἀμελήσωμεν. (προσδοκώμενο)  Ἐγὼ δὲ καὶ τὰ πλείω ὁρῶ πρὸ ἡμῶν ὄντα, ἢν ἐθέλωμέν τε μεῖναι καὶ μὴ τῷ πλήθει αὐτῶν καταπλαγέντες τὰ ὑπάρχοντα ἡμῖν κρείσσω καταπροδοῦναι. Υπόθεση : ἢν +υποτακτική -Απόδοση : κατηγορηματική μετοχή ενεστώτα > αόριστη επανάληψη στο παρόν ή στο μέλλον Καὶ τὰ πλείω πρὸ ἡμῶν ἐστιν, ἢν ἐθέλωμέν τε μεῖναι καὶ μὴ τῷ πλήθει αὐτῶν καταπλαγέντες τὰ ὑπάρχοντα ἡμῖν κρείσσω καταπροδοῦναι.  Ἡγεῖτο ἅπαν ποιήσειν αὐτόν, εἴ τις ἀργύριον διδοίη. Υπόθεση : εἰ+ευκτική πλαγίου λόγου (από ιστορικό) -Απόδοση : ειδικό απαρέμφατο μέλλοντα > προσδοκώμενο. Ἅπαν ποιήσω, ἄν τις ἀργύριον διδῷ.  Ἔφη δέ, εἰ οἱ πολῖται τοῖς ἄρχουσι πείθοιντο, τὰς πόλεις ἄριστ’ οἰκεῖσθαι. Υπόθεση : εἰ+ευκτική πλαγίου λόγου (από ιστορικό) -Απόδοση : ειδικό απαρέμφατο ενεστώτα > αόριστη επανάληψη στο παρόν ή στο μέλλον (από το νόημα) Ἐὰν οἱ πολῖται τοῖς ἄρχουσι πείθωνται, αἱ πόλεις ἄριστ’ οἰκοῦνται.  Ἅπαντες ἐγίγνωσκον ὅτι, εἴ τινας θορυβουμένους αἴσθοιτο ὁ Κῦρος, τὸ αἴτιον τούτου σκοπῶν κατασβεννύναι τὴν ταραχὴν πειρῷτο. Υπόθεση : εἰ+ευκτική πλαγίου λόγου (από ιστορικό) - Απόδοση : ειδική πρόταση με ευκτική του πλαγίου λόγου > αόριστη επανάληψη στο παρελθόν. (από το νόημα) Εἴ τινας θορυβουμένους αἰσθοίμην, τὸ αἴτιον τούτου σκοπῶν κατασβεννύναι τὴν ταραχὴν ἐπειρώμην. Π.Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ