«Οι αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του Συστήματος Άυλων Τίτλων για την προσαρμογή στον Κανονισμό CSDR» Δευτέρα 9 Οκτωβρίου 2017, Αίθουσα N212-214 της Τράπεζας της Ελλάδος Κανονισμός CSDR Στρατηγική προσαρμογή της «Ελληνικό Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων Α.Ε.» (ATHEXCSD) στο νέο περιβάλλον Έκδοση 1.0 - 09/10/2017

Ελληνικό Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων Α.Ε. (ATHEXCSD) Λειτουργεί ως «Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων – ΚΑΤ» και «Διαχειριστής Σ.Α.Τ.» και παρέχει τις υπηρεσίες αρχικής καταχώρησης, τήρησης λογαριασμών και διακανονισμού συναλλαγών για τίτλους αξιών και παραγώγων στις Αγορές ATHEX και στις συνδεδεμένες αλλοδαπές αγορές (Κοινή Πλατφόρμα & Δίκτυο XNET) Είναι 100% θυγατρική του Χρηματιστηρίου Αθηνών (ATHEX) Έχει μετοχικό κεφάλαιο €24,1 εκ. και συνολικά ίδια κεφάλαια €39,7 εκ. (31.12.2016) 100% Συναλλαγές Αγορών Αξιών & Παραγώγων Υπηρεσίες Κεντρικού Αποθετηρίων Τίτλων Εκκαθάριση Συναλλαγών Αξιών & Παραγώγων www.athexgroup.gr

Κανονισμός CSDR Βασικά στοιχεία Κανονισμός CSDR (Central Securities Depositories Regulation): Ο Κανονισμός (ΕΕ) 909/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου «σχετικά με τη βελτίωση του διακανονισμού αξιογράφων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων και για την τροποποίηση των οδηγιών 98/26/ΕΚ και 2014/65/ΕΕ και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 236/2012» (L 257/28.8.2014, σ.1): Επιδρά σημαντικά στη λειτουργία του συστήματος της Ελληνικής κεφαλαιαγοράς, όπως στο περιβάλλον άυλων τίτλων που έχει δημιουργηθεί ήδη από το 1999 (ν. 2396/1996) και λειτουργεί μέχρι σήμερα, επιφέροντας σημαντικής εκτάσεως συνέπειες δεδομένης: α) της απελευθέρωσης των υπηρεσιών ΚΑΤ που εισάγεται σε επίπεδο Ε.Ε., και β) της υιοθέτησης των συλλογικών λογαριασμών για την τήρηση τίτλων και άλλων συναφών ρυθμίσεων που επηρεάζουν τη λειτουργία της κεφαλαιαγοράς μας, ως «σύστημα άμεσης τήρησης τίτλων» σε επίπεδο τελικού επενδυτή που αποτελεί σήμερα. Εντάσσεται στη δέσμη μέτρων της ΕΕ για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση (integration) στον τομέα των μετασυναλλακτικών υπηρεσιών (post-trading services) και την εγκαθίδρυση συνθηκών ενιαίας αγοράς (internal market), παράλληλα με τη σημαντική πρωτοβουλία της ΕΚΤ που αφορά στη λειτουργία της ευρωπαϊκής πλατφόρμας διακανονισμού τίτλων Target-2-Securities «T2S» για τη διευκόλυνση του διασυνοριακού διακανονισμού ως βασικής συνθήκης για την ενιαία αγορά τίτλων. Μετά το σύστημα «Target-2» της ΕΚΤ που αποτελεί την πανευρωπαϊκή λύση για τη λειτουργία πληρωμών και χρηματικών ροών διακανονισμού σε συνεχή χρόνο, το σύστημα «T2S» καλείται να αποτελέσει την τεχνική λύση για τη λειτουργία του διακανονισμού επί τίτλων σε διασυνοριακό πανευρωπαϊκό επίπεδο με τη συμμετοχή των Κεντρικών Αποθετηρίων Τίτλων (ΚΑΤ) και των λοιπών διαμεσολαβητών-θεματοφυλάκων (custodians). www.athexgroup.gr 3

Κανονισμός CSDR Αναγκαιότητα εναρμόνισης Εντεινόμενος διασυνοριακός διακανονισμός επί αξιογράφων και αύξηση των συνδέσμων (links) μεταξύ των ΚΑΤ Αύξηση του κινδύνου και του κόστους διακανονισμού για τους επενδυτές λόγω: της ανυπαρξίας ομοιόμορφου πλαισίου για το διακανονισμό και τα ΚΑΤ ως αρμόδιους για τη λειτουργία του φορείς της μη εναρμονισμένης χρήσης των μεθόδων αποϋλοποίησης ή ακινητοποίησης τίτλων, ιδίως στις περιπτώσεις εισαγωγής ή ένταξής τους προς διαπραγμάτευση σε αγορά της MiFID/ΙΙ ή παροχής τους ως χρηματοοικονομικής ασφάλειας κατά την Collateral Directive της ύπαρξης μεγάλων περιόδων διακανονισμού και της έλλειψης ομοιόμορφων κανόνων από τις αγορές και τις υποδομές για την αντιμετώπιση των αδυναμιών διακανονισμού της ανυπαρξίας ασφαλών και ίσων όρων ανταγωνισμού στις αγορές διακανονισμού, ιδίως λόγω της ανυπαρξίας ομοιόμορφου πλαισίου σε σχέση με: την προληπτική εποπτεία των ΚΑΤ το είδος των υπηρεσιών που δικαιούνται να παρέχουν τον τρόπο λειτουργίας τους, δημιουργίας συνδέσμων μεταξύ αυτών και άσκησης ελευθεριών για πανευρωπαϊκή παροχή των υπηρεσιών τους Σημασία του διακανονισμού και των ΚΑΤ για την εγκαθίδρυση της ενιαίας αγοράς www.athexgroup.gr 4

Κανονισμός CSDR Βασικές επιδιώξεις Η αύξηση της ασφάλειας του διακανονισμού, κυρίως στις διασυνοριακές συναλλαγές, ώστε οι αγοραστές και πωλητές να λαμβάνουν τους τίτλους τους και τα χρήματά τους εμπρόθεσμα και χωρίς κινδύνους Η αύξηση της αποτελεσματικότητας του διακανονισμού, κυρίως στις διασυνοριακές συναλλαγές, με την υιοθέτηση συνθηκών ενιαίας αγοράς στη λειτουργία των εθνικών ΚΑΤ Η αύξηση της ασφάλειας των ΚΑΤ με την εφαρμογή απαιτήσεων προληπτικής εποπτείας υψηλού επιπέδου σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα www.athexgroup.gr 5

Κανονισμός CSDR Πεδίο εναρμόνισης ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ & ΤΗΝ ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΟΥ Εναρμόνιση της περιόδου διακανονισμού (T+2) για τόπους διαπραγμάτευσης (ΡΑ, ΠΜΔ, ΜΟΔ) Εναρμόνιση των συνεπειών στις περιπτώσεις αδυναμίας διακανονισμού (failed trades) Επιβολή χρηματικών κυρώσεων Θέσπιση υποχρεωτικής αγοράς τίτλων προς παράδοση στο διακανονισμό (buy-in) Θέσπιση υποχρεωτικής καταχώρισης σε ΚΑΤ για τίτλους αγορών MiFΙD/ΙΙ ή παρεχόμενους ως ασφάλεια βάσει της Collateral Directive ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΩΝ ΤΙΤΛΩΝ (ΚΑΤ) Θέσπιση αυστηρών οργανωτικών, δεοντολογικών, προληπτικών απαιτήσεων αδειοδότησης και λειτουργίας για τα ΚΑΤ Αναγνώριση «ευρωπαϊκού διαβατηρίου» στα ΚΑΤ για να παρέχουν υπηρεσίες σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ Αναγνώριση / διευκόλυνση άσκησης ευχέρειας χρήστη (εκδότη, συμμετέχοντα, CCP κλπ) για επιλογή οποιουδήποτε ΚΑΤ στην ΕΕ Αναγνώριση δικαιώματος πρόσβασης ΚΑΤ σε άλλα ΚΑΤ ή σε άλλες υποδομές αγοράς [πχ. τόπους διαπραγμάτευσης ή κεντρικούς αντισυμβαλλόμενους (ΚΑΣ)] σε όποια χώρα και αν έχουν την έδρα τους www.athexgroup.gr 6

Κανονισμός CSDR Χρόνος Ισχύος Διαδικασία αδειοδότησης ΚΑΤ (Authorization process): Όλα τα Κεντρικά Αποθετήρια Τίτλων (ΚΑΤ) της ΕΕ (που έχουν έδρα σε κράτος μέλος της ΕΕ) θα πρέπει να αδειοδοτηθούν σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπει ο Κανονισμός: 30/3/2017: έναρξη ισχύος των σχετικών ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων (CSDR Level 2 regulatory and technical standards) Μέχρι 30/9/2017 (εντός 6 μηνών από την έναρξη ισχύος των ανωτέρω ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων): προθεσμία υποβολής αίτησης των ΚΑΤ στις Αρμόδιες Εποπτικές Αρχές για την αδειοδότηση λειτουργίας τους σύμφωνα με τον Κανονισμό Μέχρι 30/3/3018 ή εντός 6 μηνών από την υποβολή πλήρους αίτησης: Όλα τα ΚΑΤ πρέπει να έχουν αδειοδοτηθεί και να είναι συμβατά με τον Κανονισμό Παράλληλα: Δημοσίευση CSDR Level 3 measures (Q&A, Guidelines, etc) από την ESMA www.athexgroup.gr

Κανονισμός CSDR Χρόνος Ισχύος (2) Μέτρα αντιμετώπισης της αδυναμίας διακανονισμού (Settlement discipline): Από 01/01/2015: υιοθέτηση της περιόδου διακανονισμού Τ+2 (αρθρ.5) – ολοκλήρωση μετάβασης της Ελληνικής αγοράς στις 6/10/2014 Q4 2017 (εκτίμηση): έναρξη ισχύος των σχετικών ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων (CSDR Level 2 regulatory and technical standards) Q4 2019 (εκτίμηση): υποχρέωση συμβατότητας των ΚΑΤ με τις σχετικές διατάξεις Από 01/01/2023: υποχρεωτική καταχώρηση των εισηγμένων σε αγορά τίτλων σε λογιστική μορφή που θα εκδίδονται έκτοτε (αρθρ. 3 παρ.1 και 76 παρ. 2). Από 1/1/2025: ολοκλήρωση της αποϋλοποίησης κινητών αξιών σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ (αρθρ. 76 παρ. 2). www.athexgroup.gr

Υπηρεσίες ATHEXCSD-Διαχειριστή ΣΑΤ κατά CSDR Παρούσα Κατάσταση Αρχική καταχώρηση αξιογράφων σε σύστημα λογιστικής εγγραφής («Notary service» / «συμβολαιογραφική υπηρεσία») Παροχή και τήρηση λογαριασμών αξιογράφων σε ανώτατο επίπεδο («Central maintenance service» / «υπηρεσία κεντρικής διατήρησης») Διαχείριση συστήματος διακανονισμού αξιογράφων («Settlement service» / «υπηρεσία διακανονισμού») Β. Μη Τραπεζικές Επικουρικές Υπηρεσίες ATHEXCSD κατά CSDR Σχετικά με την Υπηρεσία Διακανονισμού (“Settlement service”) Δανεισμός αξιογράφων Υπηρεσίες διαχείρισης ασφαλειών Αντιστοίχιση διακανονισμών, δρομολόγηση εντολών, επιβεβαίωση/επαλήθευση συναλλαγών Σχετικά με τις συμβολαιογραφικές υπηρεσίες (“Notary service”) και τις υπηρεσίες κεντρικής διατήρησης (“Central Maintenance Service”) Υπηρεσίες Μητρώου Υπηρεσίες επεξεργασίας εταιρικών πράξεων, φορολογικής υποστήριξης, γενικών συνελεύσεων και ενημέρωσης Υπηρεσίες νέων εκδόσεων, κατανομή και διαχείριση κωδικών (π.χ. ISIN, LEI) Επεξεργασία εντολών, είσπραξη τελών, υποβολή αναφορών Δημιουργία συνδέσεων ΚΑΤ (links), διαχείριση λογαριασμών διακανονισμού, άλλες επικουρικές υπηρεσίες (υπηρεσίες Investor CSD) Άλλες υπηρεσίες Γενικές υπηρεσίες διαχείρισης ασφαλειών ως μεσάζων Υπηρεσίες υποβολής κανονιστικών εκθέσεων Παροχή πληροφοριών, δεδομένων & στατιστικών σε υπηρεσίες αγοράς/απογραφής ή άλλες οντότητες Παροχή υπηρεσιών τεχνολογιών πληροφορικής (ΙΤ) www.athexgroup.gr

Υπηρεσίες ATHEXCSD-Διαχειριστή ΣΑΤ κατά CSDR Παρούσα Κατάσταση - Σύστημα Άυλων Τίτλων (ΣΑΤ) Το Σύστημα Άυλων Τίτλων (ΣΑΤ) δημιουργήθηκε Με σκοπό την ασφαλή και απρόσκοπτη μετάβαση από το έγχαρτο στο άυλο σύστημα τίτλων Για τη βέλτιστη εξυπηρέτηση των εκδοτριών Στην τήρηση του μετοχολογίου Στην υλοποίηση εταιρικών πράξεων Στη διεξαγωγή γενικών συνελεύσεων Για την εξυπηρέτηση αναγκών των κατόχων τίτλων Η ATHEXCSD, ως αδειοδοτημένος Διαχειριστής του ΣΑΤ, λειτουργεί το ΣΑΤ με βάση τον Κανονισμό Λειτουργίας ΣΑΤ της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και παρέχει Όλες τις βασικές υπηρεσίες (3) κατά CSDR ΜΗ Τραπεζικές επικουρικές υπηρεσίες κατά CSDR Σύμφωνα με τις τρέχουσες ανάγκες δεν παρέχονται επικουρικές υπηρεσίες που απαιτούν «Τραπεζική Άδεια» Σημειώνεται ότι 7 Ευρωπαϊκά Αποθετήρια διαθέτουν σήμερα «Τραπεζική Άδεια»: ΟeKB (Αυστρία), Euroclear Bank (Βέλγιο), KELER (Ουγγαρία), CBF (Γερμανία), CBL (Λουξεμβούργο), NSD (Ρωσία), SIX SIS (Ελβετία) www.athexgroup.gr

Υπηρεσίες ATHEXCSD-Διαχειριστή ΣΑΤ κατά CSDR Παρούσα κατάσταση - Δομή λογαριασμών ΣΑΤ (1) Διαχωρισμός Λογαριασμών: σύμφωνα με το μοντέλο του «τελικού επενδυτή» (end investor) Ένας «Επενδυτής» (“End Investor”) Ένας «Λογαριασμός Αξιών» (“Investor Account”) Τουλάχιστον ένας «Λογαριασμός Χειριστή» (“Operator Account”) ανά «Λογαριασμό Αξιών»: Λειτουργία του «Λογαριασμού Αξιών» μέσω ενός ή περισσοτέρων Χειριστών ή Συμμετεχόντων (ATHEXCSD Participants) Χειριστές  Διαχειριστές (operators) των «Λογαριασμών Χειριστή» ATHEXCSD  Διαχειριστής (operator) του «Ειδικού Λογαριασμού» Βασικά χαρακτηριστικά: Ταύτιση Λογαριασμών Χειριστή (Holding/Settlement) & Μητρώου (Ownership/Registry) Ταύτιση λειτουργιών Διακανονισμού (Settlement) & Καταχώρησης (Registration) Ενημέρωση “Λογαριασμών Χειριστή” (τελικού επενδυτή) ταυτόχρονα με τη λειτουργία του διακανονισμού (settlement) Δυνατότητα παροχής υπηρεσιών Μητρώου (registry information services) σε Εκδότες, Χειριστές, Επενδυτές και Εποπτικές Αρχές. www.athexgroup.gr

Υπηρεσίες ATHEXCSD-Διαχειριστή ΣΑΤ κατά CSDR Παρούσα Κατάσταση - Δομή λογαριασμών ΣΑΤ (2) Μερίδες Επενδυτή (31.12.2016) Ανενεργές Μερίδες 1.482.147 Ενεργές Μερίδες 1.240.356 Με υπόλοιπα - Λογαριασμός Χειριστή 653.186 Με υπόλοιπα - Ειδικός Λογαριασμός 21.570 Μερίδα Επενδυτή Λογαριασμός Αξιών Ειδικός Λογαριασμός Λογαριασμός Χειριστή 1 Λογαριασμός Χειριστή 2 Λογαριασμός Χειριστή 3 Λογαριασμός Χειριστή ΑΤΗΕΧCSD Τίτλος 1 Τίτλος 1 Τίτλος 1 Τίτλος 2 Τίτλος 3 Τίτλος 3 Τίτλος 3 Τίτλος 4 Τίτλος 5 www.athexgroup.gr

Υπηρεσίες Διαχειριστή ΣΑΤ κατά CSDR Παρούσα κατάσταση - Υπηρεσίες Μητρώου Υπηρεσίες Χειριστή (On) Σύνολο Λογαριασμών Χειριστή των πελατών του Χειριστή Ο2 Μετοχολόγιο «Τίτλος» Υπηρεσίες Εκδότη Υπηρεσίες Εποπτικής Αρχής - “τα πάντα” I1 I2 I3 I4 I5 I6 Επενδυτές Υπηρεσίες Επενδυτή (Ιn) Χαρτοφυλάκιο Επενδυτή Ι4 στο Λογαριασμό Αξιών του Ο Επενδυτής κατέχει «Λογαριασμό Αξιών» Ο Επενδυτής συμβάλλεται με Χειριστές, οι οποίοι λειτουργούν το «Λογαριασμό Αξιών» του μέσω των αντίστοιχων «Λογαριασμών Χειριστή» O1 O2 O3 O4 O5 O6 Χειριστές CSD www.athexgroup.gr

Προσαρμογή ATHEXCSD στον Κανονισμό CSDR Βασικοί άξονες (1) Παροχή Δομής Λογαριασμών Τίτλων (“Holding/Settlement accounts” – “who holds what”) προς τους Συμμετέχοντες για την προστασία των τίτλων τους και των πελατών τους (Άρθρο 38 CSDR): Δυνατότητα διαχωρισμού των τίτλων α) ενός Συμμετέχοντα από οποιουδήποτε άλλου (και όπου συντρέχει περίπτωση από της ίδιας της ATHEXCSD) και β) του κάθε Συμμετέχοντα από των πελατών του Παροχή από την ATHEXCSD σε κάθε Συμμετέχοντα της δυνατότητας διαχωρισμού τίτλων με τις επιλογές: «Συνολικός διαχωρισμός πελατών» (Omnibus Client Segregation): τήρηση σε ένα λογαριασμό («συλλογικό λογαριασμό») των τίτλων που ανήκουν σε διάφορους πελάτες του «Διαχωρισμός ανά πελάτη» (Individual Client Segregation): τήρηση σε ένα λογαριασμό («ατομικό λογαριασμό») των τίτλων που ανήκουν σε ένα πελάτη του Βασικές επισημάνσεις: Ο συμμετέχων παρέχει στους πελάτες του τουλάχιστον τη δυνατότητα επιλογής ανάμεσα στο «συνολικό διαχωρισμό πελατών» και το «διαχωρισμό ανά πελάτη», και τους ενημερώνει σχετικά με το κόστος και τους κινδύνους που συνδέονται με κάθε μία από τις δυνατότητες αυτές. Λόγω απουσίας σχετικής νομοθεσίας, δεν μπορεί να παρέχεται (από την ATHEXCSD και τους συμμετέχοντές της) η δυνατότητα υποχρεωτικού «διαχωρισμού ανά πελάτη» για πολίτες και κατοίκους της Ελλάδας (δηλ. φυσικά πρόσωπα με ιθαγένεια και κατοικία στην Ελλάδα και νομικά πρόσωπα με εγκατάσταση στην Ελλάδα). Η ATHEXCSD και οι συμμετέχοντες α) δημοσιοποιούν τα επίπεδα προστασίας και τα κόστη που συνδέονται με τα διάφορα επίπεδα διαχωρισμού τίτλων που παρέχουν και β) προσφέρουν τις ανωτέρω υπηρεσίες υπό εύλογους εμπορικούς όρους. www.athexgroup.gr 14

Προσαρμογή ATHEXCSD στον Κανονισμό CSDR Βασικοί άξονες (2) Παροχή Δομής Λογαριασμών Μητρώου (“Ownership/Registry accounts” – “who owns what”) ταυτόχρονα με τη δομή Λογαριασμών Τίτλων (“Holding/Settlement accounts” – “who holds what”): Για τη βέλτιστη δυνατή εξυπηρέτηση των αναγκών των εισηγμένων και μη εκδοτριών και των κατόχων τίτλων τους (λ.χ. υπηρεσίες μετοχολογίου – identification of investors, εταιρικών πράξεων, κ.α.) Δυνατότητα εξυπηρέτησης αναγκών ονομαστικών και ανωνύμων τίτλων. Προσαρμογή του υφιστάμενου νομικού πλαισίου, ως προϋπόθεση για την αδειοδότηση λειτουργίας της ATHEXCSD σύμφωνα με τον Κανονισμό CSDR, αλλά και για την αποτελεσματικότερη λειτουργία της αγοράς ρυθμίζοντας σειρά (κύριων και δευτερευόντων) ζητημάτων, όπως (ενδεικτικά): Θεσμοθέτηση «συλλογικών λογαριασμών» τήρησης τίτλων στο σύστημα της ATHEXCSD (ΣΑΤ) για σκοπούς «συνολικού διαχωρισμού πελατών» των συμμετεχόντων Θεσμοθέτηση της υποχρέωσης των συμμετεχόντων/διαμεσολαβητών που τηρούν «συλλογικούς λογαριασμούς» να αποκαλύπτουν (ταυτοποιούν) τους «δικαιούχους» προς τις εισηγμένες εταιρίες Θέματα παροχής υπηρεσιών Μητρώου στην Ελλάδα από αδειοδοτημένα κατά CSDR Κεντρικά Αποθετήρια Τίτλων (KAT) Ρύθμιση διαφόρων θεμάτων (ενδεικτικά): κατάσχεση τίτλων, ώστε οι λογαριασμοί διακανονισμού να μην εκτίθενται σε κινδύνους κατάσχεσης κατ’ αντιστοιχία με την προστασία από κινδύνους φερεγγυότητας (ν. 2789/2000), αφερεγγυότητα συμμετεχόντων και τις επιπτώσεις σε διαμεσολαβητές και πελάτες που εξυπηρετούνται από αυτούς (portability), πρωτογενή καταχώρηση μη εισηγμένων τίτλων, κ.α. Ελαχιστοποίηση του κόστους προσαρμογής και μετάβασης στο νέο περιβάλλον (για την ATHEXCSD και τους συμμετέχοντες) www.athexgroup.gr 15

Προσαρμογή ATHEXCSD στον Κανονισμό CSDR Νέα Δομή Λογαριασμών – Λογαριασμοί Τίτλων (1) Λογαριασμοί Τίτλων: Ιδίου Συμμετέχοντος: Λογαριασμός σε σχέση με τους τίτλους που διατηρεί ο Συμμετέχων για ίδιο λογαριασμό (Own account). Πελάτη: Λογαριασμός σε σχέση με τους τίτλους που διατηρεί ο Συμμετέχων για τον Πελάτη (Individual Client Segregation). Πελατείας: Λογαριασμός σε σχέση με τους τίτλους που διατηρεί ο Συμμετέχων συγκεντρωτικά για πελάτες του (Omnibus Client Segregation). Βασικές επισημάνσεις: Αφορούν Λογαριασμούς που θα παρέχονται με την ισχύουσα τεχνική τυπολογία της «Μερίδας» - «Λογαριασμού Αξιών» - «Λογαριασμού Χειριστή» στο ΣΑΤ. Μέσω των Λογαριασμών αυτών θα εξυπηρετούνται τόσο οι διαδικασίες/υπηρεσίες διακανονισμού και λοιπές Βασικές Υπηρεσίες ΚΑΤ όσο και οι υπηρεσίες μητρώου και λοιπές παρεπόμενες Υπηρεσίες. www.athexgroup.gr 16

Προσαρμογή ATHEXCSD στον Κανονισμό CSDR Νέα Δομή Λογαριασμών – Λογαριασμοί Τίτλων (2) Λογαριασμοί Τίτλων Πελάτη: Άμεσου Πελάτη: Λογαριασμός που διατηρεί Συμμετέχων ατομικά για φυσικό ή νομικό πρόσωπο, περιλαμβανομένων και άλλων οντοτήτων που αναγνωρίζονται ως υποκείμενα δικαίου (π.χ. αμοιβαία κεφάλαια) Άμεσου Πελάτη-Επαγγελματία: Λογαριασμός που διατηρεί Συμμετέχων ατομικά για φυσικό ή νομικό πρόσωπο που κατέχει τίτλους για λογαριασμό τρίτων κατ’ επάγγελμα χωρίς να ενεργεί ως διαμεσολαβητής κατά την έννοια της SRD II (π.χ. trustee). Έμμεσου Πελάτη: Λογαριασμός που διατηρεί Συμμετέχων ατομικά για πελάτη άλλου διαμεσολαβητή (SRD II) Έμμεσου Πελάτη-Επαγγελματία: Λογαριασμός που διατηρεί Συμμετέχων ατομικά για Επαγγελματία, με την παραπάνω έννοια, ως πελάτη άλλου διαμεσολαβητή (SRD II). Βασικές επισημάνσεις: Από τεχνικής απόψεως ο Λογαριασμός Τίτλων Πελάτη θα λειτουργεί ως Λογαριασμός Μητρώου Πελάτη προς κάλυψη πελατειακών αναγκών όπως ιδίως: διατήρηση κοινών λογαριασμών - Άρθρο 6α («Κοινή Επενδυτική Μερίδα») του Κανονισμού Λειτουργίας Σ.Α.Τ. διατήρηση λογαριασμών συγκυρίων - Άρθρο 6 («Μερίδα Επενδυτή Συγκυρίων») του Κανονισμού Λειτουργίας Σ.Α.Τ. www.athexgroup.gr 17

Προσαρμογή ATHEXCSD στον Κανονισμό CSDR Νέα Δομή Λογαριασμών – Λογαριασμοί Τίτλων (3) Λογαριασμοί Τίτλων Πελατείας: Πελατείας Συμμετέχοντος: Λογαριασμός που διατηρεί Συμμετέχων συγκεντρωτικά για τους πελάτες του (φυσικά ή νομικά πρόσωπα, περιλαμβανομένων και άλλων οντοτήτων που αναγνωρίζονται ως υποκείμενα δικαίου π.χ. αμοιβαία κεφάλαια) ή και επαγγελματίες που κατέχουν τίτλους για λογαριασμό τρίτων κατ’ επάγγελμα χωρίς να ενεργούν ως διαμεσολαβητές (SRD II) Πελατείας Άμεσου Διαμεσολαβητή: Λογαριασμός που διατηρεί Συμμετέχων συγκεντρωτικά για πελάτες διαμεσολαβητή που είναι πελάτης του Συμμετέχοντος (Άμεσος διαμεσολαβητής) (πελάτες: φυσικά ή νομικά πρόσωπα, περιλαμβανομένων και άλλων οντοτήτων που αναγνωρίζονται ως υποκείμενα δικαίου π.χ. αμοιβαία κεφάλαια) ή και επαγγελματίες που κατέχουν τίτλους για λογαριασμό τρίτων κατ’ επάγγελμα χωρίς να ενεργούν ως διαμεσολαβητές (SRD II) Πελατείας Έμμεσου Διαμεσολαβητή: Λογαριασμός που διατηρεί Συμμετέχων συγκεντρωτικά για πελάτες διαμεσολαβητή που είναι έμμεσος πελάτης του Συμμετέχοντος (ήτοι πελάτης πελάτη του Συμμετέχοντος που είναι διαμεσολαβητής) (Έμμεσος διαμεσολαβητής). Βασικές επισημάνσεις: Η διάκριση «Άμεσος» αναφέρεται στις περιπτώσεις «Πελάτη» ή «Διαμεσολαβητή» που διατηρεί σύμβαση απευθείας με το Συμμετέχοντα-Χειριστή, ενώ η διάκριση «Έμμεσος» όταν δεν διατηρεί απευθείας σύμβαση αλλά η εντολή για το άνοιγμα του αντίστοιχου τύπου λογαριασμού δίνεται στο Συμμετέχοντα Χειριστή μέσω «Άμεσου Διαμεσολαβητή». www.athexgroup.gr 18

Προσαρμογή ATHEXCSD στον Κανονισμό CSDR Νέα Δομή Λογαριασμών – Λογαριασμοί Μητρώου (1) Λογαριασμοί Μητρώου: Ιδίου Συμμετέχοντος: Λογαριασμός που διατηρεί ο Συμμετέχων στο ΣΑΤ σε σχέση με τις καταχωρήσεις τίτλων στο μητρώο ΣΑΤ που διενεργούνται αυτόματα βάσει των εγγραφών τίτλων (χρεώσεων –πιστώσεων) μέσω του Λογαριασμού Τίτλων Ιδίου Συμμετέχοντος του Συμμετέχοντος. Πελάτη: Λογαριασμός που διατηρεί ο Συμμετέχων στο ΣΑΤ σε σχέση με τις καταχωρήσεις τίτλων στο μητρώο ΣΑΤ που διενεργούνται αυτόματα βάσει των εγγραφών τίτλων (χρεώσεων –πιστώσεων) μέσω Λογαριασμού Τίτλων Πελάτη του Συμμετέχοντος. Εγγεγραμμένου Διαμεσολαβητή: Λογαριασμός που διατηρεί ο Συμμετέχων στο ΣΑΤ σε σχέση με τις συγκεντρωτικές καταχωρήσεις τίτλων στο μητρώο ΣΑΤ που διενεργούνται αυτόματα βάσει των εγγραφών τίτλων (χρεώσεων –πιστώσεων) μέσω του Λογαριασμού Τίτλων Πελατείας του Συμμετέχοντος που θα τηρεί για Άμεσο διαμεσολαβητή ή Έμμεσο διαμεσολαβητή («Εγγεγραμμένος διαμεσολαβητής»). Βασικές επισημάνσεις: Με βάση τη δήλωση του Εγγεγραμμένου διαμεσολαβητή στο ΣΑΤ θα προκύπτει η υποχρέωση ταυτοποίησης επενδυτών όπως θα προσδιορίζεται σύμφωνα με το προτεινόμενο νέο νομικό πλαίσιο. Ο Εγγεγραμμένος διαμεσολαβητής θα έχει υποχρέωση να ταυτοποιεί τα στοιχεία των επενδυτών για τους οποίους ενεργεί (συγκεντρωτικά) οποτεδήποτε τούτο θα επιβάλλεται με το νόμο (αίτημα εκδότη, αίτημα ATHEXCSD, αρμόδιες αρχές). Τα στοιχεία ταυτοποίησης ανά διαδικασία ταυτοποίησης θα τηρούνται από την ATHEXCSD και θα αρχειοθετούνται με βάση τις διαδικασίες της. www.athexgroup.gr 19

Προσαρμογή ATHEXCSD στον Κανονισμό CSDR Νέα Δομή Λογαριασμών – Λογαριασμοί Μητρώου (2) Βασικές επισημάνσεις: (συν.) Σε επίπεδο μητρώου θα μπορούν επίσης να λειτουργούν και άλλοι λογαριασμοί στο πλαίσιο ειδικών εργασιών που θα διεξάγει η ATHEXCSD. Πιο συγκεκριμένα, θα πρόκειται για λογαριασμούς οι οποίοι θα ανοίγονται με βάση τις ειδικότερες κατά περίπτωση παρεπόμενες υπηρεσίες που θα προσφέρει η ATHEXCSD σύμφωνα με τα όσα θα προβλέπονται στους κανονισμούς της. Στις υπηρεσίες αυτές θα περιλαμβάνονται ενδεικτικά οι εξής: Υπηρεσίες προσωρινού χειρισμού τίτλων από την ATHEXCSD που θα της ανατίθενται από τους Χειριστές (ιδίως συλλογικών λογαριασμών) στο πλαίσιο της διεξαγωγής εργασιών νομιμοποίησης συνεπεία κληρονομικής διαδοχής. Υπηρεσίες προσωρινού χειρισμού τίτλων από την ATHEXCSD που θα της ανατίθενται από τους Εκδότες στο πλαίσιο υλοποίησης εταιρικών πράξεων και σχετικών καταχωρήσεων τίτλων (π.χ. σε εκτέλεση πράξεων κατανομής τίτλων που θα προσφέρονται από τους εκδότες, συνεπεία δημοσίων προσφορών ή και άλλων σχετικών πράξεων) Υπηρεσίες καταχώρησης ενεχύρων ή άλλων εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί τίτλων που θα υλοποιούνται σε επίπεδο συστημάτων της ATHEXCSD κ.ά. www.athexgroup.gr 20

Προσαρμογή ATHEXCSD στον Κανονισμό CSDR Νέα Δομή Λογαριασμών – Σχηματική Απεικόνιση

Προσαρμογή ATHEXCSD στον Κανονισμό CSDR Ζητήματα μετάβασης (1) Θεσμοθέτηση «συλλογικών λογαριασμών» και υποχρέωσης αποκάλυψης των δικαιούχων τίτλων («investor identification») μέσω της διαδικασίας που ορίσει η ATHEXCSD στον Κανονισμό της. Συγκεκριμένα: Οι σχετικές ρυθμίσεις θα πρέπει να προσδιορίζουν ποιοι (διαμεσολαβητές) μπορούν να τηρούν τέτοιου τύπου λογαριασμό (συλλογικό) και με ποιους όρους/προϋποθέσεις ή κριτήρια επάρκειας. Επιπλέον, για τους χειριστές συλλογικών λογαριασμών: υποχρέωση ταυτοποίησης μετόχου με τους όρους (κόστος και διαδικασία) της ATHEXCSD, σύμφωνα με τον Κανονισμό και της σχετικές αποφάσεις της, για σκοπούς παροχής υπηρεσιών Μητρώου σε Εκδότες (λ.χ. μετοχολογίου) και Επενδυτές. Τροποποίηση λειτουργικότητας/χρήσης «Ειδικού Λογαριασμού» από την ATHEXCSD και τους συμμετέχοντες: Μόνο για καταχώρηση «εγγραφών» στο Μητρώο στο πλαίσιο διενέργειας «ειδικών εργασιών» για λογαριασμό του δικαιούχου Μερίδας στο ΣΑΤ λ.χ. κληρονομική διαδοχή. Οι “ειδικές εργασίες” θα διενεργούνται επί τίτλων που τηρούνται σε Λογαριασμό Χειριστή της Μερίδας του δικαιούχου στο ΣΑΤ, δεσμευμένους για το σκοπό αυτό από τον δικαιούχο (αντί υποχρεωτικής μεταφοράς τους στον «ειδικό λογαριασμό» υπό την ATHEXCSD που ισχύει σήμερα) Ελαχιστοποίηση του κόστους μετάβασης από την υφιστάμενη στη νέα δομή Λογαριασμών ΣΑΤ, μέσω χαρακτηρισμού υφιστάμενων Μερίδων/Λογαριασμών σύμφωνα με τις απαιτήσεις της νέας δομής λογαριασμών. www.athexgroup.gr 22

Προσαρμογή ATHEXCSD στον Κανονισμό CSDR Ζητήματα μετάβασης (2) Δυνατότητα παροχής υπηρεσιών Μητρώου στην Ελλάδα από αδειοδοτημένα ΚΑΤ κατά CSDR (όπως η ATHEXCSD), παράλληλα με την παροχή τέτοιων υπηρεσιών και από τους Συμμετέχοντες (Χειριστές ΣΑΤ), επίσης μέσω φορέων του Δημοσίου λ.χ. Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ). Επίλυση προβλημάτων του σημερινού περιβάλλοντος κατά την εκτέλεση χρηματικών διανομών εισηγμένων τίτλων στο Χρηματιστήριο Αθηνών: Δυνατότητα των επενδυτών να προβαίνουν σε ανάκληση της εξουσιοδότησης είσπραξης χρηματικών μέσω του αρμόδιο Χειριστή ή (κεντρικά) μέσω του Διαχειριστή ΣΑΤ: προτείνεται να μην παρέχεται αυτή η δυνατότητα στο νέο περιβάλλον. Περιπτώσεις Μερίδων Επενδυτή στο ΣΑΤ χωρίς δήλωση χρήσης από Χειριστή Προσαρμογή φορολογικής νομοθεσίας για τις συναλλαγές πώλησης μετοχών (ν.2579/1998, άρθρο 9, όπως ισχύει) Ισότιμη φορολογική αντιμετώπιση μεταχείριση εξωχρηματιστηριακών συναλλαγών εντός της ATHEXCSD και εκτός αυτής όπου θα παρέχεται η σχετική δυνατότητα (internalized settlement). Διαδικασία πληροφόρησης, συλλογής δηλώσεων και απόδοσης φόρου από τους συμμετέχοντες που διενεργούν εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές εκτός της ATHEXCSD (δυνατότητα παροχής των σχετικών υπηρεσιών προς το Δημόσιο μέσω της ATHEXCSD). Δυνατότητα χρήσης του νέου περιβάλλοντος ΣΑΤ/ATHEXCSD και για μη εισηγμένους τίτλους www.athexgroup.gr 23

Προσαρμογή ATHEXCSD στον Κανονισμό CSDR Ανάπτυξη υπηρεσιών/εργασιών Ανάπτυξη Υπηρεσιών Μητρώου Υπηρεσίες για Εκδότριες + υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας («ταυτοποίηση μετόχων») Υπηρεσίες για Μη Εισηγμένες εταιρίες – ελληνικές και αλλοδαπές (σε εμπορική βάση) Υπηρεσίες για Επενδυτές Υπηρεσίες για ελληνικό Μητρώο Τελικών Δικαιούχων (AML IV) Υπηρεσίες για Ελληνικά Αμοιβαία Κεφάλαια Αύξηση πρόσβασης από/προς την ATHEXCSD Πρόσβαση σε CSDs τρίτων χωρών (ΧΝΕΤ) Πρόσβαση από Μέλη τρίτων χωρών (πχ. Ν.Α. Ευρώπη, Ρωσία, Ιράν) Υπηρεσίες Issuer CSD σε Αλλοδαπούς Εκδότες Δυνατότητα εξυπηρέτησης Αλλοδαπών Εκδοτών ως Issuer CSD (passporting) www.athexgroup.gr

Προσαρμογή ATHEXCSD στον Κανονισμό CSDR Φάσεις υλοποίησης έργου ΦΑΣΗ 0 (2014 – ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017): ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ 2014 – Δεκέμβριος 2016: Μελέτη διεθνούς περιβάλλοντος μέσω σχετικών δράσεων ΕCSDA, ESMA, ΕΒΑ και E.E. – Μελέτη Κανονισμού και draft CSDR Level 2 regulatory & technical standards Προπαρασκευαστικές αλλαγές Κανονισμού Λειτουργίας Σ.Α.Τ. & υλοποίηση σχετικών εργασιών (Νοε’15-Δεκ’16) Μάιος 2016 – Μάιος 2017: Εργασίες Επιτροπής Mελέτης στρατηγικών δράσεων προσαρμογής υπό την προεδρία του Καθηγ. κ. Σταύρου Θωμαδάκη (συστήθηκε από τον Όμιλο Χρηματιστηρίου Αθηνών και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς) 11/4/2017: 1η παρουσίαση της Επιτροπής σε εκπροσώπους του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς για τις εκτιμώμενες νομοθετικές παρεμβάσεις 22/5/2017: Ολοκλήρωση εργασιών Επιτροπής και παράδοση τελικής έκθεσης Μάιος 2017 – Σεπτέμβριος 2017: Εργασίες Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του Υπουργείου Οικονομικών για την προσαρμογή του ημεδαπού συστήματος δικαίου στον Κανονισμό CSDR 9/5/2017: Σύσταση της Επιτροπής με συμμετέχοντες από τον Όμιλο Χρηματιστηρίου Αθηνών (ATHEXGROUP): Χριστίνα Ταρνανίδου (Επικεφαλής Μονάδας Θεσμικών Προσαρμογών & Διεθνών Σχέσεων), Πρόεδρος Νατάσσα Στάμου (Επικεφαλής Μονάδας Κανονιστικής Συμμόρφωσης), Μέλος Κώστας Καρανάσιος (Διευθυντής Κεντρικού Μητρώου), Μέλος 12/7/2017: Ολοκλήρωση εργασιών της Επιτροπής και υποβολή σχεδίου νόμου στο Υπουργείο Οικονομικών 15-25/9/2017: Δημόσια διαβούλευση του Υπουργείου Οικονομικών επί του σχεδίου νόμου Οκτώβριος 2016 – Σεπτέμβριος 2017: Προμήθεια συμβουλευτικών υπηρεσιών (CPMI/IOSCO PFMI Assessment, CSD Account Structure, CSD Links, Capital Requirements, Risk Management Framework) Μελέτη CSDR Level 2 regulatory & technical standards & ESMA Level 3 Measures (από Μάρτιο 2017) Ολοκλήρωση impact assessment & οριστικοποίηση πλάνου δράσεων προσαρμογής www.athexgroup.gr 25

Προσαρμογή ATHEXCSD στον Κανονισμό CSDR Φάσεις υλοποίησης έργου (2) ΦΑΣΗ 1 (ΙΟΥΝΙΟΣ 2017 – Q2 2018): ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ATHEXCSD Μέχρι 30/9/2017: Υποβολή στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς της αίτησης αδειοδότησης ATHEXCSD Μέχρι 30/3/2018 ή εντός 6 μηνών από την υποβολή πλήρους αίτησης (Q2 2018): Διαβουλεύσεις με stakeholders & εμπρόθεσμη υλοποίηση εργασιών σύνταξης αίτησης αδειοδότησης ATHEXCSD σύμφωνα με τον Κανονισμό Εμπρόθεσμη υλοποίηση εργασιών για την λειτουργία ATHEXCSD σύμφωνα με την αίτηση Αδειοδότηση ATHEXCSD – Έναρξη λειτουργίας στο νέο περιβάλλον (Q2 2018) Βασικό προαπαιτούμενο: έγκαιρη ψήφιση σχεδίου νόμου για την προσαρμογή της ημεδαπής νομοθεσίας στον Κανονισμό CSDR & υλοποίηση εργασιών στο Σ.Α.Τ. βάσει μεταβατικών διατάξεων ΦΑΣΗ 2 (Q4 2017 – Q4 2019): ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ATHEXCSD ΣΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ SETTLEMENT DISCIPLINE Μελέτη σχετικών CSDR Level 2 standards (εφόσον δημοσιευτούν και τεθούν σε ισχύ εντός Q4 2017, όπως εκτιμάται) & ESMA Level 3 measures (Q&A, Guidelines, etc) Ολοκλήρωση impact assessment & οριστικοποίηση πλάνου δράσεων προσαρμογής σχετικών υπηρεσιών ATHEXCSD Διαβουλεύσεις με stakeholders & εμπρόθεσμη υλοποίηση εργασιών www.athexgroup.gr 26