Κρατικές Προμήθειες Το θεσμικό πλαίσιο Κρατικές Προμήθειες Το θεσμικό πλαίσιο Βασίλης Γ. Χατζόπουλος Επίκ. Καθηγητής στο ΔΠΘ Επισκ. Καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης, Brugge Δικηγόρος 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

Διάγραμμα ύλης 1. Δημόσιες συμβάσεις προμηθειών: τι, ποιος, γιατί; 1.1 Τι 1.2 Ποιος 1.3 Γιατί 2. Εφαρμοστέο δίκαιο: εθνικό ή κοινοτικό; 2.1 Το εθνικό δίκαιο 2.2 Το κοινοτικό δίκαιο 3. Οι βασικοί τρόποι κατακύρωσης 3.1 Στο εθνικό δίκαιο 3.2 Στο κοινοτικό δίκαιο 3.3 Στην πράξη 4. Βασικές αρχές που διέπουν τις προμήθειες 4.1 Γενικά 4.2 Σε επίπεδο ΕΕ 5. Προθεσμίες διεξαγωγής 5.1 Ανοιχτοί διαγωνισμοί 5.2 Κλειστοί διαγωνισμοί 5.3 Διαγωνισμοί με διαπραγμάτευση 6. Τα εμπλεκόμενα όργανα 6.1 Τα γνωμοδοτικά όργανα 6.2 Το αποφαινόμενο όργανο 6.3 Το Ελεγκτικό Συνέδριο 7. Κριτήρια κατακύρωσης 7.1 Η χαμηλότερη τιμή 7.2 Η συμφερότερη προσφορά 11/12/2018

1. Δημόσιες συμβάσεις προμηθειών: Τι, ποιος, γιατί; 1.1 Τι; 1.1.1 Συμβάσεις που συνάπτονται από το Δημόσιο Ευρεία έννοια: Κεντρικές υπηρεσίες & Υπουργεία Αποκεντρωμένοι οργανισμοί (ΟΣΚ, ΕΟΤ, ΕΛΑΣ, ΓΕΣ) και ΟΤΑ Ανεξάρτητες διοικητικές αρχές, νοσοκομεία, ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ επιφορτισμένα με λειτουργίες δημοσίου 1.1.2 Για την προμήθεια αγαθών Υλικά – άυλα (διαφοροποίηση από υπηρεσίες) Κινητά – ακίνητα Αναλώσιμα – επενδύσεων 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

1. Δημόσιες συμβάσεις προμηθειών: Τι, ποιος, γιατί; (2) 1.2 Ποιος; 1.2.1 Οι τρεις φάσεις της προμήθειας Σχεδιασμός & ένταξη στο ΕΠΠ (Φορέας + ΓΓ Εμπ) Σύναψη της σύμβασης (ΓΓ Εμπ ή Φορέας) Εκτέλεση της σύμβασης (Φορέας) 1.2.2 Αρμοδιότητα της ΓΓ Εμπορίου 1.2.3 Και άλλων φορέων Όταν ανά είδος/έτος αξία < 75.000 ευρώ ετησίως Όταν προβλέπεται από την ιδρυτική τους πράξη (ΔΕΗ, Επιμελητήρια, ΟΤΑ) + κανονισμό προμηθειών Όταν προβλέπεται από ειδικό νόμο (Πε.Σ.Υ. ν. 2955/01) Όταν ζητούν και λαμβάνουν εξουσιοδότηση από τη ΓΓΕμπ. Κατά τη φάση ένταξης στο ΕΠΠ Κατά τη φάση της πραγματοποίησης της προμήθειας 1.2.4 Το ΥπΕΘΑ, στρατιωτικές προμήθειες/ δεν εντάσσονται ΕΠΠ 11/12/2018

1. Δημόσιες συμβάσεις προμηθειών: Τι, πως, γιατί; (3) 1.3 Γιατί; Λόγοι υπέρ της κεντρικής διενέργειας Διαφάνεια Δυνατότητα συντονισμού & προγραμματισμού Οικονομίες μεγέθους Δημιουργία πραγματικών εμπειρογνωμόνων Τυποποίηση και δημιουργία προτύπων Λόγοι κατά της κεντρικής διενέργειας Γραφειοκρατία Καθυστέρηση Άγνοια ειδικών αναγκών - συνθηκών 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

2. Εφαρμοστέο δίκαιο: εθνικό ή κοινοτικό; 2. Εφαρμοστέο δίκαιο: εθνικό ή κοινοτικό; 2.1 Το εθνικό δίκαιο Ποιο είναι Ν. 2286/95 (ΦΕΚ 19Α) Π.δ. 394/96 (ΦΕΚ 266Α): Κανονισμός Κρατικών Προμηθειών Π.δ. 284/89 για τις στρατιωτικές προμήθειες Ν. 2362/95, Περί δημόσιου Λογιστικού (άρθρα 79-85) Άλλα επί μέρους νομοθετήματα: κανονισμός ΟΤΑ, κτλ. Πότε εφαρμόζεται Όταν η αξία του προς προμήθεια αγαθού (προ ΦΠΑ) δεν ξεπερνά ένα «κατώφλι» που ορίζεται από κοινοτική οδηγία: σήμερα 200.000 ΕΤΔ (=236.945 ευρώ) ή 400.000 ΕΔΤ (=473.890 ευρώ) Νέα κατώφλια (από 31/1/06): 162.000 ευρώ και 249.000 ευρώ 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

2. Εφαρμοστέο δίκαιο: εθνικό ή κοινοτικό; (2) 2. Εφαρμοστέο δίκαιο: εθνικό ή κοινοτικό; (2) 2.2 Το Κοινοτικό δίκαιο 2.2.1 Ποιο είναι Οι «κλασσικές» οδηγίες Ουσιαστικού δικαίου Οδγ. 93/36/ΕΚ για τις προμήθειες αγαθών Οδγ. 93/37/ΕΚ για την εκτέλεση έργων Οδγ. 2004/18 Οδγ. 92/50/ΕΚ για τις προμήθειες υπηρεσιών + Οδγ. που τροποποιούν τις παραπάνω Δικονομικού δικαίου Οδγ. 86/665/ΕΟΚ για την έννομη προστασία Οι οδηγίες για τους «εξαιρούμενους τομείς» Οδγ. 93/38/ΕΚ + Οδγ. που την τροποποιούν Οδγ. 2004/17 Οδγ. 92/13/ΕΚ 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

2. Εφαρμοστέο δίκαιο: εθνικό ή κοινοτικό; (3) 2. Εφαρμοστέο δίκαιο: εθνικό ή κοινοτικό; (3) 2.2 Το κοινοτικό δίκαιο 2.2.2 Πως έχει μεταφερθεί σε εθνικό δίκαιο – για τις προμήθειες Σε επίπεδο ουσιαστικό Π.δ. 370/95 (ΦΕΚ 119Α) // οδγ. 93/96/ΕΚ Π.δ. 105/2000 (ΦΕΚ 100Α) //οδγ. 97/52/ΕΚ Π.δ. 57/2000 (ΦΕΚ 243Α) //οδγ. 93/38 & 98/4 ΕΚ (εξαιρούμενοι τομείς) Σε επίπεδο δικονομικό Ν. 2522/97 (ΦΕΚ 178Α) // οδγ. 86/665 Ν. 2854/2000 (ΦΕΚ 243Α) // οδγ. 92/13 (εξαιρούμενοι τομείς) Η μεταφορά στο εθνικό δίκαιο έχει κριθεί ικανοποιητική  ΔΕΝ υπάρχει λόγος επίκλησης των οδηγιών – που υπερισχύουν 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

2. Εφαρμοστέο δίκαιο: εθνικό ή κοινοτικό; (4) 2. Εφαρμοστέο δίκαιο: εθνικό ή κοινοτικό; (4) 2.2 Το Κοινοτικό δίκαιο 2.2.3 Πότε εφαρμόζεται – Κατώφλια Για την εφαρμογή των ουσιαστικών κανόνων: 200.000 ΕΤΔ (236.945 ευρώ) ή 400.000 ΕΤΔ (473.890 ευρώ) Για την προδημοσίευση 750.000 ευρώ  Συμπληρωματικά, για θέματα που δεν καλύπτονται από το κοινοτικό, εφαρμόζεται το εθνικό δίκαιο 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

3. Είδη διαγωνισμών 3.1 Κατά το εθνικό δίκαιο (ν. 2286/95) Ανοιχτός διαγωνισμός Κλειστός διαγωνισμός Συνοπτικός (πρόχειρος) διαγωνισμός (<45.000 ευρώ με ΦΠΑ) Απευθείας ανάθεση/διαπραγμάτευση (με/χωρίς δημοσίευση) Αξίας <15.000 ευρώ με ΦΠΑ Ειδικές περιστάσεις (καλλιτεχνικά, επείγοντα, συμπληρωματικά) 3.2 Κατά το κοινοτικό δίκαιο (π.δ. 370/95) Κλειστός διαγωνισμός (τουλάχιστον 5 διαγωνιζόμενοι) Διαδικασία με διαπραγματεύσεις (με ή χωρίς δημοσίευση, τουλάχιστον 3 διαγωνιζόμενοι) 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

3. Είδη διαγωνισμών (2) 3.3 Νέες μορφές διαγωνιστικών διαδικασιών (οδγ. 2004/18) Ανταγωνιστικός διάλογος Συμφωνίες πλαίσιο Διαγωνισμοί μελετών Δυναμικό σύστημα αγορών Ηλεκτρονικός πλειστηριασμός 3.4 Στην πράξη, όταν η αξία προ ΦΠΑ είναι: Μέχρι 15.000 ευρώ απευθείας ανάθεση Μέχρι 45.000 ευρώ συνοπτικός διαγωνισμός Μέχρι 200.000 ευρώμε ανοιχτό ή κλειστό διαγωνισμό σύμφωνα με το π.δ.394/96 Πάνω από 200.000 ευρώ με ανοιχτό ή κλειστό διαγωνισμό σύμφωνα με το π.δ. 370/95 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

4. Βασικές αρχές που διέπουν τις κρατικές προμήθειες 4.1 Γενικά (3 αρχές) 4.1.1 Αρχή της δημοσιότητας Έγκριση και δημοσίευση του ΕΠΠ Ετήσια προδημοσίευση στην ΕΕ(ΕΚ) διαγωνισμών που ανά είδος ξεπερνούν τα 750.000 ευρώ Έγκαιρη δημοσίευση κάθε διαγωνισμού Στον ημερήσιο τύπο Στο ΦΕΚ, Φύλλο ΔΔΣ Στην έδρα του αναθέτοντα φορέα Στα Επιμελητήρια και στον ΕΟΜΜΕΧ Στο Εθνικό Δίκτυο Πληροφόρησης (Ε.ΔΙ.Π.) Στην ιστοσελίδα της ΓΓ Εμπορίου, www.gge.gr Δυνατότητα αποσαφηνίσεων 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

4. Βασικές αρχές που διέπουν τις κρατικές προμήθειες (2) 4.1 Γενικά (3 αρχές) 4.1.2 Αρχή της διαφάνειας Οι όροι διεξαγωγής και τα κριτήρια επιλογής και ανάθεσης του διαγωνισμού είναι γνωστά εκ των προτέρων – και αμετάβλητα Οι προμηθευτές μπορούν Να είναι παρόντες στις κρίσιμες φάσεις της διαδικασίας που τους αφορούν Να αξιώνουν αποφάσεις αιτιολογημένες και Να λαμβάνουν γνώση των καίριων εγγράφων 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

4. Βασικές αρχές που διέπουν τις κρατικές προμήθειες (3) 4.1 Γενικά (3 αρχές) 4.1.3 Αρχή της ίσης μεταχείρισης Οι όροι και τα κριτήρια του διαγωνισμού δε μπορούν (ανοιχτά) να αποκλείουν Επιχειρήσεις άλλης χώρας Κατηγορίες επιχειρήσεων της ίδιας χώρας Να εισάγουν οποιασδήποτε μορφής διάκριση μεταξύ των διαγωνιζομένων Είτε με τη χρήση κριτηρίων επιλογής / ανάθεσης Είτε με την χρήση τεχνικών προδιαγραφών 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

4. Βασικές αρχές που διέπουν τις κρατικές προμήθειες (4) 4.2 Σε επίπεδο ΕΕ 4.2.1 Κοινοτική δημοσιότητα Στην ΕΕ των ΕΚ και στη βάση δεδομένων TED Ετησίως: της προδημοσίευσης Των περιλήψεων των προκηρύξεων (για έναρξη προθεσμίας) Της ανακοίνωσης ανάθεσης (μέσα σε 48 ημέρες) 4.2.2 Κοινοί κανόνες συμμετοχής Κοινά δικαιολογητικά για συγκεκριμένα (κοινά) κριτήρια επιλογής Σύστημα αμοιβαίας αναγνώρισης δικαιολογητικών και πιστοποιητικών 4.2.3 Κοινά είδη διαγωνισμών και ενιαίες προθεσμίες (βλ. παραπ.) 4.2.4.Κοινοί κανόνες κατακύρωσης 4.2.5 Χρήση ευρωπαϊκών προτύπων, προδιαγραφών & πιστοποιητικών Ευρωπαϊκή τυποποίηση: CEN, CENELEC, ETSI Πιστοποιητικά CE, ISO, κτλ. 4.2.6 Εξασφάλιση αποτελεσματικής ένδικης προστασίας 11/12/2018

5. Προθεσμίες διεξαγωγής 5.1 Ανοιχτοί διαγωνισμοί Κοινοτική δημοσιότητα: 52 22 ημέρες (από ΕΕ) Εθνική δημοσιότητα: 30 15 ημέρες (από ΦΕΚ ή ημερήσια εφημερίδα) 5.2 Κλειστοί διαγωνισμοί Για υποβολή αιτήσεων συμμετοχής: 37 15 ημέρες Για υποβολή προσφοράς: 40 ή 20  10 ημέρες 5.3 Διαδικασίες με διαπραγμάτευση (όταν δημοσιότητα)  Όπως οι κλειστοί διαγωνισμοί >>> Σύντμηση προθεσμιών όταν χρήση ηλεκτρονικών μέσων (οδγ. 2004/18) 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

6. Εμπλεκόμενα όργανα 6.1 Τα γνωμοδοτικά (συλλογικά) όργανα Επιτροπή Παραλαβής & Αποσφράγισης Προσφορών Μόνιμες Επιτροπές Εμπειρογνωμόνων (11 ΜΕΕ) ΜΕΕ τεχνικών προδιαγραφών ΜΕΕ ενστάσεων Επιτροπή Κρατικών Προμηθειών Τα όργανα αυτά γνωμοδοτούν για θέματα τεχνικά, οικονομικά, νομικά κ.α., συντάσσουν πρακτικά και κάνουν προτάσεις Αλλά ΔΕΝ εκδίδουν δεσμευτικές διοικητικές πράξεις 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

6. Εμπλεκόμενα όργανα (2) 6.2 Το αποφαινόμενο όργανο Ανάλογα με το ύψος της δαπάνης είναι Ο καθ’ύλην αρμόδιος Τμηματάρχης Ο αρμόδιος Διευθυντής Ο Γενικός Γραμματέας Ο Υφυπουργός Η διακομματική επιτροπή Για δαπάνη άνω των 5 δις δρχ. ή τεχνολογικής αξίας Ορίζει τον φορέα διεξαγωγής & το αποφαινόμενο όργανο Εποπτεύει τη διενέργεια του διαγωνισμού 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

6. Εμπλεκόμενα όργανα (3) 6.3 Τα ελεγκτικά όργανα 6.3.1.Το Ελεγκτικό Συνέδριο Προαιρετικός έλεγχος (ν. 2145/93, α. 15) Κατά τη διάρκεια διεξαγωγής του διαγωνισμού Ύστερα από αίτηση του αρμόδιου υπουργού Υποχρεωτικός έλεγχος (ν. 2702/99, ν. 2741/99, 98§1 Σ/2001, ν. 3060/02, ν. 3310/05) Μετά την κατακύρωση και πριν από την υπογραφή της σύμβασης ανάθεσης Υποχρεωτικά για κάθε σύμβαση Έργου > 2.900.000 ευρώ (1.000.000.000δρχ) Προμήθειας ή υπηρεσίας > 1.500.000 ευρώ (500.000.000 δρχ.) [1.000.000] ++ εξαιρέσεις Προθεσμία 30 ημερών για εναντίωση, αλλιώς σε (30+10) ημέρες μπορεί να υπογραφεί η σύμβαση Κατά αποφάσεων του ΕλΣυν χωρούν, από αυτόν που έχει «σπουδαίο έννομο συμφέρον» αιτήσεις ανακλήσεως (15+30 ημ)

6. Εμπλεκόμενα όργανα (4) 6.3 Τα ελεγκτικά όργανα 6.3.2 Το ΕΣΡ Υποχρέωση ονομαστικοποίησης των μετοχών ελληνικών ΑΕ (ν. 2328/95 & π.δ. 82/96 + 3310/05) Για κάθε προμήθεια > 1 δισ δρχ = 2.900.000 ευρώ [1.000.000 ευρώ] Μέχρι φυσικού προσώπου Σχετικό δικαιολογητικό κατατίθεται μαζί με την προσφορά Θέσπιση ασυμβίβαστου με ΜΜΕ (ν. 2328/95 και 2863/2000) Συνταγματική κατοχύρωση και έννοια του βασικού μετόχου (Σ/2001 α. 14§9(ε) ν. 3021/2002 + 3310/2005) Ρόλος του ΕΣΡ [για προμήθειες >1.000.000 ευρώ] Έκδοση πιστοποιητικού διαφάνειας Έλεγχος ότι η κατατεθειμένη κατάσταση ονομαστικοποίησης είναι συμβατή με το (ονομαστικοποιημένο) μ.κ. των εταιριών τύπου Αποκλειστική προθεσμία 10 [30+15] ημερών [Δυνατότητα προσφυγής (ν.2522/97) ενώπιον του ΕΣΡ] και ακυρωτικός έλεγχος των αποφάσεών του ενώπιον του ΣτΕ 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

7. Κριτήρια επιλογής και κατακύρωσης 7. Κριτήρια επιλογής και κατακύρωσης 7.1 Κριτήρια (ποιοτικής) επιλογής του αναδόχου Αφορούν στον ίδιο τον διαγωνιζόμενο ή συμπράττοντες Χρηματοπιστωτικά Εντιμότητα Εμπειρία Προσωπικό Δεν βαθμολογούνται, απλά ελέγχεται αν πληρούνται και σε αντίθετη περίπτωση ο διαγωνιζόμενος αποκλείεται Σε επίπεδο ΕΕ, 2 αρχές: του κλειστού αριθμού των κριτηρίων επιλογής της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαιολογητικών μεταξύ ΚΜ >> Για την τήρηση των αρχών της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

7. Κριτήρια επιλογής και κατακύρωσης 7. Κριτήρια επιλογής και κατακύρωσης 7.2 Κριτήρια κατακύρωσης της προμήθειας Αφορούν στο αντικείμενο του διαγωνισμού Είναι μόνον 2: 7.2.1 Η χαμηλότερη τιμή Απορρίπτονται οι τεχνικά απαράδεκτες προσφορές Επιλέγεται η προσφορά που έχει το χαμηλότερο κόστος 7.2.2 Η οικονομικά συμφερότερη προσφορά Αξιολογούνται οι άλλες με κριτήρια που αφορούν Α: τεχνικές προδιαγραφές και ποιότητα Β: τεχνική υποστήριξη +++ Δυνατότητα εισαγωγής και άλλων κριτηρίων (περιβάλλον, κοινωνικά) Βαθμολογούνται και συσχετίζονται με την τιμή 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος