Kων/νος Καρατσώλης Νομικός Σ . Τ.Ε.Ε Νομικός Σ. ΠΣΔAΤΜ Ν.4014/2011 –Ν.4030/2011. Ευθύνες Μηχανικού κατά τη σύνταξη τοπογραφικών διαγραμμάτων.

Eξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα Η σημασία του . Η αναγκαιότητα… Ταυτότητα ακινήτου , βασική περιγραφή και οριοθέτηση κύρια βασική μελέτη και προεργασία για κάθε έργο δόμησης που θα συνδεθεί με το οικιστικό περιβάλλον. Μονοσήμαντη καταγραφή. Σοβαρός άξονας προστασίας περιβάλλοντος ( υπό την έννοια της πολεοδομικής επιβάρυνσης). Ασφάλεια δικαίου, ασφάλεια συναλλαγών.

Παρατηρήσεις – Διαπιστώσεις. Η έλλειψη ορθών και άρτιων τοπιογραφικών μελετών (εξαρτημένων ή μη από κρατικό σύστημα συντεταγμένων)είχε σαν αποτέλεσμα : Μεγάλο ποσοστό αυθαίρετης δόμησης Μεγάλο ποσοστό παρανόμων και άκυρων δικαιοπραξιών Μεγάλο ποσοστό αδειών που ανακαλούνται λόγω λαθών, αναληθών στοιχείων , ψευδών στοιχείων.

Νομοθετικές εξελίξεις. Παρατηρήσεις. Πολιτειακή βούληση (Ν.4014/2011, 4030/2011) είναι σαφής η απόφαση του νομοθέτη να απαιτήσει την παραγωγή εξαρτημένων τοπογραφικών διαγραμμάτων για το σύνολο των διαδικασιών σύνταξης τοπογραφικών που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία. είναι σαφής και η διάθεσή του να αποδώσει κύριες και σημαντικές ευθύνες στους Μηχανικούς που θα προβούν σε παράνομες πράξεις. Ιστορική ευκαιρία ανάταξης επιστημονικής και επαγγελματική ηθικής του Μηχανικού Ιστορική ευκαιρία απόδοσης προς το κοινωνικό σύνολο άρτιων και επιστημονικά άριστων μελετών προς ασφάλεια δικαίου και συναλλαγών.

Τοπογραφικό διάγραμμα. Μελέτη και σύνταξη υπό το πρίσμα του δικαίου. "Μελέτη" είναι το αποτέλεσμα συστηματικής και αναλυτικής επιστημονικής και τεχνικής εργασίας και έρευνας σε συγκεκριμένο απλό ή σύνθετο γνωστικό αντικείμενο, που αποβλέπει ιδίως στην παραγωγή τεχνικού έργου ή στην επέμβαση σε τεχνικό έργο ή αφορά στο σχεδιασμό και την απεικόνιση τεχνικού έργου ή παραγωγικής διαδικασίας ή σε μεθόδους ανάπτυξης και σχεδιασμού του ευρύτερου χώρου … (βλ.π.χ ορισμό άρθρο Ν.3316/2005) Είναι σαφές ότι ο σαφής προσδιορισμός είναι μελέτη και σύνταξη τοπογραφικού διαγράμματος. Κύριες εφαρμογές και προσάρτηση.  1. Στην τοπογραφική μελέτη για την έκδοση οικοδομικών 2. Δικαιοπραξίες 3. Σε πράξεις τακτοποίησης και αναλογισμού 4. Σε τοπογραφικά διαγράμματα για κυκλοφοριακές συνδέσεις 5. Σε τοπογραφικά διαγράμματα για χαρακτηρισμό έκτασης   ΑΜΟΙΒΕΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Οι νόμιμες αμοιβές για τις εργασίες που απαιτούνται για την σύνταξη τοπογραφικού διαγράμματος καθορίζονται στο π.δ 696/1974 (ΦΕΚ 301Α / 8.10.74) ‘’  

Ευθύνες Μηχανικού Για την - αντικειμενική παραβίαση ενός καθήκοντος επιμελείας θα πρέπει κάθε φορά να αποδεικνύεται και αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ αυτής ( της παραβίασης) και του ζημιογόνου αποτελέσματος. Τέτοιους αντικειμενικούς κανόνες επιμελείας, η παραβίαση των οποίων (επίσης σε αντικειμενικό επίπεδο) αποτελεί κατά νόμο άλλα και λογικά ουσιώδη προϋπόθεση για την θεμελίωση ευθύνης μηχανικού, αποτελούν και οι περιλαμβανόμενοι σε διατάξεις νόμων, οι οποίοι ρυθμίζουν τις προδιαγραφές για τη σύνταξη και την εκπόνηση τοπογραφικών διαγραμμάτων Η διάκριση των προδιαγραφών και των υποχρεώσεων του μηχανικού προκύπτει από την παράθεση των διατάξεων που αναφέρονται στην υποχρέωση σύνταξης και εκπόνησης μελέτης τοπογραφικού διαγράμματος. Πρέπει, επομένως, οπωσδήποτε να αναζητείται βάσει της συμβατικής σχέσης (Έγγραφη συμφωνία άρθρου 7 Ν.3919/2011) και της ρυθμιστικής νομοθεσίας, τι ευθύνες αναλαμβάνει ο Μηχανικός.

Κωδικοποίηση διατάξεων Προς ανάλυση των ευθυνών θα πρέπει πρωτίστως να κωδικοποιήσουμε τις διατάξεις των προδιαγραφών για την σύνταξη των τοπογραφιών διαγραμμάτων ώστε κάθε φορά να είναι ευανάγνωστη η διάκριση τους. Ν.651/1977. ( έλεγχος κατά ρητή αναφορά του άρθρου). (Γνωμοδότηση Εισαγγελέα Α.Π. υπ΄αριθμ.5/2009, (1920/2010 Α.Π) Ν.4014/2011. Ν.4030/2011. ( Ειδικό περιεχόμενο όπως καταγράφεται στο νόμο – όροι δόμησης.) εγκύκλιος 34/9-7-92 του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε./ Διευθ. Τοπογραφικών Εφαρμογών , η οποία παραπέμπει στις ισχύουσες αποφάσεις σύνταξης Μελετών Πράξεων Εφαρμογής: Αποφ. ΔΤΕ/β/οικ 6504/344 της 13/30-3-2001 (ΦΕΚ 346Β). Αποφ. Οικ 71934/9734 12-11-89. Αποφ. Οικ 3504/1106 της 30.1/14-2-91 (ΦΕΚ 72Δ) (Β κατοικία). Αρθρο 14 του Ν998/79 όπως τροποποιήθηκε με τον Ν3208/2003 . για τα διαγράμματα που υποβάλλονται στις δασικές Υπηρεσίες . Αρθρο 4 του Ν.2971/2001, ως έχει τροποποιηθεί και ισχύει για τα διαγράμματα καθορισμού αιγιαλού-παραλίας.

Το ειδικότερο ζήτημα εφαρμογής του άρθρου 5 παρ. 1 εδ. τελευταίο Ν Το ειδικότερο ζήτημα εφαρμογής του άρθρου 5 παρ. 1 εδ. τελευταίο Ν. 651/1977, όπως προστέθηκε με το άρθρο 3 παρ. 3 Ν. 3481/2006 . Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 5 παρ. 1 Ν. 651/1977 «...εις πάσαν δικαιοπραξίαν έχουσαν ως αντικείμενον μεταβίβασιν λόγω πωλήσεως οικοπέδου ή αγροτεμαχίου μετά ή άνευ κτισμάτων επισυνάπτεται εις το πωλητήριον συμβόλαιον τοπογραφικόν διάγραμμα, υπογραφόμενον υπό των συμβαλλομένων και του συντάσσοντος τούτο μηχανικού ή υπομηχανικού εις το οποίον αναγράφονται τα μήκη των πλευρών, τα όρια προς τους όμορους ιδιοκτησίας, τα ονόματα των γνωστών ιδιοκτητών των ως και το εμβαδόν του πωλουμένου ακινήτου. ………………………………………………εάν ο συντάξας το διάγραμμα και οι συμβαλλόμενοι δηλούν ή βεβαιούν, εν γνώσει, ψευδή ως προς τα ανωτέρω γεγονότα, τιμωρούνται με την ποινήν του άρθρου 2 του Ν.Δ. 105/1969..» (ήδη άρθρο 22 παρ. 6 Ν. 1599/86), ενώ σύμφωνα με τη παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου 5 του Ν. 651/1977 «Ο κατά παράβασιν της διατάξεως ταύτης συντάσσων συμβόλαιον συμβολαιογράφος υπέχει την κατά τας κειμένας διατάξεις πειθαρχικήν ευθύνην ..».

Από τις παραπάνω διατάξεις προκύπτουν τα εξής: 2.1. Mε την προστατευτική διάταξη του άρθου 5 του Ν.651/9777 (βλ και ερμηνευτική εγκύκλιο 26031/45/77) τέθηκε (επί ποινή ακυρότητας όλων των δικαιοπραξιών που έχουν ως αντικείμενο τη μεταβίβαση λόγω πωλήσεως οικοπέδου ή αγροτεμαχίου κτλ.) ως υποχρεωτική η υπεύθυνη δήλωση του Μηχανικού σχετικά με την επιτρεπόμενη ή όχι ανοικοδόμηση του ακινήτου σύμφωνα με τις πολεοδομικές διατάξεις. Η σχετική διάταξη προέβλεψε πειθαρχικές και ποινικές ευθύνες. Η συγκεκριμένη υπεύθυνη δήλωση τέθηκε ως απαραίτητο στοιχείο προς όφελος των συμβαλλομένων και με σκοπό του νομοθέτη την ορθή τήρηση του Νόμου 651/1977 η οποία καθιέρωσε ένα νέο προστατευτικό πλαίσιο , συνταγματικά καθιερούμενο, μειώνοντας τις περιπτώσεις κατατμήσεων και την ανεξέλεγκτη δόμηση. Πράγματι, το πλαίσιο αυτό διατυπώνεται ευθέως με την διάταξη του άρθρου 4 του ανωτέρω νόμου στην οποία καθορίζεται ο προστατευτικός σκοπός του νομοθέτη να τηρηθούν πιστά οι απαγορεύσεις που τέθηκαν με το άρθρο 16 και την παρ. 1 του άρθ. 20 του από 17-7/16.8.1923 Ν. Δ/τος "περί σχεδίων πόλεων, κωμών και συνοικισμών του Κράτους και οικοδομής αυτών "και της παρ. 2 του άρθ. 2 του Ν.Δ. 690/48 "περί συμπληρώσεως των "περί σχεδίων πόλεων διατάξεων".

(Αρχαιολογία , Δασαρχείο) Από τη συστηματική ερμηνεία των διατάξεων του Ν.651/1977 προκύπτουν τα εξής : Στην έννοια των ‘’πολεοδομικών διατάξεων’’ οι οποίες έχουν καταχωριστεί στον Κώδικα Πολεοδομικής Νομοθεσίας προφανώς και δεν συμπεριλαμβάνονται άλλες προστατευτικές του περιβάλλοντος εν γένει διατάξεις οι οποίες βέβαια τυγχάνει να σχετίζονται με το πλαίσιο οικοδομησιμότητας των ακινήτων. (Αρχαιολογία , Δασαρχείο)

Όπου ο νομοθέτης ήθελε να συμπεριλάβει στην υπεύθυνη δήλωση του Μηχανικού του Ν.651/1977 και άλλες προστατευτικές διατάξεις το έπραξε, αντιλαμβανόμενος το κενό νόμου, όπως στην περίπτωση της παρ. 3 του άρθρου 3 του ν. 3481/2006 (Α΄ 162/2.8.2006) . Συγκεκριμένα, με νομοθετική πρόβλεψη προστέθηκε στο άρθρο 5 εδάφιο που αφορούσε τις περιοχές που έχουν κηρυχτεί υπό κτηματογράφηση το οποίο παραπέμπει στον Νόμο περί Κτηματολογίου(2664/1998). Αντίθετα, δεν έπραξε το ίδιο με άλλες ισχύουσες διατάξεις περί Αρχαιολογίας , προστασίας δασών , δασικών εκτάσεων κτλ. ο νόμος είναι σαφής και δεν επιδέχεται άλλης ερμηνείας λόγω πιθανού κενού. Πέραν των ανωτέρω, ακόμη και αν υποτεθεί ότι στα καθήκοντα επιμελείας του δηλούντος Μηχανικού συμπεριλαμβανόταν πέραν του ελέγχου των ‘’πολεοδομικών διατάξεων’’ με την στενή έννοια και άλλα (καθήκοντα) ελέγχου που προβλέπονται από άλλα νομοθετήματα , αντικειμενικά θα ήταν αδύνατο εν τοις πράγμασι να διατυπωθεί υπεύθυνη δήλωση του Μηχανικού . οι σχετικές βεβαιώσεις – δηλώσεις είναι αποκλειστικό δικαίωμα και αρμοδιότητα συγκεκριμένων αρμοδίων Κρατικών Υπηρεσιών (Αρχαιολογία, Δασάρχης κτλ) και δεν θα μπορούσαν να μεταβιβαστούν σε κάποιον ιδιώτη με την προσδοκία να παρέχουν ασφάλεια στις συναλλαγές προς όφελος του Κοινωνικού Συνόλου, υπέρ του Δημοσίου Συμφέροντος.

Προφανώς η τήρηση των απαγορεύσεων που εμπίπτουν στο πεδίο προστασίας του περιβάλλοντος, τοπικού και πολιτισμικού, μέσω π.χ των υπηρεσιών του δασαρχείου και της αρχαιολογίας δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο δήλωσης ιδιώτη Μηχανικού . Εντάσσονται κατ΄ επιταγή του συντάγματος στην αποκλειστική αρμοδιότητα και ρυθμιστική λειτουργία του Κράτους . Συμπερασματικά στην περίπτωση που κάποιος Μηχανικός κατηγορείται για ψευδή δήλωση του άρθρου 5 του Ν.651/1977, βεβαίως θα πρέπει πάντα να διερευνάται το στοιχείο της δήλωσής του (Αν δηλ η δήλωσή του ήταν ορθή σύμφωνα με τις ‘’πολεοδομικές’’ διατάξεις ως αναλύθηκε ανωτέρω με σκοπό την διασφάλιση των συναλλαγών). Αντικείμενο της δήλωσης του Ν.651/1977 δεν μπορούν να αποτελέσουν στοιχεία που αφορούν στην οικοδομησιμότητα ή όχι του ακινήτου που προέρχονται αποκλειστικά από άλλες υπηρεσίες για λόγους δημοσίου συμφέροντος πλην των πολεοδομικών γραφείων υπό την μορφή διοικητικής πράξης και φυσικά μόνο κατόπιν αιτήσεως.

Οι ποινές Αδικοπραξία Ψευδή βεβαίωση Δήλωση Ν.651/1977 Ειδικές διατάξεις Ν.4014/2011 –Ν.4030/2011

Ποινές ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΝΟΝΩΝ Που ρυθμίζουν το κανονιστικό πεδίο ευθύνης των Μηχανικών.   ΠΚ 286Παραβίαση κανόνων οικοδομικής - ποινική ευθύνη ΠΚ434 Παράβαση οικοδομικών διατάξεων  ΑΚ 681 Υποχρέωση εκτέλεσης έργου ΑΚ 685 Υποχρέωση λογοδοσίας, επιμελούς χρήσης ύλης, επιστροφής υπολοίπου ύλης που δεν χρησιμοποιήθηκε, υποχρέωση έγκαιρης και προσήκουκας εκτέλεσης ΑΚ 698 Ευθύνη για τον κίνδυνο του έργου  ΠΔ 696/197491-95 Υποχρεώσεις επιβλέποντος για λογαριασμό του εργοδότη  Ν.Δ. 17/7-16/8/1923 53-55 Ευθύνη επιβλέψεως κατά την άδεια οικοδομικών εργασιών.

Ποινές Άρθρο 23 Ν.4014/2011 Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, οι μηχανικοί που χορήγησαν ανακριβή βεβαίωση για την κατάρτιση δικαιοπραξίας, τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή από 30.000 μέχρι 100.000 ευρώ, ανάλογα με την αξία της αυθαίρετης κατασκευής. Επίσης, ως διοικητικό μέτρο, στους μηχανικούς της προηγούμενης παραγράφου, ανεξάρτητα από την ποινική τους δίωξη, επιβάλλεται προσωρινή ή οριστική απαγόρευση άσκησης του επαγγέλματος από το αρμόδιο πειθαρχικό όργανο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης.

Ποινές Άρθρο 7 παρ.9 .Ν.4030/2011 Αν: αα) Οι υποβαλλόμενες μελέτες δεν εκπονήθηκαν σύμφωνα με τις οικείες πολεοδομικές διατάξεις ή σύμφωνα με τα εγκεκριμένα στοιχεία του τοπογραφικού διαγράμματος και του διαγράμματος δόμησης, επιβάλλεται σε βάρος του μελετητή μηχανικού η κύρωση της απαγόρευσης εκπόνησης και υπογραφής μελετών για την έκδοση έγκρισης δόμησης και άδειας δόμησης και η κύρωση της απαγόρευσης επίβλεψης οικοδομικών εργασιών από 3 έως 12 μήνες ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης.   ββ) Οι οικοδομικές εργασίες δεν εκτελέστηκαν σύμφωνα με τις μελέτες που υποβλήθηκαν ή σύμφωνα με τα εγκεκριμένα στοιχεία του τοπογραφικού διαγράμματος και του διαγράμματος δόμησης επιβάλλεται σε βάρος του επιβλέποντος μηχανικού η κύρωση της απαγόρευσης εκπόνησης και υπογραφής μελετών για την έκδοση έγκρισης δόμησης και άδειας δόμησης και η κύρωση της απαγόρευσης επίβλεψης οικοδομικών εργασιών από 3 έως 12 μήνες ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης.

Ποινές Άρθρο 8 παρ.2και 3 Ν.4030/2011   2. Οι μελετητές μηχανικοί ευθύνονται για την εκπόνηση όλων των επί μέρους μελετών σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Για τις άδειες δόμησης που αφορούν κτίρια σε παραδοσιακό οικισμό, παραδοσιακό ή ιστορικό τμήμα πόλης, οικιστικό σύνολο που έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, καθώς και κηρυγμένα διατηρητέα κτίρια ή νεότερα μνημεία οι αρχιτεκτονικές μελέτες εκπονούνται και υπογράφονται αποκλειστικά από αρχιτέκτονες μηχανικούς και οι στατικές μελέτες από τους αρμόδιους πολιτικούς μηχανικούς. 3. Οι επιβλέποντες μηχανικοί ευθύνονται ανά τομέα επίβλεψης: α) Για την επίβλεψη των οικοδομικών εργασιών σύμφωνα με τις μελέτες που συνοδεύουν την έγκριση δόμησης και την άδεια δόμησης. Κατά τα λοιπά ισχύουν οι διατάξεις των άρθρων 341 και 342 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (π.δ. της 14.7.1999, Δ' 580). β) Για τη συμπλήρωση των προβλεπόμενων στοιχείων της Ταυτότητας του Κτιρίου σύμφωνα με τις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 4 του ν. 3843/2010. γ) Για την ενημέρωση της Υ.ΔΟΜ. για τον ορισμό της ημερομηνίας ελέγχου.

Ενημέρωση – Ορθή διάκριση καθηκόντων – υποχρεώσεων – δικαιωμάτων. το Τ.Ε.Ε αλλά και οι σύλλογοι των μηχανικών αυτοτελώς θα πρέπει να προσεγγίσουν την προτροπή για την κατάρτιση πρότυπων συμβάσεων – έγγραφων συμφωνιών με βασικές αναφορά στις διατάξεις από τις οποίες απορρέουν οι ευθύνες των Μηχανικών. διάκριση γνωστοποίηση προσμονή από την πολιτεία των μέτρων εκείνων που θα ενθαρρύνουν μια προσέγγιση με στόχο κοινά παραδεκτούς κανόνες υγιούς ανταγωνισμού προς όφελος κυρίως των πολιτών.

Κων/νος Δ.Καρατσώλης k.karatsolis@gmail.com