Ελληνογερμανική Αγωγή MUltigrade School Education Το Ευρωπαϊκό σχέδιο MUSE: Ανάπτυξη προγράμματος κατάρτισης σε ολιγοθέσια σχολεία Μιχαήλ Ορφανάκης Ελληνογερμανική Αγωγή 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών στις ΤΠΕ "Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της  Πληροφορίας & Επικοινωνίας στη Διδακτική πράξη"  Σύρος 9 -11 Μαΐου 2003

MUltigrade School Education To πλαίσιο του σχεδίου Η Σύμπραξη Η αναγκαιότητα του ολιγοθέσιου σχολείου Εντοπισμένες ανάγκες στο ολιγοθέσιο σχολείο Περιγραφή του σχεδίου Στόχοι του σχεδίου Πλαίσιο κατάρτισης Αξιολόγηση του σχεδίου Παρούσα κατάσταση Πληροφορίες

To πλαίσιο του σχεδίου Tο σχέδιο ΜUSE συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα πλαίσια του προγράμματος SOCRATES του 5oυ Προγράμματος Πλαισίου, δράση COMENIUS 2.1 (106231-CP-1-2002-1-GR-COMENIUS-C21/20024146)

Η Σύμπραξη Στο σχέδιο συμμετέχουν και 4 ολιγοθέσια σχολεία πιλοτικής εφαρμογής του σχεδίου στην Ελλάδα, τη Φιλανδία και την Ισπανία

Η αναγκαιότητα του ολιγοθέσιου σχολείου Ως ολιγοθέσια μπορούν να οριστούν τα σχολεία όπου μαθητές δύο ή περισσότερων διαφορετικών εκπαιδευτικών βαθμίδων διδάσκονται ως μια ενιαία τάξη από τον ίδιο εκπαιδευτικό. Εναλλακτικοί ορισμοί για τις τάξεις στο ολιγοθέσιο σχολείο: «σύνθετες τάξεις» ή «συνδυαστικές τάξεις» ή «μικτές τάξεις» ή «μικτής ηλικίας» κ.α Τα ολιγοθέσια σχολεία είναι κάτι παραπάνω από πραγματικότητα στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες ενδεικτικά αναφέρουμε: Στην Ελλάδα για το σχολικό έτος 2001-2002 το 44% των δημοτικών σχολείων είναι ολιγοθέσια ενώ το 15% των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης διδάσκουν σε αυτά τα σχολεία Στην Φινλανδία τα ολιγοθέσια σχολεία αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% του συνολικού σχολικού αριθμού Στην Μ. Βρετανία το 6,3% των σχολείων σύμφωνα με στοιχεία της περιόδου 1997/98

Η αναγκαιότητα του ολιγοθέσιου σχολείου Τα ολιγοθέσια σχολεία λειτουργούν σε περιοχές όπου τα μονοθέσια σχολεία δεν μπορούν να λειτουργήσουν, προσφέροντας εκπαίδευση για όλους Η λειτουργία των σχολείων αυτού του είδους εξυπηρετεί τους στόχους και τις επιδιώξεις που έχουν τεθεί σε διεθνές επίπεδο στην "Παγκόσμια Διακήρυξη σχετικά με την παροχή Εκπαίδευσης σε Όλους" Τα σχολεία αυτά προσφέρουν εκπαίδευση σε μαθητές οι οποίοι διαφορετικά θα είχαν να επιλέξουν ανάμεσα στο να μείνουν αναλφάβητοι ή να μελετήσουν μόνοι τους στο σπίτι τους χωρίς συστηματική παρακολούθηση και αξιολόγηση ή να εγκαταλείπουν τις εστίες τους και να πηγαίνουν σε σχολεία άλλων περιοχών.

Εντοπισμένες ανάγκες στο ολιγοθέσιο σχολείο Εντοπισμένες ανάγκες στο ολιγοθέσιο σχολείο Οι δάσκαλοι στα ολιγοθέσια σχολεία έχουν να επιτελέσουν πολυδιάστατο εκπαιδευτικό έργο, πολυπλοκότερο από το αντίστοιχο των συναδέλφων τους στα μονοθέσια σχολεία και αυτό διότι έχουν να διδάξουν σε τάξεις που απαιτούν ιδιαίτερο χειρισμό και δεξιότητες. Οι δάσκαλοι στα σχολεία αυτά χρειάζεται να αναπτύξουν ένα ευρύ φάσμα πρωτοβουλιών και των στρατηγικών διδασκαλίας ώστε να είναι αποτελεσματικοί Στο ρόλο τους της διαχείρισης της σχολικής μονάδας, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να καταρτιστούν ώστε να είναι σε θέση να διαχειριστούν τους πόρους του σχολείου, να οργανώσουν συνθήκες για ευχάριστη σχολική ζωή και να φροντίζουν για την επικοινωνία του σχολείου με άλλες ομάδες, άτομα και σχολικές κοινότητες. Παράλληλα οι εκπαιδευτικοί στο ολιγοθέσιο σχολείο οφείλουν να αντιλαμβάνονται τη σημασία του σχολείου στην τοπική κοινότητα και να προωθούν των κοινωνικό του ρόλο

Περιγραφή του σχεδίου Τo σχέδιο MUSE στοχεύει στην ανάπτυξη ενός προτύπου προγράμματος κατάρτισης απευθυνόμενο στους εκπαιδευτικούς σε ολιγοθέσια σχολεία Το πρόγραμμα είναι βασισμένο στη χρήση των νέων τεχνολογιών της πληροφορίας και επικοινωνίας (ΤΠΕ) στη σχολική εκπαίδευση και στην κατάρτιση του προσωπικού που εργάζεται σε ολιγοθέσια σχολεία Επιπρόσθετα το πρόγραμμα ενθαρρύνει την εισαγωγή καινοτομιών, την παιδαγωγική έρευνα σε μεθόδους διδασκαλίας και την ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού με στόχο την υποστήριξη του έργου των εκπαιδευτικών στο ολιγοθέσιο σχολείο

Στόχοι του σχεδίου Οι επί μέρους στόχοι του προγράμματος MUSE φαίνεται να βρίσκονται σε συμφωνία με τις επιδιώξεις για την αναβάθμιση και την παροχή παιδείας υψηλού επιπέδου στο ολιγοθέσιο σχολείο. Πιο συγκεκριμένα οι στόχοι αυτοί είναι: H ανάπτυξη προγράμματος εν υπηρεσία κατάρτισης για τους δασκάλους σε ολιγοθέσια σχολεία Η ενίσχύση των επαγγελματικών δεξιοτήτων των δασκάλων και η βελτίωση της ικανότητας τους να αναπτύσσουν σχέδια μαθήματος σε συμφωνία με τις ιδιαίτερες απαιτήσεις του περιβάλλοντος εργασίας τους Η ανάπτυξη μιας πρότυπης ηλεκτρονικής πύλης κατάρτισης που θα επιτρέψει τη συνεχή εν υπηρεσία επιμόρφωση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών Η πραγματοποίηση μελέτης για την εκπαίδευση στο ολιγοθέσιο σχολείο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο Η ενίσχυση της επικοινωνίας ανάμεσα στο απομονωμένο περιβάλλον του ολιγοθέσιου σχολείου και την ευρύτερη εκπαιδευτική κοινότητα Η δημιουργία μιας εκπαιδευτικής κοινότητας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο που θα συνεργάζεται για την αναβάθμιση της παιδείας στα ολιγοθέσια σχολεία Η υποβολή συστάσεων και υποδείξεων σχετικά με την πολιτική για τα ολιγοθέσια σχολεία και τις πρακτικές διδασκαλίας σε αυτά στους αρμόδιους εκπαιδευτικούς και πολιτικούς φορείς

Πλαίσιο κατάρτισης Το σχέδιο MUSE στοχεύει να βελτιώσει την αποδοτικότητα των δασκάλων μέσω ενός ολοκληρωμένου προγράμματος κατάρτισης των δασκάλων το οποίο είναι βασισμένο στα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Την εν υπηρεσία κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε μεθοδολογίες διδασκαλίας για το ολιγοθέσιο σχολείο (ομαδοποίηση μαθητών, προσαρμογή πρωτοκόλλου, εξατομικευμένη διδασκαλία κ.α.) , την οργάνωση και τη διαχείριση των μικτών τάξεων κ.τ.λ. Την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών των ολιγοθέσιων σχολείων στις ΤΠΕ και την κατάρτιση τους στο να αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες για την βελτίωση της ποιότητας του διδακτικού τους έργου Την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στο να σχεδιάζουν, να εκτελούν και να αξιολογούν διαθεματικές δραστηριότητες μάθησης που θα απαιτούν την συνεργασία ομάδων μαθητών, διαφορετικών βαθμίδων ή και σχολείων Την συνεχή αξιολόγηση των πλαισίου κατάρτισης κατά την διάρκεια των κύκλων εφαρμογής του σχεδίου

Παρούσα κατάσταση Το πρόγραμμα ΜUSE είναι μια φιλόδοξη και συστηματική προσπάθεια να εξεταστούν με ένα σφαιρικό τρόπο τα ολιγοθέσια σχολεία, τα οποία υπάρχουν στις περισσότερες ευρωπαϊκές περιοχές, λειτουργούν υπό ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες και αποτελούν ένα παραμελημένο ή αγνοημένο μέρος στο εκπαιδευτικό σύστημα Στη παρούσα φάση της εφαρμογής του σχεδίου σχεδιάζεται το εκπαιδευτικό πλαίσιο της επιμόρφωσης και σχεδιάζονται το επιμορφωτικό πρόγραμμα και πρότυπα παραδείγματα σωστής μεθοδολογικής προσέγγισης στη διδασκαλία στο ολιγοθέσιο σχολείο Παράλληλα, αναπτύσσεται η ηλεκτρονική πύλη του προγράμματος κατάρτισης και διαμορφώνεται η υποδομή των σχολείων που συμμετέχουν στο σχέδιο Η τελική φάση της εφαρμογής του σχεδίου με τους κύκλους εφαρμογής και αξιολόγησης στο σχολικό περιβάλλον είναι σχεδιασμένη να ξεκινήσει με την έναρξη του νέου σχολικού έτους Στο μεσοδιάστημα σχεδιάζεται μια πρώτη παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού και της επιμορφωτικής πύλης στους εκπαιδευτικούς

Πληροφορίες www.ellinogermaniki.gr/ep/muse