Ταξίδι στον κόσμο της Γλώσσας Β’ Δημοτικού Ταξίδι στον κόσμο της Γλώσσας Β’ Δημοτικού

Το βιβλίο μαθητή, που οργανώνεται σε θεματικές ενότητες. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Το διδακτικό υλικό για κάθε μάθημα και τάξη αποτελείται από: Το βιβλίο μαθητή, που οργανώνεται σε θεματικές ενότητες. Το τετράδιο εργασιών, που περιλαμβάνει ασκήσεις και δραστηριότητες. Το βιβλίο του δασκάλου, που περιλαμβάνει οδηγίες για το περιεχόμενο και τη διδακτική μεθοδολογία. Λεξικό, Ανθολόγιο, Γραμματική και ποικίλα συμπληρωματικά, υποστηρικτικά μέσα: χάρτες, ηλεκτρονικό υλικό (λογισμικό). 2

ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ; Παρουσιάζονται διάφορες μορφές λόγου –περιγραφή, αφήγηση/οδηγίες, επιχειρηματολογία (Αναφορικός-Κατευθυντικός). Προσφέρεται η δυνατότητα οργανικής σύνδεσης της γραμματικής με το είδος του λόγου (Λειτουργική – κειμενική προσέγγιση). Τα κείμενα και ο λόγος προσαρμόζονται σε συγκεκριμένη συνθήκη επικοινωνίας κάθε φορά (Επικοινωνιακό Λόγος). 3

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Συνολικός χρόνος διδασκαλίας γλώσσας και λογοτεχνίας σύμφωνα με (ΔΕΠΠΣ-Α.Π.Σ): Α΄ και Β΄ Τάξη 250 ώρες περίπου. ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 150-180 ώρες για το βιβλίο και 50 ώρες για το Ανθολόγιο: σύνολο 200- 230 ώρες περίπου. Κάθε ενότητα [6-12 κεφάλαια] εκτός Α0 και Α1 Επεξεργασία [11-22 ώρες] Επετειακές [6 κεφάλαια] σύνολο 12 ώρες περίπου. Υπόλοιπος χρόνος [20-50] ώρες για δραστηριότητες εκτός εγχειριδίου: (Σχέδια εργασίας, Διαθεματικές δραστηριότητες, Λογισμικό). 4

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ Είναι ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε ότι, διδάσκοντας γλώσσα διδάσκουμε τη δομή της ή, με γνωστούς όρους, διδάσκουμε “γραμματική” σε τρία επίπεδα: Γραμματική της λέξης (δομή της λέξης, λεξιλόγιο, σημασιολογία, ετυμολογικό κτλ.), Γραμματική της πρότασης (δομή της πρότασης, σημασιολογία της πρότασης κτλ.) και Γραμματική του κειμένου και της επικοινωνίας. (κατανόηση της δομής και του περιεχομένου, δόμηση κειμένου – δομή και σύνδεση παραγράφων, άξονας γλωσσικής συνοχής, καταλληλότητα γλωσσικών μέσων). 5

ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Αποτυπώνω τον προφορικό λόγο στο «χαρτί», χάρη σε ένα μηχανισμό αντιστοίχIσης (κωδικοποίηση-αποκωδικοποίηση). Κατασκευάζω νόημα, χρησιμοποιώντας έναν συγκεκριμένο σημειωτικό τρόπο (γραπτό λόγο). Η παραγωγή γραπτού λόγου βασίζεται: Σε επικοινωνιακό πλαίσιο (ποιος μιλάει ή γράφει, σε ποιον, για ποιο σκοπό, με τι θέμα, πού και πότε) και έχει άμεση συνάρτηση:  Με το είδος κειμένου. Τις ρητές συνοδευτικές οδηγίες και Τα ποικίλα στάδια επεξεργασίας. 6

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ – ΠΕΡΙΣΤΑΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ποιος μιλάει ή γράφει σε ποιον για ποιο σκοπό με τι θέμα πού και πότε Συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας προσαρμογής του ύφους και των μέσων του λόγου ανάλογα με τον αποδέκτη, το θέμα, την αιτία, το σκοπό και το είδος του κειμένου που πρόκειται να παραχθεί. Περιγραφή, αφήγηση, ανακοίνωση (Αναφορικός). Οδηγίες, επιχειρηματολογία, πρόσκληση, ερώτηση, παράκληση, οδηγία, επιχειρηματολογία (Κατευθυντικός). 7

ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Η παραγωγή γραπτού κειμένου πρέπει να αντιμετωπίζεται ως διαδικασία που διέρχεται από τρία στάδια: α) την προετοιμασία, δηλαδή τον γενικό σχεδιασμό και τις ειδικότερες επιλογές λ.χ. ως προς τα θέματα, την έκταση, το λεξιλόγιο («προσυγγραφικό» στάδιο). β) τη γραφή της πρώτης εκδοχής του κειμένου («συγγραφικό») και γ) τον έλεγχο της πρώτης εκδοχής και τις πιθανές, διορθώσεις, συμπληρώσεις, βελτιώσεις («μετασυγγραφικό» στάδιο). 8

Πλοκή και πρωταγωνιστές

Α’ Τεύχος

Β’ Τεύχος

Γ’ Τεύχος

Δομή Διατύπωση στόχων (μεταγνωστική στρατηγική)

με τη θεματική της ενότητας Προοργανωτής κινητοποίηση σχετικά με τη θεματική της ενότητας

Υποβοήθηση στην επεξεργασία ή Ελεύθερη επεξεργασία

ή το κειμενικό είδος

Κείμενα και ερωτήσεις κατανόησης

Δραστηριότητες Σχέδια δράσης Δραστηριότητες Σχέδια δράσης οδηγούν το παιδί αφενός να δράσει με αυτόνομο τρόπο εκτός τάξης, αφετέρου να χρησιμοποιήσει με λειτουργικό τρόπο σε αυθεντικές περιστάσεις επικοινωνίας ό,τι έχει μάθει στην τάξη, προκειμένου να διεπιδράσει με τους συνομιλητές του (κοινωνική διάσταση της χρήσης της γλώσσας)

Πίνακας Αυτοαξιολόγησης (μεταγνωστική στρατηγική)

Ορθογραφία Ενταγμένη σε πλοκή ιστορίας Προαιρετική Να μην αποτελεί εμπόδιο για τα παιδιά στη προσπάθειά τους για παραγωγή λόγου

ΔΙΟΡΘΩΣΗ-ΑΥΤΟΔΙΟΡΘΩΣΗ Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της διδασκαλίας, προκειμένου το παιδί να εμπεδώσει τη γραφοφωνημική αντιστοιχία. Πρέπει ο/η εκπαιδευτικός να βοηθάει το παιδί: αντί λ.χ. να του επισημαίνει το λανθασμένο γράμμα, να του δείχνει τη λέξη και να το παρακινεί να σκεφτεί πού μπορεί να έχει κάνει το λάθος. Ο μαθητής θα πρέπει να έχει στη διάθεση του στην τάξη βοηθήματα που να μπορεί να συμβουλευτεί, όπως π.χ. πίνακες με ορθογραφικά δύσκολες λέξεις (είναι, και, έχει κ.ά), το Εικονογραφημένο Λεξικό Α,Β,Γ Δημοτικού. Η διόρθωση είναι μια αμφίδρομη δραστηριότητα, ουσιαστική για τη μάθηση γενικότερα και την οικοδόμηση κειμένων ειδικότερα, η οποία πρέπει να διδαχτεί στα παιδιά. 25

Ορθογραφία Όχι μόνο απομνημόνευση, αλλά και εύρεση λαθών, συμπλήρωση γραμμάτων, κτλ.

Διόρθωση λαθών Ο μαθητής παρακινείται να βρει μόνος του το λάθος Ο μαθητής παρακινείται να βρει μόνος του το λάθος Απαραίτητα χρηστικά εργαλεία:Λεξικά, Πίνακες

Αντιγραφή Συνδέεται με ορθογραφία Έχει λειτουργικό χαρακτήρα

Αντιγραφή Αντιγραφή με παιγνιώδη τρόπο που συνδέεται με την εξέλιξη της πλοκής του βιβλίου

Επεξεργασία γραμματικών φαινομένων Επαγωγική συνειδητοποίηση του γραμματικού κανόνα μέσα από παρατήρηση παραδειγμάτων (από τα παραδείγματα στον κανόνα)

Εμπέδωση γραμματικής

Κείμενα τεχνητά για επεξεργασία γραμματικού φαινομένου

Ασκήσεις στο Τετράδιο εργασιών Παραπομπές με παιγνιώδη τρόπο που βοηθά στην εξέλιξη της πλοκής Από τη λύση των ασκήσεων παράγεται νόημα Αποφεύγεται μηχανιστική συμπλήρωση ασκήσεων Επιβεβαιώνεται ότι οι μαθητές κατανοούν την εκφώνηση-ζητούμενο

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Επαφή με όλα τα είδη λόγου (αναφορικός / κατευθυντικός) και είδη κειμένου (περιγραφικά, αφηγηματικά, επεξηγηματικά κτλ)=> αύξηση επικοινωνιακής ικανότητας Σύνδεση με γραμματικά φαινόμενα Κείμενα εκτενή ή συντομότερα Βασικός στόχος: συνολική κατανόηση του κειμένου μέσω υποθέσεων

Παραγωγή γραπτών κειμένων Κείμενα με πλήρες νόημα και επικοινωνιακό-λειτουργικό χαρακτήρα Α’ δημοτικού: λέξεις, λεζάντες, φράσεις, σύντομες ιστορίες Β’ δημοτικού: κόμικς, λεζάντες, λίστες, ετικέτες προϊόντων, περιγραφή, αφήγηση, ρεπορτάζ, παραμύθι, οδηγίες

ΤΕΧΝΙΚΗ Προσδιορισμός χαρακτηριστικών κειμένου (τεχνικών-μορφολογικών) Προσδιορισμός χαρακτηριστικών κειμένου (τεχνικών-μορφολογικών) Παραγωγή με υποβοήθηση Ελεύθερη παραγωγή

Παραγωγή γραπτού κειμένου με υποβοήθηση

Ομαδική παραγωγή

Χρήση λεξικού Εξοικείωση με το σχολικό λεξικό (Ενότητα 11) Εξοικείωση με το σχολικό λεξικό (Ενότητα 11) Στρατηγικές χρήσης λεξικού Δημιουργία αναγκών αναζήτησης λέξεων Δημιουργία προσωπικού λεξικού

Λεξιλόγιο Προσωπικό λεξικό / τετράδιο ευρετήριο /Πίνακες δύσκολων λέξεων Λεξικό τάξης Γλωσσάρι Διαισθητική κατανόηση και χρήση λεξικού Συνώνυμα-Αντίθετα Παγιωμένες εκφράσεις

Η αξιολόγηση του μαθητή αποσκοπεί: Στη βελτίωση και όχι στον έλεγχο, ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ Η αξιολόγηση του μαθητή αποσκοπεί: Στη βελτίωση και όχι στον έλεγχο, στον εντοπισμό των μαθησιακών δυσκολιών των μαθητών, με στόχο το σχεδιασμό κατάλληλων παρεμβάσεων για τη βελτίωση της διδακτικής διαδικασίας, στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης των μαθητών, στην εξοικείωση του μαθητή με τη συλλογική εργασία, την αυτοαξιολόγηση και την απόκτηση υπευθυνότητας για τη μόρφωσή του.

ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Διαγνωστική αξιολόγηση: Χρησιμοποιείται κυρίως στην αρχή της διδασκαλίας αλλά και κατά τη διάρκειά της. Στόχος της είναι η αναγνώριση της προϋπάρχουσας γνώσης και εμπειρίας των μαθητών, οι οποίες αξιοποιούνται για τη βελτίωση και τον εμπλουτισμό της διδασκαλίας καθώς και για την επισήμανση των αιτίων που δημιουργούν τις μαθησιακές δυσκολίες.

Διαμορφωτική αξιολόγηση: ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Διαμορφωτική αξιολόγηση: Εφαρμόζεται κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας με στόχο τη συνεχή πληροφόρηση του εκπαιδευτικού και του μαθητή για την πορεία της μάθησης. Κατά τη διαδικασία της διαμορφωτικής αξιολόγησης ο εκπαιδευτικός ενημερώνει και συζητά με τους μαθητές για τις μαθησιακές τους επιδόσεις. Ανάλογα με τα αποτελέσματά της σχεδιάζει κατάλληλες παρεμβάσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας μάθησης και την επίτευξη των μαθησιακών στόχων. Τελική αξιολόγηση: Πρόκειται για μια αθροιστική διαδικασία η οποία δίνει έμφαση στην αξιολόγηση του μαθητή και του αποτελέσματος της διδασκαλίας. Συστηματική αποτίμηση του αποτελέσματος αλλά και της προσπάθειας

Σας ευχαριστούμε…