Η ανάγκη για ενοποίηση και εκσυγχρονισμό των νομοθεσιών για τα δημόσια πανεπιστήμια της Κύπρου Ελπίδα Κεραυνού-Παπαηλιού Πρόεδρος Διοικούσας Επιτροπής Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου Ημερίδα για το Νόμο-Πλαίσιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση στην Κύπρο Πανεπιστήμιο Κύπρου 16 Απριλίου 2010

Παρουσίαση Απώτερος στόχος για την ανώτατη εκπαίδευση στην Κύπρο Ανάγκη για ενοποίηση των νομοθεσιών Ανάγκη για εκσυγχρονισμό Πρόταση για το Νόμο Πλαίσιο –σε συνάρτηση με την προωθούμενη νομοθεσία για την εξωτερική διασφάλιση και πιστοποίηση ποιότητας –κριτική

Απώτερος Στόχος για την Ανώτατη Εκπαίδευση στην Κύπρο Απόκτηση Αυτοδυναμίας με ορθολογισμό και σε εύλογο χρονικό διάστημα Κινητικότητα Ποιοτικοί Ξένοι Φοιτητές Ποιοτικό Προσωπικό Συμβολή Δημόσιων Πανεπιστημίων

Ανάγκη για ενοποίηση των νομοθεσιών Νόμος ΠΚ (1989) Νόμος ΑΠΚυ (2003) Νόμος ΤΕΠΑΚ (2003) Προκύπτουν όμως θέματα που δεν “κληρονομούνται” ή δεν καλύπτονται: Ανέλιξη μελών ΔΕΠ (σε μη αυτονομημένο καθεστώς) Κανονισμοί Σπουδών και Φοίτησης Ερευνητικές Μονάδες Πλεονασμός!Κατακερματισμός!

Νόμος Πλαίσιο Γενικοί Κανονισμοί Κανόνες ΠΚ Κανόνες ΤΕΠΑΚ Κανόνες ΑΠΚυ Επιδίωξη: Να απαλειφθεί η ανάγκη για ειδικούς Κανονισμούς

Τα πλεονεκτήματα της ενοποίησης είναι προφανή Για αυτό εξάλλου είθισται να υπάρχουν νόμοι-πλαίσια Η ενοποίηση –Απαλείφει τον πλεονασμό και κατακερματισμό –Διευκολύνει τις αλλαγές και τον εκσυγχρονισμό –Μετά από 20 περίπου χρόνια ύπαρξης δημόσιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στην Κύπρο, γνωρίζουμε Τα διαχρονικά σημεία των νομοθεσιών Τα αδύνατα σημεία και τα κενά

Για να είναι ένας οποιοσδήποτε Νόμος Πλαίσιο αποδεκτός, θα πρέπει να: Ενισχύει την εμπιστοσύνη προς τους ακαδημαϊκούς θεσμούς –Εντός των πανεπιστημίων –Με τα θεσμικά όργανα της Πολιτείας –Με την ευρύτερη κοινωνία Προάγει τη διαφάνεια και αξιοκρατία Προάγει την ποιότητα και αριστεία Παρέχει την αναγκαία ευελιξία

Ανάγκη για εκσυγχρονισμό (1) ΕCTS DS Διασφάλιση Ποιότητας - ESG Διεθνοποίηση Κινητικότητα Διασυνοριακή Εκπαίδευση EQF - NQF Λογοδοσία Δημιουργικότητα Εταίροι στον ΕΕΧΑΕ

Ανάγκη για εκσυγχρονισμό (2) Εταίροι στον ΕRA καινοτομία επιχειρηματικότητα περιφέρειες γνώσης ανάπτυξη τοπικών περιφερειών τεχνολογική ανάπτυξη χάρτα ερευνητή κινητικότητα δικαιώματα

Αυτονομία Οργανωτική Οικονομική Ακαδημαϊκή Στελέχωσης Η άλλη όψη της λογοδοσίας

Ειδικά θέματα εκσυγχρονισμού για τα δημόσια πανεπιστήμια (1) Οργανωτική αυτονομία –Πέραν των υφιστάμενων οργανωτικών δομών να υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας νέων (διαπανεπιστημιακών) δομών, π.χ. για την προώθηση της καινοτομίας και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας Διαπανεπιστημιακές Ερευνητικές Μονάδες Κοινωφελή ιδρύματα Κοινοπραξίες με κοινωνικούς και τοπικούς εταίρους –Απόλυτη διαφάνεια

Ειδικά θέματα εκσυγχρονισμού για τα δημόσια πανεπιστήμια (2) Οικονομική αυτονομία –Block grant Να υπάρχει η δυνατότητα δέσμευσης της Πολιτείας για αριθμό ετών ως προς τους αριθμούς φοιτητών και τους αριθμούς θέσεων (ακαδημαϊκού και διοικητικού προσωπικού) βάσει δεικτών ανάπτυξης και δεικτών απόδοσης –Δυνατότητα δημιουργίας και αξιοποίησης δικών τους εσόδων Τυχόν πλεόνασμα μπορεί να συσσωρευτεί και διοχετεύεται προς στήριξη αναπτυξιακών στόχων του πανεπιστημίου

Ειδικά θέματα εκσυγχρονισμού για τα δημόσια πανεπιστήμια (3) Ακαδημαϊκή αυτονομία –Κατάταξη υποψηφίων σε προπτυχιακά προγράμματα –Γλώσσες διδασκαλίας –Συμβούλιο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Συμμετέχουν οι Πρυτάνεις των πανεπιστημίων Ορθολογιστική ανάπτυξη χωρίς διπλασιασμό –Κοινόχρηστοι πόροι –Νέα προγράμματα σπουδών, νέα Τμήματα, νέες Σχολές

Ειδικά θέματα εκσυγχρονισμού για τα δημόσια πανεπιστήμια (4) Αυτονομία στελέχωσης –Γενικά κρίνεται ικανοποιητική αλλά για σκοπούς μεγαλύτερης διαφάνειας και ενίσχυσης της εμπιστοσύνης του κράτους προς τα πανεπιστήμια, απαιτείται η αποσαφήνιση της συμμετοχής, των συνεπαγόμενων οικονομικών απολαβών, και της σύγκρουσης συμφέροντος, μελών του προσωπικού σε Εξωπανεπιστημιακές δραστηριότητες Μηχανισμούς εκμετάλλευσης της γνώσης “Αυτοχρηματοδοτούμενα” προγράμματα του πανεπιστημίου

Συμβούλιο Πανεπιστημίου Η υιοθέτηση του μοντέλου της διττής διακυβέρνησης (dual governance) συνεχώς διευρύνεται –Συμβούλιο –Σύγκλητος Το Συμβούλιο ενισχύει την αυτονομία του πανεπιστημίου, πρωτίστως την αυτονομία οργάνωσης –Πολύ σημαντική συνιστώσα τα εξωτερικά μέλη –Αμφίδρομος σύνδεσμος με Πολιτεία και ευρύτερη κοινωνία –Έγκριση Κανόνων

Τμήμα Ανώτερης Εκπαίδευσης και Έρευνας στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα αποτελούν την κινητήρια δύναμη για την έρευνα Ο ρόλος του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού στην έρευνα πρέπει να ενισχυθεί –Παράδειγμα Ελλάδας –Σε συνάρτηση με τη λειτουργία Συμβουλίου Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Υποβληθείσα Πρόταση για το Νόμο-Πλαίσιο Σε συνάρτηση με την προωθούμενη νομοθεσία για την ίδρυση και λειτουργία εξωτερικού Φορέα για τη Διασφάλιση και Πιστοποίηση της Ποιότητας και την Αναγνώριση Τίτλων Σπουδών –Ενοποίηση, διεύρυνση και εκσυγχρονισμός των νομοθεσιών για ΣΕΚΑΠ ΕΑΙΠ ΚΥΣΑΤΣ ΣΕΤΕ

Κριτική Υποβληθείσας Πρότασης για το Νόμο-Πλαίσιο (1) Η πρόταση έχει αδυναμίες σε διάφορα επίπεδα –Λεκτικές αδυναμίες –Ουσιαστικές αδυναμίες Κενά, αντιφάσεις, “υπέρμετρες” εξουσίες, κτλ Περίπλοκο κείμενο – Περιεκτική αναφορά στα διάφορα ζητήματα Ποια ζητήματα πρέπει να ρυθμίζονται με Κανονισμούς και ποια με Κανόνες

Κριτική Υποβληθείσας Πρότασης για το Νόμο-Πλαίσιο (2) Η ρητή οριοθέτηση της έννοιας της αυτονομίας, μέσω της καταγραφής των στοιχείων που τη συνιστούν είναι σημαντικό στοιχείο Όμως η συνεχής παραπομπή στον ορισμό αυτό σε σχέση με Κανόνες, ενδεχομένως να δημιουργεί λανθασμένες εντυπώσεις Η ουσία της υλοποίησης των διαφόρων διαστάσεων της αυτονομίας πρέπει να καταγράφεται στον ίδιο το Νόμο, κατοχυρώνοντας την έτσι με διαφάνεια και αξιοπιστία

Κριτική Υποβληθείσας Πρότασης για το Νόμο-Πλαίσιο (3) Σημεία υφιστάμενων νομοθεσιών για τα δημόσια πανεπιστήμια που θα πρέπει να διατηρηθούν και στον τελικό Νόμο-Πλαίσιο –Εκλογή αξιωματούχων Ο διορισμός όλων των αξιωματούχων από τον Πρύτανη προφανώς δεν αποτελεί αποδεκτή λύση, ακόμη και για ένα διοριστικό σύστημα –Διαδικασίες εκλογής και ανέλιξης ακαδημαϊκού προσωπικού, οι οποίες πρέπει να συνεχίσουν να κατοχυρώνονται μέσω νομοθεσίας

Συμπεράσματα Η θέσπιση ενός σύγχρονου Νόμου-Πλαισίου, ο οποίος κατοχυρώνει με αξιόπιστο, αξιοκρατικό, ευέλικτο και διαφανή τρόπο τις διάφορες λειτουργίες ενός πανεπιστημίου, και παράλληλα προάγει την ακαδημαϊκή ελευθερία, αυτονομία, ποιότητα και αριστεία, είναι αναγκαία. Η πρόταση που έχει κατατεθεί αποτελεί μια δέσμη ιδεών, χωρίς καμία δέσμευση Μέσω του διαλόγου και της αυστηρής κριτικής που θα πρέπει να ασκηθεί, σκοπός είναι να αναδειχθούν –τα σημεία που μπορούν να μείνουν –τα σημεία που πρέπει να διαγραφούν και –τα σημεία που πρέπει να επεκταθούν/τροποποιηθούν