EΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Σύντομη εισαγωγή σύγχρονων τάσεων διδακτικής (Εναλλακτική διδακτική) Σύντομη αναφορά βασικών αρχών μορφολογικής ψυχολογίας απαραίτητων στο σχεδιασμό διδασκαλίας οικονομικών μαθημάτων Μελέτη/σχολιασμός προγραμμάτων σπουδών Οικονομικών Μαθημάτων Στρατηγικές σχεδιασμού διδασκαλίας οικονομικών μαθημάτων Παρουσίαση μεθοδολογικών προσεγγίσεων οικονομικών μαθημάτων Θέματα σχετικά με αξιολόγηση οικονομικών μαθημάτων

Ειδικά θέματα της διδακτικής (των Οικονομικών). Μαθαίνοντας πώς να πράττουμε. Η μάθηση πώς να αποκτάς τη γνώση και η μάθηση πώς να πράττεις αποτελούν σε μεγάλο βαθμό ικανότητες που δεν μπορούν να διαχωριστούν. Από την έννοια της κατάρτισης σ΄αυτήν της δεξιότητας. (ατομική δεξιότητα). Μαθαίνοντας να ζούμε με τους άλλους (κοινωνικές δεξιότητες) Μαθαίνοντας να «υπάρχεις» (δεξιότητες ζωής) unesco

Ειδικά θέματα της διδακτικής των οικονομικών Ευελιξία Διδακτική ετοιμότητα εκπαιδευτικού

Διδακτική Στρατηγικές μάθησης Μεταγνωστικές δεξιότητες Διδασκαλία με κατάλληλες μεθοδολογικές – διδακτικές ενέργειες (παιδοκεντρικός χαρακτήρας)

J. Glover & R.H. Bruning Οι μαθητές είναι ενεργητικοί αποδέκτες πληροφοριών (κοινωνίας της πληροφορίας). Οι προϋπάρχουσες γνώσεις επηρεάζουν τις γνωστικές τους διαδικασίες Η μάθηση επιτυγχάνεται όταν η πληροφορία που δέχεται ο μαθητής έχει νόημα – σημασία «πως» μαθαίνουν= «τι» μαθαίνουν

J. Glover & R.H. Bruning Οι γνωστικές διαδικασίες γίνονται αυτοματικές λειτουργίες με επανάληψη. Οι μεταγνωστικές ικανότητες των μαθητών εξελίσσονται μέσω κατάλληλης διδασκαλίας Τα εσωτερικά κίνητρα Ατομικές διαφορές

Μορφολογική Ψυχολογία Ένα ψυχολογικό φαινόμενο είναι διαφορετικό στο σύνολό του από το απλό άθροισμα στοιχείων που το απαρτίζουν. Εννοιολογικά σχήματα (αντίληψη, ενορατική μάθηση, εμπρόθετη – σκόπιμη συμπεριφορά, λανθάνουσα μάθηση κά) Ερευνούν τα ψυχολογικά φαινόμενα και τις μαθησιακές διαδικασίες. Φαινομελογική μέθοδο (Τα ερεθίσματα περιβάλλοντος οργανώνονται σύμφωνα με τις υπερβατικές αρχές του ατόμου)

Μορφολογική Ψυχολογία Με την εισαγωγή της μορφής, 3 κατευθύνσεις: Η Ψυχολογία της ολότητας και της μορφής Η θεωρία της παραγωγής των μορφών Η Μορφολογική Ψυχολογία που διερευνά θέματα σχετικά με την σκέψη, τη μνήμη, την ανάμνηση, την πρακτική νοημοσύνη, τη μάθηση και τη δυναμική της προσωπικότητας. Η μάθηση…ελλιπής μορφή τείνει να συμπληρωθεί και να αποτελέσει ένα ενιαίο ΟΛΟ

Μορφολογική Ψυχολογία: Αρχές Οργάνωσης και της αντίληψης της μάθησης Μορφολογική Ψυχολογία: Αρχές Οργάνωσης και της αντίληψης της μάθησης Η μάθηση πραγματώνεται όταν υπάρχει ανισορροπία;;; Νόμος της εγγύτητας (τα μέρη ενός πεδίου που γειτνιάζουν τοποχρονικά) Νόμος της ομοιότητας (όμοια, κοινά χαρακτηριστικά- αλληλοεπιδρούν) Νόμος της ομοιόμορφης κίνησης (οπτικά ερεθίσματα που κινούνται…)

Αρχές Οργάνωσης και της αντίληψης της μάθησης Αρχές Οργάνωσης και της αντίληψης της μάθησης Νόμος της ειδοτροπίας (ειδοτροπία-αριστελικός όρος, τροπή προς το είδος, τη μορφή) Νόμος της μορφής και του βάθους (επιλεκτική μάθηση). Νόμος της κοινής κατεύθυνσης ή της καλής συνέχειας (αντιληπτά ως οργανωμένα σύνολα) Νόμος της μορφικής απλότητας ή συμμετρίας (οργανωμένα σε απλές και συμμετρικές μορφές)

Ενορατική μάθηση Ενορατική μάθηση σημαίνει ξαφνική αναδόμηση και αναδιοργάνωση του αντιληπτικού ή βιωματικού πεδίου με την έννοια της καλής μορφής, ώστε το άτομο επιστρατεύοντας τις ενεργητικές και δημιουργικές του ικανότητες, να ανακαλύψει τις λειτουργικές σχέσεις των επιμέρους στοιχείων.

Χαρακτηριστικά ενορατικής μάθησης Ο οργανισμός αντιμετωπίζει την κατάσταση – πρόβλημα ως ενιαία δομημένο σύνολο (ανακάλυψη σχέσεων) Η λύση είναι ξαφνική, δεν είναι τυχαία και έχει μόνιμο χαρακτήρα (εσωτερικές διεργασίες) Ο οργανισμός πρώτα συλλαμβάνει με του νου τη λύση και μετά την εκτελεί (δεδομένα) Νέο, δημιουργικό στοιχείο (κατανοεί τις σχέσεις μέσων και σκοπών – λύση προβλήματος)

Εφαρμογή θέσεων της μορφολογικής ψυχολογίας στη μαθησιακή διαδικασία Συγκρητική (συγκρητισμός) άποψη της αντίληψης (ΟΛΟ – μέρη, αντίστροφο). Το στοιχείο της ολότητας και της παραγωγικότητας των σχολικών μορφών (Decroly, ενιαία συγκεντρωτική διδασκαλία) Ολότητα και αυτοπροσδιορισμό του ανθρώπου (Maslow, Rogers) Μειονεκτήματα / πλεονεκτήματα: Η έννοια του όλου είναι σχετική, εμπειρία, έλλειψη κινήτρων, μαθησιακός προϊδεασμός

Η γνωστική θεωρία του πεδίου κατά τον Κ. Lewin Πεδίο: διαθέσεις, κίνητρα, αξίες, συναισθήματα και τους σκοπούς του ατόμου Κοινωνικό φαινόμενο η συμπεριφορά του ατόμου Μάθηση = μεταβολή στη γνωστική δομή (επανάληψη, αναδόμηση των διαφόρων περιοχών του ατόμου) Μάθηση= μεταβολή στα κίνητρα (αμοιβές – ποινές)

Η εμπρόθετη – σκόπιμη μάθηση κατά Τolman Η βάση της μάθησης με τη βοήθεια ενδιάμεσων μεταβλητών: Συστήματα αναγκών Χώρος δράσης Πλέγμα πεποιθήσεων πίστης και αξιών Διάμεση μεταβλητή: γνώση Η οργάνωση του οργανισμού γίνεται με τη βοήθεια του «γνωστικού χάρτη» που αλλάζει κάθε φορά με ανάλογα με τις καταστάσεις που δημιουργούνται από τις προσδοκίες του ατόμου.

Βασικά είδη μάθησης κατά Tolman Μάθηση με ισοδύναμα υποκατάστα, όπου ο υποσκοπός (π.χ. βραβείο) υποκαθιστά τον σκοπό (π.χ. συγκεκριμένη μάθηση) Μάθηση από την προσδοκία πραγμάτωσης ενός σκοπού (δημιουργία προσδοκιών) Μάθηση με διάκριση αναγκών (διακριτική μάθηση)

Ερωτήσεις Διατυπώστε παραδείγματα για τη διδασκαλία του κόστους ευκαιρίας και του νόμου ζήτησης σύμφωνα με τους νόμους: α) μορφικής απλότητας ή συμμετρίας, β) ομοιότητας, γ) της μορφής και του βάθους, δ) ειδοτροπίας. Πώς πραγματώνεται η μάθηση σύμφωνα με τους οπαδούς της μορφολογικής ψυχολογίας; Χρησιμοποιείστε τα χαρακτηριστικά της ενορατικής μάθησης στο σχεδιασμό της διδασκαλίας του Νόμου της φθίνουσας απόδοσης. Χρησιμοποιείστε την άποψη ότι μάθηση είναι μεταβολή κινήτρων για να τεκμηριώστε την άποψή σας αναφέρετε παραδείγματα από το σχεδιασμό της διδασκαλίας ενός οικονομικού μαθήματος.

Στοιχεία γνωστικής θεωρίας Συμπεριφορά του ατόμου Παρωθητικές δυνάμεις Ζωτικός χώρος ή ψυχολογικό περιβάλλον (αξίες / κίνητρα)

Στοιχεία Λογικομαθηματικής μάθησης του J. Piaget Τι είναι γνώση; Πώς οικοδομούμε τη γνώση; Σκέψη μαθητών/ αρχές: Διατήρηση Αποκέντρωση Αντιστρεψιμότητα (διατυπώνει υποθέσεις, τεκμηριώνει συμπεράσματα)

Στοιχεία Λογικομαθηματικής μάθησης του J. Piaget Γνωρίζω= αναγάγω το πραγματικό σε δομές μετασχηματισμών, δομές που επεξεργάζεται η νόηση ως άμεσο αποτέλεσμα της ικανότητας για αυτοενίσχυση του μαθητή μέσα από εναλλακτική επανάληψη. Νοημοσύνη: Προσαρμογή του ατόμου σε νέες συνθήκες ΑΦΟΜΟΙΩΣΗ – ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ – ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ Σύνθεση: x+z=y (ΟΛΟ) Αντιστροφή: y-z=x (συμπεράσματα) Προσεταιριστική: (x+z)+y=w και x+(z+y)=w (συνδυασμός λύσεων και τεκμηρίωσης συμπερασμάτων) Ταυτόσημη: x-y=0 (ακυρώνεται από την αντίθετή της) Ταυτόλογη: x=x (επανάληψη για επιβεβαίωση)

Στοιχεία Λογικομαθηματικής μάθησης του J. Piaget Η μάθηση είναι υποδεέστερη της ανάπτυξης Η μάθηση είναι εσωτερική διαδικασία Η γνώση προκαλείται από διαδικασία ανατροφοδότησης (ερωτήματα, αντιθέσεις)

Στοιχεία Λογικομαθηματικής μάθησης του J. Piaget Η γνώση είναι αποτέλεσμα δράσης – αντίδρασης Καταστάσεις κοινωνιογνωστικής σύγκρουσης συνιστούν τη μαθησιακή διαδικασία Οι «γνωστικές δομές» οικοδομούν το φυσικό περιβάλλον??

Στοιχεία ευρετικής ανακαλυπτικής μάθησης Ανακάλυψη γνώσεων εννοιών Μετασχηματισμός γνώσεων (γενίκευση) Αξιολόγηση, εκτίμηση - έλεγχος

Γνωστικά στάδια Πραξιακή αναπαράσταση (διαισθητική αντίληψη ισορροπιών) Εικονιστική αναπαράσταση (χρήση εποπτικών οργάνων) Συμβολική αναπαράσταση (αφαιρετική σκέψη)

Παράγοντες ανακαλυπτικής μάθησης Η στάση και η ετοιμότητα του μαθητή Τα κίνητρα Η δομή και τα χαρακτηριστικά της γνώσης Το γενικό επίπεδο γνωστικής ανάπτυξης

Θεωρητικές θέσεις του Βrunner Δημιουργία στάσεων ετοιμότητας Κατανόηση της δομής της γνώσης Επιλογή κατάλληλης διάταξης διδακτικού αντικειμένου Καθοριστικό ρόλο ποινών και αμοιβών στη μαθησιακή διαδικασία.

Θεωρητικό υπόβαθρο νοηματικής μάθησης Ausubel H μάθηση πραγματώνεται με τις διαδικασίες της παραγωγικής και της συσχετικής υποκατηγοριοποίησης. Υπερκατηγοριοποίηση (νέα γενικότερη πληροφορία) Συνδυαστική μάθηση Στρατηγικές διδακτικής: Προσληπτική (λεκτική διδασκαλία) Ανακαλυπτική Αρχές.: προοδευτικής διαφοροποίησης της γνώσης, ενσωματωμένης συσχέτισης, χρήσης προκαταβολικών οργανωτών, σταθεροποίησης.

Στοιχεία ευρετικής ανακαλυπτικής μάθησης Τα αναλυτικά Προγράμματα Το σπειροειδές διάγραμμα Τα εποπτικά μέσα «καθοδηγούμενη» ανακάλυψη

Θεωρίες Στρατηγικών μάθησης Γνωστικές Θεωρίες (Λογικομαθηματική μάθηση, Νοηματική μάθηση και αθροιστικό μοντέλο μάθησης) Κοινωνικογνωστικές θεωρίες Θεωρίες προγραμματιστικής δράσης

Ταξινομήσεις διδακτικών στόχων ΒLOOM Γνωστικοί Συναισθηματικοί Ψυχοκινητικοί Μασσιάλας Συμμετοχικοί

Εσωτερικές διαδικασίες μάθησης και διδακτικές ενέργειες Δημιουργία και ενεργοποίηση κινήτρων μάθησης Πληροφόρηση των μαθητών για τον στόχο της διδασκαλίας Παροχή οδηγιών και επιπρόσθετων στοιχείων

Εσωτερικές διαδικασίες μάθησης και διδακτικές ενέργειες Ανάκληση προηγούμενων γνωστικών ικανοτήτων Ενίσχυση και βελτίωση της συγκράτησης Προώθηση της μεταβίβασης της μάθησης Έλεγχος και επιβεβαίωση της μάθησης

Στρατηγικές άμεσης διδακτικής πράξης Προπαρασκευή στόχων Ανάλυση έργου Παρουσίαση στόχων Διεξαγωγή επίδειξης Καθοδηγούμενη πρακτική εξάσκηση Γνώση των αποτελεσμάτων και παροχή ανατροφοδότησης Ανεξάρτητη άσκηση Δοκιμασίες Παράδειγμα??? – Εφαρμογή από το σχεδιασμό Οικονομικού μαθήματος!!!!!!!!!!!!!!!!

Στρατηγικές έμμεσης διδακτικής πράξης Εντοπισμός προβλήματος Ανακοίνωση διδακτικών στόχων Συλλογή δεδομένων Ερμηνεία δεδομένων Συμπεράσματα

Τεχνικές διδασκαλίας Διάλεξη Διάλογος ή συζήτηση Ομαδική εργασία Μελέτες περιπτώσεων Ρόλοι και προσομοιώσεις Ερευνητικές εργασίες (Projects) Eκπαιδευτικές επισκέψεις / συνέδρια