Μ.Π.Σ: ΦΥΛΟ & ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ & ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Της Αντιγόνης Περικλέους Παπαδοπoύλου Θέμα: «Το ιδεολογικό πλαίσιο της μετεξέλιξης της κυπριακής οικογένειας ( ) από τη σκοπιά τριών γενεών γυναικών» «Το ιδεολογικό πλαίσιο της μετεξέλιξης της κυπριακής οικογένειας ( ) από τη σκοπιά τριών γενεών γυναικών». Εξεταστική Επιτροπή Οι επίκουροι καθηγητές: - Μάριος Βρυωνίδης - Περσεφόνη Φώκιαλη - Περσεφόνη Φώκιαλη και η διδάσκουσα Μαρία Γκασούκα ΡΟΔΟΣ 2010 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα διπλωματική, πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του ΜΠΣ «Φύλο και Νέα Εργασιακά και Εκπαιδευτικά Περιβάλλοντα στην Κοινωνία της Πληροφορίας». Εξετάζει « Το ιδεολογικό πλαίσιο της μετεξέλιξης της κυπριακής οικογένειας ( ) μέσα από τη σκοπιά τριών γενεών γυναικών» ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

1. ΜΕΡΟΣ Α : ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ (1/3) 1.1. Ο θεσμός της οικογένειας: Από την αγροτική στη μεταμοντέρνα εποχή. Μετασχηματισμοί της οικογένειας – Διεθνώς / Ελλάδα /Κύπρος 1.2. Παραδοσιακή Κυπριακή Κοινωνία – Ιστορική Αναδρομή Κριτική επισκόπηση των σημαντικών αλλαγών στην κυπριακή κοινωνία. Ανάλυση εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων που επηρέασαν την κυπριακή οικογένεια, σε συνάρτηση με τις διεθνείς τάσεις και εξελίξεις: Εισβολή –κατοχή Αστικοποίηση Από τη μοντέρνα στην μεταμοντέρνα εποχή Άτυπες κοινωνικές συμβάσεις /στερεότυπα /έμφυλες ανισότητες Μόρφωση Απασχόληση Δημόσια Ζωή ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

1. ΜΕΡΟΣ Α : ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ (2/3) 1.3. Μεταβολές στην κυπριακή οικογένεια ( ) Εκμοντερνισμός της Κυπριακής κοινωνίας σε χρόνο ρεκόρ. Δημιουργία ενός σπάνιου ιδεολογικού αμαλγάματος με δικές του ιδιομορφίες. Σωρεία οι αλλαγές που παρατηρούνται: Διαζύγια Διαζευκτικότητα: Μονoγονείς και Μονήρη άτομα Ηλικία μητρογονίας Ηλικία γάμου Ποσοστό γονιμότητας Μεικτοί γάμοι Νέες τάσεις- Σύγχρονη Κοινωνία Χαρακτηριστικά των κυπρίων γονιών ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

1. ΜΕΡΟΣ Α : ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ (3/3) 1.4. Σκοπός και ερευνητικοί στόχοι Στόχος της Μελέτης Να μελετηθεί η περίπτωση της Κύπρου, που αποτελεί ξεχωριστή και ειδική κοινωνική οντότητα και ένα ιδιαίτερο σύστημα κοινωνικού μορφώματος, με ιδιαιτερότητες που αγγίζουν την κοινωνική, πολιτική και πολιτισμική κυπριακή ταυτότητα καθώς επίσης η σωρεία επιδράσεων που δέχεται. Στόχος η διερεύνηση στάσεων, αντιλήψεων και συμπεριφορών γυναικών, για τον κοινωνικό μετασχηματισμό που συντελείται. Eερευνητικοί Στόχοι για : το βαθμό μετασχηματισμού τις μεταβλητές που επηρέασαν την κυπριακή οικογένεια. Τα Ερευνητικά Ερωτήματα καλύπτουν πέντε τομείς: Ρόλοι της Οικογένειας Σύγχρονα οικογενειακά πρότυπα. Σχέσεις αναπαραγωγικής οικογένειας/ οικογένειας προσανατολισμού/ πυρηνικής οικογένειας. Ο ρόλος της Γυναίκας. Αλλαγές στις στερεοτυπικές αντιλήψεις-αξίες. Ο ρόλος της πολιτείας. ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

2. ΜΕΡΟΣ Β : ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΔΙΟΥ (1/2) 2.1 Μεθοδολογία της έρευνας Ερευνητικός Σχεδιασμός Ποιοτική έρευνα εθνογραφικού και βιογραφικού τύπου, γιατί: συνιστά ευέλικτη μέθοδο παραγωγής δεδομένων (Κυριαζή, 2002), διεισδύει στον τρόπο που οι άνθρωποι βιώνουν την κοινωνική πραγματικότητα (Cohen & Manion, 1994), εμβαθύνει στις προσωπικές νοηματοδοτήσεις και στην εξωτερίκευση στάσεων (Mason,1996), επιτρέπει ερμηνεία κοινωνικών καταστάσεων, ώστε να γίνεται κατανοητός ο κοινωνικός κόσμος του ατόμου (Mason, 1996) παρέχει άμεση αλληλεπίδραση και δυνατότητα σε βάθος συλλογής πληροφοριών (Cohen & Manion, 1994) θέτει τα άτομα της ομάδας εστίασης, στο επίκεντρο της κοινωνικής μελέτης (Λυδάκη, 2001), σε μια αμφίδρομη διερευνητική επικοινωνία και αλληλεπίδραση με την ερευνήτρια. Σκόπιμη-θεωρητική Δειγματοληψία Η επιλογή του δείγματος στηρίχτηκε στη λογική της σκόπιμης θεωρητικής δειγματοληψίας (purposive theoretical sampling), μιας μεικτής δηλαδή τεχνικής επιλογής περιπτώσεων, τριμελών ομάδων εστίασης στη βάση κριτηρίων(Gilflores & Alonso, 1995) Δεν αποσκοπεί στην επιλογή ενός τυχαίου ή ποσοτικά αντιπροσωπευτικού δείγματος από ένα πληθυσμό, ούτε στη γενίκευση των διαφορετικών απόψεων (Τhompson 1999). Κριτήρια επιλογής της ομάδας εστίασης: το γυναικείο φύλο, η εργασιακή απασχόληση/ επάγγελμα, το μορφωτικό υπόβαθρο, η καταγωγή ( ύπαιθρος /πόλη) πρόσφυγας ή αυτόχθονας. ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

2. ΜΕΡΟΣ Β : ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΔΙΟΥ (2/2) Η ομάδα εστίασης: πέντε διαφορετικές ομάδες γυναικών, από τρεις διαφορετικές γενιές που ανήκουν στην ίδια οικογένεια. Κάθε τριμελής ομάδα, αποτελείται από τη γιαγιά, την κόρη και την εγγονή. Η «παλαιά γενεά» : γυναίκες γεννηθείσες πριν από το 1943 με λιγοστές ευκαιρίες μόρφωσης και εργασίας, σε εποχές απόλυτης ανδρικής ηγεμονίας. Η «μεσαία γενιά» γυναικών, γεννηθείσες την περίοδο με περισσότερες ευκαιρίες μόρφωσης, εργασίας και ισότητας ευκαιριών. Η «νέα γενιά», γεννηθείσες χρόνια μετά την κυπριακή ανεξαρτησία (μετά το 1974), με καλύτερες προοπτικές εργοδότησης και δυναμική παρουσία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το Δελτίο Συνέντευξης (Διαδικασία) Ομαδικά εστιασμένες συνεντεύξεις, στη βάση ενός ημιδομημένου δελτίου ανοικτών ερωτήσεων. 2.2 Πραγματοποίηση της έρευνας Κωδικοποίηση αποτελεσμάτων των ομαδικών συνεντεύξεων που διενεργήθηκαν μεταξύ Μαρτίου- Απριλίου 2009, στη βάση της αναλυτικής επαγωγικής θεωρίας (analytic induction ). ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

3. ΜΕΡΟΣ Γ: ΑΝΑΛΥΣΗ /ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ (1/3) Αφηγηματική παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας με αυτούσιες αναφορές βιωματικών εμπειριών.. Ανάλυση και κωδικοποίηση στη βάση της θεμελιωμένης θεωρίας (Glaser & Strauss (1967). Ανάδειξη συγκλίσεων ευρημάτων, με τριγωνοποίηση, συγκρίνοντας αποτελέσματα διαφορετικών υπο-ομάδων εστίασης (Cohen & Manion,1994) Επιβεβαίωση ομοιοτήτων και εξασφάλιση υψηλών επιπέδων αξιοπιστίας (Onwuegbuzie & Leech, 2007, Cohen & Manion, 1994). Η ερευνήτρια δεν περιόρισε την αφηγηματική παρουσίαση, γιατί το πλούσιο πρωτογενές υλικό μπορεί να αξιοποιηθεί περαιτέρω, για ειδικές μελέτες για τη κυπριακή πραγματικότητα. 3.1 ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ : Αλλαγές στην κυπριακή οικογένεια ( ) στις ευθύνες, ρόλους, κατανομή δουλειών, αποφάσεων και ευθυνών Λόγοι, αιτίες, στερεότυπα και προκαταλήψεις Κριτική αξιολόγηση των αλλαγών. Εκτίμηση για το μέλλον. 3.2 ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΠΡΌΤΥΠΑ: Εισβολή και επιδράσεις προτύπων του δυτικούπολιτισμού. Η εικόνα της σύγχρονης οικογένειας Εναλλακτικά σχήματα οικογενειακής οργάνωσης Προσαρμοστικότητα της κυπριακής οικογένειας στις αλλαγές. ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

3. ΜΕΡΟΣ Γ: ΑΝΑΛΥΣΗ /ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ (2/3) 3.3 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ: Επισκόπηση στο ρόλο της γυναίκας χτες και σήμερα. Ευκαιρίες οικονομικής και επαγγελματικής ανέλιξης Βασικά προβλήματα της σύγχρονης Κυπρίας στερεοτυπικές αντιλήψεις ΣΧΕΣΕΙΣ: Σχέσεις μεταξύ γονιών Σχέσεις γονιών –παιδιών 3.5. ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ /ΑΞΙΕΣ Σεξουαλικές σχέσεις Εκπαιδευτικές επιλογές Επαγγελματικές επιλογές Ο ρόλος της θρησκείας Κίνδυνοι για τη νεολαία Βία στην οικογένεια Σεξουαλική παρενόχληση Ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση Διασκέδαση των νέων Περί παλαιού και νέου ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

3. ΜΕΡΟΣ Γ: ΑΝΑΛΥΣΗ /ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ (3/3) 3.6. ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ Στήριξη από το κράτος- Ελλιπείς υποδομές, ανεπαρκής στήριξη της οικογένειας. Εισηγήσεις όπως η Κύπρος υιοθετεί τις ευρωπαϊκές πολιτικές και στρατηγικές (Eυρωπαϊκή Επιτροπή, 2009) για την οικογένεια και την ισότητα των φύλων: Υλοποιήσει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα. Ενσωματώσει τη διάσταση της ισότητας των φύλων, στην εθνική στρατηγική για την «ΕΕ 2020». Καταργήσει εμμένουσες διακρίσεις Μειώσει το μισθολογικό χάσμα ανδρών και γυναικών στον ιδιωτικό τομέα (ILO, 2004). Προωθήσει ισόρροπη συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Συμφιλιώσει έμπρακτα οικογενειακές και επαγελματικές υποχρεώσεις (European Commission, 2007) Βελτιώσει υποδομές και υπηρεσίες φροντίδας παιδιών, ηλικιωμένων, ατόμων με αναπηρίες. Υιοθετήσει ευέλικτα ωράρια εργασίας. Λάβει μέτρα πρόληψης και καταστολής της ενδοοικογενειακής βίας και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης γυναικών / παιδιών. Ενισχύσει την κοινωνική προστασία ευάλωτων γυναικών. ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

4. ΜΕΡΟΣ Δ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ (1/3) 4. ΜΕΡΟΣ Δ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ (1/3) Κύριες αιτίες αλλαγών στην κοινωνία και οικογένεια: η τουρκική εισβολή και συνεχιζόμενη ημικατοχή, η προσφυγιά, η αστικοποίηση, η σωρεία δομικών αλλαγών, οι αλλαγές σε κοινωνικές αρχές και κανόνες συμπεριφοράς, οι επιδράσεις από τον δυτικό τρόπο ζωής, τα τουριστικά ρεύματα, η παγκοσμιοποίηση, η εργοδότηση αλλοδαπών εργατών, η τεράστια ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών. Οικογένεια Η οικογένεια- βασικότατο θεμελιακό κύτταρο της κυπριακής κοινωνίας. Ρευστότητα, στην οικογένεια. Πιο ελαστικός ο προσδιορισμός της (Ερπέν, 2000). Ρευστότητα στις δομές της, από απολύτως παραδοσιακές έως απολύτως νεωτερικές. Ρευστότητα στην αυξανόμενη αλληλουχία οικογενειακών σχημάτων στην οργάνωση του ιδιωτικού βίου (Μούσουρου, 2005). Προοδευτική νομιμοποίηση της ρευστότητας στον τρόπο οργάνωσης του ιδιωτικού βίου (Μούσουρου, 2005). Οικογενειακός πλουραλισμός στην κοινωνική μορφολογία, στα σχήματα, στις νοοτροπίες: Εμπλουτισμός της οικογενειακής μορφολογίας με «νέες» οικογένειες. Ανάπτυξη μιας πιο σύγχρονης αντίληψης της οικογένειας, με αυξημένο ατομικισμό. Κερδίζει έδαφος η οικογένεια διπλής καριέρας Αλλαγές στα ημερολόγια σύστασης της οικογένειας, στην ηλικία τεκνοποίησης της γυναίκας. Πιο πυρηνική η σημερινή οικογένεια και με λιγότερα παιδιά. Επιτείνεται το οξύ δημογραφικό πρόβλημα. ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

4. ΜΕΡΟΣ Δ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ (2/3) Γυναίκα Δραστικές οι αλλαγές από την παλαιά, στη μεσαία και τη νέα γενεά. Σταδιακή άρση της «απαξιωτικής ταύτισης της γυναίκας με την ιδιωτική σφαίρα» (Παντελίδου-Μαλούτα, Μ.(2002). Πρόοδος στα θέματα ισότητας με εντυπωσιακή πρόσβαση γυναικών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, στην αγορά εργασίας, περισσότερη παρουσία στην πολιτική και τη δημόσια σφαίρα, ευρύτερη αναγνώριση των δικαιωμάτων των γυναικών στον γάμο και στις οικογενειακές αποφάσεις. Περισσότερη αυτονομία στη σεξουαλικότητα, την τεκνογονία, τις σπουδές, την εργασία. Παρά την πρόοδο, πολλές ωστόσο οι εμμένουσες ανισότητες σε βάρος της γυναίκας, στην πολιτική ζωή, στην αγορά εργασίας, στην επαγγελματική ανέλιξη, στη συμμετοχή στην πολιτική ζωή, στη μισθοδοσία. Αξίες Εκδημοκρατικοποίηση και περισσότερη ευαισθητοποίηση στα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γυναικών και παιδιών Προοδευτικός αποστιγματισμός των μονογονιών. Έντονη απόρριψη της ομοφυλοφιλίας. Αλλαγές νοοτροπίας όσον αφορά την παρθενία, τη συγκατοίκηση νέων πριν το γάμο, την προίκα, την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, Πολλά τα νέα προβλήματα: ναρκωτικά, τροχαία, μιμητισμός, υπερκαταναλωτισμός, επιδειξιομανία, Πρόβλημα ο υπερκαταναλωτισμός, η υπερπροστασία των νέων, τα οικονομικά προβλήματα, οι τρόποι διασκέδασης των νέων, η επαγγελματική τους αποκατάσταση. ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

4. ΜΕΡΟΣ Δ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ (3/3) Σχέσεις Αρκετά δυνατό το κοινωνικό δίκτυ στην Κύπρο, σε επίπεδο στενού και ευρύτερου συγγενικού κύκλου με την πυρηνική οικογένεια. Η κυπριακή κοινωνία διαθέτει ένα διαφορετικό οικογενειακό «ήθος». Οι γονείς θυσιάζονται για τα παιδιά. Επιδεικνύουν αλληλεγγύη, αγάπη, αλληλοϋποστήριξη στα μέλη της οικογένειας. Η κυπριακή οικογένεια αναδομείται κατά τρόπον που να μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί, παρέχοντας στα μέλη της, μια μοναδική ψυχοκοινωνική προστασία. ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

5. ΕΠΙΛΟΓΟΣ (1/2) «Οι οικογένειες σήμερα, βρίσκονται σε ένα μεταβατικό στάδιο, περνώντας σε μια κοινωνία όπου μια πληθώρα κανόνων αναγνωρίζονται ως νόμιμοι και στην πραγματικότητα επιθυμητοί» (Rapoport and Rapoport 1982 ). Η σωρεία των αλλαγών συντελέστηκε σε χρόνο ρεκόρ. Σε κοινωνικό επίπεδο, η οικογένεια πέρασε από το «παλιό» στο «μοντέρνο». Εμπεδώνεται σταδιακά και στην Κύπρο, ο «οικογενειακός ατομικισμός» ως μία από τις οικογενειακές νεωτερικότητες. Ο βαθμός μετασχηματισμού ποικίλει. Πιο γρήγορος, στη νέα γενιά. Οι απόψεις/ στάσεις / τρόποι ζωής, προσαρμόστηκαν / προσαρμόζονται, δημιουργώντας ένα σπάνιο και ιδιόμορφο ιδεολογικό αμάλγαμα Οι παρατηρούμενοι οικογενειακοί μετασχηματισμοί, θέτουν σε αντιπαράθεση τους κοινωνικούς κανόνες από τη μια και το ατομικό υποκείμενο από την άλλη. Προκαλούν ανησυχία και αβεβαιότητα. ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

5. ΕΠΙΛΟΓΟΣ (2/2) Ενώ δίνεται η εντύπωση πως η οικογένεια απορρυθμίζεται ή πως επέρχεται μία «οικογενειακή ιδιωτικοποίηση» στην κοινωνιολογία της οικογένειας, αυτό συνιστά αυταπάτη. Όση πρόοδος και αν επέλθει, κατά τον Λουίς Πίντο (Pinto, 2006), κανένας δεν μπορεί να αποσπαστεί από το κοινωνικό πλαίσιο, αφού δεν είναι «προαιρετικό» Πάντα ισχύουν κανόνες και κοινωνικές ρυθμίσεις που ασκούν κοινωνικό έλεγχο, δεν παραμένουν στατικοί, αλλά μεταβάλλονται. Τα φιλόδοξα όνειρα των κυπρίων γονιών να αναθρέψουν, μορφώσουν, καλοπαντρέψουν και αποκαταστήσουν επαγγελματικά παιδιά και εγγόνια, δημιουργούν ψηλές απαιτήσεις και συχνά,δύσκολες καταστάσεις και πιέσεις σε φτωχές και μεσαίες οικογένειες. Ιδιαίτερα σημαντικές και υποστηρικτικές είναι οι Ευρωπαϊκές πολιτικές και στρατηγικές για στήριξη εργαζομένων γονιών, ισορροπία και συμφιλίωση οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων αλλά και η επιδίωξη κοινοτικής ομοιομορφίας στις πολιτικές για θέματα γονικής άδειας, άδειας πατρότητας και μητρότητας. Η παρούσα έρευνα μπορεί να αξιοποιηθεί περαιτέρω για ποσοτική και ευρύτερη ποιοτική διερεύνηση στη σύγχρονη κυπριακή πραγματικότητα. ΕΙΣΑΓΩΓΗ | ΜΕΡΟΣ Α | ΜΕΡΟΣ Β | ΜΕΡΟΣ Γ | ΜΕΡΟΣ Δ | ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.