Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Δημοκρατίας Δρ. Βασίλειος Τριανταφύλλου Αν. Καθηγητής Τμήμα Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων και Δικτύων TEI Μεσολογγίου e-mail: triantaf@teimes.gr

Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Ως ηλεκτρονική διακυβέρνηση (e-Government) ορίζεται η χρήση των τεχνολογιών Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στη δημόσια διοίκηση και στις υπηρεσίες, σε συνδυασμό με οργανωτικές αλλαγές και νέες δεξιότητες για τη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών και των δημοκρατικών διαδικασιών, καθώς και την ενίσχυση της υποστήριξης στις πολιτικές του δημοσίου.

4 Τομείς Παρέμβασης E-services: Η ηλεκτρονική παροχή κυβερνητικών πληροφοριών και υπηρεσιών μέσω Διαδικτύου. E-management: Βελτίωση της απόδοσης των επιχειρησιακών διαδικασιών και της ροής των πληροφοριών μέσα από τα διακυβερνητικά γραφεία. E-democracy: Η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας προκειμένου να αυξηθεί η συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. E-commerce: Οι πληρωμές για αγαθά και υπηρεσίες μέσω του Διαδικτύου.

e-Διακυβέρνηση: Παράγοντες Επιτυχίας Εκμετάλλευση της αλληλεπίδρασης του Διαδικτύου. Παροχή συμβουλευτικών και εκπαιδευτικών υπηρεσιών στους πολίτες, Ανάπτυξη νομοθεσίας για το e-Democracy. Εκπαίδευση των εκλεγμένων μελών της κυβέρνησης στη χρήση του Διαδικτύου. Ελεύθερη παροχή εφαρμογών, πληροφοριών και αρχιτεκτονικών σε οποιονδήποτε την επιθυμεί. Εκμετάλλευση της αλληλεπίδρασης του Διαδικτύου. Επικοινωνία και ανταλλαγή απόψεων με e-mail και άμεση και προσωποποιημένη απάντηση στα αιτήματα των πολιτών, με τη βοήθεια των κατάλληλων αυτοματοποιημένων εργαλείων και δελτίων ενημέρωσης. Παροχή συμβουλευτικών και εκπαιδευτικών υπηρεσιών στους πολίτες, μέσα από τα τακτικά, προκαθορισμένα και σωστά σχεδιασμένα σεμινάρια on-line, που θα έχουν στόχο την εκπαίδευση σε θέματα δημόσιας πολιτικής, συναλλαγών με τις δημόσιες υπηρεσίες, με ειδικούς του χώρου κ.λ.π., έτσι ώστε να δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να συμμετάσχουν από οπουδήποτε (γραφείο, σπίτι, χώρος εργασίας, σχολεία, βιβλιοθήκες κ.λ.π.). Οι κυβερνητικοί υπάλληλοι χρειάζεται να είναι εκπαιδευμένοι, προκειμένου να δίνουν τις απαιτούμενες πληροφορίες σύντομα και να ξεπεραστούν τα προβλήματα που ανακύπτουν άμεσα. Ανάπτυξη νομοθεσίας για το e-Democracy. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει την επιλογή των νόμων και τον προϋπολογισμό των επενδύσεων που θα χρειαστούν για τη στήριξη της διακυβέρνησης στο περιβάλλον της Νέας Οικονομίας και των πληροφοριών. Εκπαίδευση των εκλεγμένων μελών της κυβέρνησης στη χρήση του Διαδικτύου. Μέσω του Internet θα συνεργάζονται, θα ανταλλάσσουν απόψεις, έγγραφα, πληροφορίες και δεδομένα με ειδήμονες του χώρου ανεξαρτήτως γεωγραφικών ορίων και πάντα μέσα στα προκαθορισμένα πρότυπα ασφάλειας που θα έχουν θεσπιστεί. Υιοθέτηση της τελευταίας λέξης της τεχνολογίας, με σκοπό την ελεύθερη παροχή εφαρμογών, πληροφοριών και αρχιτεκτονικών σε οποιονδήποτε την επιθυμεί, ακόμα και σε άλλες κυβερνήσεις. Με τον τρόπο αυτό θα βελτιωθεί η υποδομή των επιχειρήσεων, θα αναβαθμιστούν οι εσωτερικές τους πληροφοριακές δομές και θα υιοθετηθούν οι βέλτιστες πρακτικές, με δεδομένη την εμπειρία που θα αποκτηθεί από την ανταλλαγή τεχνογνωσίας

e-Διακυβέρνηση: Παράγοντες Επιτυχίας Ανακοίνωση όλων των δημόσιων συσκέψεων / συναντήσεων Παρουσίαση όλων των τμημάτων, κόμβων και υπηρεσιών που προσφέρει η κυβέρνηση, με αντίστοιχες παραπομπές (links). Υλοποίηση στην πράξη της «Παροχή Υπηρεσιών Δημοκρατίας». Αναβάθμιση της υποδομής των υπηρεσιών που λειτουργούν αποκλειστικά για τους πολίτες Ανακοίνωση όλων των δημόσιων συσκέψεων / συναντήσεων, με συστηματικό και αξιόπιστο τρόπο. Πρέπει να αναφέρονται ο χρόνος, ο τόπος, η θεματολογία, οι συμμετέχοντες και κάποιες γενικές πληροφορίες. Απαραίτητη κρίνεται η ύπαρξη ενός καταλυτικού κουμπιού (Democracy Button) σε κάθε κυβερνητική ιστοσελίδα, μέσω του οποίου θα παρουσιάζονται όλα τα τμήματα, οι κόμβοι και οι υπηρεσίες που προσφέρει η κυβέρνηση, με τις αντίστοιχες παραπομπές (links). Θα αναφέρονται, επίσης, οι ειδήμονες του κάθε χώρου, η αντίστοιχη νομοθεσία και οι σχετικές πληροφορίες οικονομικής φύσεως. Υλοποίηση στην πράξη της «Παροχής Υπηρεσιών Δημοκρατίας». Με τη βοήθεια κλασικών φορμών, δημοσκοπήσεων on-line και ομάδων ευαισθητοποιημένων πολιτών θα συλλέγονται τα δεδομένα που θα κάνουν την ηλεκτρονική διακυβέρνηση περισσότερο αποτελεσματική. Αναβάθμιση της υποδομής των υπηρεσιών που λειτουργούν αποκλειστικά για τους πολίτες και όχι για διαχειριστικά ζητήματα της κυβέρνησης. Η αξιοπιστία, η ταχύτητα, η ασφάλεια και η ευκολία αποτελούν σημαντικές παραμέτρους, τις οποίες απαιτούν τόσο η ηλεκτρονική διακυβέρνηση στο εσωτερικό της όσο και οι πελάτες της. Δημιουργία «Εικονικών Συνελεύσεων Επιτροπών» στο Διαδίκτυο, που θα μεταδίδονται σε πραγματικό χρόνο και θα είναι ανοιχτές σε οποιονδήποτε. Ταυτόχρονα, θα διατίθενται ενημερωτικό υλικό, πληροφορίες και σημαντικά έγγραφα. Πρέπει ακόμη να έχει προβλεφθεί η μεταφορά του εγχειρήματος στην ψηφιακή και αλληλεπιδραστική τηλεόραση.

e-Διακυβέρνηση: Παράγοντες Επιτυχίας Ταχύτητα: Αύξηση του εύρους ζώνης (bandwidth) Συνεχή σύνδεση: Μόνιμη σύνδεση με το Internet Πρόσβαση από παντού: Ηλεκτρονικά κιόσκια από όπου θα έχει τη δυνατότητα ο καθένας να αναζητήσει ότι πληροφορίες θέλει στο Διαδίκτυο. Ευχρηστία, λειτουργικότητα: Ενδυνάμωση εφαρμογών όπως η τηλεκπαίδευση. Νοημοσύνη: «Δόμηση, εξατομίκευση (personalization), ακρίβεια στην ανάκτηση πληροφοριών, διαχείριση γνώσης»

Ηλεκτρονική Δημοκρατία Η ηλεκτρονική-δημοκρατία είναι η χρήση των τεχνολογιών ενημέρωσης και επικοινωνιών και των στρατηγικών από τους "δημοκρατικούς φορείς" στις πολιτικές διαδικασίες των τοπικών κοινοτήτων, των κρατών / περιοχών, των εθνών και στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Σκοπός Η σύνδεση πολιτών από διαφορετικές χώρες και με διαφορετικές πεποιθήσεις και πολιτισμούς, (αλληλεπίδραση). Η δημιουργία χώρων όπου οι πολίτες μπορούν να ανταλλάσσουν απόψεις και ιδέες, να συγκροτούν συμμαχίες και να οργανώνουν δίκτυα, (ενοποίηση). Η καλλιέργεια της κοινωνίας των πολιτών εντός των κοινοτήτων, των χωρών και των περιφερειών, αλλά και σε διακοινοτικό, διασυνοριακό και δια-περιφερειακό επίπεδο, (συμμετοχή).

Σκοπός Η παροχή δυνατοτήτων σε αυτούς που βρίσκονται στο περιθώριο της κοινωνίας, (καταπολέμηση των αποκλεισμών). Η στην καλλιέργεια και τη διατήρηση της ανταπόκρισης της ηγεσίας στις ανάγκες της κοινωνίας (λογοδοσία). Η αύξηση της διαφάνειας στη διακυβέρνηση, (ανοικτές διαδικασίες).

Λειτουργίες Αναζήτηση πληροφοριών Εντοπισμός νομοθεσιών Εύρεση κυβερνητικών αντιπροσώπων (εκστρατείες πίεσης) Hλεκτρονικό ταχυδρομείο (περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης) Online δημοσκοπήσεις Online έρευνες (Don Nikles) Μέθοδοι ηλεκτρονικής ψηφοφορίας (Issy-les-Moulineaux)

Λειτουργίες Δυναμική παρακολούθηση ειδήσεων στο διαδίκτυο και τα media Online φόρουμ Ηλεκτρονικές αιτήσεις Ηλεκτρονικές διαβουλεύσεις Πολιτική Διπλωματία Διαφάνεια

Παραδείγματα “Get involved with government” Queensland Αυστραλία(www.qld.gov.au). “Get involved with government” “Queensland Agencies” δίνει στους πολίτες βασικές πληροφορίες για ένα ζήτημα, ένα τρέχων νόμο ή μια προτεινόμενη νομοθεσία και προσκαλεί τον πολίτη για διατύπωση άμεσων σχολίων τα οποία δίνονται στην επιτροπή και τελικά στο κοινοβούλιο, ως βοήθεια για τη διατύπωση πολιτικών και προτύπων σε ποικίλα νομοθετικά θέματα. “Queensland Parliament” εξουσιοδοτεί τον πολίτη για τη δημιουργία άμεσου επίσημου αιτήματος υπό τη μορφή ηλεκτρονικής αίτησης, με αντικείμενο “πείθω το κοινοβούλιο για να λάβει συγκεκριμένα μέτρα”.

Παραδείγματα Το Σκωτσέζικο Κοινοβούλιο, είναι ένας απ τους πρωτοπόρους ηλεκτρονικών αιτήσεων. Οι πολίτες μπορούν να δημιουργήσουν μια ηλεκτρονική αίτηση η ένα σχόλιο η να εκφράσουν την υποστήριξή τους σε μια υπάρχουσα ηλεκτρονική αίτηση - όλα με ηλεκτρονικό τρόπο (www.scottish.parliament.uk/e-petitions/ index.htm). Το 2001 ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Koizumi ενεργοποίησε το “Koizumi Cabinet Mail Magazine”. Ένα περιοδικό ηλεκτρονικού ταχυδρομείου διανέμεται εβδομαδιαία απ το γραφείο του, με σκοπό να εξηγήσει τις πολιτικές του θέσεις. Αυτή τη στιγμή συμμετέχουν περισσότερα από 2.000.000 εκατομμύρια συνδρομητές

Ευκαιρίες / Κίνδυνοι ... Η ποιότητα μιας δημοκρατίας εξαρτάται από το βαθμό συμμετοχής των πολιτών. Η συμμετοχή προϋποθέτει μια ριζική αλλαγή κουλτούρας τόσο στη Διοίκηση όσο και στους Πολίτες-καταναλωτές. Απαιτεί την ενεργοποίηση των πολιτών, της γειτονίας, των κοινωνικών και πολιτικών οργανώσεων, όλων σε κίνηση, σε νέα σχήματα δράσης και αυτοδιαχείρισης, πέρα από τα κομματικά στεγανά και τις ταμπέλες των παραδοσιακών ιδεολογιών.

…Ευκαιρίες / Κίνδυνοι ... Η συμμετοχή έχει νόημα αν αποκτήσουμε τη κουλτούρα της συμμετοχής σαν αίτημα από κάτω, σαν ώριμη ανάγκη, αλλιώς θα είναι ψευδεπίγραφη και επικοινωνιακή και οι πολίτες-καταναλωτές θα την απορρίψουν σύντομα Η συμμετοχή θα πρέπει να κινητοποιήσει μέσα μας τον Πολίτη-Καταναλωτή και όχι τον χρήστη, γιατί ο χρήστης κουράζεται και εγκαταλείπει γρήγορα. Η συμμετοχή δεν θα πρέπει να ψαρεύει ψήφους on line, αλλά να καταγράφει τάσεις και να τις λαμβάνει υπόψη.

… Ευκαιρίες / Κίνδυνοι … Η συμμετοχή θα έχει νόημα, όταν τα forum γίνουν σαν την αρχαία αγορά, όταν τα τοπικά δημοψηφίσματα εκφράζουν όλο και πιο συλλογικές αποφάσεις, όταν θα καλύψει της “αντιπροσωπευτικής” δημοκρατίας αρχικά και κάνει στη συνέχεια τη μετάβαση στη λήψη των αποφάσεων από τις ρίζες στο κέντρο με ενίσχυση μιας κουλτούρας του διαλόγου

… Ευκαιρίες / Κίνδυνοι … Σύμφωνα με το καθηγητή Colleman του Oxford Internet Institute τρία βασικά ερωτήματα προκύπτουν: Τι καινούργιο προσθέτει η e-Dem στις υφιστάμενες διαδικασίες ? Ο σημαντικότερος νεωτερικός παράγοντας είναι η μείωση του εκλογικού κόστους (της διαδικασίας) αλλά αυτό δεν απαντά στο γιατί ο κόσμος δεν ψηφίζει. Επισήμανε ότι δημοκρατική επιλογή σημαίνει να έχει περισσότερες από δύο επιλογές σε ένα ζήτημα και όχι μια λογική ΝΑΙ-ΟΧΙ.

… Ευκαιρίες / Κίνδυνοι … Ποιος (ή ποιοι) ισχυροποιείται από αυτήν? Ισχυροποιούνται οι έχοντες πρόσβαση και οικονομική επάρκεια καθώς και οι μορφωμένοι πολίτες Η e-Dem εισάγει νέους κίνδυνους & απειλές? Οι κίνδυνοι που εισάγονται είναι κυρίως τεχνικής φύσεως, σε σχέση με την τοποθεσία που λαμβάνει χώρα η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος. Εκτιμάται ότι επί του παρόντος οι διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα σε ελεγχόμενη περιοχή (regulated closed area) όπως τα εκλογικά κέντρα προσφέρουν συγκριτικά περισσότερα στοιχεία ασφαλείας από την διαδικασία στο ανοικτό διαδίκτυο.

Η υπόσχεση της e-Δημοκρατίας… Αναμόρφωση της δημοκρατίας ώστε να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης ‘‘Ηλεκτρονική εκκλησία του δήμου’’ Οι πολίτες από όλες τις γωνιές της γης μπορούν να συμμετέχουν στην πολιτική άμεσα - είτε στο πλαίσιο της τοπικής τους κοινότητας είτε συζητώντας τις αποφάσεις που υιοθετούν τα διεθνή θεσμικά όργανα, όπως η ΕΕ και ο ΟΗΕ.

…Η υπόσχεση της e-Δημοκρατίας… Η Κοινωνία της πληροφορίας: η γνώση ως πλούτος Οι δημοκρατίες μας βασίζονται στην παραδοχή ότι υπάρχει μια ελάχιστη ποσότητα πληροφοριών στις οποίες διαθέτουμε όλοι πρόσβαση. Αυτή η κοινή γνώση εγγυάται την ασφάλεια και τη σταθερότητα της δημοκρατίας. Η τεχνολογία παρέχει τα μέσα για να αυξηθεί τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα των πληροφοριών που ανταλλάσσονται παγκοσμίως. Η μετουσίωση της πληροφορίας σε γνώση, η μετατροπή της ανταλλαγής απόψεων σε ουσιαστικό διάλογο, η σύγκρουση διαφορετικών κοσμοαντιλήψεων, η επεξεργασία & όχι απλή συσσώρευση στοιχείων αποτελούν ευθύνη αυτών που μεσολαβούν σ’ αυτούς τους νέους παγκόσμιους δημόσιους χώρους. Οι δημοκρατίες μας βασίζονται στην παραδοχή ότι υπάρχει μια ελάχιστη ποσότητα πληροφοριών στις οποίες διαθέτουμε όλοι πρόσβαση. Αυτή η κοινή γνώση εγγυάται την ασφάλεια και τη σταθερότητα της δημοκρατίας. Η τεχνολογία παρέχει τα μέσα για να αυξηθεί τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα των πληροφοριών που ανταλλάσσονται παγκοσμίως. Η ηλεκτρονική δημοκρατία αποτελεί προϊόν αυτής της έκρηξης στον τομέα των πληροφοριών. Όμως, η πρόσβαση στην τεχνολογία δεν βελτιώνει ούτε αυξάνει αυτομάτως τη δημοκρατία. Η μετουσίωση της πληροφορίας σε γνώση, η μετατροπή της ανταλλαγής απόψεων σε ουσιαστικό διάλογο, η σύγκρουση διαφορετικών κοσμοαντιλήψεων, η επεξεργασία και όχι απλή συσσώρευση στοιχείων αποτελούν ευθύνη αυτών που μεσολαβούν σ’ αυτούς τους νέους παγκόσμιους δημόσιους χώρους. Οι ΤΠΕ διευκολύνουν τη μετάβαση από τις τυποποιημένες διαδικασίες και τις ιεραρχικές δομές του κράτους στη ‘‘δικτυακή διακυβέρνηση’’, με διάχυση της εξουσίας σε πολλούς φορείς του δημόσιου, του μη κερδοσκοπικού και του ιδιωτικού τομέα, με πιο ευέλικτες μορφές εφαρμογής και ευρύτερη συμμετοχή στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων. Αυτό όμως αυξάνει και τις προκλήσεις όσον αφορά τη συνέπεια της δημόσιας διοίκησης. Εξαιτίας της ταχύτατης ανάπτυξης του Διαδικτύου και των καινοτομιών υψηλής τεχνολογίας, οι κυβερνήσεις και οι γραφειοκρατίες δεν μπορούν να συμβαδίζουν πάντα με την τεχνολογία. Όπως και με την ‘‘πραγματική’’ δημοκρατία, η επιτυχία της ηλεκτρονικής δημοκρατίας εξαρτάται από την εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής συμμετοχής του κοινού.

…Η υπόσχεση της e-Δημοκρατίας… Οι προκλήσεις της ΤΠΕ - μεγαλύτερη διευκόλυνση, καλύτερη διαμεσολάβηση Οι ΤΠΕ διευκολύνουν τη μετάβαση από τις τυποποιημένες διαδικασίες και τις ιεραρχικές δομές του κράτους στη ‘‘δικτυακή διακυβέρνηση’’, με διάχυση της εξουσίας σε πολλούς φορείς του δημόσιου, του μη κερδοσκοπικού και του ιδιωτικού τομέα, με ευρύτερη συμμετοχή στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων. Αυτό όμως αυξάνει και τις προκλήσεις όσον αφορά τη συνέπεια της δημόσιας διοίκησης. Εξαιτίας της ταχύτατης ανάπτυξης του Διαδικτύου και των καινοτομιών υψηλής τεχνολογίας, οι κυβερνήσεις και οι γραφειοκρατίες δεν μπορούν να συμβαδίζουν πάντα με την τεχνολογία. Όπως και με την ‘‘πραγματική’’ δημοκρατία, η επιτυχία της ηλεκτρονικής δημοκρατίας εξαρτάται από την εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής συμμετοχής του κοινού. Οι δημοκρατίες μας βασίζονται στην παραδοχή ότι υπάρχει μια ελάχιστη ποσότητα πληροφοριών στις οποίες διαθέτουμε όλοι πρόσβαση. Αυτή η κοινή γνώση εγγυάται την ασφάλεια και τη σταθερότητα της δημοκρατίας. Η τεχνολογία παρέχει τα μέσα για να αυξηθεί τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα των πληροφοριών που ανταλλάσσονται παγκοσμίως. Η ηλεκτρονική δημοκρατία αποτελεί προϊόν αυτής της έκρηξης στον τομέα των πληροφοριών. Όμως, η πρόσβαση στην τεχνολογία δεν βελτιώνει ούτε αυξάνει αυτομάτως τη δημοκρατία. Η μετουσίωση της πληροφορίας σε γνώση, η μετατροπή της ανταλλαγής απόψεων σε ουσιαστικό διάλογο, η σύγκρουση διαφορετικών κοσμοαντιλήψεων, η επεξεργασία και όχι απλή συσσώρευση στοιχείων αποτελούν ευθύνη αυτών που μεσολαβούν σ’ αυτούς τους νέους παγκόσμιους δημόσιους χώρους. Οι ΤΠΕ διευκολύνουν τη μετάβαση από τις τυποποιημένες διαδικασίες και τις ιεραρχικές δομές του κράτους στη ‘‘δικτυακή διακυβέρνηση’’, με διάχυση της εξουσίας σε πολλούς φορείς του δημόσιου, του μη κερδοσκοπικού και του ιδιωτικού τομέα, με πιο ευέλικτες μορφές εφαρμογής και ευρύτερη συμμετοχή στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων. Αυτό όμως αυξάνει και τις προκλήσεις όσον αφορά τη συνέπεια της δημόσιας διοίκησης. Εξαιτίας της ταχύτατης ανάπτυξης του Διαδικτύου και των καινοτομιών υψηλής τεχνολογίας, οι κυβερνήσεις και οι γραφειοκρατίες δεν μπορούν να συμβαδίζουν πάντα με την τεχνολογία. Όπως και με την ‘‘πραγματική’’ δημοκρατία, η επιτυχία της ηλεκτρονικής δημοκρατίας εξαρτάται από την εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής συμμετοχής του κοινού.

…Η υπόσχεση της e-Δημοκρατίας… Το πολιτικό όραμα - ο δρόμος προς τα εμπρός Ένα νέο πολιτικό όραμα. Αυτό σημαίνει ότι στην καρδιά του εγχειρήματος πρέπει να μπουν οι πολίτες, η κοινωνία και ο πολιτισμός, και όχι η τεχνολογία. Οι κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν ένα γενναίο βήμα και να αποδεχθούν το ρόλο του υπεύθυνου και ευαίσθητου ‘‘μεσολαβητή’’ στο δημόσιο διάλογο. Πρέπει να θέσουν τη δύναμη της τεχνολογίας στην υπηρεσία των πολιτών κατά τη διαμόρφωση των κοινωνιών τους. Υιοθέτηση μιας σειράς πολιτικών μέτρων, όπως: Χρηματοδότηση εμπορικά ανεξάρτητων μηχανών αναζήτησης πληροφοριών Χρηματοδότηση της καταλογογράφησης των πόρων του Διαδικτύου. Παροχή αυτόνομων θεματικών πυλών (portal). Παροχή στους πολίτες των απαραίτητων μέσων έκφρασης των απόψεών τους Συνεργασία κυβερνήσεων, πολυμερών θεσμικών οργάνων, ιδιωτικού τομέα, αλλά και μη κυβερνητικών οργανώσεων. Οι δημοκρατίες μας βασίζονται στην παραδοχή ότι υπάρχει μια ελάχιστη ποσότητα πληροφοριών στις οποίες διαθέτουμε όλοι πρόσβαση. Αυτή η κοινή γνώση εγγυάται την ασφάλεια και τη σταθερότητα της δημοκρατίας. Η τεχνολογία παρέχει τα μέσα για να αυξηθεί τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα των πληροφοριών που ανταλλάσσονται παγκοσμίως. Η ηλεκτρονική δημοκρατία αποτελεί προϊόν αυτής της έκρηξης στον τομέα των πληροφοριών. Όμως, η πρόσβαση στην τεχνολογία δεν βελτιώνει ούτε αυξάνει αυτομάτως τη δημοκρατία. Η μετουσίωση της πληροφορίας σε γνώση, η μετατροπή της ανταλλαγής απόψεων σε ουσιαστικό διάλογο, η σύγκρουση διαφορετικών κοσμοαντιλήψεων, η επεξεργασία και όχι απλή συσσώρευση στοιχείων αποτελούν ευθύνη αυτών που μεσολαβούν σ’ αυτούς τους νέους παγκόσμιους δημόσιους χώρους. Οι ΤΠΕ διευκολύνουν τη μετάβαση από τις τυποποιημένες διαδικασίες και τις ιεραρχικές δομές του κράτους στη ‘‘δικτυακή διακυβέρνηση’’, με διάχυση της εξουσίας σε πολλούς φορείς του δημόσιου, του μη κερδοσκοπικού και του ιδιωτικού τομέα, με πιο ευέλικτες μορφές εφαρμογής και ευρύτερη συμμετοχή στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων. Αυτό όμως αυξάνει και τις προκλήσεις όσον αφορά τη συνέπεια της δημόσιας διοίκησης. Εξαιτίας της ταχύτατης ανάπτυξης του Διαδικτύου και των καινοτομιών υψηλής τεχνολογίας, οι κυβερνήσεις και οι γραφειοκρατίες δεν μπορούν να συμβαδίζουν πάντα με την τεχνολογία. Όπως και με την ‘‘πραγματική’’ δημοκρατία, η επιτυχία της ηλεκτρονικής δημοκρατίας εξαρτάται από την εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής συμμετοχής του κοινού.

…Η υπόσχεση της e-Δημοκρατίας… Δημιουργία μιας ηλεκτρονικής εκκλησίας του δήμου: μαθήματα από την εμπειρία της Ηλεκτρονικής Ψηφοφορίας Η ηλεκτρονική ψηφοφορία μπορεί να αποτελέσει μια ‘‘ηλεκτρονική εκκλησία του δήμου’’ και ένα ευέλικτο εργαλείο για την προσέλκυση της συμμετοχής των πολιτών σε θέματα τοπικής και παγκόσμιας σημασίας. Όταν οι πολίτες αισθάνονται ότι έχουν άμεσο συμφέρον στα θέματα και σαφή αντίληψη του τρόπου με τον οποίο η φωνή τους μπορεί να επηρεάζει τις πολιτικές αποφάσεις, επιδιώκουν ενεργά να εκφράζουν τις απόψεις τους. Οι δημοκρατίες μας βασίζονται στην παραδοχή ότι υπάρχει μια ελάχιστη ποσότητα πληροφοριών στις οποίες διαθέτουμε όλοι πρόσβαση. Αυτή η κοινή γνώση εγγυάται την ασφάλεια και τη σταθερότητα της δημοκρατίας. Η τεχνολογία παρέχει τα μέσα για να αυξηθεί τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα των πληροφοριών που ανταλλάσσονται παγκοσμίως. Η ηλεκτρονική δημοκρατία αποτελεί προϊόν αυτής της έκρηξης στον τομέα των πληροφοριών. Όμως, η πρόσβαση στην τεχνολογία δεν βελτιώνει ούτε αυξάνει αυτομάτως τη δημοκρατία. Η μετουσίωση της πληροφορίας σε γνώση, η μετατροπή της ανταλλαγής απόψεων σε ουσιαστικό διάλογο, η σύγκρουση διαφορετικών κοσμοαντιλήψεων, η επεξεργασία και όχι απλή συσσώρευση στοιχείων αποτελούν ευθύνη αυτών που μεσολαβούν σ’ αυτούς τους νέους παγκόσμιους δημόσιους χώρους. Οι ΤΠΕ διευκολύνουν τη μετάβαση από τις τυποποιημένες διαδικασίες και τις ιεραρχικές δομές του κράτους στη ‘‘δικτυακή διακυβέρνηση’’, με διάχυση της εξουσίας σε πολλούς φορείς του δημόσιου, του μη κερδοσκοπικού και του ιδιωτικού τομέα, με πιο ευέλικτες μορφές εφαρμογής και ευρύτερη συμμετοχή στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων. Αυτό όμως αυξάνει και τις προκλήσεις όσον αφορά τη συνέπεια της δημόσιας διοίκησης. Εξαιτίας της ταχύτατης ανάπτυξης του Διαδικτύου και των καινοτομιών υψηλής τεχνολογίας, οι κυβερνήσεις και οι γραφειοκρατίες δεν μπορούν να συμβαδίζουν πάντα με την τεχνολογία. Όπως και με την ‘‘πραγματική’’ δημοκρατία, η επιτυχία της ηλεκτρονικής δημοκρατίας εξαρτάται από την εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής συμμετοχής του κοινού.

e-Δημοκρατία &Τοπική Αυτοδιοίκηση… Ανακοίνωση όλων των δημόσιων συσκέψεων / συναντήσεων, με συστηματικό και αξιόπιστο τρόπο. Στην ιστοσελίδα των Τοπικών Αρχών, θα πρέπει να υπάρχει επιλογή μέσω της οποίας θα παρουσιάζονται όλα τα τμήματα, οι κόμβοι και οι υπηρεσίες που προσφέρουν οι Δήμοι και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση

…e-Δημοκρατία &Τοπική Αυτοδιοίκηση… Με τη βοήθεια κλασικών φορμών, δημοσκοπήσεων on-line και ομάδων ευαισθητοποιημένων πολιτών θα συλλέγονται τα δεδομένα που θα κάνουν την τοπική ηλεκτρονική διακυβέρνηση περισσότερο αποτελεσματική και δημοκρατική. Εκμετάλλευση της αλληλεπίδρασης του Διαδικτύου. Επικοινωνία και ανταλλαγή απόψεων με e-mail και άμεση και προσωποποιημένη απάντηση στα αιτήματα των πολιτών, με τη βοήθεια των κατάλληλων αυτοματοποιημένων εργαλείων και δελτίων ενημέρωσης.

…e-Δημοκρατία &Τοπική Αυτοδιοίκηση… Δημιουργία "Εικονικών Συνελεύσεων Επιτρόπων" (e-forum) στο Διαδίκτυο, που θα μεταδίδονται σε πραγματικό χρόνο και θα είναι ανοιχτές σε οποιονδήποτε. Ταυτόχρονα, θα διατίθενται ενημερωτικό υλικό, πληροφορίες και σημαντικά έγγραφα. Πρέπει ακόμα να έχει προβλεφθεί η μεταφορά του εγχειρήματος στην ψηφιακή και αλληλεπιδραστική τηλεόραση.

…e-Δημοκρατία &Τοπική Αυτοδιοίκηση… Αναβάθμιση της υποδομής των υπηρεσιών που λειτουργούν αποκλειστικά για τους πολίτες και όχι για διαχειριστικά ζητήματα των τοπικών αρχών. Η αξιοπιστία, η ταχύτητα, η ασφάλεια και η ευκολία αποτελούν σημαντικές παραμέτρους, τις οποίες απαιτούν τόσο η τοπική ηλεκτρονική διακυβέρνηση στο εσωτερικό όσο και οι "πελάτες" της.

…e-Δημοκρατία &Τοπική Αυτοδιοίκηση… Παροχή συμβουλευτικών και εκπαιδευτικών υπηρεσιών στους πολίτες, μέσα από τακτικά, προκαθορισμένα και σωστά σχεδιασμένα σεμινάρια on-line, που θα έχουν στόχο την εκπαίδευση σε θέματα δημόσιας πολιτικής, συναλλαγών με τις υπηρεσίες των δήμων και της Ν.Α. με ειδικούς του χώρου κ.λπ., να συμμετάσχουν από οπουδήποτε (σπίτι, γραφείο, χώρος εργασίας, σχολεία, βιβλιοθήκες κ.λπ.). Στο πλαίσιο αυτό υπάρχει η δυνατότητα άμεσης αντίληψης των δυσλειτουργιών και η υιοθέτηση λύσεων από την πλευρά των τοπικών αρχών.

e-Δημοκρατία & Ψηφιακό χάσμα Η υποδομή που απαιτείται δεν είναι διαθέσιμη σε όλες τις χώρες και σε όλους τους πολίτες. Μπορεί να υπάρχουν πάνω από 550 εκατ. χρήστες του Διαδικτύου παγκοσμίως, αλλά οι τάσεις στον τομέα της χρήσης του Διαδικτύου αντικατοπτρίζουν τις υπάρχουσες παγκόσμιες ανισότητες, ιδίως όσον αφορά το εισοδηματικό και το μορφωτικό επίπεδο. Το παγκόσμιο χωριό μας στην πραγματικότητα δεν είναι και τόσο παγκόσμιο, καθώς μόνο το 6% παγκοσμίως είναι δικτυωμένο.

e-Δημοκρατία & Ψηφιακό χάσμα Στην Ελλάδα γνωρίζουμε όλες τις δυσκολίες της πρακτικής εφαρμογής της ηλεκτρονικής δημοκρατίας. Το ποσοστό χρήσης του Διαδικτύου στην Ελλάδα είναι μόνο 30% περίπου, πολύ κάτω από το μέσο όρο της ΕΕ. Το γεγονός ότι η ελληνική γλώσσα και οι ελληνικές γραμματοσειρές δεν χρησιμοποιούνται ευρέως στον Παγκόσμιο Ιστό επιτείνει αυτό το πρόβλημα πρόσβασης.

Ευχαριστώ Δρ. Βασίλειος Τριανταφύλλου Αν. Καθηγητής, ΤΕΙ Μεσολογγίου Παράρτημα Ναυπάκτου Τμήμα Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων και Δικτύων triantaf@teimes.gr