ΑΡXAIA ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ- ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Πράξη «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) – ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ, στους Άξονες Προτεραιότητας 1,2,3, -Οριζόντια Πράξη», ΑΡXAIA ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ- ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Δρ. Χαρά Κοσεγιάν 4-6 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2011

Α΄ΜΕΡΟΣ: Κείμενο Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου• ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου• γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς• τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον• καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν• καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. [Ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας•]Αμήν.

Γλωσσικά σχόλια τὸν ἐπιούσιον =ο επαρκής για την επόμενη μέρα, ο επιούσιος άρτος = ο άρτος της ημέρας < ἐπ- (ei)mi\)= έρχομαι, ακολουθώ ἀφίεμεν < ἀφίημι= αφήνω μὴ εἰσενέγκῃς < εἰς+ φέρω =εισάγεις, φέρνεις ῥῦσαι< ῥύομαι= σύρω, τραβώ κάποιον προς το μέρος μου// σώζω, λυτρώνω Ερμηνευτικά σχόλια: ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν= η προτροπή/ παράκληση των ανθρώπων προς το Θεό και η αναλογία (κάνε ό,τι κάνουμε και εμείς) εκφράζει την ανάγκη των ανθρώπων να δώσουν για να πάρουν κάτι. Η έννοια της ανταπόδοσης είναι πολύ ισχυρή στην ανθρώπινη φύση. Και υπηρετεί και μια έννοια δικαίου. Δεν είναι ότι την έχει ανάγκη ο Θεός, είναι ότι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να αισθάνονται ότι πρώτοι προσέφεραν και αυτοί , ώστε να περιμένουν ανταπόδοση. Και είναι και η μόνη υπόσχεση που δίνεται σε ολόκληρο το κείμενο από την πλευρά των ανθρώπων. Επιπλέον, στο συγκεκριμένο δίστιχο αξίζει να προσέξετε την επανάληψη του φ. το φαινόμενο ονομάζεται παρήχηση και χρησιμοποιείται για μουσικότητα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η προσευχή ήταν ύμνος και ενδιέφερε πολύ και ο ρυθμός και η μελωδία της και η μουσικότητά της.  Ερωτήσεις: καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ=   Αφού συζητήσετε (και) με τον/ την θεολόγο σας απαντήστε; Α. ποια είναι η ερμηνεία που δίνει η χριστιανική θρησκεία στους όρους «πειρασμό» και «πονηρό»; Β. ποια η σημασία που δίνεται σήμερα σε αυτούς τους όρους στο καθημερινό μας λεξιλόγιο; Εντοπίζετε απόκλιση; Πού νομίζετε ότι οφείλεται

Β΄ Μέρος: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ της ΕΝΟΤΗΤΑΣ Β΄ Μέρος: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ της ΕΝΟΤΗΤΑΣ Διδακτικοί στόχοι Με τη διδασκαλία της ενότητας επιδιώκεται οι μαθήτριες/ τές: Να έρθουν σε επαφή με ένα κείμενο που γνωρίζουν εξ ακοής, αλλά δεν έχουν –ίσως- ξαναδεί σε γραπτό λόγο. Να αποκαταστήσουν τη σχέση ήχου και εικόνας (προφορικού- γραπτού λόγου) και (όσοι θέλουν) να το αποστηθίσουν. Να κατανοήσουν τη σημασία της προσευχής για τους ανθρώπους Να προσέξουν τη γλωσσική μορφή της Ελληνιστικής Κοινής Να αντιληφθούν τη λειτουργία της δασείας (ως πνεύματος, αλλά και ως δασέος συμφώνου) και να μπορούν να ανακαλύπτουν τις δασυνόμενες λέξεις μέσα από τα σύνθετά τους. Να δημιουργήσουν λέξεις και να οργανώσουν το λεξιλόγιο τους Να μελετήσουν τη λειτουργία και τη μορφή της προσωπικής αντωνυμίας «εγώ- συ», ιδιαίτερα σε κείμενα επίκλησης του θείου Να εξοικειωθούν με την κλίση της οριστικής ενεστώτα του βοηθητικού ρήματος ei)mi\ Να εντοπίζουν και στο αρχαίο κείμενο το Υποκείμενο- Ρήμα- Αντικείμενο. 

Σχόλια για τη γλώσσα-διδακτικές επισημάνσεις: Πρώτη εκφραστική ανάγνωση από τον καθηγητή. Μετά ανά στίχο από όλους τους μαθητές της τάξης με τη σειρά. Πείτε στους μαθητές: «Το κείμενο είναι γραμμένο στην ελληνιστική κοινή» και στη συνέχεια ρωτήστε: «τι παρατηρούμε για τη γλώσσα;» ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ: Σε αυτό το σημείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και η εφαρμογή Wallwisher, > built your wall http://www.wallwisher.com/build) που στην ουσία είναι ένα website που επιτρέπει στον χρήστη να μοιράζεται εύκολα ιδέες και σημειώσεις ψηφιακά σε έναν πίνακα, και όπου ο κάθε μαθητής μπορεί να προσθέτει ιδέες οι οποίες και να παρουσιάζονται σε όλους.  Για την απόδοση του κειμένου στα νεοελληνικά επιτρέψτε στους μαθητές σας να χρησιμοποιήσουν το γλωσσικό τους αίσθημα. Και μετά επιβραβεύστε και μόνο. Τις όποιες διορθώσεις κάνετε (που ασφαλώς θα χρειαστούν) θα τις κάνετε χωρίς ιδιαίτερες επισημάνσεις και μέσα από την επανάληψη λέξεων ή φράσεων θα κατακτηθεί από τους μαθητές η μετάφραση του κειμένου, χωρίς να χρειάζεται να τη δώσετε εσείς γραπτή.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ Α. το αποσπ. 10 από την 1η ενότητα Α. το αποσπ. 10 από την 1η ενότητα Β. Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρών καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρός τῶν ἀγαθῶν καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθέ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν, καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπό πάσης κηλίδος, καὶ σῶσον, ἀγαθὲ τὰς ψυχὰς ἡμῶν Ποια η μορφή που προσλαμβάνει μέσα μας η μορφή του Θεού σε αυτήν την προσευχή και πώς φανταζόμαστε το Θεό στο αποσπ. 10 της 1ης ενότητας;

ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Μέρος β΄: Διδασκαλία του λεξιλογικού πίνακα ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Μέρος β΄: Διδασκαλία του λεξιλογικού πίνακα   Εφαρμογή Διδακτικού σεναρίου –project Τίτλος: Κατανόηση της οικονομίας της γλώσσας Προτεινόμενη διάρκεια σεναρίου: 2 διδακτικές ώρες για το στήσιμο της μορφής εργασίας και την κατανόηση της διαδικασίας, αλλά είναι ένα σενάριο που επιδιώκεται να λειτουργεί καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, να εμπλουτίζεται διαρκώς, ώστε τα αποτελέσματά του να παρουσιαστούν στην κοινότητα στο τέλος του διδακτικού έτους. Μέθοδος διδασκαλίας : συνδυασμός μοντέλου διαδικασίας και περιεχομένων με στόχο τη διερευνητική μάθηση. Λειτουργία ομάδων. Η παρουσία του καθηγητή διακριτική στην αρχή, ελάχιστη στη συνέχεια (:φθίνουσα καθοδήγηση) Στόχοι σεναρίου: να διδαχθούν οι μαθητές την ετυμολογική ρίζα της λέξης «πάτερ» να αντιληφθούν το πλήθος των συνθέτων και παραγώγων που ανήκουν στην ίδια γλωσσική οικογένεια: οικονομία της γλώσσας να αντιληφθούν και να ερμηνεύσουν την αδιάκοπη παρουσία τους στο λεξιλόγιο της ελληνικής γλώσσας να αντιληφθούν ότι, όπως και στο συγχρονικό, πολύ περισσότερο στο διαχρονικό επίπεδο οι σημασίες των λέξεων είναι διαφορετικές να συντάξουν οι ίδιοι λεξιλογικό πίνακα με αρχική λέξη το «πάτερ»

Αποστολή 1ης ομάδας Ζητούμε από τους μαθητές επαναλαμβάνοντας τη διαδικασία να συμπληρώσουν τους πίνακες με παράγωγες λέξεις, όποιων λέξεων θέλουν από το κείμενο, που είτε γνωρίζουν και θυμούνται οι ίδιοι, είτε αναζητούν σε ηλεκτρονικά λεξικά (εφόσον έχουν πρόσβαση σε υπολογιστή στο σχολείο), είτε σε έντυπα λεξικά ( που τα έχουν μαζί τους ή εύκολα μπορούν να αναζητήσουν στη βιβλιοθήκη του σχολείου). [σημ: για την 1η αποστολή απαιτείται προεργασία από τον εκπαιδευτικό, προκειμένου να ελέγξει τις δυνατότητες που έχει το σχολείο ώστε να προσανατολίσει το μαθητή]. Θυμηθείτε ότι μέσα από το Google Reader οι μαθητές μπορούν να αναζητήσουν πηγές σχετικές με το θέμα τους κι από κει να συνδεθούν με ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες (Wikipedia) ακόμα και με ψηφιοποιημένες βιβλιοθήκες/υλικό. Προτείνεται η πύλη της ελληνικής γλώσσας> ηλεκτρονικά λεξικά. Ενδεικτικά ας πληκτρολογήσουν τη διεύθυνση: http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html

Αποστολή της 2ης ομάδας: Επαναλαμβάνει ό,τι κάνει η 1η ομάδα, αλλά αυτή αναζητά σύνθετες λέξεις από την αρχική ρίζα πατερ- Αποστολή της 3ης ομάδας: Καλούμε τους μαθητές να δημιουργήσουν ένα θεματικό λεξικό, στο οποίο θα μπορούν να τοποθετούν τις λέξεις που δημιουργούν μόνοι τους. Προκειμένου ο/η μαθητής/τρια να οργανώσει το λεξικό καλύτερα και η εργασία του/της να έχει διάρκεια, ενώ ταυτόχρονα τα λήμματα να μπορούν να εμπλουτίζονται από όλους άμεσα και γρήγορα και κυρίως να μην χάνεται τίποτα, προτείνεται να χρησιμοποιηθεί το Livebinders. Πρόκειται για μια εφαρμογή που επιτρέπει τη δημιουργία σελιδοδεικτών (π.χ. λεξικό από διάφορα μαθήματα), τους οποίους ο χρήστης στη συνέχεια μπορεί να τους οργανώσει και να τους παρουσιάσει στο τέλος της χρονιάς. http://livebinders.com/ Αποστολή της 4ης ομάδας: να τοποθετήσουν οι μαθητές στο ίδιο λεξικό λέξεις που έχουν την ίδια αρχική ρίζα, αλλά συναντώνται σε μαθήματα του σχολείου, όπως είναι τα Μαθηματικά, η Ιστορία, η Φυσική, τα Θρησκευτικά και όπου αλλού, έτσι ώστε να φτιάξουν ένα 2ο λεξικό «ορολογίας σχολικών μαθημάτων».

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Πολιτική και κοινωνική ζωή Θρησκεία Θάλασσα και ναυτική ορολογία Καλές τέχνες – πολιτισμός Εργασία Καθημερινό λεξιλόγιο - Οικογενειακή ζωή Μαθηματικά Ιατρική – βιολογία Γεωργία Φυσική και φυσικά φαινόμενα Ιστορία Παιδεία - εκπαίδευση

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!!!!!!!!