1 Εισαγωγή στη Διδακτική Μεθοδολογία Αρχές Γενικής Διδακτικής Ε. Αραβανή Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής

2 Θεματικές Ενότητες Οριοθέτηση του αντικειμένου στο πλαίσιο των Επιστημών της Αγωγής, βασικές έννοιες. Σταθμοί στην εξέλιξη της Διδακτικής. Το φαινόμενο της Διδασκαλίας και της μάθησης. Σύγχρονες διδακτικές αρχές, σύγχρονα μέσα διδασκαλίας, η προσωπικότητα του εκπαιδευτικού, στυλ διδασκαλίας, παιδαγωγική ατμόσφαιρα /ψυχολογικό κλίμα της τάξης, διδασκαλία και ανέλιξη ικανοτήτων, διδακτικά διλήμματα και αντινομίες στη διδακτική πράξη, πρόγραμμα και παραπρόγραμμα.

3 Σχεδιασμός της διδασκαλίας: διδακτικοί στόχοι, περιεχόμενα, πορεία διδασκαλίας, φάσεις - δραστηριότητες διεξαγωγής της. Διδακτικές μορφές: Διάλεξη, κατευθυνόμενος διάλογος, ερωτηματική μέθοδος – μαιευτική, διαλεκτική, επίδειξη, Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, Μέθοδος project, Μέθοδος επίλυσης προβλήματος, Μέθοδος ανακάλυψης, διδασκαλία από ομάδα εκπαιδευτικών (team teaching),Εξατομικευμένη διδασκαλία, Εργαστηριακή μέθοδος διδασκαλίας δεξιοτήτων, Διδασκαλία με βάση την ερμηνευτική διαδικασία, Διδασκαλία με διαθεματική προσέγγιση, Διδασκαλία με ανάπτυξη Ατομικού Φακέλου Μαθήματος, Επιτόπια διδασκαλία, Προγραμματισμένη διδασκαλία, Τηλε-διδασκαλία Διδακτικές εφαρμογές/ Ασκήσεις εκπόνησης Σχεδίου Μαθήματος και ανάλυσης διδασκαλίας.

4 Α. Διδακτική Επιστήμη, Διδακτική Μεθοδολογία Μάθηση & Διδασκαλία: Οριοθέτηση εννοιών

5 Διδακτική Ο κλάδος επιστημών που μελετά τις επιλογές του διδάσκοντα για τα ακόλουθα θέματα (Πηγιάκη, 2004): Ο κλάδος επιστημών που μελετά τις επιλογές του διδάσκοντα για τα ακόλουθα θέματα (Πηγιάκη, 2004): περιεχόμενο διδασκαλίας παιδαγωγικό κλίμα & διδακτικές αρχές μεθόδους διδασκαλίας & διδακτικές αρχές τους διδακτικούς σκοπούς & στόχους πορεία διδασκαλίας διδακτικές τεχνικές & διδακτικά μέσα αξιολόγηση μαθητών & διδακτικής πράξης

6 Ως επιστήμη συνδέει στενά τη θεωρία με την πράξη και αναφέρεται στην οργάνωση και τη μεθοδολογία της διδασκαλίας Στη θεωρητική υποδομή αντλεί γνώσεις από τη θεωρία της Παιδείας, της Ψυχολογίας, της Φιλοσοφίας της Παιδείας, της Βιολογίας

7 Διδακτική Μεθοδολογία Πρόκειται για τις σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις που τονίζουν τη «διαδικασία» και το «περιεχόμενο» και αποτελούν τις μεθοδολογικές προτάσεις στη διδασκαλία και τη μάθηση

8 Μάθηση Η μάθηση θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα μέσα αγωγής και μόρφωσης. Είναι μια ενεργητική διαδικασία που αποβλέπει στην οικειοποίηση της νέας εμπειρίας, πάνω στην οποία θα οικοδομηθεί ολόκληρη η δραστηριότητα του ανθρώπου, όταν αντιδρά στις ποικίλες καταστάσεις της ζωής. Κατά τον R. M. Gagné «..μάθηση είναι μια μεταβολή στην ανθρώπινη διάθεση ή ικανότητα, η οποία μπορεί να διατηρηθεί και που δεν μπορεί να αποδοθεί απλώς στη διαδικασία της ανάπτυξης»

9 Επομένως… Δεν είναι, δηλ, μια απλή αντίδραση στα εξωτερικά ερεθίσματα και αποτέλεσμα συνειρμικών συνδέσεων μόνο, όπως διδάσκουν οι Μπιχεβιοριστές, ούτε μόνο ξαφνική αντίληψη ή ενόραση της νέας μαθησιακής κατάστασης, όπως διατείνεται η Μορφολογική Ψυχολογία. Είναι μια σύνθετη διεργασία που προέρχεται από τη συνεχή μεταβολή των εσωτερικών δομών του ατόμου στην αντιπαράθεσή του με το περιβάλλον

10 Οι εσωτερικές αυτές διεργασίες της μάθησης επηρεάζονται τόσο από εσωτερικούς, όσο και από εξωτερικούς παράγοντες. Στους εσωτερικούς παράγοντες συγκαταλέγονται η νοημοσύνη του ατόμου, οι αντιληπτικοί μηχανισμοί του, η συναισθηματική του κατάσταση, η ιδιοσυγκρασία του, οι άμεσες εμπειρίες και οι γνώσεις του. Γι’ αυτό, άλλωστε, η μάθηση θεωρείται ένα προσωπικό ζήτημα και όχι μια τυποποιημένη και μηχανιστική κατάσταση. Στους εξωτερικούς περιλαμβάνονται οι συνθήκες, μέσα στις οποίες πραγματοποιείται η μάθηση, το ίδιο το προς μάθηση υλικό, οι υποβοηθητικές ενέργειες του δασκάλου, τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος

11 Διδασκαλία «Η διδασκαλία δεν είναι κυρίως ζήτημα μετάδοσης των στοιχείων που θα εναποθηκευτούν στον εγκέφαλο. Αντίθετα, είναι κυρίως ζήτημα πρόκλησης της χρήσης των δυνατοτήτων που ήδη διαθέτει ο μαθητής και της εξασφάλισης ότι πράγματι έχει τις υπάρχουσες δυνατότητες για την εκμάθηση των νέων στοιχείων και άλλων που θα αποπειραθεί ο μαθητής στο μέλλον...» (R. Gagne) Είναι το σύνολο των ενεργειών που θα κάνει ο δάσκαλος, με σκοπό να προκαλέσει, να ενεργοποιήσει, να ενισχύσει και να προωθήσει τη μάθηση. Είναι μια τεχνική οργάνωσης και παροχής του εκάστοτε γνωστικού αντικειμένου κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να επιτευχθεί γρηγορότερα και με λιγότερο κόστος δυνάμεων η μάθηση (Gagné & Briggs 1979).

12 ‘Αρα… Διδασκαλία : σύστημα μεθοδικών και προγραμματισμένων ενεργειών, που διενεργούνται μέσα στο πλαίσιο άμεσης διαπροσωπικής επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών και έχουν σκοπό να επιφέρουν μάθηση σε αυτούς  πολυδιάστατη υπόθεση

13 Β. Από τη Διδακτική Τέχνη στην… Διδακτική Επιστήμη Διδακτική Επιστήμη

14 Οι απαρχές της Διδακτικής Τέχνης Η προϊστορία της Διδακτικής αρχίζει την Τρίτη χιλιετία π.Χ. σε πολιτισμένους λαούς της Μεσοποταμίας και της Μεσογείου Στόχος των πρώτων σχολείων ήταν η διδασκαλία της Γραφής, της Αριθμητικής και της Γεωμετρίας Το σουμεριακό σχολικό σύστημα διέθετε ειδικευμένο και καλά οργανωμένο σχολικό προσωπικό 1780 π.Χ.: οργανωμένο σχολείο στη Μεσοποταμία

15 Η Διδακτική Τέχνη στη Κλασική Αρχαιότητα Γενίκευση της εκπαίδευσης σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα— εμφάνιση θεσμού του σχολείου Εμπλουτισμός σχολικού προγράμματος: μουσική, φυσική αγωγή, φιλολογικά μαθήματα Σκοπός της εκπαίδευσης: η καλλιτεχνική, γνωσιολογική, νοητική ανάπτυξη των παιδιών Πρώιμη ειδίκευση εκπαιδευτικού κατά αντικείμενο και εκπαιδευτική βαθμίδα Διαμόρφωση Αναλυτικού Προγράμματος (Α.Π.) Χρησιμοποίηση όρου «Διδασκαλική» για να δηλωθεί στο σύνολό της η συστηματοποιημένη τέχνη της διδασκαλίας

16 Διδακτικές προτάσεις: Η μαιευτική ή σωκρατική μέθοδος-- Ο Σωκράτης διδάσκει τις ηθικές έννοιες και τα προβλήματα μέσα από εξελισσόμενο διάλογο, διεγείροντας τις γνωστικές λειτουργίες του εκπαιδευόμενου Πλάτων: διαμόρφωσε τα θεωρητικά πλαίσια της Ιδεαλιστικής Φιλοσοφίας της Αγωγής (αγαθόν, κάλλος) Αριστοτέλης: διαμόρφωσε τα θεωρητικά πλαίσια της Ρεαλιστικής Φιλοσοφίας

17 Σοφιστές: Οι «επαγγελματίες» παιδαγωγοί που διευρύνουν το σκοπό της Εκπαίδευσης και τη συνδέουν άμεσα με τις ανάγκες της καθημερινής και πολιτικής ζωής Ανθρωποκεντρικό Αναλυτικό Πρόγραμμα με περιεχόμενα: Γραμματική, Διαλεκτική, Ρητορική, Αριθμητική, Γεωμετρία, Αστρονομία, Μουσική

18 Μεσαίωνας και Διδακτική Η ελληνική παιδεία διασώθηκε μέσα στη χριστιανική γραμματεία Έμφαση στην ηθικοθρησκευτική διάπλαση Ανύψωση του κοινωνικού κύρους του εκπαιδευτικού με πρότυπο τη διδακτική συμπεριφορά του Χριστού όπως είχε προτείνει ο Ιερός Αυγουστίνος στο De magistro (389 μ.Χ) Αποδοχή επιστημονικής γνώσης ως αντικειμενικής και αμετάβλητης Ταύτιση της αρετής με την υπακοή Προβολή αυθεντίας του εκπαιδευτικού Απομνημόνευση-- μονόλογος

19 Η Διδακτική κατά την Αναγέννηση (14 ος, 15 ος, 16 ος αι.) Παιδαγωγικός Ανθρωπισμός: παιδοκεντρικές αντιλήψεις για το εκπαιδευτικό κλίμα, το περιεχόμενο και τις μεθόδους διδασκαλίας Έρασμος: εκφραστής της αντιαυταρχικής και παιδοκεντρικής τάσης– προτείνει την επαγωγική μέθοδο διατύπωσης των γραμματικών κανόνων και την προσαρμογή του μαθήματος στην ηλικία, στην ικανότητα και στο επίπεδο μάθησης των παιδιών

20 16 ος αι- 17 ος αι: Μετάβαση από την Πρακτική Διδακτική στην Επιστημονίζουσα Διδακτική Οργάνωση σχολείων σύμφωνα με την ηλικία των παιδιών Οργάνωση σχολείων σύμφωνα με την ηλικία των παιδιών Νέες επιστημονικές μεθόδους για την προσέγγιση των διδακτικών προβλημάτων Πρώτες προτάσεις- απόπειρες για οργανωμένο σύστημα διδακτικών αρχών

21 Εμφάνιση & Εγκαθίδρυση του κλάδου της Διδακτικής Ratichius ( ): Πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο Διδακτική στον τίτλο του έργου του “Nova Didactika” Απόρριψη αποστήθισης Διδακτική μέθοδος: επαγωγική εξέταση των θεμάτων Οργάνωση στο Αναλυτικό πρόγραμμα με φυσική σειρά και τάξη

22 Comenius ( ): Ιδρυτής του κλάδου της Παιδαγωγικής με το έργο του “Magna Didactika” Συστηματικό & ολοκληρωμένο διδακτικό σύστημα ενταγμένο σε μια ευρύτερη θεολογική φιλοσοφική θεωρία με σαφείς επιστημολογικές, ψυχολογικές και κοινωνιολογικές παραδοχές Η διδασκαλία πρέπει να αντιστοιχεί στις αρχές και φάσεις ανάπτυξης του παιδιού Σύστημα διδακτικών αρχών: Μαθησιακής ετοιμότητας, ενεργητικής μάθησης, εποπτείας, παιδοκεντρικής μάθησης

23 Rousseau ( ): Οι σκοποί και η οργάνωση της Εκπαίδευσης ορίζονται με βάση το «αγώγιμο» της ανθρώπινης φύσης και όχι με βάση θρησκευτικά και πολιτικά κριτήρια Πίστη στην αγαθότητα και τις δυνατότητες της παιδικής φύσης και προτείνει ένα σύστημα φυσικής διαπαιδαγώγησης (Αιμίλιος)

24 Pestalozzi ( ): Προήγαγε τις ιδέες του Ρουσσώ Καθιέρωσε τις διδακτικές αρχές της αυτενέργειας και της εποπτείας Παιδαγωγική σημασία των σχέσεων εκπαιδευτικού- μαθητών με έμφαση στο σεβασμό της ατομικότητας, της αξιοπρέπειας και της σπουδαιότητας του παιδιού Ψυχολογική διάσταση μάθησης των παιδιών

25 Παραδοσιακό Σχολείο Herbart ( ): Επεξεργάστηκε και καθιέρωσε ένα συγκροτημένο σύστημα διδακτικής με διαρθρωμένη πορεία διδασκαλίας Σκοπός της διδασκαλίας: να διευρύνει και να ενισχύσει τον κύκλο των παραστάσεων (ενυπάρχουσες στο νου μαθησιακές εμπειρίες) των μαθητών για να ενισχυθεί και να εξασφαλισθεί η ηθικοποίηση του ατόμου (Παιδαγωγούσα Διδασκαλία) Η επιτυχία της διδασκαλίας στηρίζεται στην αυστηρή προσαρμογή της και διάρθρωση της σε πέντε στάδια: α) προπαρασκευή, β) προσφορά, γ) σύγκριση, δ) σύλληψη, ε) άσκηση

26 Το διδακτικό σύστημα του Herbart δέχτηκε μεγάλη κριτική κυρίως γιατί είναι δασκαλοκεντρικό, ευνοεί τον διδακτισμό και την τυποποίηση, υπερβάλει στην ανάλυση και στη μετάδοση γνώσεων. Δεν εφαρμόζεται σε όλα τα μαθήματα και οι συνεχείς επαναλήψεις και απομνημονεύσεις καταστρέφουν το ενδιαφέρον των μαθητών και κάνουν την εργασία αφόρητη. Δεν εφαρμόζεται σε όλα τα μαθήματα και οι συνεχείς επαναλήψεις και απομνημονεύσεις καταστρέφουν το ενδιαφέρον των μαθητών και κάνουν την εργασία αφόρητη. Τα ηθικά διδάγματα και η ηθικοποίηση είναι μονομερής στόχος της αγωγής. Τα ηθικά διδάγματα και η ηθικοποίηση είναι μονομερής στόχος της αγωγής.

27 Η διδακτική του Νέου Σχολείου Dewey & Kilpatrik (ΗΠΑ): Το κίνημα της Προοδευτικής Αγωγής με βασικό αξίωμα το μάθημα να γίνεται μέσα από την πράξη (learning by doing) Gaudig & Kerschensteiner (Γερμανία): Το κίνημα της Μεταρρυθμιστικής Αγωγής που στήριξε το σχολείο εργασίας τονίζοντας τη σημασία που έχουν για τη νοητική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη του ατόμου οι αυθόρμητες φυσικές δραστηριότητες και η συστηματοποιημένη εργασία Claparede & Cousinet (Γαλλία): Το κίνημα του σχολείου Δράσης που είχε ως στόχο να κινητοποιήσει το πνεύμα των μαθητών μέσα από τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους

28 Montessori (Ιταλία): Το κίνημα που αφορά κυρίως τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας-- η μάθηση στο σύστημα της Μοντεσσόρι δεν έχει την έννοια της διδασκαλίας, αλλά της δημιουργίας ενός παιδευτικού περιβάλλοντος κατάλληλα οργανωμένου για τις ανάγκες του πειραματισμού, της δράσης και της εξέλιξης του πνεύματος του μαθητή. Makarenko (Ρωσία): Το κίνημα της Σοσιαλιστικής Αγωγής που επεδίωκε να εντάξει αρμονικά τα παιδιά στην κοινωνία των ενηλίκων

29 Γ. Θεωρητική Θεμελίωση της Σύγχρονης Εκπαίδευσης και Mεθοδολογίας της Διδασκαλίας

30 Η Νέα Φυσιογνωμία Του Σχολείου… Στην έκθεση της UNESCO (2002: 125) επισημαίνεται ο ρόλος της εκπαίδευσης στην νέα κοινωνία: Η εκπαίδευση πρέπει να δίνει στα άτομα μια εικόνα για τον πολύπλοκο κόσμο μας που βρίσκεται σε συνεχή αναβρασμό και ταυτόχρονα να παρέχει την πυξίδα που θα τα βοηθήσει να πορευθούν με ασφάλεια μέσα σε αυτόν Οι «τέσσερις πυλώνες της εκπαίδευσης» που χαράσσονται στο ίδιο κείμενο και προσδιορίζουν τις μορφές μάθησης είναι: Α) Ο μαθητής πρέπει να μάθει πώς να μαθαίνει, δηλαδή πώς να αποκτά τα εργαλεία της κατανόησης του κόσμου με την ευρεία έννοιά του Β) Ο μαθητής πρέπει να μάθει πώς να ενεργεί, ώστε να μπορεί να είναι παραγωγικός στο χώρο του Γ) Ο μαθητής πρέπει να μάθει να ζει μαζί με τους άλλους, δηλαδή πώς να συμμετέχει και να συνεργάζεται μαζί τους Δ) Ο μαθητής πρέπει να μάθει πώς να υπάρχει, ως επακόλουθο των προηγούμενων διαστάσεων

31 Α) Υπαρξισμού Εισηγητής: Κίρκεγκωρ  Ο άνθρωπος πρέπει να αντιμετωπίζεται ως υπάρχον πρόσωπο και όχι ως απρόσωπη οντότητα Άρα: Ο μαθητής είναι το επίκεντρο της διδασκαλίας Ο μαθητής είναι το επίκεντρο της διδασκαλίας Η μαθητοκεντρική οργάνωση δεν ορίζεται πλέον ως απλή συμμετοχική δράση του μαθητή στη διαδικασία προσέγγισης της νέας γνώσης, αλλά έχει το ρόλο του διαμορφωτή της γνώσης και είναι συνυπεύθυνος στην κατάκτηση της πληροφορίας

32 Β) Πραγματισμού Αποτέλεσε τη βάση της θεωρίας του J. Dewey που έθεσε ως κεντρική έννοια την εμπειρία με δύο διαστάσεις: την πράξη και τη δοκιμή Άρα: Άρα: Οι διαδικασίες μάθησης και διδασκαλίας παραπέμπουν στην αξία της εμπειρικής δράσης του μαθητή, ο οποίος λειτουργεί ως ερευνητής και αξιοποιεί τεχνικές ανακάλυψης της γνώσης

33 Γ) Μετανεωτερικότητας Επανεξέταση όλου του αξιακού συστήματος της δυτικής κοινωνίας  «το τέλος του Διαφωτισμού των μύθων και των μεγάλων αφηγήσεων» (Pasias & Flouris, 1999) Aμφισβήτηση κάθε βεβαιότητας Ενδιαφέρον για συγκεκριμένα και τοπικά θέματα Αναγνώριση και σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην ετερότητα Στροφή από τον κανονιστικό και αντικειμενοποιημένο λόγο στις υποκειμενικές και τοπικές οπτικές (Φρυδάκη, 2009)

34 Άρα: Η δημιουργική παρουσία του μαθητή στην προσπάθεια προσέγγισης της γνώσης Η αναγνώριση της σημασίας των ατομικών αναγκών και ενδιαφερόντων για τη διδασκαλία και τη μάθηση Η κατανόηση της αξίας των προηγούμενων νοητικών δομών στην αφομοίωση της νέας γνώσης Η παροχή και προσέγγιση της γνώσης όχι ως προκαθορισμένης πραγματικότητας αλλά ως ασαφούς συνόλου που επιζητεί προσωπική ενεργοποίηση Η αποδοχή της ανάγκης για πολλαπλή αλληλεπίδραση ανάμεσα στον εκπαιδευτικό, το μαθητή, τους συμμαθητές, το γνωστικό αντικείμενο, το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο Αναθεώρηση των ρόλων του εκπαιδευτικού και του μαθητή, οι οποίοι συνεργάζονται αρμονικά: ο εκπαιδευτικός σκηνοθετεί τις διαδικασίες μάθησης και διδασκαλίας και ο μαθητής αναλαμβάνει ρόλο ερευνητή- επιστήμονα

35 Λειτουργική Διδακτική (Minder, 2000) : Η σύγχρονη θεώρηση της μεθοδολογίας της διδασκαλίας Στη διδασκαλία χρειάζεται η αποδόμηση και αναδόμηση της γνώσης με κριτήρια υποκειμενικότητας—δυνατότητα έκφρασης της προσωπικής άποψης Ο καθηγητής λειτουργεί συμβουλευτικά- εμψυχωτικά— «σκηνοθετεί» τη διδασκαλία—διαμορφώνει συνθήκες αυτενέργειας Ο μαθητής αποκτά πρωταγωνιστικό ρόλο στη διδακτική & μαθησιακή διαδικασία—διατύπωση υποθέσεων, αξιολογήσεις, έκφραση συναισθημάτων, δόμηση γνώσης Νέες τεχνικές υιοθετούνται: σχέδια δράσης, ομαδοσυνεργατική μάθηση, χρήση Νέων Τεχνολογιών, διαθεματική προσέγγιση της γνώσης, διαγραμματική απεικόνιση θεματικών Προβάλλεται έντονα η ανάγκη της ετοιμότητας και της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών

36 Κοινωνικός κονστρουκτιβισμός και διδακτική μεθοδολογία (Lafortune & Masse, 2006) Ο μαθητής πρέπει να: Μάθει να σκέπτεται αναφορικά με την καταλληλότητα των στοιχείων, για να χτίσει τη γνώση του, καλλιεργώντας την αφαιρετική, κριτική και δημιουργική σκέψη Μάθει να επικοινωνεί διαδραστικά με τα μέλη της σχολικής ομάδας Ασκηθεί στην έκφραση και εκδήλωση των συναισθημάτων του Αποκτά τη γνώση μέσα από προσωπική δραστηριοποίηση Γιατί: Η γνώση χτίζεται, συνοικοδομείται, δεν αποτελεί προκατασκευασμένο υλικό για αποστήθιση, αλλά υλικό δεκτικό τροποποίησης και ανοικτό σε προσθήκες και αναθεωρήσεις

37 Γνωρίζοντας και Κατανοώντας: Κατανόηση βασικών εννοιών, διαδικασιών και γεγονότων. Οι μαθητές μαθαίνουν: –να αναγνωρίζουν τα σημαντικά χαρακτηριστικά εννοιών και διαδικασιών, –να συνδέουν μιαν έννοια –ιδέα με άλλες συναφείς, μέσα από τη σύγκριση και τον εντοπισμό ομοιοτήτων και διαφορών, –να μπορούν να δώσουν παραδείγματα που να αναφέρονται σε συγκεκριμένες έννοιες, –να μπορούν να κατανοούν και να περιγράφουν γεγονότα, –να μπορούν να κατανοούν και να αξιοποιούν διαδικασίες

38 Διερευνώντας: Μύηση σε ερευνητικές διαδικασίες και διεργασίες. Οι μαθητές μαθαίνουν: –να διατυπώνουν ερωτήματα, –να προσδιορίζουν προβλήματα, –να σχεδιάζουν και να μεθοδεύουν διερευνήσεις, –να αναζητούν απαντήσεις στα προβλήματα που έχουν τεθεί, –να αναζητούν και να αξιοποιούν ερευνητικά εργαλεία, –να αναλύουν και να συνθέτουν δεδομένα.

39 Επικοινωνώντας: Επικοινωνία και συνεργασία. Οι μαθητές μαθαίνουν: –να αξιοποιούν πολλαπλά μέσα επικοινωνίας και διαμόρφωσης νοημάτων –να επικοινωνούν και να μοιράζονται ιδέες, σκέψεις και συναισθήματα, –να επικοινωνούν προκειμένου να διερευνούν ατομικά επιχειρήματα και ισχυρισμούς ή να διασαφηνίζουν ιδέες και απόψεις, –να συνεργάζονται προκειμένου να αναπτύσσουν συλλογικά επιχειρήματα, να κατανοούν έννοιες, ιδέες ή διαδικασίες, να τεκμηριώνουν θέσεις, να επιλύουν προβλήματα κλπ, –να συνεργάζονται προκειμένου να παράγουν έργα.

40  Συνδέοντας: Σύνδεση με τα περιβάλλοντα της ζωής. Παραγωγή και δημιουργία:  Οι μαθητές μαθαίνουν: –να συνδέουν με τις κοινότητες, την τεχνολογία, το περιβάλλον, τον πολιτισμό –να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν δραστηριότητες σε οικείες και μη οικείες καταστάσεις ζωής –ολοκληρώνοντας τις ερευνητικές τους προσπάθειες, να καταλήγουν σε συμπεράσματα και προτάσεις, –να παράγουν έργα (ερευνητικά, καλλιτεχνικά, κατασκευαστικά κλπ) –να δημοσιοποιούν τις παραγωγές τους στην κοινότητα και να δέχονται την κριτική της

41 Όλες αυτές οι σύγχρονες τάσεις διδακτικής μεθοδολογίας διαπερνούν άμεσα ή έμμεσα: 1. Το ΑΠΣ και το ΔΕΠΠΣ των μαθημάτων 2. Τα βιβλία των εκπαιδευτικών 3. Τις οδηγίες συγγραφής σχολικών εγχειριδίων και εκπαιδευτικού υλικού 4. Τα σχολικά εγχειρίδια

42 Πώς μεταφράζεται η θεωρία διδακτικά…. Η έμφαση δίνεται στο μαθητή ως ενεργό υποκείμενο της μάθησης στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του και όχι στην αποκλειστική απόκτηση της γνώσης--Προτείνεται η αξιοποίηση της αυτονομίας του παιδιού Η κατασκευή των γνώσεων και η καλλιέργεια των δεξιοτήτων υλοποιούνται μέσω των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ μαθητών και δασκάλου & μέσω του συσχετισμού των γνωστικών πεδίων  διεπιστημονική- διαθεματική διδασκαλία Εκφράζεται η επιθυμία να συνδεθεί η μάθηση με τα βιώματα των μαθητών  βιωματική διδασκαλία- διδασκαλία με δραματοποίηση Υπάρχει σεβασμός στη διαφορετικότητα των μαθητών  διδασκαλία με εσωτερική διαφοροποίηση μαθήματος

43 Προωθείται η συνεργατική μάθηση μέσα από ομαδική λειτουργία της τάξης  διδασκαλία με ομάδες εργασίας Η ανάγκη και το ενδιαφέρον του μαθητή προκαλούν τη δράση και την ενεργοποίησή του- έμφαση στην κριτική & δημιουργική σκέψη & στην ανακάλυψη της γνώσης  Διερευνητική μέθοδος- διδασκαλία με μέθοδο project Ενισχύονται πρακτικές, όπως η δράση, η διάδραση, η έρευνα, η συμμετοχή, η παρέμβαση, η ενεργητική ενασχόληση του μαθητή με τα νέα γνωστικά δεδομένα  διδασκαλία με αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών