ΠΡΌΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΌ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΉΣ ΣΧΟΛΉΣ ΣΜΎΡΝΗΣ Μάθημα: Θρησκευτικά Υπ. Καθηγητής: Γ. Καπετανάκης Τμήμα: Β1 Σχολικό έτος: Μαθήτρια: Κατερίνα Ζιάκα
ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΓΙΟΡΤΗΣ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό έθιμο στην γιορτή των Βαΐων είναι ο στολισμός των εκκλησιών με κλαδιά βαΐων (δάφνης στην Ήπειρο και στην Εύβοια, ιτιάς στην Ανατολική Θράκη, και σε άλλα μέρη μυρτιάς), που με την απόλυση της εκκλησίας διανέμονται στους πιστούς. Σε πολλές περιοχές δίνουν διάφορα σχήματα στα κλαδιά των βαΐων, όπως σταυρούς ή άστρα, και τα τοποθετούν ως φυλαχτά στο εικονοστάσι του σπιτιού. Τα βάγια τα φέρνουν οι γυναίκες, ειδικά οι νέες, με μια ευχή: η γονιμοποιός δύναμη των κλαδιών να μεταδοθεί σε αυτές.
Την ημέρα των Βαΐων σε πολλά μέρη της πατρίδας μας τα βάγια τα φέρνουν στην εκκλησία τα νιόπαντρα ζευγάρια της χρονιάς, «κι όποιος φέρει πρώτος τα βάγια στην εκκλησία θα πρωτογεννήσει αγόρι». Στην Λακωνία οι γυναίκες χτυπιούνται με τα βάγια (βαγιοχτυπήματα) που τους μοίρασε ο παπάς. Πιστεύουν ότι, αν μία έγκυος χτυπηθεί με τα βάγια εκείνη τη μέρα, θα γεννήσει ευκολότερα. Στην ήπειρο κρεμούν στα καρπόκλαδα, δηλαδή στα κλαδιά των δέντρων που έχουν καρπούς, από ένα κλωνάρι βάγια, για να καρπίσουν, και στους κήπους το ίδιο, για να μην τους πιάσει το σκουλήκι. Και αυτό γιατί στα βάγια της εκκλησίας αποδίδεται δύναμη θεραπευτική και αποτρεπτική για κάθε κακό. Γι’ αυτό φυλάγονται στο εικονοστάσι του σπιτιού και οι μητέρες «καπνίζουν» τα παιδιά, για να μην τα ματιάσουν.
Στη Λέσβο τα παιδιά κάθε ενορίας φτιάχνουν ένα δεμάτι από κλαδιά δάφνης, το στολίζουν και, όταν ο παπάς απολύσει την εκκλησία, το περιφέρουν από σπίτι σε σπίτι. Αφήνουν το δεμάτι όρθιο μέσα από την πόρτα των σπιτιών και ψάλλουν το τροπάριο για την «κοινήν Ανάστασιν». Κατόπιν χτυπούν κάτω τρεις φορές το δεμάτι και λένε: «Έξω, ψύλλοι, ποντικοί, μέσα σε βαθύ ρουμάνι». Μετά κόβουν ένα κλαδί και, αφού το προσφέρουν στην νοικοκυρά, της εύχονται χρόνια πολλά και ζητούν τα αυγά τους. Ο χαρακτήρας της γιορτής ως θριάμβου του Ιησού εναντίον των Φαρισαίων επιτρέπει τη χαλάρωση στη νηστεία, και την ημέρα αυτή –από παράδοση- τρώνε ψάρι (συνήθως μπακαλιάρο).
ΤΕΛΟΣ