1 EΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ-DGENV.D.3 “Στρατηγική” Περιβαλλοντική Εκτίμηση Οδηγία 2001/42/EΚ “ σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων » Σχέση με την Πολιτική Συνοχής της περιόδου Ιούνιος 2006

2 Ορολογία Στρατηγική περιβαλλοντική Εκτίμηση = ΣΠΕ – Σχέδια και Προγράμματα (SEA στα Αγγλικά) Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων = EΠΕ – Έργα (ΜΠΕ όπως έχει καθιερωθεί στα Ελληνικά, ΕΙΑ στα Αγγλικά) Και οι δύο Οδηγίες αφορούν την εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον

3 Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Πολιτικές Σχέδια και Προγράμματα καλυπτόμενα από την οδηγία ΣΠΕ (2001/42/ΕΚ) Δημόσια και Ιδιωτικά Έργα Καλυπτόμενα από την Οδηγία ΕΠΕ (85/337/ΕΟΚ όπως τροποποιήθηκε από τις οδηγίες 97/11/EΚ και 2003/35/EΚ)

4 Οδηγία ΣΠΕ - Στόχοι, άρθρ.1  Να εξασφαλίσει υψηλό επίπεδο προστασίας για το περιβάλλον  Να προωθήσει την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης κατά την προετοιμασία σχεδίων και προγραμμάτων με σκοπό την αειφόρο ανάπτυξη με σκοπό την αειφόρο ανάπτυξη

5 Τι είναι σχέδιο ή πρόγραμμα ( άρθρ. 2) Τα σχέδια/προγράμματα θα πρέπει:  Να εκπονούνται ή/και εγκρίνονται από μια αρχή σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο ΚΑΙ  Να απαιτούνται βάσει νομοθετικών, κανονιστικών ή διοικητικών διατάξεων. Ο ορισμός περιλαμβάνει:  Χρηματοδότηση από ΕΕ  Τροποποιήσεις σχεδίων/προγραμμάτων.

6 Σε ποιες περιπτώσεις η ΣΠΕ είναι υποχρεωτική; άρθρ.3(2) -Εκπονούνται σε ορισμένους τομείς: γεωργία, δασοπονία, αλιεία, ενέργεια, βιομηχανία, μεταφορές, διαχείριση αποβλήτων/υδάτινων πόρων, τηλεπικοινωνίες, τουρισμός, χωροταξία ή χρήση εδαφών ΚΑΙ - Καθορίζουν το πλαίσιο για μελλοντικές άδειες έργων που απαριθμούνται στα παρατήματα Ι και ΙΙ της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ. -Λόγω των συνεπειών που ενδέχεται να έχουν σε ορισμένους βιοτόπους, απαιτείται εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σύμφωνα με τα άρθρα 6 και 7 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (περιοχές του δικτύου Φύση 2000) Για σχέδια και προγράμματα τα οποία: Η

7 Περιπτώσεις όπου χρειάζεται να αποφασισθεί εάν χρειάζεται ΣΠΕ-άρθρ. 3(3) και 3(4) -Καθορίζουν τη χρήση μικρών περιοχών σε τοπικό επίπεδο -Είναι ήσσονες τροποποιήσεις σχεδίων/προγραμμάτων ή -Καθορίζουν το πλαίσιο για μελλοντικές άδεις έργων που δεν καλύπτονται από το άρθρ Τα κράτη Μέλη πρέπει να αποφασίσουν εάν ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, μέσω ειδικής διαδικασίας, “SCREENING” Για σχέδια και προγράμματα που :

8 « SCREENING » άρθρ. 3(3) και 3(4) Τι είναι « screening » Μια εκτίμηση ώστε να καθορισθεί εάν ένα σχέδιο/πρόγραμμα ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον Γιατί να γίνει «screening»; Για να καθορισθεί εάν χρειάζεται ΣΠΕ. Για ποια σχέδια/προγράμματα απαιτείται «screening»; σε τοπικό επίπεδο +τροποποιήσεις ήσσονος σημασίας Όταν καθορίζουν το πλαίσιο για μελλοντικές άδειες έργων που δεν καλύπτονται από το άρθρ. 3(2).

9 Πώς γίνεται ένα « screening »; Άρθρ. 3(5) και Παράρτημα II  κατά περίπτωση ή καθορίζοντας τύπους σχεδίων και προγραμμάτων ή συνδυασμός και των δύο  Πάντοτε με βάση τα κριτήρια του Παρατήματος II:  Χαρακτηριστικά των σχεδίων/προγραμμάτων  Χαρακτηριστικά των επιπτώσεων και της περιοχής

10 Σχέδια και προγράμματα που δεν απαιτούν ΣΠΕ (άρθρ. 3(8) και 3(9) Η Οδηγία δεν ισχύει για:  Σχέδια/Προγράμματα αποκλειστικώς για εθνική άμυνα  Δημοσιονομικά ή σχέδια προϋπολογισμού  Κοινοτικά προγράμματα της περιόδου (Διαρθρωτικά Ταμεία)

11 Ενσωμάτωση της ΣΠΕ στη διαδικασία προγραμματισμού - άρθρ. 4  Η ΣΠΕ πρέπει να λάβει χώρα:  Κατά την προετοιμασία των σχεδίων/προγραμμάτων  Πριν την έγκρισή τους  Η ΣΠΕ πρέπει να ενσωματώνεται σε υπάρχουσες διαδικασίες για την έγκριση σχεδίων ή προγραμμάτων ή σε νέες για τις απαιτήσεις της οδηγίας (παρ. 2)

12 ΣΠΕ-οι διάφορες φάσεις Περιβαλλοντικές αρχές Κοινό Άλλα Κράτη Μέλη X Πληροφόρηση X XXX Διαβουλεύσεις Σχέδια/Προγράμματα – ορισμός « Scoping » Περιβαλλοντική Μελέτη Ενημέρωση για την απόφαση Διαδικασίας απόφασης Υποχρεωτική ΣΠΕ « Screening » Δεν απαιτείται ΣΠΕ

13 Κύρια στοιχεία της περιβαλλοντική μελέτης (1) άρθρ.5 Στη μελέτη πρέπει να εντοπίζονται, περιγράφονται και αξιολογούνται: Οι ενδεχόμενες σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον συμπεριλαμβανομένων των : –Επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα, έδαφος, ύδατα, αέρα, κλιματικούς παράγοντες –Επιπτώσεων στον πληθυσμό, υγεία των ανθρώπων, υλικά περιουσιακά στοιχεία, πολιτιστική κληρονομιά και το τοπίο Λογικές εναλλακτικές δυνατότητες λαμβανομένων υπόψη των στόχων και του γεωγραφικού πεδίου εφαρμογής Οι εναλλακτικές δυνατότητες να περιλαμβάνουν και τη "μηδενική"

14 Κύρια στοιχεία της περιβαλλοντική μελέτης (2) άρθρ.5 Περιγραφή του περιεχομένου και των στόχων και της σχέσης με άλλα σχετικά σχέδια και προγράμματα Τρέχουσα κατάσταση περιβάλλοντος και πιθανή εξέλιξη χωρίς το σχέδιο/πρόγραμμα Περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά των περιοχών που ενδέχεται να επηρεαστούν Στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας Προληπτικά και διορθωτικά μέτρα Μέτρα για τον έλεγχο-παρακολούθηση Μη τεχνική περίληψη

15 Διαβουλεύσεις άρθρ. 5 (4), 6 Νέο στοιχείο σε σχέση με την ex ante αξιολόγηση: Περιβαλλοντικές αρχές –Για το « screening » –Για το περιεχόμενο και εύρος της μελέτης –Επί του σχεδίου/προγράμματος και –Επί της περιβαλλοντικής μελέτης Το κοινό ― επί του σχεδίου/προγράμματος και της περιβαλλοντικής μελέτης

16 Διαβουλεύσεις άρθρ. 6.2 Οι διαβουλεύσεις πρέπει να γίνονται:  σε αρχικό στάδιο  παρέχοντας ουσιαστική δυνατότητα στις περιβαλλοντικές αρχές και το κοινό να εκφράσουν τη γνώμη τους  σε εύλογο χρονικό περιθώριο Οι διαβουλεύσεις πραγματοποιούνται πριν την έγκριση του σχεδίου/προγράμματος

17 Διαβουλεύσεις άρθρ. 7 Νέο στοιχείο σε σχέση με την ex ante αξιολόγηση: Διασυνοριακές διαβουλεύσεις Όταν ένα σχέδιο/πρόγραμμα μπορεί να έχει επιπτώσεις σε ένα άλλο κράτος μέλος ή το ζητήσει άλλο κράτος μέλος γίνονται διαβουλεύσεις: –Επί του σχεδίου/προγράμματος –Επί της περιβαλλοντικής μελέτης οι διαβουλεύσεις διοργανώνονται με βάση τις αρχές της σύμβασης του Espoo (σύμβαση OHE/ΟΕΕ για διασυνοριακή ΕΠΕ,1991)

18 Λήψη αποφάσεων άρθρ. 8 Οι αρμόδιες αρχές λαμβάνουν υπόψη: –Την Περιβαλλοντική μελέτη –γνώμες που εκφράζονται στα πλαίσια των διαβουλεύσεων (περιβαλλοντικές αρχές, κοινό) –Αποτελέσματα τυχόν διασυνοριακών διαβουλεύσεων

19 Ενημέρωση σχετικά με την απόφαση άρθρ. 9 Τίθενται στη διάθεση του κοινού και των περιβαλλοντικών αρχών (καθώς και ενδεχομένως άλλων χωρών) –το εγκεκριμένο σχέδιο/πρόγραμμα –Συνοπτική δήλωση για τον τρόπο ενσωμάτωσης των περιβαλλοντικών στοιχείων και των αποτελεσμάτων των διαβουλεύσεων –Τα μέτρα για την παρακολούθηση

20 Παρακολούθηση/έλεγχος άρθρ. 10 Τα ΚΜ διασφαλίζουν την παρακολούθηση των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων ώστε να: –εντοπίσουν εγκαίρως απρόβλεπτες αρνητικές επιπτώσεις και –Να είναι σε θέση να αναλάβουν επανορθωτική δράση Τα μέτρα παρακολούθησης πρέπει να υπάρχουν στην μελέτη

21 Εξασφάλιση Ποιότητας άρθρ. 12(2) “Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι περιβαλλοντικές μελέτες είναι επαρκούς ποιότητας ώστε να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της οδηγίας και ανακοινώνουν στην Επιτροπή τυχόν μέτρα που λαμβάνουν ως προ αυτό”. Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων –Προδιαγραφές; Ανεξάρτητη εξέταση;

22 ΣΠΕ και Διαρθρωτικά Ταμεία Η Οδηγία ΣΠΕ ισχύει για σχέδια/προγράμματα των Διαρθρωτικών ταμείων της περιόδου 2007=2013 Τα περισσότερα Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΕΠ) μάλλον υπόκεινται σε ΣΠΕ ΕΣΠΑ μάλλον όχι, αν και « καλή πρακτική »  Επιβεβαιώστε εάν τα ΕΠ εμπίπτουν στην οδηγία(αρθρ. 2, ορισμοί και αρθρ. 3 πεδίο εφαρμογής)  Εάν ναι θα πρέπει να γίνει ΣΠΕ  Εάν υποβληθούν σε ΣΠΕ διασφαλίστε: ποιότητα μελέτης, διαβουλεύσεις, λήψη απόφασης, παρακολούθηση

23 Αποφυγή επανάληψης εκτιμήσεων Η οδηγία επιτρέπει την αποφυγή επαναλήψεων εκτιμήσεων όπου χρειάζεται:  Σχέδια και προγράμματα που αποτελούν μέρος ενός ιεραρχημένου συνόλου, (με σκοπό την αποφυγή επανάληψης της εκτίμησης- πληροφορίες που αποκτήθηκαν σε άλλα επίπεδα λήψης αποφάσεων μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη μελέτη, άρθρ. 4(3) και 5(3))  Δυνατότητα να προβλεφθούν συντονισμένες διαδικασίες για σχέδια/προγράμματα για τα οποία η υποχρέωση να υποβληθούν σε ΣΠΕ πηγάζει και από άλλες οδηγίες (π.χ. Οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα, οδηγία για τους βιότοπους, οδηγία για τον θόρυβο κλπ )

24 Οδηγία ΣΠΕ όχι ενσωματωμένη στο Εθνικό Δίκαιο;  Οι διατάξεις της οδηγίας εφαρμόζονται απευθείας (απαίτηση της Επιτροπής επειδή η οδηγία έπρεπε να έχει ενσωματωθεί στις , σχετικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ).  Εξηγείστε/καταδείξετε πως οι ΣΠΕ που πραγματοποιηθήκαν ικανοποιούν τις απαιτήσεις της οδηγίας

25 Μερικά έγγραφα αναφοράς  Κοινή επιστολή MPC και GM  « modus operandi » ετοιμάζεται από τη ΓΔ "Περιβάλλον" και τη ΓΔ "Περιφερειακή Πολιτική"  Οδηγός της ΕΕ για την εφαρμογή της οδηγίας support.htm  Ιστοσελίδα της ΓΔ "Περιβάλλον":  " Εγχειρίδιο για την ΣΠΕ στην Πολιτική Συνοχής" δημοσιευμένο από το Πρόγραμμα INTERREG III,GRDP έργο –μόνο στα αγγλικά.

26 Οδηγός ΕΕ Ελληνική έκδοση « Εφαρμογή της οδηγίας 2001/42 σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων» Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2003 ( 23_sea_guidance_el.pdf)

27 Στόχοι Πεδίο εφαρμογής Γενικές υποχρεώσεις Περιβαλλοντική Μελέτη Ποιότητα Περιβαλλοντικής Μελέτης Διαβουλεύσεις Παρακολούθηση Σχέση με άλλες κοινοτικές νομοθεσίες Περιεχόμενα

28 Έγγραφα που απαιτούνται από την Επιτροπή για την διαπίστωση της συμφωνίας με την οδηγία (1) Υπάρχοντα έγγραφα στο πλαίσιο της διαδικασίας της ΣΠΕ Μη τεχνική περίληψη, προβλεπόμενη από το Παράρτημα I, σημείο ι της οδηγίας. Η συνοπτική δήλωση προβλεπόμενη από το άρθρο 9(1)(b) σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ελήφθησαν υπόψη η Περιβαλλοντική μελέτη και τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων Η περιγραφή των μέτρων που αποφασίσθηκαν σχετικά με την παρακολούθηση που προβλέπεται από τα άρθρ. 9(1)(c) and 10

29 Έγγραφα που απαιτούνται από την Επιτροπή για την διαπίστωση της συμφωνίας με την οδηγία (2) Ειδικό έγγραφο των ΚΜ που υποβάλλεται με τα προηγούμενα έγγραφα Πληροφορίες σχετικά με τις διαβουλεύσεις με το κοινό και τις αρμόδιες περιβαλλοντικές αρχές -ποιοι συμμετείχαν στις διαβουλεύσεις, πώς ενημερώθηκαν, πόσο διάστημα ήταν στη διάθεσή τους για απάντηση, τι μέσα χρησιμοποιηθήκαν (άρθρ. 6 της οδηγίας).