1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΜΠΣ) «ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ». ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Της Ιωάννας Πηλαβάκη-Αχιλλέως « Σκιαγράφηση του Προφίλ των Γυναικών που Κατέχουν Θέσεις-Κλειδιά στη Δημόσια Ζωή της Κύπρου» Ρόδος, 2007

2 ΣΤΟΧΟΣ Η έρευνα αυτή στοχεύει να σκιαγραφήσει το προφίλ των γυναικών του δείγματος, καταγράφοντας τους εσωτερικούς αλλά και τους εξωτερικούς παράγοντες που τις επηρέασαν, τις ενδυνάμωσαν και τις κράτησαν στο προσκήνιο της δημόσιας ζωής. Παράλληλα θα σκιαγραφηθούν τα προβλήματα και εμπόδια που συνάντησαν οι γυναίκες στην πορεία τους αυτή.

3 Το πως κατάφεραν και ξεχώρισαν κάποιες γυναίκες, που αποτελούν μια μικρή μειοψηφία του μισού πληθυσμού στη δημόσια ζωή της Κύπρου δεν έχει διερευνηθεί μέχρι σήμερα. Η διεξαγωγή μιας ποιοτικής έρευνας ήταν ιδανική για να εντοπίσει και να αναλύσει τα προσωπικά ιδιαίτερα στοιχεία του χαρακτήρα των γυναικών αυτών, καθώς και τα βιώματα και τις αντιλήψεις των ίδιων σ΄ ότι αφορά την ισότητα των φύλων. ΣΤΟΧΟΣ

4 Επιλογή δείγματος Για το σκοπό αυτό επιλέγηκαν δέκα γυναίκες που κατέχουν θέσεις κλειδιά στη δημόσια ζωή της Κύπρου και μέσω προσωπικών συνεντεύξεων καταβλήθηκε προσπάθεια να εξαχθούν όσον το δυνατό περισσότερα στοιχεία, που θα μπορούσαν να δώσουν μια απάντηση στο κύριο ερώτημα της μελέτης αυτής.

5 Δομή εργασίας Η εργασία δομείται σε τέσσερα μέρη χωρισμένα σε επιμέρους κεφάλαια και υποκεφάλαια. Α’ Μέρος : Μια αναδρομή της πορείας των γυναικών στο πολιτικό-οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, χτες και σήμερα. Β’ Μέρος:Μεθοδολογία της έρευνας. Γ Μέρος : Αποτελέσματα έρευνας. Δ’ Μέρος:Συζήτηση των αποτελεσμάτων.

6 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Καταγράφεται η προσπάθεια των γυναικών για την έξοδο τους από τον ιδιωτικό στο δημόσιο χώρο και τα εμπόδια που συναντούν στην προσπάθεια τους αυτή. Επιχειρείται μια διαχρονική παρουσίαση της θέσης των γυναικών στην Κύπρο, στην Ευρώπη και διεθνώς σ’ ό,τι αφορά την πολιτική, το συνδικαλιστικό κίνημα, την εργασία και την επιχειρηματικότητα. Στο τελευταίο κεφάλαιο γίνεται μια διαχρονική καταγραφή της θέσης των κύπριων γυναικών από την περίοδο της Αγγλοκρατίας μέχρι σήμερα.

7 ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ Στο δεύτερο μέρος περιγράφεται η μεθοδολογία της έρευνας και χωρίζεται σε έξι κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο της ενότητας αυτής γίνεται μια μικρή εισαγωγή, στο δεύτερο παρουσιάζεται το αντικείμενο της έρευνας, στο τρίτο κεφάλαιο καταγράφονται τα αναμενόμενα αποτελέσματα ενώ στο τέταρτο τίθενται τα ερευνητικά ερωτήματα.

8 ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ Το τρίτο μέρος της έρευνας παρουσιάζει τα αποτελέσματα της ερευνητικής διαδικασίας. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια μικρή εισαγωγή και στο δεύτερο γίνεται αναφορά στα δημογραφικά χαρακτηριστικά του δείγματος. Στο τρίτο παρουσιάζονται τα βιώματα των γυναικών του δείγματος στην παιδική τους ηλικία, στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία, στο ηγετικό μοντέλο που υιοθετούν οι γυναίκες και στις οικογενειακές ευθύνες. Ταυτόχρονα γίνεται μια αποτίμηση της προσφοράς τους από τις ίδιες τις γυναίκες.

9 ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα βιώματα των γυναικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως προς τις αντιλήψεις και τα στερεότυπα για τους ρόλους των δυο φύλων, όπως οι ίδιες τα βίωσαν. Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η θέση των γυναικών και ο ρόλος των γυναικείων οργανώσεων, των ιθυνόντων(κυβερνητικών και πολιτειακών αξιωματούχων) και ο ρόλος των πολιτικών κομμάτων.

10 ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ Στο έκτο κεφάλαιο καταγράφεται η παρούσα πραγματικότητα, όπως την προσλαμβάνουν οι συμμετέχουσες γυναίκες και οι απόψεις, πεποιθήσεις και νοοτροπίες που επικρατούν στην κυπριακή κοινωνία, σύμφωνα πάντα με όσα ανέφεραν. Τέλος στο έβδομο κεφάλαιο καταγράφεται η μελλοντική προοπτική για την ισότητα των φύλων στην Κύπρο σύμφωνα με τις απόψεις των γυναικών.

11 ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ Καταγράφεται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για να απαντηθεί το βασικό ερώτημα της έρευνας αυτής και να σκιαγραφηθεί το προφίλ των γυναικών. Ποιοι παράγοντες και χαρακτηριστικά βοήθησαν και συνέτειναν, ώστε οι γυναίκες αυτές να υπερπηδήσουν τα προβλήματα που αντιμετώπισαν λόγω του φύλου τους και πως κατάφεραν να συνδυάσουν την οικογένεια με την εργασία. Επίσης προσδιορίζονται ζητήματα για περαιτέρω έρευνα. Στο τελευταίο κεφάλαιο του μέρους αυτού συνοψίζονται τα συμπεράσματα.

12 Παράγοντες που επηρέασαν το προφίλ των γυναικών Εσωτερικοί θετικοί παράγοντες Εξωτερικοί θετικοί παράγοντες Εξωτερικοί αρνητικοί παράγοντες

13 Εξωτερικοί θετικοί παράγοντες Συγγραφικό έργο Πολιτικός ακτιβισμός Κοινωνικός ακτιβισμός Πολυτάλαντες Κοινωνικό περιβάλλον.

14 Εσωτερικοί θετικοί παράγοντες Δυναμικές, πεισματάρες, δραστήριες, φιλόδοξες, διεκδικητικές, συνεπείς, με πάθος, μελετηρές, εύγλωττες, πολυτάλαντες, ενδοοικογενειακή υποστήριξη, οραματίστριες, εργατικές, αυτοπεποίθηση, ακούραστες, επιμελείς, αλληλέγγυες, αλτρουίστριες, δημιουργικές, τολμηρές, πρωτοπόρες, συντονίστριες, καθοδηγήτριες, επαναστάτριες

15 Εσωτερικοί θετικοί Παράγοντες Σημειώνεται το γεγονός ότι ενώ η πλειοψηφία των γυναικών δεν επεδίωξε τη θέση που κατέχει, φαίνεται ωστόσο ότι η έντονη προσωπικότητα των γυναικών του δείγματος, η υπευθυνότητα, η δύναμη και ο δυναμισμός τους, η μη παθητική αποδοχή των κοινωνικών αντιλήψεων και προτύπων, η επαναστατικότητα, η ανάπτυξη κριτικής σκέψης και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα ήταν στοιχεία του χαρακτήρα τους.

16 Εσωτερικοί θετικοί παράγοντες Επίσης η θέληση για επιτυχία και το πείσμα τους, η ηθική συμπαράσταση του οικογενειακού αλλά και του εργασιακού περιβάλλοντος (για μερικές) τις βοήθησαν να μην καταθέσουν τα όπλα και να προχωρήσουν. Αρκετές γυναίκες της έρευνας εξάσκησαν ένα “αντρικό” επάγγελμα πρώτες στην πόλη που διέμεναν και πέτυχαν. Απέδειξαν με τον τρόπο αυτό ότι το επάγγελμα δεν έχει φύλο και κατάφεραν να ανατρέψουν αντιλήψεις και στερεότυπα.

17 Αρνητικοί εξωτερικοί παράγοντες Τα ευρήματα της έρευνας αυτής κατέδειξαν ότι οι σημαντικότεροι παράγοντες που λειτουργούν ανασταλτικά και αποτρεπτικά στην ανέλιξη των γυναικών είναι: Οι υφιστάμενες αντιλήψεις και νοοτροπίες σχετικά με τους ρόλους των δυο φύλων στην οικογένεια και στην κοινωνία γενικότερα, Η συμφιλίωση οικογενειακών και επαγγελματικών ευθυνών, Το σχολικό περιβάλλον, Η απουσία ισόρροπης συμμετοχής των γυναικών στο δημόσιο βίο και Η αναποτελεσματικότητα των μηχανισμών παρακολούθησης της ισότητας των φύλων.

18 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ Η αξιοποίηση των εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων τις βοηθά να αντεπεξέλθουν και να γίνονται πιο δυνατές. Τα ευρήματα της έρευνας αυτής καταδεικνύουν ότι οι γυναίκες όχι απλά μπορούν να τα καταφέρουν, αλλά να πρωτοπορήσουν και να πρωτοτυπήσουν σε δύσκολες συνθήκες, αντιπαλεύοντας με πολλούς αρνητικούς κοινωνικούς παράγοντες που οφείλονται σε λανθασμένες αντιλήψεις.

19 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ Οι εσωτερικοί παράγοντες επιτυχίας αρχίζουν και τελειώνουν στις ίδιες τις γυναίκες, στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους και στην αξιοποίηση των δικών τους ατομικών δεξιοτήτων και αποθεμάτων. Αυτοί οι παράγοντες τις βοηθούν να διαχειριστούν σωστά τα προβλήματα και τα εμπόδια που συναντούν λόγω του φύλου τους και των υφιστάμενων αντιλήψεων για το ρόλο των δυο φύλων. Τις εξοπλίζουν με επιμονή, υπομονή, μεθοδικότητα, ευελιξία, αφοσίωση και με πίστη στον εαυτό τους.