Σχεδιασμός Έκτακτης Ανάγκης Πάνος Β. Κατσικόπουλος,Ph.D. Αν. Προιστάμενος Τμήμα Ελέγχου & Παρακολούθησης Σχεδίων Δ/νση Σχεδιασμού & Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας Εκπαιδευτική Σειρά ΚΓ’, Β’ ΕΦ Σπουδών, Μάθημα: Διαχείριση κινδύνων και πολιτική προστασία (ΕΔ-Μ20) Διδάσκοντες/ουσες: Χρ.Γκουντριμίχου, Π.Κατσικόπουλος

Περιεχόμενα Εισαγωγή - Ορισμοί Κύκλος Διαχείρισης κινδύνων Γιατί ο σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης είναι απαραίτητος Σχέδια & Σχεδιασμός (αποτέλεσμα και διεργασία) Σχεδιασμός & αυτοσχεδιασμός Αρχές σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης

Σχεδιασμός και Σχέδια Γιατί πρέπει να σχεδιάζουμε ; Τι είναι ο σχεδιασμός Τι εννοούμε όταν λέμε σχέδιο ; Πόσα είδη σχεδίων υπάρχουν ; Ποιες είναι οι θεμελιώδεις αρχές του σχεδιασμού ; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός «καλού» σχεδίου ; Τι χρειάζομαι για να συντάξω ένα σχέδιο ; Τι πρέπει να περιέχει ένα σχέδιο ; Πως συντάσσουμε ένα σχέδιο ;

Ορισμοί (1) Αυτό οφείλεται σε λόγους Θεσμικούς Χρησιμοποιούνται διαφορετικοί ορισμοί στα διάφορα κράτη και στους διεθνείς οργανισμούς. Αυτό οφείλεται σε λόγους Θεσμικούς Θεματικούς επιστημονικούς γλωσσικούς πολιτισμικούς

Ορισμοί (2) Έκτακτη ανάγκη (emergency): απρόβλεπτο γεγονός με βραχυπρόθεσμη επίπτωση που θέτει σε κίνδυνο την ζωή, υγεία ή/και περιουσία των πολιτών, απαιτεί άμεση αντιμετώπιση αλλά είναι δυνατόν να διαχειριστεί με σχετικά συνηθισμένα μέτρα. (Drabek, T. “The social dimensions of disaster”, 1996)

Ορισμοί (3) Καταστροφή (disaster): ένα γεγονός κατά το οποίο μία «κοινότητα» υφίσταται ή απειλείται να υποστεί ζημίες και απώλειες στην ζωή, την υγεία και την περιουσία των πολιτών τέτοιες ώστε οι δυνατότητές της σε ανθρώπινο δυναμικό και μέσα για την αντιμετώπιση της δημιουργηθείσας κατάστασης να μην επαρκούν. (Drabek, T. “The social dimensions of disaster”, 1996)

Ορισμοί (4) Κρίση (crisis): κατάσταση που απειλεί στόχους μεγάλης προτεραιότητας για την ομάδα λήψης αποφάσεων, εκπλήσσει τα μέλη της ομάδας λήψης αποφάσεων όταν συμβαίνει και το διαθέσιμο χρονικό διάστημα για την λήψη αποφάσεων είναι περιορισμένο (T.C. Pauchant & I. I. Mitroff «Transforming the crisis prone organization» 1992)

Οι έκτακτες ανάγκες είναι συχνά πρόδρομοι κρίσεων, επίσης κατά την διάρκεια μίας κρίσης μπορεί να προκύψει μία σειρά από έκτακτες ανάγκες.

Ορισμοί (5) Κρίσιμα περιστατικά (critical incidents): γεγονότα στην εξέλιξη καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και κρίσεων που συμβάλλουν στην αλλαγή πορείας τους. Συχνά είναι σημεία στα οποία λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις λίγο πριν ή κατά την διάρκεια της κρίσης ή της έκτακτης ανάγκης.

Τα κρίσιμα περιστατικά μπορούν συχνά να αναγνωριστούν, τουλάχιστον στη γενική τους μορφή, πριν προκύψουν έκτακτες ανάγκες ή κρίσεις. Στις περιπτώσεις αυτές οι σχεδιαστές και οι λαμβάνοντες τις αποφάσεις μπορούν να αναπτύξουν θεωρητικά σενάρια και να προετοιμαστούν, τουλάχιστον μερικώς, για τα κρίσιμα περιστατικά που έχουν μεγάλες πιθανότητες να συμβούν σε κάθε σενάριο.

Ορισμοί (6) Ένταση της καταστροφής : το μέγεθος των απωλειών που αφορούν στη ζωή, στην υγεία και στην περιουσία των πολιτών, στα αγαθά, στις πλουτοπαραγωγικές πηγές και στις υποδομές μιας περιοχής Έκταση της καταστροφής

Ορισμοί (7) συντονίζω κατευθύνω δραστηριότητες, που προέρχονται από διαφορετικά άτομα ή φορείς, προς έναν κοινό στόχο, με τέτοιο τρόπο ώστε η μία δραστηριότητα να συμπληρώνει την άλλη ή να τη συνεχίζει Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας

Κύκλος Διαχείρισης Κινδύνων Ανάλυση κινδύνου (διακινδύνευσης) Πρόληψη / μετριασμός συνεπειών (prevention / mitigation) Ετοιμότητα (preparedness) Αντιμετώπιση (response) Αποκατάσταση (recovery) Καταγραφή και αξιοποίηση εμπειρίας & ανατροφοδότηση

Ανάλυση κινδύνου Τα στάδια της διεργασίας ανάλυσης κινδύνου Αναγνώριση κινδύνων Μελέτη των χαρακτηριστικών του κάθε κινδύνου Μελέτη των χαρακτηριστικών της κοινότητας που είναι πιθανόν να πληγεί Προσδιορισμός και εκτίμηση της τρωτότητας της κοινότητας Ανάπτυξη σεναρίων

Ανάλυση Κινδύνου Υπερεθνική Εθνική (Κεντρική & Τοπική )

Παραδείγματα «Ανάλυσης Κινδύνου» σε εθνικό επίπεδο Εγκαταστάσεις με επικίνδυνες ουσίες (Οδηγία Σεβέζο ΙΙ): ΚΥΑ 12044/613/19.03.2007 [ΦΕΚ 376/Β΄/19.03.2007] Χάρτης Ζωνών σεισμικής επικινδυνότητας: ΥΑ Δ17α/115/9/ΦΝ275/2003 [ΦΕΚ 1154/Β΄/ 12.08.2003] Δασικές πυρκαγιές: ΠΔ 575/1980 [ΦΕΚ 157/Α΄/09.07.1980]

Πρόληψη/μετριασμός επιπτώσεων (prevention / mitigation): το σύνολο των κανονισμών και μέτρων που διασφαλίζουν ότι οι καταστροφές θα αποτραπούν ή οι συνέπειές τους θα μετριαστούν σε κάποιο βαθμό

Ετοιμότητα (Προετοιμασία) (preparedness) το σύνολο των ρυθμίσεων που διασφαλίζουν ότι όλες οι υπηρεσίες και οι πόροι που είναι απαραίτητοι για την αντιμετώπιση των συνεπειών της καταστροφής θα κινητοποιηθούν και θα αναπτυχθούν αποτελεσματικά μία κατάσταση του συστήματος

Ετοιμότητα (Προετοιμασία) Η ετοιμότητα (preparedness) εξασφαλίζεται με τέσσερις κατηγορίες δραστηριοτήτων : Σύνταξη σχεδίων εκτάκτου ανάγκης (emergency planning) Προμήθεια εξοπλισμού & μέσων (procurement) Εκπαίδευση του προσωπικού (training) Ασκήσεις (exercises)

Αντιμετώπιση (response) το σύνολο των δράσεων που υλοποιούνται κατά την διάρκεια και αμέσως μετά την καταστροφή για να διασφαλίσουν ότι οι επιπτώσεις της ελαχιστοποιούνται και ότι δίδονται στους πληγέντες τα απαραίτητα

Αποκατάσταση (reconstruction/recovery) το σύνολο των δράσεων με τις οποίες υποστηρίζονται οι πληγείσες περιοχές στην ανακατασκευή των υποδομών και διασφαλίζεται η επάνοδος στην προ της καταστροφής κατάσταση (ή και καλύτερη) από οικονομικής, κοινωνικής και ψυχολογικής πλευράς

Πρόληψη & Αποτροπή εκτάκτων αναγκών Η εμφάνιση τους είναι αναπόφευκτη διότι: Δεν μπορούν όλες να προβλεφθούν Δεν ανήκουν όλες στο «χώρο» ελέγχου του εκάστοτε υπεύθυνου οργανισμού Σε μερικές περιπτώσεις οι ενέργειες πρόληψης θεωρούνται για διαφόρους λόγους μη συμφέρουσες

Διαχείριση έκτακτης ανάγκης /καταστροφών (1) Διαχείριση έκτακτης ανάγκης /καταστροφών (1) Η επιτυχής διαχείριση δεν είναι τίποτα παραπάνω παρά η επέκταση της ορθής και αποτελεσματικής καθημερινής λειτουργίας των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης. Δεν είναι τίποτα παραπάνω από την κινητοποίηση πρόσθετου προσωπικού και μέσων. ΑΛΗΘΕΙΑ ή ΜΥΘΟΣ ; ΜΥΘΟΣ

Διαχείριση έκτακτης ανάγκης /καταστροφών (2) Διαχείριση έκτακτης ανάγκης /καταστροφών (2) Οι καταστροφές θέτουν καινούργια και μοναδικά προβλήματα που δεν απαντώνται στην καθημερινή λειτουργία των εμπλεκομένων υπηρεσιών Οι υπηρεσίες είναι πολλές Ανάγκη για λήψη αποφάσεων υπό πίεση χρόνου Αβεβαιότητα

Εμπλεκόμενοι Πολιτική Προστασία Υπουργεία Πυροσβεστική Περιφέρειες Δήμοι Δημόσιες & ιδιωτικές επιχειρήσεις Εθελοντικές οργανώσεις Πολίτες της χώρας Πολιτική Προστασία Πυροσβεστική Αστυνομία Λιμενικό Ιατρικές Υπηρεσίες Νοσοκομεία Ένοπλες Δυνάμεις Τεχνικές Υπηρεσίες

Καθημερινή λειτουργία Κατάσταση έκτακτης ανάγκης /καταστροφή Διαφορές (1) Καθημερινή λειτουργία Συνεργασία με γνωστά άτομα Εκτέλεση οικείων δράσεων και διαδικασιών Συντονισμός κυρίως εντός Φορέα Κατάσταση έκτακτης ανάγκης /καταστροφή Συνεργασία και με άγνωστα άτομα Υλοποίηση νέων και μη συνηθισμένων δράσεων Ο συντονισμός εντός του Φορέα και μεταξύ Φορέων είναι απαραίτητος.

Καθημερινή λειτουργία Κατάσταση έκτακτης ανάγκης /καταστροφή Διαφορές (2) Καθημερινή λειτουργία Η επικοινωνία περιορίζεται στο εσωτερικό της υπηρεσίας ή/και του Φορέα Χρήση οικείας ορολογίας στην επικοινωνία Κατάσταση έκτακτης ανάγκης /καταστροφή Για την κάλυψη των πληροφοριακών αναγκών είναι απαραίτητη η επικοινωνία με άλλες Υπηρεσίες και Φορείς Επικοινωνία με προσωπικό που χρησιμοποιεί διαφορετική ορολογία

Καθημερινή λειτουργία Κατάσταση έκτακτης ανάγκης /καταστροφή Διαφορές (3) Καθημερινή λειτουργία Οι υποδομές είναι ανέπαφες και τα δίκτυα επικοινωνιών, ηλεκτρισμού, κλπ) λειτουργούν κανονικά Κατάσταση έκτακτης ανάγκης /καταστροφή Οι υποδομές και τα δίκτυα (επικοινωνιών, ηλεκτρισμού, κλπ) μπορεί να έχουν επηρεαστεί και δεν είναι απαραίτητο ότι λειτουργούν κανονικά)

Τι είναι και τι δεν είναι ο σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης; Τι είναι ένα σχέδιο αντιμετώπισης κατάστασης έκτακτης ανάγκης Είναι το σχέδιο μίας διοικητικής υποδιαίρεσης του κράτους και Αναθέτει αρμοδιότητες σε Υπηρεσίες/Οργανισμούς και άτομα τα οποία πρέπει να επιτελέσουν συγκεκριμένες ενέργειες σε εκτιμώμενα χωροχρονικά σημεία κατά την διάρκεια της εξέλιξης μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης (καταστροφής) η οποία υπερβαίνει την ικανότητα/δυνατότητα ή συνήθη αρμοδιότητα μιας οιαδήποτε Υπηρεσίας (πχ Πυροσβεστικής) Ορίζει την αλυσίδα της ιεραρχίας καθώς και τις σχέσεις μεταξύ οργανισμών και οργάνων και ορίζει πως όλες οι ενέργειες/δράσεις θα συντονιστούν Περιγράφει πως η ζωή, η υγεία και η περιουσία του κοινού καθώς και το περιβάλλον θα προστατευθούν Προσδιορίζει το διαθέσιμο προσωπικό/ εξοπλισμό /εγκαταστάσεις/ προμήθειες και άλλους πόρους της εν λόγω διοικητικής υποδιαίρεσης η οποία θα εφαρμόσει το σχέδιο ή και των διαθέσιμων πόρων μέσω συμφωνιών με άλλες διοικητικές υποδιαιρέσεις Προσδιορίζει τρόπους και μεθόδους για την επίτευξη του μετριασμού των επιπτώσεων (που μπορεί να επηρεάσουν και τις ενέργειες αποκατάστασης) Ως δημόσιο έγγραφο αναφέρει σαφώς την νομική βάση όλων όσων καταγράφει και ορίζει ή αναθέτει όπως επίσης και τον σκοπό του, τους αντικειμενικούς στόχους και παραθέτει τις παραδοχές

Σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης (emergency planning) Μία διαρκής κυκλική διεργασία (process) που συνίσταται στην σύνταξη σχεδίων στην εκπαίδευση του προσωπικού που εμπλέκεται στην εφαρμογή των σχεδίων στις ασκήσεις για την δοκιμασία και τον έλεγχο των σχεδίων και την εξάσκηση του προσωπικού και στην αναθεώρηση/επικαιροποίηση των σχεδίων

Σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης Αν και διαρκής κυκλική διεργασία (process) έχει ένα σαφές σημείο εκκίνησης ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ (hazard analysis, risk analysis)

Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης Ποιες φάσεις καλύπτει ; Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης Ποιες φάσεις καλύπτει ; Ετοιμότητα Αντιμετώπιση Χρονικά ευαίσθητες δράσεις για την προστασία ζωής, υγείας κλπ Δράσεις για την σταθεροποίηση της κατάστασης Πρώτη φάση αποκατάστασης Λειτουργία δικτύων κοινής ωφελείας Κάλυψη αναγκών τροφής, ένδυσης, κλπ

Ορισμοί (1) Σχεδιασμός γενικά ονομάζεται η «τέχνη» του εντοπισμού, οργάνωσης και δόμησης σκέψεων και ιδεών σε χρονική ακολουθία που επικεντρώνεται στην επίτευξη ενός επιθυμητού αποτελέσματος.

Ορισμοί (2) Σχέδιο εννοούμε τον τρόπο με τον οποίο θα επιλύσουμε ένα πρόβλημα που έχει ήδη εκδηλωθεί ή θα αντιμετωπίσουμε μία κατάσταση που θα προκύψει στο μέλλον.

Ορισμοί (3) Δύο είδη σχεδίων Σχέδια έκτακτης ανάγκης (emergency response plan) Σχέδια δράσης (action plan) Εδώ έχει την βάση της μία από τις μεγάλες παρανοήσεις στον χώρο του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης

Ορισμοί (4) Σχέδιο καλούμε ένα επίσημο κείμενο συμπεφωνημένων ρόλων, αρμοδιοτήτων, στρατηγικών, συστημάτων και ρυθμίσεων.

Από τι κινδυνεύω ; Τι μπορώ να κάνω ; Τι χρειάζομαι ; Τι είναι ένα σχέδιο αντιμετώπισης κατάστασης έκτακτης ανάγκης Είναι το σχέδιο μίας διοικητικής υποδιαίρεσης του κράτους και Αναθέτει αρμοδιότητες σε Υπηρεσίες/Οργανισμούς και άτομα τα οποία πρέπει να επιτελέσουν συγκεκριμένες ενέργειες σε εκτιμώμενα χωροχρονικά σημεία κατά την διάρκεια της εξέλιξης μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης (καταστροφής) η οποία υπερβαίνει την ικανότητα/δυνατότητα ή συνήθη αρμοδιότητα μιας οιαδήποτε Υπηρεσίας (πχ Πυροσβεστικής) Ορίζει την αλυσίδα της ιεραρχίας καθώς και τις σχέσεις μεταξύ οργανισμών και οργάνων και ορίζει πως όλες οι ενέργειες/δράσεις θα συντονιστούν Περιγράφει πως η ζωή, η υγεία και η περιουσία του κοινού καθώς και το περιβάλλον θα προστατευθούν Προσδιορίζει το διαθέσιμο προσωπικό/ εξοπλισμό /εγκαταστάσεις/ προμήθειες και άλλους πόρους της εν λόγω διοικητικής υποδιαίρεσης η οποία θα εφαρμόσει το σχέδιο ή και των διαθέσιμων πόρων μέσω συμφωνιών με άλλες διοικητικές υποδιαιρέσεις Προσδιορίζει τρόπους και μεθόδους για την επίτευξη του μετριασμού των επιπτώσεων (που μπορεί να επηρεάσουν και τις ενέργειες αποκατάστασης) Ως δημόσιο έγγραφο αναφέρει σαφώς την νομική βάση όλων όσων καταγράφει και ορίζει ή αναθέτει όπως επίσης και τον σκοπό του, τους αντικειμενικούς στόχους και παραθέτει τις παραδοχές

Περιεχόμενα Σχεδίου Απαντήσεις στις ερωτήσεις: Ποιος Τι Πότε Σχέδιο Πότε Σχέδιο Πού Γιατί Πώς Παραρτήματα Σχεδίου

Τεχνικο – διοικητικο περιεχόμενο Κατανόηση του καταστροφικού φαινομένου και των συνεπειών του : Χρονική εξέλιξη (4 φάσεις) Στάδια επιχειρήσεων & κλιμάκωση Απαραίτητες Δράσεις, Πόροι & Αρμόδιος Φορέας Επίπεδα Διοίκησης Ελέγχου & Συντονισμού Επιχειρήσεων

Συγκεκριμενοποίηση Ο κάθε Φορέας σχεδίασης πρέπει κατά την διαδικασία σχεδιασμού να εξειδικεύσει τις δράσεις που θα υλοποιήσει σε κάθε μία από τις παραπάνω τέσσερις φάσεις και την υποστήριξη που είναι πιθανόν να χρειαστεί από άλλους Φορείς.

Επίπεδα Διοίκησης Ελέγχου & Συντονισμού Επιχειρήσεων (1) Στρατηγικό (Επιτελικό) Επιχειρησιακό (Διευθύνσεως Κρίσεων) Τακτικό (Εκτελεστικό)

Επίπεδα Διοίκησης Ελέγχου & Συντονισμού Επιχειρήσεων (2) Στρατηγικό Λήψη πολιτικών αποφάσεων

Επίπεδα Διοίκησης Ελέγχου & Συντονισμού Επιχειρήσεων (3) Επιχειρησιακό Συλλογή και αξιολόγηση πληροφοριών Σχεδιασμός επιχειρήσεων Συντονισμός στην διάθεση πόρων Διεύθυνση επιχειρήσεων Εισήγηση στο στρατηγικό επίπεδο Κέντρα Επιχειρήσεων / Ομάδες Διαχείρισης Κρίσεων

Επιχειρησιακό επίπεδο (1) Το επίπεδο «μέσης διαχείρισης» είναι απαραίτητο γιατί ούτε το ανώτερο επίπεδο της πολιτικής (στρατηγικό), ούτε το τακτικό επίπεδο έχουν όλες τις τεχνικές δεξιότητες ή επαρκή χρόνο να συντονίσουν όλες τις «λεπτομέρειες» που απαρτίζουν την αντιμετώπιση

Επιχειρησιακό επίπεδο (2) Στο επιχειρησιακό επίπεδο δύναται υπάρχει η κεντρική (Ε) ΟΔΚ και αντίστοιχες υποστηρικτικές (Ε) ΟΔΚ στους εμπλεκόμενους Φορείς. Το επίπεδο «μέσης διαχείρισης» συχνά παραλείπεται ή υπολειτουργεί με δυσμενή αποτελέσματα.

Επίπεδα Διοίκησης Ελέγχου & Συντονισμού Επιχειρήσεων (4) Τακτικό Θεραπεία των συνεπειών του καταστροφικού φαινομένου Συλλογή, ανάλυση, αξιολόγηση, διαβίβαση πληροφοριών Διατύπωση αιτημάτων προς επιχειρησιακό επίπεδο ???

Αλήθεια ή Μύθος ; «Κάθε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κάθε καταστροφή «Κάθε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κάθε καταστροφή είναι μοναδική επομένως δεν πρέπει να σχεδιάζουμε εκ των προτέρων παρά μόνο να αυτοσχεδιάζουμε κατά την διάρκεια της καταστροφής»

Σχεδιασμός και αυτοσχεδιασμός Αυτοσχεδιασμός Αναπαραγωγικός (reproductive) Προσαρμοστικός (adaptive) Δημιουργικός (creative)

Αναπαραγωγικός (reproductive) αυτοσχεδιασμός Αντιμετωπίζει μία «έλλειψη» χρησιμοποιώντας ένα υποκατάστατο για να επιτύχει τον ίδιο αντικειμενικό στόχο για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης

Προσαρμοστικός (adaptive) αυτοσχεδιασμός Περιλαμβάνει την τροποποίηση των συνήθως ακολουθούμενων μεθόδων ή και των (εναλλακτικών) σχεδίων έκτακτης ανάγκης (contingency plans) για να επιτευχθεί ένας επιχειρησιακός στόχος για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης

Δημιουργικός (creative) αυτοσχεδιασμός αντιμετωπίζει μία απαίτηση η οποία δεν είχε προβλεφθεί ότι θα παρουσιαστεί κατά την έκτακτη ανάγκη αναπτύσσοντας ένα νέο σχέδιο δράσης

Θεμελιώδεις αρχές για τον σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης/καταστροφών (1) Ο σχεδιασμός Λαμβάνει χώρα σε περιβάλλον έλλειψης ενδιαφέροντος ή/και αντίστασης Πρέπει να ακολουθεί την διακινδυνική προσέγγιση(all-hazard/multi-hazard) Πρέπει να γίνεται με βάση την δι- υπηρεσιακή συνεργασία και την διαλειτουργικότητα

Θεμελιώδεις αρχές για τον σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης/καταστροφών (2) Ο σχεδιασμός οφείλει να βασίζεται σε έγκυρη πληροφορία και επιστημονική γνώση Πρέπει να εστιάζει σε γενικές αρχές πρέπει να έχει το κατάλληλο μίγμα σαφούς πρόβλεψης, αυτοσχεδιασμού και ευελίξιας Πρέπει να συνδέει με ικανοποιητικό τρόπο τις δράσεις κατά την φάση της αντιμετώπισης με τις δράσεις κατά τις φάσεις της αποκατάστασης και της πρόληψης.

Θεμελιώδεις αρχές για τον σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης/καταστροφών (3) Ο σχεδιασμός Στοχεύει στην μείωση των 'αγνώστων' σε προβληματικές καταστάσεις Στοχεύει στο να οδηγεί στις κατάλληλες ενέργειες στον κατάλληλο χρόνο Πρέπει να στηρίζεται στο τι είναι πιθανό να συμβεί… αλλά…..

Θεμελιώδεις αρχές για τον σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης/καταστροφών (4) Ο σχεδιασμός Πρέπει να υποστηρίζεται από εκπαιδευτικά προγράμματα και πρόγραμμα ασκήσεων. είναι μία συνεχής διεργασία (process). είναι μία εκπαιδευτική δραστηριότητα Ο σχεδιασμός δεν είναι διαχείριση

Που στηρίζεται ο σχεδιασμός Πολιτικής Προστασίας ; Που στηρίζεται ο σχεδιασμός Πολιτικής Προστασίας ; Θεσμικό πλαίσιο Πολιτικής Προστασίας Τίποτα άλλο ; Θεσμικό πλαίσιο δυνάμεων Πολιτικής Προστασίας Αρχή της συνέχειας

Είδη Σχεδίων Έκτακτης Ανάγκης Διακινδυνικό (multi-hazard EOP) Αυτοτελές (single hazard EOP)

Περιεχόμενα Σχεδίου ανά καταστροφή Μέρος Ι. Εισαγωγή Μέρος ΙΙ. Κύριο Μέρος Μέρος ΙΙΙ. Λειτουργίες Συστήματος Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας Μέρος ΙV. Λειτουργία Φορέα Σχεδίασης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας Μέρος V. Υποστήριξη και εξέλιξη σχεδίου Μέρος VΙ. Χρηματοδοτικά Μέτρα Παραρτήματα

Λειτουργίες συστήματος κινητοποίησης πολιτικής προστασίας Λειτουργία Μία δέσμη δράσεων που όλες αποσκοπούν στην επίτευξη ενός συγκεκριμένου ευρύτερου στόχου

Λειτουργίες συστήματος κινητοποίησης πολιτικής προστασίας Δύο κατηγορίες Λειτουργιών Κοινές για όλες τις καταστροφές και για όλους τους Φορείς Μερικοί μόνο Φορείς εμπλέκονται σύμφωνα με τις αρμοδιότητές τους Κύρια και αποκλειστική αρμοδιότητα ενός Φορέα Υπερβαίνουν τον ένα Φορέα απαιτούν Συνεργασία και υποστήριξη

Κατευθυντήριες Οδηγίες (1) Κατευθυντήριες οδηγίες: περιγράφουν και αναλύουν την ενδεδειγμένη μεθοδολογία για την υλοποίηση δράσεων. Είναι κοινώς παραδεκτές τις αποδέχεται και τις ακολουθεί η Διοίκηση

Κατευθυντήριες Οδηγίες (2) Είναι διαφορετικής μορφής κατά περίπτωση και βασίζονται ή/και περιλαμβάνουν: Διεθνή ή εθνικά πρότυπα (standards) Πρότυπες επιχειρησιακές διαδικασίες (Standard Operating Procedures, SOP) Βοηθήματα (εγχειρίδια) εκτέλεσης εργασιών (Job aids)

Κατευθυντήριες Οδηγίες (3) Πίνακες (κατάλογους) Ελέγχου (checklists) Έντυπα καταγραφής και σύνθετα έντυπα Εποπτικά μέσα παρουσίασης πληροφορίας (διαγράμματα, πίνακες, κατάλογοι, οργανογράμματα, κλπ) Χάρτες κλπ

Δέκα βήματα για την κατάστρωση αποτελεσματικών σχεδίων Δέκα βήματα για την κατάστρωση αποτελεσματικών σχεδίων Βήμα 1ο Καθορισμός επιθυμητού αποτελέσματος Βήμα 2ο Επιλογή ομάδας σχεδιασμού και καθορισμός αρμοδιοτήτων μελών

10 Βήματα Βήμα 3ο Ομαδική συνάντηση Κατιδεασμού Βήμα 4ο Επανεξέταση θεμάτων που προέκυψαν κατά το 3ο βήμα. Διαγραφή επαναλήψεων

10 Βήματα Βήμα 5ο Καθορισμός κατηγοριών (αντικειμενικών στόχων) και ταξινόμηση των θεμάτων σε αυτές Βήμα 6ο Δημιουργία καταλόγου με όλους τους απαραίτητους πόρους

10 Βήματα Βήμα 7ο Καθορισμός προτεραιοτήτων για την υλοποίηση των αντικειμενικών στόχων Βήμα 8ο Καθορισμός και καταγραφή διαθέσιμων πόρων ανά αντικειμενικό στόχο

10 Βήματα Βήμα 9ο Κάταστρωση χρονοδιαγράμματος υλοποίησης αντιλκειμενικών στόχων Βήμα 10ο Ολοκλήρωση χρονοδιαγράμματος. Διανομή σχεδίου

Άσκηση μία ελεγχόμενη εστιασμένη δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της οποίας παρουσιάζεται στους συμμετέχοντες μία προσομειούμενη κατάσταση έκτακτης ανάγκης (υπό μορφή σεναρίου) και ζητείται από αυτούς να τη διαχειριστούν σαν να ήταν πραγματικό περιστατικό

αποσκοπεί στο: να εκπαιδεύσει ή/και να αξιολογήσει προσωπικό ή/και να εκπαιδεύσει ή/και να αξιολογήσει προσωπικό ή/και να πιστοποιήσει την εγκυρότητα και να δοκιμάσει υφιστάμενα σχέδια έκτακτης ανάγκης, κατευθυντήριες οδηγίες, διαδικασίες, συστήματα ή δυνατότητες

Κατηγορίες, Είδη & Τύποι Ασκήσεων «Θεωρητικές» Ασκήσεις ή Ασκήσεις Συζήτησης (discussion based exercises) «Πρακτικές» Ασκήσεις ή Ασκήσεις Επιχειρήσεων (operations based exercises) Συνδυασμός κατηγοριών

Ασκήσεις Συζήτησης (discussion based exercises) Αποσκοπούν στη συζήτηση και στην ανταλλαγή απόψεων για θέματα στρατηγικής, κατανομής ρόλων και αρμοδιοτήτων, ακολουθούμενων πολιτικών και κατευθυντήριων οδηγιών / διαδικασιών για τις διάφορες λειτουργίες και δράσεις που υλοποιούνται σε κάθε Φάση του Συστήματος Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας Οι ασκούμενοι περιγράφουν τι θα έκαναν για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση που τους παρουσιάστηκε στο σενάριο

Ασκήσεις Συζήτησης Ασκήσεις Προσανατολισμού (Orientation Exercises) Σεμινάρια (Seminars) Συναντήσεις Πρακτικής Εργασίας (Workshops) Ασκήσεις επί Χάρτου-Α.Ε.Χ. (Tabletop Exercises, Τ.Τ.Χ.)

Ασκήσεις Επιχειρήσεων (operations based exercises) Χαρακτηρίζονται από την ανάπτυξη προσωπικού, εξοπλισμού και υλικών πόρων για την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων από τους ασκούμενους (στο τακτικό και επιχειρησιακό κυρίως επίπεδο αλλά όχι μόνο) για την αντιμετώπιση μίας κατάστασης έκτακτης ανάγκης

Ασκήσεις Επιχειρήσεων Επιδιώκεται: α) η αποσαφήνιση των ρόλων και των αρμοδιοτήτων των εμπλεκόμενων Φορέων. β) ο προσδιορισμός ελλείψεων σε ανθρώπινο δυναμικό ή υλικούς πόρους γ) η βελτίωση των ικανοτήτων των ατόμων και ομάδων στην εκτέλεση συγκεκριμένων δράσεων.

Ασκήσεις Επιχειρήσεων Γυμνάσια (Drills) Ασκήσεις Λειτουργιών (Functional Exercises) Ασκήσεις Σταθμού Διοικήσεως (Command Post Exercises) Ασκήσεις Πεδίου Πλήρους Ανάπτυξης (Full- scale Exercises, Practical, Operational, Field, Live Exercises)

Κατηγορίες Συμμετεχόντων Ασκούμενοι (παίκτες) Διευθύνον Επιτελείο Δ/ντης Άσκησης , Συντονιστής (Facilitator) Ελεγκτές Αξιολογητές Παρατηρητές & VIP Ηθοποιοί Προσωπικό Διοικητικής & Τεχνικής Υποστήριξης

Κύκλος διαχείρισης ασκήσεων (exercise management cycle) Προσδιορισμός αναγκών Ανάλυση αναγκών Σχεδιασμός άσκησης Διεξαγωγή άσκησης Αποτίμηση / Αξιολόγηση άσκησης Κατάρτιση Καταλόγου Διορθωτικών Ενεργειών

Η διεργασία του σχεδιασμού “Plans are nothing, planning is everything” Dwight Eisenhower

Failing to plan Is planning to fail

Για οιαδήποτε σχετική πληροφορία Επικοινωνήστε μαζί μου Ευχαριστώ Για οιαδήποτε σχετική πληροφορία Επικοινωνήστε μαζί μου Τηλ. εργασίας (213) 15 10 164 Ηλ. Ταχ. pkatsikopoulos@civilprotection.gr pkatsikopoulos@gscp.gr