ΝΕΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Σεπτέμβριος

 Παραδοσιακές προσεγγίσεις Παραδοσιακές προσεγγίσεις  Προοδευτικές προσεγγίσεις Προοδευτικές προσεγγίσεις  Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών και ερωτήματα πολιτικού χαρακτήρα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών και ερωτήματα πολιτικού χαρακτήρα  Περιεχόμενο νέων Α.Π.Σ. Περιεχόμενο νέων Α.Π.Σ. 2

Παραδοσιακές προσεγγίσεις  Η έννοια του αναλυτικού προγράμματος συγχέεται συχνά με την έννοια της «ύλης» των γνωστικών αντικειμένων και σχολικών βιβλίων.  Η άποψη αυτή ταυτίζει την εκπαίδευση με την «αποταμίευση» στο μυαλό των μαθητών/τριών ενός αυστηρά προκαθορισμένου συνόλου πληροφοριών και την εξάσκηση τους σε ένα ρεπερτόριο τεχνικών διαχείρισης αυτών των πληροφοριών. 3

Προοδευτικές προσεγγίσεις  Η μεταρρύθμιση των αναλυτικών προγραμμάτων επιτρέπει πολλές εκδοχές, καθώς πολλές είναι και οι απόψεις γι’ αυτό που ονομάζεται «ανθρώπινη πρόοδος».  Με αυτή την προσέγγιση τα αναλυτικά προγράμματα απαντούν καταρχήν σε θεμελιώδη ερωτήματα πολιτικού χαρακτήρα. 4

 Ο όρος «Ανθρώπινο» και «Δημοκρατικό σχολείο» έχει συγκεκριμένη σημασία στο πλαίσιο του παιδαγωγικού προβληματισμού.ΑνθρώπινοΔημοκρατικό σχολείο 5

«Ανθρώπινο σχολείο»  Ανθρώπινο σχολείο χαρακτηρίζεται το σχολείο εκείνο στο οποίο κανένα παιδί δεν αποκλείεται, δεν περιθωριοποιείται, δε στιγματίζεται, δεν περιφρονείται και δεν δυστυχεί εξαιτίας κάποιας ιδιαιτερότητας.  Είναι ένα σχολείο σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.  Ένα σχολείο στο οποίο οι μαθητές βιώνουν δημιουργικά και ευτυχισμένα τα νεανικά τους χρόνια. 6

«Δημοκρατικό σχολείο»  Δημοκρατικό σχολείο σημαίνει ένα σχολείο στο οποίο φοιτούν όλα τα παιδιά μαζί, ανεξαρτήτως ιδιαιτεροτήτων.  Σημαίνει επιπλέον ένα σχολείο στο οποίο κανένα παιδί δεν αποκλείεται από την απόκτηση όλων των εφοδίων, που χαρακτηρίζουν έναν μορφωμένο άνθρωπο.  Το Δημοκρατικό σχολείο είναι οργανωμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε να παρέχει σε όλα τα παιδιά τη δυνατότητα επίτευξης όλων των στόχων της εκπαίδευσης (ισότητα στα αποτελέσματα). 7

Τα νέα Α.Π.Σ. θα στηρίζονται σε τρεις πυλώνες, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για τη διαμόρφωση του μορφωμένου ανθρώπου: 1. Σώμα Γνώσεων Σώμα Γνώσεων 2. Δημοκρατική πολιτότητα Δημοκρατική πολιτότητα 3. Κομβικά προσόντα Κομβικά προσόντα 8

Σώμα γνώσεων  Συνεκτικό και επαρκές σώμα γνώσεων από όλες τις επιστήμες.  Η ύλη (ως σώμα γνώσης) που περιλαμβάνει ότι είναι απολύτως απαραίτητο να μάθει ο μαθητής/τρια, ώστε αυτός/ή: (α) να κατανοεί και να ερμηνεύει τα φαινόμενα του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος, (β) να μπορεί να επικοινωνεί με τους συνανθρώπους του/της, (γ) να συνεχίζει τις σπουδές του/της, (δ) να ασκεί με γνώση οποιοδήποτε επάγγελμα. 9

Δημοκρατική πολιτότητα  Οι μαθητές αποκτούν γνώσεις, αναπτύσσουν στάσεις και συμπεριφορές όπως: (α) Δημοκρατικότητα, (β) Αγωνιστικότητα, (γ) Παρρησία, (δ) Κοινωνική υπευθυνότητα, (ε) Ευαισθησία στα φαινόμενα ετερότητας, (στ) Σεβασμός στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, (ζ) Ψυχική και σωματική ευεξία. 10

Κομβικά προσόντα Καλλιέργεια όλων των ιδιοτήτων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων, που απαιτούνται στην κοινωνία του 21ου αιώνα: (α) Δημιουργικότητα, (β) Κριτική σκέψη, (γ) Θεωρητική σκέψη και ικανότητα μετατροπής της θεωρίας σε πράξη, (δ) Ικανότητες και δεξιότητες ανάλυσης και σχεδιασμού, (ε) Προθυμία και ικανότητα για συλλογική εργασία, (στ) Ικανότητα λύσης προβλημάτων, (ζ) Συνετή και άριστη χρήση τεχνολογίας και τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών, (η) Ενσυναίσθηση. 11

 Η πολιτική της ένταξης όλων των παιδιών στο σχολείο αποτελεί προέκταση των όρων «Ανθρώπινο και Δημοκρατικό σχολείο». Προκύπτει από την υποχρέωση της πολιτείας για ποιοτική μόρφωση και ισότητα στα αποτελέσματα όλων των παιδιών. 12

 Ακόμη και οι μαθητές/τριες που έχουν την ίδια ηλικία διαφέρουν στην ετοιμότητα τους για μάθηση. Η ετοιμότητα για μάθηση καθορίζεται από τις προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες, τα ενδιαφέροντα, το στυλ μάθησης καθώς και το διαφορετικό ρυθμό αφομοίωσης των μαθητών.  Σκοπός της διαφοροποίησης είναι η εποικοδόμηση της γνώσης για όλους τους μαθητές.  Για στήριξη της διαφοροποιημένης διδασκαλίας τα νέα Α.Π.Σ. πρέπει να είναι συνοπτικά. Η συνοπτικότητα τους αφορά στην ποσότητα, στο φόρτο των ειδών μάθησης που περιλαμβάνουν σε σχέση με το διαθέσιμο χρόνο διδασκαλίας και σε σχέση με όλες τις δραστηριότητες που αναλαμβάνει ο εκπαιδευτικός και το σχολείο.  Το βαρυφορτωμένο με ύλη πρόγραμμα σπουδών εμποδίζει τη μάθηση. 13

 Ενιαίο και συνεκτικό πρόγραμμα από την προδημοτική έως και το λύκειο  Συνοπτικό πρόγραμμα σπουδών  Ισορροπία στα είδη μάθησης που καλλιεργεί  Συνοχή  Συνέπεια  Αποτελεσματικότητα 14

 Φάση 1: Κατάθεση θεωρητικού πλαισίου αρχών των Α.Π.Σ. Η Επιτροπή Διαμόρφωσης των νέων Α.Π.Σ. κατάθεσε στο Υ.Π.Π. το θεωρητικό πλαίσιο αρχών μετά από ανοικτή διαδικασία διαλόγου με την κοινωνία. Εμπλεκόμενοι: Επιτροπή Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων (Ε.Δ.Α.Π.) Χρόνος ολοκλήρωσης του έργου: Δεκέμβριος 2008  Φάση 2: Συγκρότηση ομάδων εργασίας και υποβολή προγραμμάτων σπουδών από τις ομάδες Οι ομάδες υποβάλλουν το «τελικό προϊόν» μετά από διαβούλευση με τον Πρόεδρο της Ε.Δ.Α.Π. Εμπλεκόμενοι: Επιτροπές γνωστικών αντικειμένων ή πεδίων και Ε.Δ.Α.Π. Χρόνος ολοκλήρωσης του έργου: Οκτώβρης

 Φάση 3: «Έλεγχος» συνάφειας με το θεωρητικό πλαίσιο αρχών Ομάδες εργασίας με προσοντούχους αποσπασμένους και μόνιμους εκπαιδευτικούς του Π.Ι. και της Υ.Α.Π. (ή/και εκτός) ελέγχουν τη συνάφεια της εργασίας με το θεωρητικό πλαίσιο αρχών. Σε περίπτωση που χρειάζονται αλλαγές/τροποποιήσεις κ.λπ. τις προωθούν. Εμπλεκόμενοι: Π.Ι. – Υ.Α.Π. (ομάδες εργασίας). Απαιτείται η συνεργασία με τον πρόεδρο και μέλη της Ε.Δ.Α.Π. Χρόνος ολοκλήρωσης του έργου: Οκτώβρης Ιανουάριος

 Φάση 4: «Μπόλιασμα» σε τάξεις (Ελεγχόμενη εφαρμογή μικρής κλίμακας) Επιλέγονται τάξεις σε μικρό αριθμό σχολείων και περιοχές των νέων Α.Π.Σ. οι οποίες δοκιμάζονται στην πράξη. Χρήση ημερολογίου εκπαιδευτικών και προσωπικών συνεντεύξεων καθώς και δομημένου εργαλείου συμπλήρωσης για την καταλληλότητα της ύλης. Εμπλεκόμενοι: Υ.Α.Π., Κ.Ε.Ε.Α. και εκπαιδευτικοί – μέλη των ομάδων εκπόνησης αναλυτικών προγραμμάτων για τον καταρτισμό εργαλείων και τη συνεχή παρακολούθηση και στήριξη στα σχολεία. Χρόνος ολοκλήρωσης του έργου: Φεβρουάριος 2010 – Ιούνιος

 Φάση 5: Ανατροφοδότηση /Διορθώσεις /βελτιώσεις/αλλαγές/ ενσωμάτωση κοινών εννοιών διαθεματικά Με βάση την εφαρμογή και τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν κατά τη φάση αυτή, γίνονται οι διορθώσεις/τροποποιήσεις στα νέα Α.Π.Σ. Εμπλεκόμενοι: Υ.Α.Π., Κ.Ε.Ε.Α. και εκπαιδευτικοί – μέλη των ομάδων εκπόνησης αναλυτικών προγραμμάτων, έμπειροι εκπαιδευτικοί. Χρόνος: Ιούνιος 2010 – Σεπτέμβριος

 Φάση 6: Ομάδες καταλληλότητας από έμπειρους εκπαιδευτικούς Ομάδες έμπειρων εκπαιδευτικών μελετούν (ή/και εφαρμόζουν) τα νέα Α.Π.Σ. και καταθέτουν τις απόψεις τους κωδικοποιημένες σε συγκεκριμένα έντυπα (τους δίνεται η ευκαιρία να δηλώσουν, μεταξύ άλλων, αν είναι κατάλληλο το περιεχόμενο των Α.Π.Σ., για ποιο ηλικιακά επίπεδο είναι κατάλληλο, τι θεωρούν δύσκολο, τι θεωρούν εύκολο κ.λπ.). Εμπλεκόμενοι: Υ.Α.Π., Κ.Ε.Ε.Α. και εκπαιδευτικοί – μέλη των ομάδων εκπόνησης αναλυτικών προγραμμάτων. Χρόνος ολοκλήρωσης του έργου: Ιούνιος 2010 – Σεπτέμβριος

 Φάση 7: Εφαρμογή των Α.Π.Σ. σε μεγαλύτερη κλίμακα Επιλέγονται τάξεις σε σχολεία (ίσως των εκπαιδευτικών που συμμετείχαν στις ομάδες εργασίας) και περιοχές των νέων Α.Π.Σ. οι οποίες δοκιμάζονται στην πράξη. Χρήση ημερολογίου εκπαιδευτικών και προσωπικών συνεντεύξεων καθώς και δομημένου εργαλείου συμπλήρωσης για την καταλληλότητα της ύλης. Εμπλεκόμενοι: Υ.Α.Π., Κ.Ε.Ε.Α. και εκπαιδευτικοί – μέλη των ομάδων εκπόνησης αναλυτικών προγραμμάτων. Χρόνος ολοκλήρωσης του έργου: Σεπτέμβριος 2010 – Ιούνιος

 Φάση 8: Ανατροφοδότηση και διορθώσεις Λαμβάνεται ανατροφοδότηση γενικότερα: ◦ από τους εκπαιδευτικούς (ομαδικές συνεντεύξεις, ερωτηματολόγιο, διαδίκτυο – πλατφόρμα επικοινωνίας, δίκτυα εκπαιδευτικών κ.λπ.), ◦ από τους μαθητές (δοκίμια, ερωτηματολόγια), ◦ από τους επιθεωρητές – συμβούλους. Εμπλεκόμενοι: Κ.Ε.Ε.Α., Υ.Α.Π., εκπαιδευτικοί, διευθυντικά στελέχη σχολείου, επιθεωρητές. Χρόνος ολοκλήρωσης του έργου: Σεπτέμβριος 2010 – Ιούνιος

 Φάση 9: Επιμόρφωση – ευαισθητοποίηση – ενημέρωση εκπαιδευτικών Οργανωμένα σεμινάρια επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, στελεχών εκπαίδευσης (επιθεωρητών, διευθυντών κ.ά.) για τη φιλοσοφία των νέων αναλυτικών προγραμμάτων και την εφαρμογή τους. Εμπλεκόμενοι: Π.Ι. (εκπαιδευτές) και Υ.Α.Π. Χρόνος ολοκλήρωσης του έργου: Σεπτέμβριος 2010– Ιούνιος 2011  Φάση 10: Διαδικασία έκδοσης νέων Α.Π.Σ. και συνοδευτικού υλικού (εγχειριδίων, βοηθημάτων, ηλεκτρονικού υλικού στήριξης κ.λπ.) Εμπλεκόμενοι: Υ.Α.Π. (μηχανισμοί ανοικτής πρόσκλησης, ανάθεσης κ.λπ.) Χρόνος ολοκλήρωσης του έργου: Ιούλιος

 Επιμόρφωση εκπαιδευτικών  Συνοδευτικό υλικό (διαφοροποιημένο διδακτικό υλικό)  Υλικοτεχνική υποδομή  Κτιριακή υποδομή  Σύστημα αξιολόγησης εκπαιδευτικού έργου  Δομή εκπαιδευτικού συστήματος (ενοποίηση Μέσης Γενικής και Τεχνικής Επαγγελματικής εκπαίδευσης)  Ολοήμερο σχολείο και εσπερινά κ.ά. 23

Περιεχόμενο των νέων Α.Π.Σ.  Η αποστολή και οι σκοποί της εκπαίδευσης  Οι θεμελιώδεις παιδαγωγικές αρχές  Οι αρχές οργάνωσης και εφαρμογής των προγραμμάτων σπουδών  Οι ειδικοί στόχοι  Το περιεχόμενο  Τα προγράμματα σπουδών για κάθε τάξη και γνωστικό αντικείμενο  Οι μέθοδοι διδασκαλίας και μάθησης  Οι δείκτες επιτυχίας και οι τρόποι αξιολόγησης  Το μαθησιακό περιβάλλον  Οι σχέσεις σχολείου και οικογένειας  Οι συμπληρωματικές δραστηριότητες που απαιτούνται για την επιτυχία της αποστολής του σχολείου 24

Πολιτικά ερωτήματα όπως…  Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της μελλοντικής κοινωνίας που θέλουμε να έχουμε;  Ποιος θέλουμε να είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης στους σχεδιασμούς μας για την επίτευξη του οράματός μας για την κοινωνία που επιθυμούμε;  Ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά, που επιθυμούμε να έχει ο μορφωμένος άνθρωπος; 25