Διδακτική της ιστορίας με ΤΠΕ 1ο μάθημα Δρ. Μαρία Μαυρομμάτη

Παρουσίαση του μαθήματος Το διαδίκτυο Web2.0 Microsoft Office Ηλεκτρονικό παιχνίδι Φιλμ Ψηφιακή αφήγηση Κινητή ιστορία Τα λογισμικά του Υπουργείου Παιδείας Εργασία σε ομάδες (προετοιμασία για εργασία αξιολόγησης)

Οι φοιτητές θα αξιολογηθούν μέσω ατομικών εργασιών τις οποίες θα καταθέσουν ηλεκτρονικά στο email της διδάσκουσας και εντύπως στη διδάσκουσα την ημέρα και ώρα που θα οριστεί. Το θέμα της εργασίας είναι το εξής: «Σχέδιο διδασκαλίας για τη διδασκαλίας μια ενότητας ιστορίας με τη χρήση νέων τεχνολογιών: Επιλέξτε μία ενότητα από το βιβλίο της πέμπτης ή έκτης δημοτικού και σχεδιάστε την διδασκαλία σας με την χρήση νέων τεχνολογιών. Η κάθε ενότητα μπορεί να ολοκληρώνεται σε 4-6 διδακτικές ώρες.»

Η σχεδιασμένη διδασκαλία (σχέδιο μαθήματος) θα πρέπει να έχει έκταση 8- 10 σελίδες και να καλύπτει ύλη για 4-6 ωριαία μαθήματα. Αν κάποιο θέμα καλύπτεται σε λιγότερες ή περισσότερες ώρες μπορεί και πάλι να αποτελέσει αντικείμενο της εργασίας, αρκεί να είναι νοηματικά αυτοτελές. Με βάση αυτή θα βαθμολογηθεί κάθε μέλος της ομάδας (70% του τελικού βαθμού) σε συνδυασμό με τις παρουσίες στο μάθημα (30%). Επιτρέπονται ως τρεις απουσίες, με παραπάνω ο φοιτητής βαθμολογείται με 0 αναφορικά με τις παρουσίες, αλλά θα μπορεί να καταθέσει εργασία ομαδικά ή ατομικά. Στην εξεταστική του Σεπτεμβρίου οι φοιτητές θα κληθούν να δημιουργήσουν νέο σχέδιο διδασκαλίας ατομικά, για ένα μάθημα διάρκειας 2 διδακτικών ωρών (4-5 σελίδες έκταση).

Το ΑΠ της ιστορίας για το διδακτικό υλικό στο μάθημα της ιστορίας Η αξιοποίηση των πηγών, των εικόνων και των ιστορικών κειμένων που εμπεριέχονται σε αυτό μπορούν να αξιοποιηθούν από τον εκπαιδευτικό, χωρίς να αποκλείεται και η χρήση άλλων μέσων και τεχνικών. Η χρήση του πίνακα, video, επιδιασκόπιου, φωτεινών διαφανειών, η χρήση άλλων οπτικοακουστικών μέσων, η οργάνωση εκθέσεων, η αξιοποίηση των ασκήσεων του σχολικού εγχειριδίου και η σύνταξη δημιουργικών ασκήσεων και δραστηριοτήτων από τον εκπαιδευτικό μπορούν να αποτελέσουν πλούσιο υλικό για μια πληρέστερη προσέγγιση των ιστορικών γεγονότων. Σημαντικό επίσης στοιχείο αποτελούν τα διαγράμματα, οι χρονολογικοί πίνακες και οι χάρτες, διότι συμβάλλουν αποφασιστικά στην άμεση και σαφή πληροφόρηση. Οι επισκέψεις σε αρχαιολογικούς- ιστορικούς χώρους, σε μουσεία και σε αίθουσες τέχνης αποτελούν εναλλακτικούς τρόπους προσέγγισης των ιστορικών γεγονότων και πρέπει να χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της ανάπτυξης των ενεργητικών μεθόδων διδασκαλίας.

Οι μαθητές μας ως ψηφιακοί ιθαγενείς Η συζήτηση σχετικά με τους ψηφιακούς ιθαγενείς και τους ψηφιακούς μετανάστες είχε επιπτώσεις, κατά την τελευταία 15ετία, στην διδακτική μεθοδολογία, την ανάπτυξη αναλυτικών προγραμμάτων κ.λπ. Τι είναι οι ψηφιακοί ιθαγενείς και οι ψηφιακοί μετανάστες; Αλλά… η σχετική βιβλιογραφία ισχυρίζεται ότι αυτές οι θέσεις δεν έχουν αποδειχθεί ερευνητικά…

Τι εννοούμε με τον όρο ΄νέες τεχνολογίες’ ICT – Information and Communication Technologies (Τεχνολογίες Επικοινωνίας και Πληροφορίας: ΤΕΠ) Υπολογιστή (παρουσιάσεις, ιστοριογραμμές, χάρτες κ.λπ.) Διαδίκτυο (κοινωνικά δίκτυα, ιστοσελίδες ιστορικού ενδιαφέροντος, μουσείων κ.λπ.) Βίντεο (ταινίες, ντοκυμαντέρ, συνεντεύξεις κ.λπ.) Κινητό τηλέφωνο (καταγραφή εικόνας και ήχου) Ηλεκτρονικά παιχνίδια και προσομοιώσεις

Διδακτικά εργαλεία για την ιστορία Πηγές (εικόνα, ήχος, βίντεο, γραπτό κείμενο κ.λπ.) Χάρτες Ιστοριογραμμές κ.ά.

Ιστορική αναδρομή- η χρήση της τεχνολογίας στην ιστορική εκπαίδευση «Τα νέα ηλεκτρονικά εργαλεία και οι δυνατότητες αποθήκευσης και διαχείρισης μεγάλων σε όγκο δημογραφικών και οικονομικών δεδομένων, η ανάπτυξη προγραμμάτων στατιστικής ανάλυσης, έδωσαν νέα ώθηση, κατά τις δεκαετίες του ’60 και ’70, τόσο στην ιστορική έρευνα όσο και στην ιστορική συγγραφή. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 και με την πολυμεσική διάσταση- υποστήριξη του υπολογιστή έρχονται στο φως εργασίες που χρησιμοποιούν γόνιμα τη νέα τεχνολογία με θετικά αποτελέσματα τόσο σε ποσοτικά όσο και σε ποιοτικά χαρακτηριστικά. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 γίνεται στροφή του ενδιαφέροντος των κοινωνικών σπουδών στο χώρο του δια-δικτύου και ειδικότερα μέσω των νέων δυνατοτήτων που αρθρώνει το World Wide Web» (Ρεπούση & Τσιβάς, 2002)

Λόγοι χρήσης των νέων τεχνολογιών 1. Αλλαγή ρόλου εκπαίδευσης Η αλλαγή στις σύγχρονες προσδοκίες για την εκπαίδευση- προγράμματα σπουδών εστιασμένα στην ανάπτυξη ικανοτήτων (Skills based curricula) Τέτοιου είδους αναλυτικά προγράμματα απαιτούν: Πρόσβαση σε ποικιλία και ποσότητα πηγών πληροφόρησης Μαθητοκεντρικές μεθόδους και περιβάλλοντα που βασίζονται στην πρόσβαση στην πληροφορία και την έρευνα Αυθεντικά περιβάλλοντα και υλικά Δασκάλους που ‘προπονούν’ στην απόκτηση ικανοτήτων παρά ειδικούς και αυθεντίες.

2. Τεχνολογικός και πληροφορικός εγγραμματισμός Δεξιότητες επιχειρηματολογίας και κριτικής σκέψης Ικανότητες επίλυσης προβλημάτων Επικοινωνιακές δεξιότητες Ικανότητες επίλυσης διαφορών και διαπραγμάτευσης Ικανότητες διαχείρισης χρόνου Ικανότητες εργασίας σε ομάδα και συνεργασίας

3. Αλλαγή στο παιδαγωγικό μοντέλο Ενεργητική μάθηση Συνεργατικές μορφές μάθησης Κονστρουκτιβισμός Μάθηση για επίλυση προβλημάτων και έρευνα Ανάπτυξη αισθήματος ευθύνης για την ανάπτυξη και την μάθηση Αύξηση της χρήσης του διαδικτύου ως πηγής πληροφόρησης και χώρου

4. Αλλαγή της φύσης της ιστορικής γνώσης Η ιστορία ως επιστημονικός κλάδος είναι και ευρύς ως προς τα αντικείμενα και τις περιοχές που καλύπτει και σύνθετος ως προς τους τρόπους μελέτης. Στην σύγχρονη μορφή της, περιλαμβάνει τη μελέτη πλήθους αντικειμένων και αξιοποιεί ποικιλία μεθοδολογικών εργαλείων (διεπιστημονικότητα). Έτσι, έχουν αναπτυχθεί διάφοροι τομείς, όπως πολιτική ιστορία, οικονομική ιστορία, ιστορία των ιδεών, κοινωνική ιστορία, κ.λπ. Η κατάλληλη χρήση των ΤΠΕ στη διαδικασία της ιστορικής μάθησης υπηρετεί αυτή ακριβώς τη διεπιστημονικότητα και ποικιλία μεθοδολογικών προσεγγίσεων. Η ιστορία γίνεται ένα ζωντανό γνωστικό αντικείμενο και όχι μελέτη απολιθωμάτων.

Πλεονεκτήματα της χρήσης Η/Υ για τη διδασκαλία της ιστορίας Ευκολότερη πρόσβαση σε υλικό Μεγαλύτερη ποικιλία- πολυμορφία αναπαραστάσεων Απομάκρυνση από αφήγηση και εισαγωγή πρακτικών διερεύνησης Ταχύτητα και πρακτική ευκολία για τον εκπαιδευτικό (όλη η προετοιμασία του μαθήματος απαιτεί έναν υπολογιστή και σύνδεση στο διαδίκτυο) Αύξηση του ενδιαφέροντος των μαθητών Πραγματοποίηση μαθησιακών στόχων Μεγαλύτερη συμμετοχή των μαθητών Επικαιροποίηση του υλικού διδασκαλίας

Πλεονεκτήματα σε σχέση με την εξέλιξη της ιστορικής κατανόησης Η χρήση πηγών σε ηλεκτρονικό περιβάλλον ενθαρρύνει τους μαθητές/τριες να εστιάζουν στο τι αυτές σημαίνουν, στον τρόπο που σχετίζονται μεταξύ τους και όχι απλά απομνημονεύοντάς τες. Η αναζήτηση στο δια-δίκτυο ενθαρρύνει την ιστορική σκέψη για το παρελθόν, περισσότερο απ’ ότι το σχολικό εγχειρίδιο. Οι δυνατότητες των ηλεκτρονικών εργαλείων να αναπαριστούν ένα γνωστικό αντικείμενο, όχι απαραίτητα σε γραμμική-μονοδιάστατη σειρά, αλλά με τη δημιουργία πολλαπλών και διαφορετικών διασυνδέσεων-σχέσεων καθιστούν δυνατή τη συσσώρευση της ιστορικής πληροφορίας και ενέχουν τη δυναμική της υποστήριξης των αιτιωδών σχέσεων. Η ύπαρξη περισσοτέρων της μιας αναπαράστασης του αυτού ιστορικού συμβάντος, φωτίζει διαφορετικές όψεις του θέματος και πολλές φορές αθέατες. Η κειμενική κυριαρχία τόσων χρόνων δίνει τη θέση της και σε άλλες μορφές ιστορικών πηγών που η χρήση τους δεν είναι ούτε εύκολη αλλά ούτε και ευνόητη. (Ρεπούση & Τσιβάς, 2002)

Δυσκολίες στην χρήση Η/Υ για τη διδασκαλία της ιστορίας Δυσκολία στον χειρισμό της τεχνολογίας από την πλευρά του διδάσκοντα Δυσκολία στον χειρισμό της τεχνολογίας από την πλευρά των μαθητών Ελλείψεις στις υλικοτεχνικές υποδομές του σχολείου Δυσκολία εύρεσης υλικού Πίεση χρόνου

Microsoft Office Microsoft PowerPoint Microsoft Word

Ήχος Εικόνα

Ιστορικές πηγές στο διαδίκτυο Ελληνική ιστορία (ίδρυμα μείζονος ελληνισμού) Γενικά αρχεία του κράτους (Συλλογή Αρχειομνήμων) Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο Ιστορικό αρχείο προσφυγικού Ελληνισμού Ιστορικό αρχείο Μακεδονίας Ιστορικό αρχείο Εθνικής Τράπεζας Αρχειακές Συλλογές Ομίλου Πειραιώς The UCI History Project

Ιστορικά Φιλμ Ηρακλής- πέρα από το μύθο Πέτρινα χρόνια

Ηλεκτρονικά παιχνίδια και προσομοιώσεις Jfk Reloaded Civilization

Παράδειγμα χρήσης Η/Υ στην διδασκαλία της ιστορίας δημοτικού http://hmathia14.ekped.gr/praktika14/VolB/VolB_251_259.pdf Βιβλιογραφία  Ρεπούση Μ. & Τσιβάς Α. (2004), "Η ιστορία διαφορετικά ή διαφορετική ιστορία; ΤΠΕ και εκπαίδευση εκπαιδευτικών: συμβιωτικές πρακτικές διδασκαλίας και μάθησης στην ιστορία", Β' Πανελλήνιο Συνέδριο των εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, Αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη, Αθήνα: ΠΣΕ, τ.Α’, σ.188-200

Ώρες συνεργασίας: Πέμπτη 6-8 στο γραφείο της κ. Ρεπούση Μάθημα στην αίθουσα 0.3 του λυόμενου (εργαστήρι υπολογιστών)