Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Σε τι χρήσεις αξίζει να βάλουμε τις ΤΠΕ στην τάξη;

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Για κάποιους οι ΤΠΕ ειναι σπουδαίες γιατί ταιριάζουν ιδιαίτερα σε εποικοδομιστικές προσεγγίσεις για τη μάθηση. Δίνουν σπουδαία εργαλεία όταν στοχεύουμε να αλλάξουμε το πώς κατανοούν οι μαθητές, δύσκολες, αντιδιαισθητικές, επιστημονικές έννοιες. Θέση 3 Θέση 3KATA

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012

Σύμφωνα με την εποικοδομιστική άποψη η νόηση είναι μια λειτουργία κατασκευής νοημάτων βασισμένη πάνω στην όλη εμπειρία του ατόμου.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Η δόμηση της γνώσης είναι μια λειτουργία που βασίζεται στις προϋπάρχουσες εμπειρίες, τις νοητικές κατασκευές, τις πεποιθήσεις, τις «θεωρίες», που ο καθένας χρησιμοποιεί, προκειμένου να ερμηνεύσει αντικείμενα ή γεγονότα και τις οποίες δεν μπορεί να αγνοεί ή να υποτιμά ο δάσκαλος κατά τις διδακτικές του επιδιώξεις (Jonnassen, 1991).

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Οι θεωρίες όμως εκείνες, που συνέβαλαν στη θεώρηση της μάθησης ως μιας υποκειμενικής και ενεργού διαδικασίας «χτισίματος» νοημάτων του αναπτυσσόμενου ατόμου, μέσα από μια αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του, είναι αυτές που εισήγαγαν την έννοια των γνωστικών σχημάτων …

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 …και συνετέλεσαν στην κατάρριψη της αντίληψης της μάθησης ως μιας διαδικασίας μετάδοσης γνώσεων ή μιας παρουσίασης των δομών ενός γνωστικού αντικειμένου από το δάσκαλο, κατά τρόπο γραμμικό και αθροιστικό (βλ. θεωρίες του Piaget, του Bruner και του Vygotsky).

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Το κοινωνικό περιβάλλον είναι αυτό που παρέχει τα εργαλεία της γλώσσας, της σκέψης και της γνώσης. Η αλληλεπίδραση ανάμεσα σε μαθητές, καθώς και σε ενηλίκους και άλλους διευκολυντές της μάθησης είναι αναπόσπαστο στοιχείο της μαθησιακής διαδικασίας.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Αλλιώς μαθαίνει, για παράδειγμα ένας μαθητής σε μια τεχνητή μαθησιακή κατάσταση, που σκηνοθετήθηκε από τον εκπαιδευτικό για διδακτικούς σκοπούς, και αλλιώς σε μια ή - καλύτερα - περισσότερες αυθεντικές περιστάσεις οργάνωσης της πληροφορίας και επίλυσης προβλημάτων

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Λόγοι επιτυχίας και αποτυχίας Υπάρχουν βέβαια και πολλές επισκοπήσεις ή μελέτες, που αναφέρουν και περιπτώσεις που τα ερευνητικά αποτελέσματα ορισμένων εκπαιδευτικών εφαρμογών διδασκαλίας με τη χρήση των ΝΤ είτε δεν είχαν καλύτερα, είτε είχαν – σε εξαιρετικά ελάχιστες περιπτώσεις – – σε εξαιρετικά ελάχιστες περιπτώσεις – και χειρότερα αποτελέσματα και χειρότερα αποτελέσματα από ό,τι ανάλογες διδασκαλίες με τον παραδοσιακό τρόπο. από ό,τι ανάλογες διδασκαλίες με τον παραδοσιακό τρόπο.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Προσεκτικότερη όμως μελέτη των ερευνών ή των σχετικών ανακοινώσεων μάς δείχνει ότι οι εφαρμογές αυτές είτε δεν διαπνέονταν από τη φιλοσοφία του εποικοδομισμού, είτε πραγματοποιούνταν σε περιορισμένο χρόνο ή πεδίο και σε αφιλόξενο σχολικό πλαίσιο, είτε βασίζονταν σε δραστηριότητες και κριτήρια αξιολόγησης των επιδόσεων του παραδοσιακού και συμβατικού σχολείου.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Τα κριτήρια, για παράδειγμα, της ανάπτυξης θετικών στάσεων απέναντι στη μάθηση και του κινήτρου για αυτόνομες διερευνητικές εργασίες, της αυξημένης συμμετοχής των «αδύνατων» μαθητών, της ανάπτυξης της αυτοεκτίμησης των μαθητών, της βελτίωσης των κοινωνικών σχέσεων, της αναβάθμισης της ποιότητας των διεργασιών της σκέψης κτλ. (δηλαδή, μαθησιακά αποτελέσματα, τα οποία θεωρείται ότι ευνοούνται ιδιαίτερα από την υποβοηθούμενη από τις Νέες Τεχνολογίες διδασκαλία, που βασίζεται στις εποικοδομιστικές αρχές), ίσως δεν θεωρούνταν τόσο σημαντικά, για να τεθούν προς μελέτη από αυτού του είδους τις έρευνες, όσο η αύξηση των επιδόσεων των μαθητών της τάξης με τα συμβατικά κριτήρια.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Υπάρχει γενικότερη συμφωνία ανάμεσα στους μελετητές του χώρου ότι αλλαγές, όπως εκείνες που συνδέονται με την αλλαγή του ψυχοκοινωνικού κλίματος στην τάξη προς το δημοκρατικότερο και την αλλαγή του ρόλου του εκπαιδευτικού, αποτελούν μερικά από τα συχνότερα και πλέον αδιαμφισβήτητα αποτελέσματα στα νέα μαθησιακά περιβάλλοντα με τη δημιουργική - και όχι τεχνοκρατική ή παραδοσιακή – χρήση των Νέων Τεχνολογιών. Ταιριάζουν οι εφαρμογές με τον εποικοδομισμό;

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Τα κριτήρια αυτά, σύμφωνα με τις αρχές του εποικοδομισμού, αλλά και της Κριτικής Παιδαγωγικής, θεωρούνται για την εποχή μας εξίσου σημαντικά με το κριτήριο της απόδοσης των μαθητών στα παραδοσιακά τεστ εξέτασης «γνώσεων» και δεδομένων συνταγών επίλυσης προβλημάτων.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Όπως επισημαίνει μάλιστα η Σολομωνίδου (2001:298), από τις έρευνες φάνηκε ότι καλύτερα αποτελέσματα στη μάθηση προκαλούσε όχι μόνο η χρήση των τεχνολογικών μέσων, αλλά και το διδακτικό της πλαίσιο, τα δε αποτελέσματα της μάθησης ήταν περισσότερο διαρκή και ουσιαστικά, όταν τα τεχνολογικά μέσα χρησιμοποιούνταν για πιο μεγάλο χρονικό διάστημα και για μεγάλο αριθμό γνωστικών αντικειμένων, δηλαδή με ένα τρόπο περισσότερο ολοκληρωμένο και όχι πρόσκαιρο ή αποσπασματικό, καθώς και όταν εντάσσονταν σε παιδαγωγικές μεθόδους βασισμένες σε συνεργατικά και εποικοδομιστικά μοντέλα μάθησης.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Σε ένα άλλο κρίσιμο ερώτημα, το κατά πόσον, δηλαδή, είναι δυνατόν να επιτευχθούν θετικές αλλαγές όχι μόνον ως προς την επιδίωξη επί μέρους, συμβατικών γνωστικών στόχων, αλλά και στο γενικότερο μετασχηματισμό του σχολικού μαθησιακού περιβάλλοντος με την εκπαιδευτική αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών, οι σχετικές έρευνες δίνουν κάπως αντικρουόμενες απαντήσεις

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Υπάρχουν καινοτόμες εφαρμογές που μας δίνουν ελπιδοφόρα θετικά αποτελέσματα (βλ., για παράδειγμα, Sheingold and Tucker, 1990, Stearns et al, 1991, Zorfass 1991, in: Blando, 1993, Riis et al, 1997:68)

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Υπάρχουν όμως και άλλες, κατά τις οποίες η χρήση των Νέων Τεχνολογιών ή δεν ήταν η δέουσα ή ακόμη και ενίσχυσε το παραδοσιακό καθεστώς στο σχολείο (βλ. Mohan, 1989, Oakes and Shneider 1984 στο Κούρτη-Καζούλλη, 2001).

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Όπως επίσης αναφέρει ο Blando (1993), αν και πολύ συχνά οι Νέες Τεχνολογίες παρέχουν εκπληκτικά ευεργετικά μαθησιακά οφέλη, τόσο για τους εκπαιδευτικούς, όσο και για τους μαθητές, (Stearns, 1991 στο Blando, 1993) είναι επίσης δυνατόν να οδηγήσουν και σε αποτυχίες, οι οποίες οφείλονται σε εφαρμογές που στερούνται προσεκτικού παιδαγωγικού σχεδιασμού και της αναγκαίας, σταθερής υποστήριξης (Blado et al, 1993: 4, Κούρτη-Καζούλλη, 2001: 83).

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Το όραμα του Papert, του πατέρα της Logo, για ένα σχολείο, όπου κάθε παιδί θα χρειάζεται να έχει το δικό του υπολογιστή και θα ξοδεύει πολύ χρόνο μπροστά σ’ αυτόν, για να «ανακαλύπτει» τη μάθηση, έχει δεχθεί πολλές αρνητικές κριτικές, όχι μόνον γιατί μια τέτοια υποδομή είναι ανέφικτη, αλλά και διότι η αφιέρωση τόσου χρόνου από τα παιδιά αυτά είναι πολύ υψηλό τίμημα, αν σκεφθεί κανείς και τις άλλες ανάγκες τους για άλλου είδους δεξιότητες και βιώματα.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Ένα άλλο αδύνατο σημείο του έργου του Papert θεωρείται η επικέντρωσή του στη σκέψη και την ενεργό μάθηση του ατόμου, χωρίς να ασχολείται με τους όρους της διδασκαλίας, ούτε με το κοινωνικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο συντελείται η μάθηση.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Όμως είναι πλέον γενικά παραδεκτό ότι η μάθηση - συμπεριλαμβανομένης και εκείνης μέσω της Νέας Τεχνολογίας – είναι μια διαδικασία κοινωνικής αλληλεπίδρασης, κατά την οποία δύο και πλέον άτομα κατορθώνουν να μοιραστούν τη γνώση τους και οποιαδήποτε ατομιστική θεώρησή της είναι εξ ορισμού ατελής.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Η διδασκαλία δημιουργεί όχι μόνον ένα ατομικό εξοπλισμό γνώσεων, αλλά «πατάει» πάνω σε μια ολόκληρη πολιτιστική βάση, την οποία επιχειρεί να μετασχηματίσει. Η βάση αυτή είναι ευρύτερη από εκείνη που οποιοδήποτε άτομο είναι από μόνο του ικανό να εκπροσωπήσει.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Ένας από τους λόγους της αποτυχίας ως προς τα αναμενόμενα αποτελέσματα οφείλονται κυρίως στο γεγονός ότι γίνεται προσπάθεια μεταφοράς των παραδοσιακών διδακτικών αντιλήψεων και πρακτικών στο νέο μαθησιακό περιβάλλον.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Οι παραπάνω διαπιστώσεις μάς δείχνουν για μία ακόμη φορά, ότι δεν είναι οι Νέες Τεχνολογίες ή η ύπαρξη πολλαπλών εκπαιδευτικών μέσων από μόνες τους, που θα οδηγήσουν σε οποιαδήποτε επιθυμητή αλλαγή.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Βασικοί παράγοντες επιτυχίας είναι, μεταξύ άλλων, η συνεπής προοδευτική παιδαγωγική προσέγγιση που ακολουθείται.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Από την άποψη αυτή, η αξία των εποικοδομιστικών διδακτικών μοντέλων φαίνεται τόσο από τα θετικά αποτελέσματα της εφαρμογής τους, όσο και από τα αρνητικά της απουσίας τους.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Όπως είδαμε και πιο πάνω, σημαντικό ρόλο παίζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο οι επιχειρούμενες αλλαγές πραγματοποιούνται.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Ανάμεσα στους σημαντικούς παράγοντες αυτού του πλαισίου είναι η παιδαγωγική συγκρότηση του εκπαιδευτικού, αλλά και το ευρύτερο έθος του σχολικού κλίματος, το οποίο είναι ανάγκη να ευνοεί τις διδακτικές του προσεγγίσεις που προαναφέρθηκαν.

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Εκτός όμως από την προϋπόθεση της εξοικείωσης των εκπαιδευ- τικών με τις Νέες Τεχνολογίες, εκείνο που παίζει μεγαλύτερο ρόλο είναι κυρίως: οι στάσεις, η παιδαγωγική γνώση και εμπειρία τους, ο προσανατολισμός σε στόχους αναπτυξιακούς και μετασχηματιστικούς, η εφαρμογή δραστηριοτήτων και διαδικασιών που βασίζονται στον γνωστικό και κοινωνικό εποικοδομισμό, η κατάλληλη τεχνολογική τους κατάρτιση, που συνδυάζει τη θεωρία με την πράξη, η απαραίτητη υποστήριξή τους από άλλους ειδικούς και διοικητικούς φορείς, η ποιότητα του χρησιμοποιούμενου εκπαιδευτικού λογισμικού, καθώς και οι ευκαιρίες για κριτικές και δημιουργικές δραστηριότητες, που το λογισμικό αυτό προσφέρει σε δασκάλους και μαθητές

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ράπτης, Αρ. & Ράπτη, Αθ. (2002) Μάθηση και διδασκαλία στην εποχή της πληροφορίας τόμος Α΄, Αθήνα Ράπτης, Αρ. & Ράπτη, Αθ. (2002) Μάθηση και διδασκαλία στην εποχή της πληροφορίας τόμος Α΄, Αθήνα

Παπαγεωργίου Θεοφανώ 2012 Ευχαριστώ! Παπαγεωργίου Θεοφανώ