«Πως διδάσκουμε την επιχειρηματικότητα στην εκπαίδευση » Κωνσταντίνος Μπουρλετίδης, Ειδικός σε θέματα Διδακτικής της Επιχειρηματικότητας, Μέλος του Επιστημονικού Εποπτικού Συμβουλίου ΜΚΕ ΑΣΠΑΙΤΕ

Σύμφωνα με την άποψη ενός 14άχρονου μαθητή μελλοντικού επιχειρηματία στις ΗΠΑ , όπως αυτή διατυπώνεται στο περιοδικό «Entrepreneur» (http://www.entrepreneur.com/magazine), «.....Επιχειρηματικότητα είναι το να ζήσεις μερικά χρόνια από το ζωή σου με έναν τρόπο που η πλειονότητα των ανθρώπων δεν θα ήθελε, έτσι ώστε να ζήσεις την υπόλοιπη ζωή σου όπως η ίδια πλειονότητα ονειρεύεται και δεν μπορεί…»

Επιχειρηματικότητα και Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα Η επιχειρηματικότητα ουδέποτε προβλήθηκε στα πλαίσια του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού ως εναλλακτική επαγγελματική επιλογή των αποφοίτων του Ελληνικού σχολείου. Ανέκαθεν υπήρχαν ιδεολογικού χαρακτήρα αντιρρήσεις για την εισαγωγή μαθημάτων και δραστηριοτήτων επιχειρηματικότητας Το σκεπτικό ήταν ότι υποκρύπτεται κρυφή εισαγωγή του νεοκλασικού μοντέλου στην εκπαίδευση καθώς και εννοιών όπως αυτή του κέρδους αλλά και τη σύνδεση του σχολείου με την έννοια της αγοράς και των επιχειρήσεων που θεωρείτο κατακριτέο. Εξαίρεση αποτελούσε η δευτεροβάθμια τεχνική εκπαίδευση. Αποτέλεσμα των ανωτέρω ήταν το Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα να προσανατολίζει τους νέους σε αυτό που καλείται “How to take a job” δηλαδή στην ανεύρεση εργασίας και όχι στο “How to make a job” δηλαδή στην επιχειρηματικότητα.

Τι σημαίνει «Διδάσκουμε Επιχειρηματικότητα» Η Επιχειρηματικότητα δεν είναι απλό μάθημα είναι δραστηριότητα Η Επιχειρηματικότητα αφορά όλους τους συμμετέχοντες και όχι μόνο αυτούς οι οποίοι θα φτιάξουν επιχείρηση ή θα κληρονομήσουν την οικογενειακή Επιχείρηση Προϋποθέτει την συμμετοχή των εκπαιδευόμενων και όχι τον μονόλογο του καθηγητή Οι εκπαιδευτικοί στόχοι διαφοροποιούνται από τους οικονομικούς στόχους Οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να πειραματιστούν να προσομοιώσουν να συμμετάσχουν χωρίς «κόστος»

Τι σημαίνει «Διδάσκουμε Επιχειρηματικότητα» Edutainment = Education + Entertainment. To improve not to prove Εκπαιδευτής Επιχειρηματικότητας = 90% Εμψυχωτής +10% Εισηγητής Εκπαίδευση στην Επιχειρηματικότητα = Business Skills + Communication Skils

Απαραίτητη η Θεωρία α) Οι μαθητές είναι απίθανο να συναντήσουν στην ζωή τους όλες τις καταστάσεις που περιγράφονται στα μαθήματα επιχειρηματικότητας. Συνεπώς θα πρέπει να είναι πολύ περισσότερο προετοιμασμένοι από την πραγματικότητα που θα συναντήσουν β) Η ύπαρξη μιας διαδικασίας εκπαίδευσης η οποία αντιστοιχεί σε ένα θεωρητικό πλαίσιο προσδιορίζει πολύ ευκολότερα τους εκπαιδευτικούς στόχους και την κατεύθυνση ενός προγράμματος επιχειρηματικότητας γ) Η διδασκαλία αυτοτελών ιδανικών καταστάσεων στους μαθητές, χωρίς την αναφορά σε κάποιο μοντέλο ή θεωρία μπορεί να τους αποθαρρύνει, διότι αναδεικνύει είτε το «τυχαίο» στις επιλογές του επιχειρηματία είτε το ταλέντο που τον διακρίνει. δ) Μελετώντας συνεχώς περιπτώσεις συνηθισμένων επιχειρήσεων που είχαν επιτυχία, θα βγάλουμε από το εκπαιδευτικό σύστημα προβλέψιμους επιχειρηματίες οι οποίοι θα επιτύχουν μέτρια αποτελέσματα. ε) Το μεγάλο ποσοστό αποτυχίας που εμφανίζουν οι νέες επιχειρήσεις θα πρέπει να αναγκάσει τους μαθητές να μελετήσουν όλα τα θεωρητικά ρεύματα που επεξηγούν την επιχειρηματικότητα, ώστε να μη νοιώθουν ότι πάσχουν από γνωστικό έλλειμμα

Ο ρόλος του καθηγητή μέσα στην τάξη στα πλαίσια της διδακτικής της επιχειρηματικότητας. O καθηγητής επιχειρηματικότητας δε μεταφέρει στην τάξη απλώς και μόνο υλικό που διάβασε με στόχο να κάνει μια πολύ καλή ομιλία και οι μαθητές του να κρατήσουν σημειώσεις, να διαβάσουν το εγχειρίδιο και να μπορέσουν να λύσουν τις ασκήσεις και τις δραστηριότητες. Πάνω απ΄ όλα ο καθηγητής διδάσκει αξίες. Για τη διδασκαλία αξιών, όπως η επιχειρηματικότητα, ο καθηγητής θα πρέπει αφενός να αξιοποιήσει την προσωπική του εμπειρία, την έρευνα που έχει κάνει στον τομέα της επιχειρηματικότητας και αφετέρου να εφαρμόσει συγκεκριμένες στρατηγικές όπως η μάθηση μέσα από τη δράση και η συμβάλλουσα εκπαίδευση. Αυτού του είδους η στρατηγική δεν είναι τίποτα άλλο παρά η βιωματική προσέγγιση στη μάθηση. Οι εκπαιδευτικοί που την ακολουθούν συνηθίζουν να παίρνουν τους μαθητές έξω από το σχολείο, να τους εκθέτουν σε ποικιλία ερεθισμάτων της κοινωνίας και να βοηθούν την ανάπτυξη της μάθησης μέσα από εμπειρίες της πραγματικής ζωής. Μέσα από αυτές τις πρωτογενείς εμπειρίες κερδίζονται όχι μόνο δεξιότητες και γνώσεις αλλά καλλιεργούνται και αξίες, ιδιαίτερα όταν η μάθηση συμπληρώνεται με ανάλυση αξιών ή ξεκαθάρισμα αξιών και ταυτόχρονη παρουσίαση των αντίστοιχων θεωριών.

Η διδασκαλία της επιχειρηματικότητας πρέπει να ξαφνιάζει ευχάριστα Εξασφάλιση της αποδοχής των μαθητών για την «ατζέντα» του μαθήματος Σύνδεση της διδασκαλίας της επιχειρηματικότητας με προσωπικές ανάγκες και συναισθήματα των μαθητών. Βιωματικές Δράσεις Αξιοποίηση Διαδικτύου και ηλεκτρονικών Παιχνιδιών Το πρώτο λοιπόν βήμα για τη διατήρηση του ενδιαφέροντος των μαθητών είναι το μάθημα να απαντάει στην ερώτηση «ε, και;». ενδιαφέρεται όχι για το τί θα διδάξει στην τάξη, αλλά σε τί δραστηριότητες θα βάλει τους μαθητές, αν συμμετάσχουν, δίνοντας τους τον πρώτο λόγο και αυξάνοντας το βαθμό συμμετοχής τους. Ο δάσκαλος είναι ο εισηγητής της γνώσης, την οποία μεταφέρει στους μαθητές. Οι μαθητές έχουν την τάση να αποφεύγουν το πολύ διάβασμα και την εξάσκηση στο σπίτι. Έτσι, ο καθηγητής, εκμεταλλευόμενος το πλούσιο υλικό του υποχρεωτικού τμήματος, θα πρέπει να μειώσει το δικό του χρόνο συμμετοχής αυξάνοντας το χρόνο συμμετοχής των μαθητών του. Η θεωρία χρησιμοποιείται για να εξηγηθεί ότι δεν είναι προφανές από την παρατήρηση.

Πλεονεκτήματα Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων Επιχειρηματικότητας Μεγάλο ενδιαφέρον και διάθεση των μαθητών για συμμετοχή. Οι εκπαιδευόμενοι γίνονται πιο ενεργοί. Σε κάποιες περιπτώσεις καλοσχεδιασμένων ΕΔΕΠ με γνωστικούς στόχους παρατηρείται βελτίωση της απόδοσης των «αδιάφορων» σε σχέση με τη συμβατική διδασκαλία, λόγω ακριβώς της αύξησης του ενδιαφέροντος και της συμμετοχής των φοιτητών Στις ΕΔΕΠ καλλιεργείται πνεύμα συνεργασίας, αξιοποιούνται οι δυνατότητες για περισσότερη επικοινωνία με τα λοιπά μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Εργασίες Μαθητών στο Μάθημα Επιχειρηματικότητα Εργασίες Μαθητών στο Μάθημα Επιχειρηματικότητα Επιχειρηματικά Σχέδια Εργασίες Project Εικονικές Επιχειρήσεις Μελέτη Κλάδου Θεωρητική Εργασία Μελέτες Περίπτωσης

Τι είναι επιχειρηματικό σχέδιο Το επιχειρηματικό σχέδιο αποτελεί μία πρακτική που βοηθά τον επιχειρηματία-ιδιοκτήτη μίας επιχείρησης να αποκρυσταλλώσει τις ιδέες και να επικεντρώσει την προσοχή του στην εφαρμογή των κατάλληλων πολιτικών που θα οδηγήσουν στην υλοποίηση των ιδεών αυτών. Το επιχειρηματικό σχέδιο είναι μία γραπτή έκθεση με την οποία ο επιχειρηματίας παρουσιάζει όλα τα σχετικά δεδομένα που αφορούν την υπό ίδρυση ή την υπό λειτουργία επιχείρηση του.

Εκπαιδευτικοί Στόχοι Εργασιών ΜαθητώνΕπιχειρηματικότητας Καινοτομία Δημιουργικότητα Πληρότητα Ρεαλισμός Αξιοποίηση Εκπαιδευτικού Υλικού Προάγουν την Επιχειρηματικότητα Υψηλών Δυνατοτήτων Ομαδικότητα – Συνεργατικότητα Βιωσιμότητα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ – ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ Συνέργιες μεταξύ φορέων που υλοποιούν προγράμματα έτσι ώστε να επιτυγχάνονται οικονομίες κλίμακας Καλό Εκπαιδευτικό Υλικό που να υποκινεί τους μαθητές να το αξιοποιήσουν και μετά την ολοκλήρωση των προγραμμάτων Συμμετοχή σε διαγωνισμούς επιχειρηματικών σχεδίων και γενικότερα σε ενέργειες προβολής και διάχυσης ενεργειών. Επίσκεψη μαθητών σε επιχειρήσεις ή συμμετοχή επιχειρηματιών σε προγράμματα Μεθοδολογία που προάγει την συμμετοχή των μαθητών σε δραστηριότητες Ευελιξία της προσαρμογής των μαθημάτων στις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών

ΕΜΠΟΔΙΑ –ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ Επιλογή εκπαιδευτών οι οποίοι δεν είναι εξειδικευμένοι στη διδακτική της επιχειρηματικότητας Η αρνητική αντίληψη της Ελληνικής Κοινωνίας για τον Επιχειρηματία και την Επιχειρηματικότητα εν γένει Το γεγονός ότι το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα κατά βάση δεν προάγει και δεν αναδεικνύει την επιχειρηματικότητα σε καμία βαθμίδα εκπαίδευσης Υπάρχει μερίδας εκπαιδευτικών που αντιδρά έντονα στην υλοποίηση προγραμμάτων επιχειρηματικότητας στην εκπαίδευση Πολύωρη Διδασκαλία Τεστ Επιχειρηματία Επίσκεψη σε μεγάλες επιχειρήσεις Εύκολη μετατόπιση σε θέματα χρηματοδότησης Διδασκαλία και προώθηση Επιχειρηματικότητας Ανάγκης