(COMWATER) LIFE 02 TCY/CY/019 International Conference of the LIFE –3rd Countries Project: “Development and implementation of an integrated system for the control and monitoring of the urban wastewater treatment plants in Cyprus” (COMWATER) LIFE 02 TCY/CY/019 Thursday, 17th February, 2005, Holiday Inn Hotel, Nicosia, Cyprus Διεθνές Συνέδριο για το πρόγραμμα LIFE με τίτλο: “Ανάπτυξη και εφαρμογή ολοκληρωμένου συστήματος για τον έλεγχο και την παρακολούθηση των μονάδων επεξεργασίας αστικών λυμάτων στην Κύπρο” Ministry of Agriculture, Natural Resources and Environment Water Development Department Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Τμήμα Ανάπτυξης Υδάτων National Technical University of Athens School of Chemical Engineering Unit of Environmental Science and Technology Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Μονάδα Περιβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας

ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός του προγράμματος είναι η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος παρακολούθησης της λειτουργίας των σταθμών Επεξεργασίας Λυμάτων της Κύπρου επί Εθνικής Βάσης ούτως ώστε:

Να βοηθήσει την Κύπρο να ανταποκριθεί στις νομικές υποχρεώσεις της που απορρέουν από το Ευρωπαϊκό κεκτημένο και Να προστατεύσει το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία από απόρριψη/διάθεση μη κατάλληλα επεξεργασμένων λυμάτων

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ To πρόγραμμα έχει χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ και συμμετείχαν: Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) Συμβούλια Αποχετεύσεων Λευκωσίας Λεμεσού Λάρνακας Πάφου Παραλιμνίου Αγίας Νάπας

ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης σε σχέση με τη διαχείριση των λυμάτων στην Κύπρο. Καταγραφή των υποχρεώσεων των οδηγιών της Ε.Ε. που σχετίζονται με την εγκατάσταση, επεξεργασία και διάθεση λυμάτων. Σχεδίαση ενοποιημένου συστήματος παρακολούθησης ποιότητας ανακυκλωμένου νερού Τυποποίηση του τρόπου δειγματοληψίας και Αναλύσεων Ετοιμασία τυποποιημένων πρωτοκόλλων για συλλογή πληροφοριών Σχεδιασμό και εγκατάσταση βάσης δεδομένων για συλλογή και επεξεργασία πληροφοριών για ολοκληρωμένη παρακολούθηση των πέντε Αστικών Βιολογικών Μονάδων. Εγκατάσταση Γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών. Οργάνωση Σεμιναρίου.

Νομικές υποχρεώσεις της Κύπρου για υποβολή εκθέσεων στον Τομέα των Λυμάτων Ετοιμασία εκθέσεων και αποστολή τους σε διάφορους οργανισμούς όπως: - Ευρωπαϊκή Επιτροπή (υποχρεώσεις που απορρέουν από την οδηγία των Αστικών Λυμάτων 91/271/ΕΕC την οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά 2000/160/ΕΕ, την οδηγία της Νιτρορύπανσης κλπ). - Eurostat (Ευρωπαϊκό Οργανισμό Στατιστικής) Μεταξύ άλλων συλλογή στοιχείων που αφορούν την Επεξεργασία των Λυμάτων, τη Χρήση των επεξεργασμένων λυμάτων, ποσότητας Ν, Ρ που διατίθεται στο περιβάλλον από τους βιολογικούς σταθμούς κλπ. - Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Περιβάλλοντος ΕΕΑ. Συλλογή σε ηλεκτρονική μορφή καθώς και γεωγραφική αναφορά των δεδομένων.

Υποχρεώσεις της Κύπρου για υποβολή εκθέσεων που απορρέουν από την Οδηγία Αστικών Λυμάτων 91/271/EEC

Υποβολή εκθέσεων για την πρόοδο εγκατάστασης αποχετευτικών συστημάτων Υποβολή εκθέσεων για την πρόοδο εγκατάστασης αποχετευτικών συστημάτων. Αστικά Λύματα (91/271/ΕΕC, Art. 17). (κάθε δύο χρόνια) Παρακολούθηση των απορρίψεων (91/271/EE, Άρθρο 15) και έλεγχο για συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της οδηγίας. Έκδοση έκθεσης που αφορά την κατάσταση απόρριψης λυμάτων και της λάσπης που προέρχεται από τους Βιολογικούς Σταθμούς (91/271/EEC, Άρθρο 16).

Άλλες Απαιτήσεις της Οδηγίας Αστικά Λύματα 91/271/ΕΕC Συλλογή πληροφοριών για την εγκατάσταση δικτύων συλλογής (Άρθρο 3). Συλλογή πληροφοριών για εγκατάσταση μονάδων δευτεροβάθμιας ή και τριτοβάθμιας επεξεργασίας (Άρθρο 4). Έλεγχος απορρίψεων από βιολογικούς σταθμούς (Άρθρο 15) Έλεγχος απόρριψης λάσπης (Άρθρο 15) Έλεγχος απορρίψεων από βιομηχανικές μονάδες μέσα σε δίκτυα αποχέτευσης (Άρθρο 11). Έλεγχος των απορρίψεων από βιομηχανικές μονάδες (ι.π. > 4000) σε επιφανειακά νερά (Άρθρο 13). Έλεγχος απορρίψεων από δίκτυα κοινοτήτων με ι.π. μικρότερο από 2000 σε επιφανειακά νερά Έλεγχος απορρίψεων σε θαλάσσια ύδατα

Σχέση Οδηγίας Λυμάτων με άλλες Ευρωπαϊκές Νομοθεσίες Οδηγία Νιτρορύπανσης : Ευαίσθητες περιοχές (ΕΠ) Ευτροφισμός Νερά Κολύμβησης : Ευαίσθητες περιοχές Πόσιμο Νερό : ΕΠ Νερά για ιχθυοκαλλιέργειες και καλλιέργεια οστρακοειδών : ΕΠ Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά : Πιέσεις και επιπτώσεις

Σχέση Οδηγίας Λυμάτων με άλλες Ευρωπαϊκές Νομοθεσίες Σχέδια Διαχείρισης Λεκάνων απορροής Πρόγραμμα μέτρων Επίτευξη καλής ποιότητας Ευτροφισμός Επικίνδυνες ουσίες Εναρμόνιση για ετοιμασία Εκθέσεων Νatura 2000

Λειτουργία Βάσης Δεδομένων και Γεωγραφικού Συστήματος Παρακολούθησης Έχουν αγοραστεί και εγκατασταθεί ηλεκτρονικοί υπολογιστές στα πέντε Αστικά Συμβούλια Αποχετεύσεων στους οποίους οι χειριστές των σταθμών θα καταχωρούν τις παραμέτρους που επιβάλλεται να παρακολουθούνται, και θα μεταφέρονται, σε ηλεκτρονική μορφή στο κεντρικό σύστημα (server) που έχει αγοραστεί και εγκατασταθεί στο ΤΑΥ το οποίο θα τα συλλέγει, θα ελέγχει τη συμμόρφωση τους (με τις προδιαγραφές ποιότητας) και θα τα επεξεργάζεται.

Βάση Δεδομένων και Γεωγραφικό Σύστημα Παρακολούθησης (GIS) Το σύστημα θα επεξεργάζεται τα δεδομένα που θα καταχωρούνται σε μορφή που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ετοιμασία εκθέσεων που απαιτείται να αποστέλλονται στην ΕΕ και σε άλλους Οργανισμούς καθώς και υπό μορφή πινάκων, γραφικών παραστάσεων κλπ.

Βάση Δεδομένων και Γεωγραφικό Σύστημα Παρακολούθησης (GIS)

Στο GIS έχουν καταχωρηθεί όλες οι πληροφορίες για τους οικισμούς, τους βιολογικούς σταθμούς, τις περιοχές απόρριψης κλπ για όλα τα αποχετευτικά που ήδη λειτουργούν (Αστικά και Αγροτικές περιοχές). Επίσης έχουν καταχωρηθεί και όλες οι περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ευαίσθητες σύμφωνα με άλλες οδηγίες (νιτρορύπανση, Natura 2000, etc) όλες οι λεκάνες απόρριψης φραγμάτων, όλοι οι ποταμοί κ.λ.π. ούτως ώστε να δίδεται η δυνατότητα σωστού προγραμματισμού νέων μονάδων Επεξεργασίας και συστημάτων επαναχρησιμοποίησης καθώς και ο έλεγχος των απορρίψεων από υφιστάμενες μονάδες.

Πλεονεκτήματα Δίδεται η δυνατότητα συλλογής δεδομένων σε ηλεκτρονική μορφή. Εξασφάλιση ομοιομορφίας, ποιότητας και η δυνατότητα αξιολόγησης των δεδομένων για πολλαπλές ανάγκες. Δυνατότητα ελέγχου της διάθεσης των δεδομένων. Δυνατότητα ελέγχου συμμόρφωσης με τις άδειες απόρριψης. Αποτελεί τη βάση της οργανωτικής δομής για συλλογή δεδομένων και ετοιμασία εκθέσεων. Παρέχει τη δυνατότητα αναβάθμισης για ανταπόκριση με νέες απαιτήσεις όπως π.χ. ενσωμάτωση των νέων ερωτηματολογίων που ετοιμάζεται από την Ομάδα εργασίας της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δυνατότητα συσχέτισης με τις απαιτήσεις άλλων οδηγιών.

Συμπεράσματα To πρόγραμμα αυτό έχει βοηθήσει στο να καταγραφούν όλες οι απαιτήσεις των Διαφόρων Οργανισμών καθώς και των Ευρωπαϊκών Οδηγιών που σχετίζονται με την εγκατάσταση και λειτουργία Βιολογικών Μονάδων Επεξεργασίας Λυμάτων. Έχουν συλλεγεί δεδομένα αναφορικά με την υφιστάμενη εγκατάσταση συστημάτων αποχέτευσης επί παγκυπρίου βάσεως.

Έχουν συλλεγεί δεδομένα που αφορούν την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας των πέντε μεγάλων βιολογικών μονάδων επεξεργασίας των Αστικών Περιοχών καθώς και όλων των άλλων υφιστάμενων βιολογικών σταθμών των Αγροτικών περιοχών τα οποία έχουν καταχωρηθεί στη βάση δεδομένων. Εκτενής αναλύσεις των διαφόρων ενοτήτων του προγράμματος θα σας παρουσιάσει ο Δρ Παπαδόπουλος συνεργάτης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Το σχεδιασμό και λειτουργία της βάσης δεδομένων και του Γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών θα αναπτύξει ο Καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κος Κυρανούδης.

Με το πρόγραμμα δίδεται η δυνατότητα συλλογής δεδομένων για πολλαπλή χρήση καθόσον τα δεδομένα που απαιτούνται από τους διάφορους οργανισμούς πολλές φορές είναι κοινά απλώς μπορεί να διαφέρει ο τρόπος παρουσίασης τους. Ως εκ τούτου η συλλογή δεδομένων πάνω σε κεντρική βάση από το ΤΑΥ θα μεγιστοποιήσει τη χρήση των πληροφοριών, θα δώσει τη δυνατότητα της χρήσης τους για διάφορους σκοπούς και θα αποφευχθεί ο κίνδυνος αποστολής αντιφατικών δεδομένων. Το σύστημα έχει σχεδιαστεί ούτως ώστε να είναι λειτουργικό, αποτελεσματικό, και να αναγνωρίζει τις απαιτήσεις τόσο των Συμβουλίων Αποχετεύσεων, όσο και του ΤΑΥ. Είναι ευέλικτο και εύκολα αναβαθμίζεται ούτως ώστε να ανταποκριθεί στις μελλοντικές απαιτήσεις τόσο της οδηγίας των Αστικών λυμάτων 91/271/ΕΕC όσο και άλλων σχετικών οδηγιών.

Επιπτώσεις να αυξηθεί η παραγωγικότητα των υπηρεσιών να εξοικονομηθούν πιστώσεις να αποφευχθεί η επικάλυψη εργασίας να αποφευχθεί ο κίνδυνος αποστολής αντιφατικών πληροφοριών δίδεται η δυνατότητα μεταφοράς δεδομένων προς την Ε.Ε. σε ηλεκτρονική μορφή