Tα ορυκτα του λαυριου

Τα 500 και πλέον χαρακτηρισμένα ορυκτά που προέρχονται από το υπέδαφος της Λαυρεωτικής καθιστούν την περιοχή μεταξύ των πρώτων πέντε (5) πλουσιότερων παγκοσμίως.

Κάποτε, η εκμετάλλευση των μεταλλευτικών ορυκτών οδήγησε σε ιστορικά και πολιτιστικά έπη, αποτελώντας την κινητήριο δύναμη της αθηναϊκής ηγεμονίας και καθορίζοντας σε μεγάλο βαθμό την ιστορική εξέλιξη το αρχαίου ελλαδικού χώρου. Σήμερα, τα ορυκτά της Λαυρεωτικής απαλλαγμένα από αυτή την κυρίως χρηστική σημασία του παρελθόντος διατηρούν μια ιδιαίτερη αισθητική, πολιτιστική και επιστημονική αξία.

Η ευρύτερη μεταλλευτική περιοχή της που παρουσιάζουν τα δείγματα της Λαυρεωτικής αποτελεί ένα φυσικό μουσείο, εφόσον από τα 4000 περίπου γνωστά ορυκτά παγκοσμίως, στην μεταλλευτική περιοχή του Λαυρίου απαντούν περισσότερα από 300 ορυκτά. Για αυτό το λόγο το Λαύριο έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον μεγάλου αριθμού ορυκτολόγων αλλά και ερασιτεχνών συλλεκτών λόγω της ποικιλίας αλλά και της ιδιαίτερης ομορφιάς ορυκτών.

Για να ολοκληρωθεί η κατασκευή και η ανάπτυξη των έργων εξόρυξης των μεταλλείων Κασσάνδρας στη Χαλκιδική, στη Βόρεια Ελλάδα, η Ελληνικός Χρυσός, θυγατρική της Eldorado, περιμένει την έγκριση διαφόρων αδειών ρουτίνας από διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες, κυρίως υπό τη διεύθυνση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Το Ορυκτολογικό Μουσείο Λαυρίου είναι ένας προνομιακός χώρος: ιστορικής παιδείας, λόγω του ρόλου που έπαιξε ο Λαυρεωτικός άργυρος στην κλασική Αθήνα, αλλά και εξ αιτίας της συμβολής του νεότερου μεταλλευτικού Λαυρίου στην οικονομία της Ελλάδας, φυσικής παιδείας, λόγω της σπανιότητας, του αριθμού, της μορφής, του χρώματος , της κρυστάλλωσης των ορυκτών  και αισθητικής αγωγής εξ αιτίας της λάμψης και της ομορφιάς των ορυκτών που διαθέτει. Το Ορυκτολογικό Μουσείο αποτελεί ένα ορυκτολογικό ουράνιο τόξο με  γλυπτικές συνθέσεις που η ίδια η φύση – καλλιτέχνης δημιούργησε.  Όσο αφορά τη   συλλογή του Ορυκτολογικού Μουσείου Λαυρίου αποτελείται από μοναδικά ορυκτά της Λαυρεωτικής γης.

Το Ορυκτολογικό Μουσείο Λαυρίου ιδρύθηκε από την Εταιρεία Μελετών Λαυρεωτικής το 1986. Από τότε  λειτουργεί και διευθύνεται από μέλη της. Το κτήριο του Μουσείου , είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής του τέλους του 19ου αιώνα , το οποίο αναπαλαιώθηκε από το Δήμο και παραχωρήθηκε στην Εταιρεία Μελετών. Το βιομηχανικό κτήριο , στο οποίο στεγάζεται το Ορυκτολογικό Μουσείο   είναι  ένα από τα σωζόμενα τμήματα του μεγάλου μεταλλοπλυσίου της ελληνικής εταιρείας που είχε ανεγερθεί το 1873.  Στις προθήκες του Μουσείου εκτίθενται περί τα 600 κομμάτια ορυκτών και πετρωμάτων του Λαυρεωτικού υπεδάφους, ενώ η συνολική συλλογή της εταιρείας ανέρχεται σε 1400 κομμάτια .

Το Ορυκτολογικό Μουσείο Λαυρίου είναι ένας προνομιακός χώρος: ιστορικής παιδείας, λόγω του ρόλου που έπαιξε ο Λαυρεωτικός άργυρος στην κλασική Αθήνα, αλλά και εξ αιτίας της συμβολής του νεότερου μεταλλευτικού Λαυρίου στην οικονομία της Ελλάδας, φυσικής παιδείας, λόγω της σπανιότητας, του αριθμού, της μορφής, του χρώματος , της κρυστάλλωσης των ορυκτών  και αισθητικής αγωγής εξ αιτίας της λάμψης και της ομορφιάς των ορυκτών που διαθέτει. Το Ορυκτολογικό Μουσείο αποτελεί ένα ορυκτολογικό ουράνιο τόξο με  γλυπτικές συνθέσεις που η ίδια η φύση – καλλιτέχνης δημιούργησε.  Όσο αφορά τη   συλλογή του Ορυκτολογικού Μουσείου Λαυρίου αποτελείται από μοναδικά ορυκτά της Λαυρεωτικής γης.

Είχε όμως ένα «μειονέκτημα»: Το υπέδαφός του είχε ορυκτό πλούτο, με αποτέλεσμα κάποιοι αυτό να το εκμεταλλευτούν και να προβούν στην εξόρυξή του, με αντίτιμο την ολοκληρωτική σχεδόν καταστροφή του όμορφου Λαυρίου. Οι συντηρητικές μεταλλευτικές και μεταλλουργικές δραστηριότητες άρχισαν εκεί από το 3500 π.Χ., παρουσιάζοντας έξαρση μεταξύ 6ου και 4ου αιώνα π.Χ. Στα τέλη του 2ου αι. π.Χ., τα περισσότερα μεταλλεία έκλεισαν και ελάχιστη εκμετάλλευση έγινε κατά τον 1ο αιώνα π.Χ. Όλους αυτούς τους αιώνες η μεταλλεία ήταν συντηρητική, αν αναλογισθεί κανείς ότι γινόταν με τον κασμά, σφυρί και καλέμι και κάτω από λαδολύχναρα. Το 1864 άρχισε η νεότερη ιστορία της εντατικής εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων. Δημιουργήθηκε η πρώτη μεταλλουργική βιομηχανία με καμίνους τύπου καστιλλάνου, μικρά πλυντήρια κ.λ.π. Η γαλλική εταιρεία δημιούργησε μεταλλουργικές εγκαταστάσεις 45.000 τ.μ. στον Κυπριανό, όπου όταν τελείωσε η εκμετάλλευση, ήταν αποθήκες μιας τοξικής «βόμβας» 150 τόνων άκρως  επικίνδυνων τοξικών ουσιών. Μέσα σε ένα μόνο κτίριο, αυτό του «Κονοφάγου», ήταν αποθηκευμένοι 9 τόνοι αρσενικού, 141 τόνοι μολύβδου, καδμίου και άλλων θανατηφόρων ουσιών, για τα οποία το κράτος ξοδεύει εκατομμύρια ευρώ για μελέτες, για την εξουδετέρωσή τους, για τον ενταφιασμό τους κ.λ.π.

Το 1865 ξεκίνησε η παραγωγή αργυρούχου μολύβδου από την επεξεργασία των αρχαίων σκουριών (σκουριές=απόβλητα) και το 1867 ακολούθησαν νέες εξορύξεις. Αν και οι αρχαίες εργασίες της εξόρυξης και εκκαμίνωσης ήταν σημαντικότερες σε έκταση, δεν μπορούν σε καμμία περίπτωση να συγκριθούν με τις καταστροφικές συνέπειες της νεότερης βιομηχανικής εκμετάλλευσης που ξεκίνησε το 1865 και τελείωσε το 1989, δηλ. πριν λίγα έτη. Πριν σας δείξουμε τις καταστροφικές συνέπειες, πρέπει να τονίσουμε ποια ήταν η συμπεριφορά της εταιρείας, όταν το 1867 ξεκινούσε τις εντατικές εξορύξεις. Υποσχέθηκαν σε φτωχούς κατοίκους ότι θα υπάρξει μία τεράστια ανάπτυξη, την οποία όντως υλοποίησαν κάνοντας σημαντικά έργα υποδομής (όπως σχολεία, νοσοκομεία, έφεραν τον πρώτο ηλεκτροφωτισμό, τις λάμπες βολταϊκού τόξου, έφεραν για πρώτη φορά το τηλέφωνο στην Ελλάδα, δημιούργησαν τον πρώτο αττικό σιδηρόδρομο που συνέδεε το Λαύριο με την Αθήνα). Στο Λαύριο, στο καφενείο «Η Ωραία Ελλάς», ελλείψει χρηματιστηρίου, έγινε εκεί η πρώτη χρηματιστηριακή πράξη στην Ελλάδα.