Χρήση πληροφορικής στην ενημέρωση των εγκύων και στοματική υγιεινή Οδοντιατρική Πληροφορική Εξάμηνο B Βένου Θεοδώρα Μαρία Φοιτήτρια οδοντιατρικής σχολής ΑΠΘ

Εγκυμοσύνη και ευπάθεια οδοντικών ιστών Μερικές φορές, η ουλίτιδα της εγκυμοσύνης λόγω ορμονικών διαταραχών (πρήξιμο των ούλων, έντονη ερυθρότητα των ιστών καθώς και αιμορραγίες) μπορεί να είναι τόσο έντονη, ώστε να καλύπτει και τις μύλες των δοντιών. Εάν η ουλίτιδα της εγκυμοσύνης δεν ελεγχθεί, μπορεί να μεταπέσει σε μια καταστρεπτικότερη οντότητα που ονομάζεται χρόνια περιοδοντίτιδα . Μερικές φορές, μετά τους τρείς πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης, εμφανίζονται μικρά κόκκινα ογκίδια πάνω στα ούλα (κυρίως στα ούλα της άνω γνάθου) απόλυτα καλοήθη, που ονομάζονται “επουλίδες της εγκυμοσύνης” και τα οποία εξαφανίζονται μετά το πέρας της κυήσεως. Oι έγκυες γυναίκες που υποφέρουν από περιοδοντίτιδα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο πρόωρου τοκετού. Τα περιοδοντολογικά προβλήματα που μπορεί να επιδεινωθούν με την κατάσταση της εγκυμοσύνης μπορούν να οδηγήσουν σε οξείες καταστάσεις (αποστήματα κ.λ.π.) και να απαιτούνται λήψεις αντιβιοτικών φαρμάκων στη διάρκεια της κύησης.

Τηλεοδοντιατρική Η μετακίνηση των εγκύων καθίσταται σε αρκετές περιπτώσεις δυσχερής και επικίνδυνη για την υγεία του εμβρύου και της μητέρας ειδικά αν ο τόπος διαμονής της εγκύου αποτελεί απομακρυσμένη περιοχή. Η τηλεοδοντιατρική λύνει το πρόβλημα των περιττών μετακινήσεων φέρνοντας την έγκυο σε επαφή με τον επαγγελματία οδοντίατρο μέσω των πληροφορικών συστημάτων και με τη μεσολάβηση ενός τρίτου άρτια εκπαιδευμένου ατόμου.

Τηλεοδοντιατρική Χαρακτηριστικό παράδειγμα παροχής φροντίδας σε εγκύους μέσω της τηλεοδοντιατρικής αποτελεί το αμερικάνικο πρόγραμμα Medicaid αφού μεταξύ των κοινωνικών ομάδων που καλύπτει με τις υπηρεσίες υγείας, περιλαμβάνονται και οι εγκυμονούσες. Από το 2003 και έπειτα, 34 πολιτείες της Αμερικής άρχισαν να χρηματοδοτούν την παροχή οδοντιατρικών υπηρεσιών μέσω της τηλεοδοντιατρικής, μεταξύ των οποίων η Νεμπράσκα και η Αριζόνα.

Ιστορία της τηλεοδοντιατρικής Η ιστορία της τηλεοδοντιατρικής μας μεταφέρει αρκετά χρόνια πίσω αν θεωρήσουμε ως πρώτες εφαρμογές την ανταλλαγή πληροφοριών μέσω τηλεφωνικών γραμμών και μηχανών τηλετύπου Πρωτοπόρος στην ανάπτυξη της τηλεοδοντιατρικής υπήρξε ο Αμερικανικός στρατός με ένα πρόγραμμα που ξεκίνησε το 1994. Το 1996, δοκιμάστηκε η εφαρμογή της με βάση το ψηφιακό δίκτυο ολοκληρωμένων υπηρεσιών (ISDN) στη Γερμανία, στο Βέλγιο και την Ιταλία. Έρευνες έχουν πραγματοποιηθεί και στην Σκοτία, στην Ιαπωνία, στην Αγγλία και στην Ταϊβάν. Τελευταία εξέλιξη αποτελεί η εμφάνιση των τηλεδιασκέψεων και του συστήματος POTS για την αποστολή των αρχείων των ασθενών.

Εξοπλισμός Προσωπικός ή φορητός υπολογιστής με σκληρό δίσκο μεγάλης αποθηκευτικής ικανότητας και μεγάλη μνήμη τυχαίας προσπέλασης (RAM) Σαρωτής με ικανότητα σάρωσης κειμένων, φωτογραφιών και ακτινογραφιών Εκτυπωτή Ψηφιακή φωτογραφική μηχανή Ψηφιακό ακτινογραφικό μηχάνημα Modem (μετατροπή ψηφιακών σημάτων σε αναλογικά κυρίως για τη μεταφορά μέσω τηλεπικοινωνιακών γραμμών) Ανιχνευτές τερηδόνας με βάση το φθόριο ή laser Το κόστος του παραπάνω εξοπλισμού δε θα έπρεπε να αποτελεί αντικείμενο ανησυχίας καθώς συνεχώς μειώνεται.

Επικοινωνία γυναικολόγου- οδοντίατρου Πριν από λίγα χρόνια, η πιθανότητα ζωντανής τηλεδιάσκεψης και άμεσης επικοινωνίας του θεράποντα οδοντίατρου και του γυναικολόγου ο οποίος παρακολουθεί την εξέλιξη της εγκυμοσύνης θα φάνταζε μάλλον απίθανη. Τα τελευταία χρόνια, η αθρόα είσοδος των πληροφορικών συστημάτων και μάλιστα του διαδικτύου στο προσωπικό και στη συγκεκριμένη περίπτωση στον επαγγελματικό χώρο του καθενός κατέστησε την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία βασικό συστατικό του “συνεργατικού ιστού” (web 2) Η αμεσότερη επικοινωνία μεταξύ των δύο ιατρικών ειδικοτήτων κρίνεται απαραίτητη εφόσον ελλοχεύει ο κίνδυνος εφαρμογής θεραπείας ή φαρμακευτικής αγωγής επικίνδυνης για την ομαλή εξέλιξη της εγκυμοσύνης και της υγείας του εμβρύου.

Τηλεδιάσκεψη οδοντίατρου- γυναικολόγου Υποδομή - εξοπλισμός για διεξαγωγή Τηλεδιασκέψεων: Για την πραγματοποίηση μιας Τηλεδιάσκεψης απαιτούνται: Σύστημα - Tερματικό Τηλεδιάσκεψης (Personal ή Group) Δικτυακή υποδομή για επικοινωνία η οποία μπορεί να είναι: Γραμμή ADSL internet Ευθεία τηλεπικοινωνιακή ζεύξη (leased line) Δορυφορική Σύνδεση (Satellite) Γραμμή (-ές) ISDN

Τρόπος επικοινωνίας Η άμεση επικοινωνία κατά τη διάρκεια, πριν ή έπειτα από τη πραγματοποίηση της θεραπευτικής διεργασίας μέσω διαδικτύου μπορεί να επιτευχθεί μέσω Web camera και βίντεο κλήσης (ζωντανή τηλεδιάσκεψη) Φωνητικής κλήσης Instant messaging Γνωστά παραδείγματα μέσω των οποίων προσφέρονται οι προαναφερθείσες υπηρεσίες είναι το google talk, το skype, το paltalk, οοvoo, digsby και σελίδες κοινωνικής δικτύωσης (πχ facebook, προαπαιτείται ύπαρξη προσωπικού λογαριασμού χρήστη)

Ενημέρωση εγκύου μέσω διαδικτύου Εξίσου σημαντική κρίνεται και η ενημέρωση της εγκύου για τη στοματική της υγιεινή και η δυνατότητα άμεσης αλληλεπίδρασης με κάποιον ειδικό. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, στο πλαίσιο του web 2 έχουν δημιουργηθεί ιστοσελίδες όπου ο καθένας μπορεί να εκφράσει απορίες και απόψεις και να λάβει απαντήσεις από ειδικούς ή μη σχετικά με θέματα υγείας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το “ιατροnet”, “patients like me”, “e-health forum” με τον τομεα “ask a doctor” (γενικού περιεχομένου), το “worldental” με τον τομεα “dental questions”(οδοντιατρικού περιεχομένου), ιστοσελίδες οδοντιατρικών συλλόγων καθώς και forums που αναφέρονται αποκλειστικά σε εγκύους όπως τα εξής: “babyspace”, “mammyland”, “babysplanet”, “mamma.forummotion” , “paidorama.com” και “parents.gr” Έπειτα από μία απλή αναζήτηση στα προαναφερθέντα forum, διαπιστώνει κανείς ότι υπάρχουν αρκετές ερωτήσεις γυναικών σχετικά με την ασφάλεια της επίσκεψης του οδοντίατρου κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης. Οι ερωτήσεις βρίσκουν απάντηση κυρίως από μέλη ή επισκέπτες του forum με παραπάνω γνώση και εμπειρία πάνω στο θέμα ανεξάρτητα αν εκείνοι ανήκουν στον ιατρικό κόσμο.

Ενημέρωση επαγγελματία οδοντίατρου μέσω διαδικτύου Ενημέρωση επαγγελματία οδοντίατρου μέσω διαδικτύου Οι υπηρεσίες που πρέπει να παρέχει ο θεράπων οδοντίατρος στην έγκυο προϋποθέτουν ιδιαίτερη προσοχή και εμπειρία ώστε ο κίνδυνος πρόκλησης σωματικής βλάβης στο έμβρυο ή στη μέλλουσα μητέρα να είναι μηδαμινός. Για αυτό το λόγο υπάρχουν επιστημονικά forum, τράπεζες κλινικών περιπτώσεων, ιστοσελίδες οδοντιατρικών συλλόγων σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, guidelines και blog όπου οι επαγγελματίες οδοντίατροι μπορούν να λάβουν επιπρόσθετες γνώσεις, να μοιραστούν συσσωρευμένη από την καθημερινή πρακτική εμπειρία και να ανταλλάξουν απόψεις και ιδέες με συναδέρφους οδοντίατρους ή γιατρούς διαφορετικών ειδικοτήτων.

Συγκεκριμένα παραδείγματα Pubmed (ιστοσελίδα με πληθώρα άρθρων ιατρικού ενδιαφέροντος) Πχ με μια απλή αναζήτηση στο pubmed εμφανίζεται άρθρο με τίτλο : “Oral health in pregnancy: educational needs of dental professionals and office staff” Embase (biomedical answer,βιβλιογραφική βάση αυτή συνδυάζει το υλικό που υπάρχει καταχωρημένο στη MEDLINE με άλλο δημοσιευμένο υλικό από την έρευνα) Σελίδες κοινωνικής δικτύωσης Πχ με αναζήτηση στο facebook, εμφανίζονται προφίλ και group που περιλαμβάνουν ως φίλους ή ως μέλη οδοντίατρους από συγκεκριμένους οδοντιατρικούς συλλόγους, ανάλογη σελίδα διαθέτει και οι δύο οδοντιατρικές σχολές της Ελλάδας ενώ εμφανίζονται και σελίδες με το όνομα “Οδοντίατροι Έλληνες” και “Thessaloniki-Odontiatroi” Η πύλη clinicalevidence.bmj.com (clinical evidence) Iστοσελίδα οδοντιατρικού συλλόγου θεσσαλονίκης (περιλαμβάνει το forum “ανταλλάξτε απόψεις πάνω στα θέματα που σας απασχολούν) MD Consult και First Consult (βάσεις δεδομένων, οι οποίες περιέχουν ένα ευρύτατο φάσμα πληροφοριών για όλες τις ειδικότητες της ιατρικής επιστήμης) Πχ η αναζήτηση στο MD Consult με λέξεις κλειδιά “teeth, pregnancy” ανέδειξε ως αποτελέσματα στον τομέα : Journals : “Pregnancy complicated by recurrent brain abscess after extraction of an infected tooth.” Patient education: “dental work and pregnancy” (το εν λόγω αποτέλεσμα αναφέρεται κυρίως στην ενημέρωση της εγκύου και στις πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται από τον ειδικό”

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ…