Εργαλεία για τον υπολογισμό του κόστους κύκλου ζωής των προϊόντων Γεωργίου Κωνσταντίνος Φυσικός, MSc Ειρήνη Σκουλά Φυσικός, MSc Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου Π.Ε.Δ.Α.

Γενικά Στοιχεία Κριτήρια ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων: Χαμηλότερη Τιμή Λαμβάνεται υπόψη αποκλειστικά το αρχικό κόστος αγοράς του προϊόντος ή της υπηρεσίας Πλέον οικονομικά συμφέρουσα προσφορά Γίνεται αξιολόγηση τόσο της τεχνικής όσο και της οικονομικής προσφοράς των υποψηφίων αναδόχων Σε αυτήν την περίπτωση, δύναται να ληφθεί υπόψη το κόστος στον κύκλο ζωής του προϊόντος (είτε ως κριτήριο ανάθεσης είτε στην τεκμηρίωση για την ανάγκη της προμήθειας) An environmental LCC methodology takes into account the above four main cost categories plus external environmental costs. The latter may come from LCA analyses on environmental impacts, which measure for example the external costs of global warming contribution associated with emissions of different greenhouse gases. Environmental costs can be calculated also in respect of acidification (grams of SO2, NOX and NH3), eutrophication (grams of NOX and NH3), land use (m2*year) or other measurable impacts.

Ανάλυση Κόστους Κύκλου Ζωής Η ΑΚΚΖ: είναι μία μεθοδολογία που στηρίζεται σε συμπεράσματα που προκύπτουν από την Ανάλυση Κύκλου Ζωής των προϊόντων, κατά την οποία έχουν ήδη αποτιμηθεί οι σημαντικότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις του εκάστοτε προϊόντος σχετίζεται κυρίως με το συνολικό κόστος του προϊόντος το οποίο περιλαμβάνει: Κόστος αγοράς Κόστος χρήσης/λειτουργίας Κόστος συντήρησης Κόστος τελικής διάθεσης Εξωτερικά κόστη (περιβαλλοντικά) An environmental LCC methodology takes into account the above four main cost categories plus external environmental costs. The latter may come from LCA analyses on environmental impacts, which measure for example the external costs of global warming contribution associated with emissions of different greenhouse gases. Environmental costs can be calculated also in respect of acidification (grams of SO2, NOX and NH3), eutrophication (grams of NOX and NH3), land use (m2*year) or other measurable impacts.

Σχηματικό διάγραμμα ΑΚΚΖ Για να εισαχθούν σε LCC διαδικασία μια «λογιστική», το περιβαλλοντικό κόστος πρέπει να εκφράζονται σε νομισματικούς όρους. Με άλλα λόγια, το περιβαλλοντικό κόστος θα πρέπει ναποσοτικοποιηθούν και να αποτιμηθούν σε χρήμα, ώστε να μπορούν να θεωρηθούν ως πρόσθετοκόστος εισόδου σε μια ανάλυση LCC.

Επίδραση ΑΚΚΖ στο συνολικό κόστος Επίδραση του κόστους λειτουργίας και τελικής διάθεσης των προϊόντων στο συνολικό κόστος Παρά το υψηλότερο κόστος αγοράς, το μειωμένο κόστος λειτουργίας και τελικής διάθεσης προσφέρει μεγαλύτερη απόσβεση στην επένδυση. An environmental LCC methodology takes into account the above four main cost categories plus external environmental costs. The latter may come from LCA analyses on environmental impacts, which measure for example the external costs of global warming contribution associated with emissions of different greenhouse gases. Environmental costs can be calculated also in respect of acidification (grams of SO2, NOX and NH3), eutrophication (grams of NOX and NH3), land use (m2*year) or other measurable impacts.

Εισαγωγή της Ανάλυσης Κόστους Ζωής στα διάφορα στάδια υλοποίησης της προμήθειας (1/2) Τα συνήθη στάδια που ακολουθούνται σε μια δημόσια σύμβαση προμηθειών είναι: Χρονοδιάγραμμα και πλάνο ενεργειών υλοποίησης της προμήθειας Ανάλυση αναγκαιότητας υλοποίησης προμήθειας Απόφαση έγκρισης Προμήθειας Προετοιμασία τευχών Δημοπράτησης Έλεγχος και αξιολόγηση φακέλων προσφορών Απόφαση έγκρισης συμβασιοποίησης έργου Συμβασιοποίηση έργου Εκτέλεση Προμήθειας An environmental LCC methodology takes into account the above four main cost categories plus external environmental costs. The latter may come from LCA analyses on environmental impacts, which measure for example the external costs of global warming contribution associated with emissions of different greenhouse gases. Environmental costs can be calculated also in respect of acidification (grams of SO2, NOX and NH3), eutrophication (grams of NOX and NH3), land use (m2*year) or other measurable impacts.

Εισαγωγή της Ανάλυσης Κόστους Ζωής στα διάφορα στάδια υλοποίησης της προμήθειας (2/2) Η Ανάλυση Κόστους Ζωής μπορεί να ενσωματωθεί στα παρακάτω στάδια: Τεκμηρίωση σκοπιμότητας εκτέλεσης της προμήθειας Οι υπηρεσίες για να τεκμηριώσουν το κόστος της προμήθειας μπορούν να λάβουν υπόψη την ΑΚΚΖ ώστε να προδιαγράψουν εξαρχής τον τύπο του προϊόντος που Στα τεύχη Δημοπράτησης : Ως τεχνική προδιαγραφή Ως κριτήριο αξιολόγησης των τεχνικών χαρακτηριστικών (στην περίπτωση της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφορά)

Παραδείγματα υπολογισμού Ανάλυσης Κόστους Ζωής Φωτοτυπικό Μηχάνημα Αρχικά γίνεται αναζήτηση στην αγορά φωτοτυπικών μηχανημάτων ανάλογα με τις ανάγκες (αριθμός σελίδων ανά λεπτό, δυνατότητα εκτύπωσης μπρος-πίσω, έγχρωμο ή ασπρόμαυρο, κλπ) Στα τεύχη δημοπράτησης μπορεί να ζητηθεί η περίπτωση αγοράς ή μίσθωσης σε συνδυασμό με χρήση συμβολαίου συντήρησης Σύμφωνα με τα στοιχεία από την έρευνα αγοράς (για 40.000 σελίδες / έτος) τα δεδομένα είναι: ΑΓΟΡΑ: 32.000 (ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ = 0,17/σελιδα) ΜΙΣΘΩΣΗ: 850 / μήνα για 3 χρόνια (κόστος κτήσης μετά το τέλος της μίσθωσης) ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ: 0,15/σελίδα

Ανάλυση ΑΚΚΖ – Φωτοτυπικό Μηχάνημα   Σενάριο Αγοράς Σενάριο Μίσθωσης Κόστος Καθαρή Παρούσα Αξία Σύνολο Αγορά κτήσης 32000 1 32.000 Μίσθωση (Έτος 0) 850*12 10.200 Μίσθωση (Έτος 1ο) 0,9615 9.807 Μίσθωση (Έτος 2ο) 0,9246 9.431 Μίσθωση (Έτος 3ο) 0,889 9.068 Συμβόλαιο Συντήρησης (Έτος 0) 0,17*40000 6.800 0,15*40000 6.000 Συμβόλαιο Συντήρησης (Έτος 1ο) 6.538 5.769 Συμβόλαιο Συντήρησης (Έτος 2ο) 6.287 5.548 Συμβόλαιο Συντήρησης (Έτος 3ο) 6.045 5.334 Τιμή μετά το τέλος της μίσθωσης 850 0,8548 727 Κόστος απόσυρσης 1000 855 ΣΥΝΟΛΟ 58.525 62.739 Βέλτιστη επιλογή: Αγορά

Προμήθεια καθαρών & ενεργειακά αποδοτικών οχημάτων (Οδηγία 2009/33 – Ν. 3982/2011) Οι αναθέτουσες αρχές την υποχρέωση να λαμβάνουν υπόψη επιπτώσεις που αφορούν την κατανάλωση ενέργειας και το περιβάλλον καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του οχήματος, συμπεριλαμβανομένης της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών CO2 και ορισμένων ρύπων όταν αγοράζουν οχήματα. Στις προμήθειες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη λειτουργικές ενεργειακές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις, τουλάχιστον τα εξής: Ενεργειακή κατανάλωση Εκπομπές CO2 Εκπομπές NOx, NMHC και αιωρούμενων σωματιδίων

Προμήθεια καθαρών & ενεργειακά αποδοτικών οχημάτων (Οδηγία 2009/33 – Ν. 3982/2011) Οι απαιτήσεις αυτές πληρούνται εναλλακτικά ως εξής: Με τον καθορισμό τεχνικών προδιαγραφών σχετικών με τις ενεργειακές και περιβαλλοντικές επιδόσεις των οχημάτων. ή Χρήση ενεργειακών και περιβαλλοντικών κριτηρίων ως κριτήρια ανάθεσης Χρήση μεθοδολογίας υπολογισμού του συνολικού λειτουργικού κόστους καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του οχήματος στη περίπτωση που αποφασιστεί να συμπεριληφθεί στο κόστος προμήθειας του οχήματος

Προμήθεια καθαρών & ενεργειακά αποδοτικών οχημάτων (Οδηγία 2009/33 – Ν. 3982/2011) 1) Το λειτουργικό κόστος κατανάλωσης ενέργειας υπολογίζεται από τον τύπο: Συνολικά χλμ καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής Χ κατανάλωση ενέργειας ανά χλμ Χ κόστος ανά μονάδα ενέργειας 2) Το λειτουργικό κόστος των εκπομπών CO2 υπολογίζεται από τον τύπο: Συνολικά χλμ καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής Χ Kgr CO2 ανά χλμ Χ κόστος ανά Kgr CO2 3) Το λειτουργικό κόστος των εκπομπών ρύπων (NOx, NMHC, αιωρούμενα σωματίδια) υπολογίζεται από τον τύπο: Συνολικά χλμ καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής Χ Kgr εκπομπών ρύπων ανά χλμ Χ κόστος ανά Kgr CO2

Διαθέσιμα Εργαλεία LCC Μία ολοκληρωμένη σειρά εργαλείων βασισμένα στο πρόγραμμα υπολογιστικών φύλλων «Εxcel» τα οποία ανέπτυξε το συμβούλιο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης της Σουηδίας (SEMCO – http://www.msr.se/en/). Διαθέσιμα είναι το γενικό εργαλείο υπολογισμού και: LCC για επαγγελματικές συσκευές κουζίνας (ψυγεία και καταψύκτες) LCC για εσωτερικό εξωτερικό φωτισμό LCC για αυτόματους πωλητές Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού έργου SMARTSPP αναπτύχθηκε ένα εργαλείο LCC ειδικά για χρήση από δημόσιους φορείς το οποίο χρησιμοποιείται ως: Εργαλείο LCC Εργαλείο υπολογισμού εκπομπών CO2 Εργαλείο σύγκρισης προσφορών

PROCURA+ INITIATIVE ΕΡΓΑΛΕΙΟ SMARTSPP LCC Το εργαλείο αυτό μπορεί να υπολογίσει το κόστος του κύκλου ζωής και τις εκπομπές CO2 σε 15 διαφορετικά προϊόντα. Στο συγκεκριμένο εργαλείο η ανάλυση του κόστους κύκλου ζωής λαμβάνει υπόψη τα λειτουργικά κόστη (κατανάλωση ενέργειας και νερού), κόστη συντήρησης, φόρους και κόστη απόρριψης ή επαναχρησιμοποίησης Στους υπολογισμούς εκπομπών CO2 λαμβάνονται υπόψη τόσο οι εκπομπές κατά τη λειτουργία όσο και κατά κατασκευή, μεταφορά, εγκατάσταση και τελική απόθεση του προϊόντος. Το εργαλείο αυτό έχει φόρμα σύγκρισης διαφορετικών προσφορών κατά τη διάρκεια ενός διαγωνισμού προμηθειών Το εργαλείο είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα http://www.smart-spp.eu

Άλλα Εργαλεία LCC Στην Αγγλία έχει δημιουργηθεί ένα φόρουμ για τα εργαλεία υπολογισμού του κόστους κύκλου ζωής προϊόντων. Στη παρούσα φάση έχει σχεδιαστεί ένα εργαλείο που βρίσκει εφαρμογή στον κατασκευαστικό τομέα. www.wlcf.org.uk Ένα εργαλείο Excel (εργαλείο LCCA) για χρήση από δημόσιες αρχές, για τον υπολογισμό του κόστους κύκλου ζωής αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προγράμματος DEEP http://deep.iclei-europe.org

Αποτελέσματα προμηθειών όπου υλοποιήθηκε Ανάλυση Κόστους Ζωής LCC Αμβούργο, Γερμανία Σε 300 δημόσια κτήρια αντικατέστησαν 2 παλαιούς μη αποδοτικούς λαμπτήρες με 1 ενεργειακό αποδοτικό λαμπτήρα. Αποτέλεσμα: Εξοικονόμηση 4,5 εκατ. KWh = 2.700 τόνοι CO2 ή περίπου 225.000€ Kolding, Δανία Με την εισαγωγή ενός παθητικού συστήματος αερισμού σε νέο σχολικό κτίριο έγινε εξοικονόμηση στο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας μεγαλύτερη του 50%

ΕΠΤΑ Α.Ε. – Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων Περισσότερες Πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.building-spp.eu Info.gr@buildingspp.eu ΕΠΤΑ Α.Ε. – Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων Ηνιόχου 16, 15238 Χαλάνδρι, Αττική www.epta.gr